Format principes en beleidslijnen

Vigerend ICT architectuurbeleid
Gemeente Tilburg
Bouwafspraken over:


Internet
Zaakgericht werken


Gegevens
Virtueel kantoor

Componenten
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 2 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Inhoudsopgave
1
INLEIDING ................................................ 6
1.1
1.2
2
PRINCIPES EN BELEIDSLIJNEN ....................................................... 6
LEVEND DOCUMENT ................................................................ 7
PRINCIPES ................................................ 8
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke ontwikkelingen en
aansluiting blijven houden met een samenleving waarin zich een stille digitale
revolutie voltrekt. ...........................................................8
P02 - De gemeente Tilburg wil met de inzet van ICT haar strategische
beleidsdoelen ondersteunen. ...................................................9
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op orde. .10
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met ketenpartners.
.............................................................................11
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities voor
ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar ziet ook toe
op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde) gegevensuitwisseling
in de keten. .................................................................12
P06 - De gemeente Tilburg streeft naar regionale samenwerking en
gemeenschappelijk gebruik van voorzieningen. .................................13
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit van
dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn geformuleerd in de
BurgerServiceCode. ...........................................................16
P08 - De gemeente Tilburg beschermt de haar toevertrouwde informatie tegen
bedreiging van de vertrouwelijkheid, de integriteit en de beschikbaarheid. ...17
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden ontwikkeld
binnen NORA en GEMMA, tenzij……. ..............................................19
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de principes van
de service gerichte architectuur (SGA). ......................................20
3
BELEIDSLIJNEN EN REFERENTIEMODELLEN ..................... 22
3.1
INTERNET ..................................................................... 22
I01 – Informatie over en beleving van de stad Tilburg is voor iedereen
laagdrempelig bereikbaar. ....................................................22
I02 - De presentatielaag van toepassingen is toegankelijk met een standaard
webbrowser. ..................................................................23
I03 - De gemeente Tilburg neemt de “Richtlijnen voor de toegankelijkheid en
duurzaamheid van overheidssites” over. .......................................24
Referentiemodel: NORA referentiearchitectuur loketten dienstverlening ........26
Referentiemodel: internet – functionele architectuur .........................27
3.2
ZAAKGERICHT WERKEN ............................................................. 28
Z01 - De gemeente Tilburg handelt al haar processen zaaksgewijs af. ..........28
Z02 - De gemeente Tilburg definieert op transparante wijze haar processen. ...29
Z03 - De gemeente Tilburg handelt haar processen waar mogelijk geautomatiseerd
af. ..........................................................................31
Referentiemodel: rollen gemeente en levenscycli gemeentelijke hoofdprocessen .33
Referentiemodel: landschap van generieke infrastructurele voorzieningen ......34
Referentiemodel: frontoffice – midoffice – backoffice gemeente Tilburg .......35
3.3
GEGEVENS ..................................................................... 36
G01 - Authentieke gegevens uit de Tilburgse basis- en kernregistraties mogen
niet opnieuw gecreëerd worden ten behoeve van een ander proces. ..............36
G02 - De gemeente Tilburg sluit aan op de landelijke ontwikkelingen met
betrekking tot de basisregistraties. .........................................37
G03 - Voor geïntegreerde, concern brede ontsluiting van gegevens creëert de
gemeente Tilburg specifieke gegevensverzamelingen. ...........................38
G04 - Van geleverde gegevens is de kwaliteit bekend. .........................40
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 3 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
G05 - Afnemers van basisgegevens hebben een terugmeldingsplicht indien er een
verschil is in gegevens of gerede twijfel is aan de juistheid van gegevens. ..40
G06 - Gegevensverzamelingen moeten los van applicaties te benaderen zijn, en
applicaties moeten kunnen koppelen met het RSGB. .............................41
Referentiemodel: samenhang van 6 basisregistraties ...........................43
Referentiemodel: objectenmodel GFO zaken .....................................44
Referentiemodel: Referentiemodel Stelsel Gemeentelijke Basis Registraties
(RSGB) .......................................................................45
Referentiemodel: schema voor het creëeren van specifieke gegevensverzamelingen
.............................................................................46
3.4
VIRTUEEL KANTOOR .............................................................. 47
VK01 - De gemeente Tilburg stelt een volledig web enabled kantoorsuite
(virtueel kantoor) beschikbaar aan medewerkers en partners. ..................47
VK02 - De gemeente Tilburg implementeert gemeentebreed en ketenbreed identity
management. ..................................................................48
Referentiemodel: virtueel kantoor – functionele architectuur .................50
3.5
COMPONENTEN .................................................................. 51
C01 - De gemeente Tilburg kiest primair voor hergebruik van componenten en
daarna voor standaardcomponenten. Bij gelijke geschiktheid heeft een open
source component de voorkeur. ................................................51
C02 - Componenten gebaseerd op open standaarden hebben de voorkeur. Open
standaarden, die voorkomen op de lijst met open standaarden van het College
Standaardisatie zijn verplicht. ..............................................51
C03 - De gemeente Tilburg ontwikkelt geen eigen componenten, tenzij….. .......52
C04 - Voor eigen ontwikkelingen maken ontwikkelaars gebruik van de binnen
Tilburg vastgestelde ontwikkeltools en standaarden. ..........................53
4
STANDAARDEN ............................................. 54
4.1
STANDAARDEN VOOR INTERNET ....................................................... 54
Standaard browsers zijn IE en firefox ........................................54
Technische standaard om aan webrichtlijn te voldoen ..........................54
De sites moet minimaal voldoen aan de Web Content Accessibility Guidelines 1.0
prioriteit 1+ ................................................................54
De standaard voor het ontwikkelen webapplicaties is Broad Vision .............54
4.2
STANDAARDEN VOOR ZAAKGERICHT WERKEN ............................................... 54
Voor het inrichten van zaaktypen in het zakenmagazijn wordt GFO zaken gebruikt
.............................................................................54
Voor de automatisering van processen wordt BPEL gebruikt .....................54
Voor het monitoren van processen wordt BAM gebruikt ..........................54
Voor het inrichten van processen wordt het mandaat- en delegatieregister
geraadpleegd .................................................................54
4.3
STANDAARDEN VOOR GEGEVENS ....................................................... 54
Bij het inrichten van het stelsel van basisregistraties wordt het RSGB gevolgd
.............................................................................54
Bij het inrichten van het zakenmagazijn wordt het objectenmodel GFO zaken
gevolgd ......................................................................55
4.4
STANDAARDEN VOOR VIRTUEEL KANTOOR ................................................ 55
Suites voor samenwerking (collaboration) worden gemaakt met Broad Vision .....55
De standaard werkplek is MS office of – optioneel - open office ..............55
4.5
STANDAARDEN VOOR COMPONENTEN..................................................... 55
4.6
STANDAARDEN VOOR ARCHITECTUUR .................................................... 55
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 4 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Voor het modelleren van de architectuur worden de concepten van Archimate
gebruikt .....................................................................55
5
VERKLARENDE WOORDENLIJST ................................ 56
BIJLAGE 1: PRINCIPES UIT NORA ............................... 58
BIJLAGE 2: BURGERSERVICECODE ................................ 60
DOCUMENTATIE ................................................ 61
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 5 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
1
Inleiding
Door de nieuwe ICT visie op de ontwikkelingen voor de periode 2008 tot 2012 heeft het
werken onder architectuur een nieuwe impuls gekregen. De ICT-visie geeft richting aan
het te volgen ICT-beleid, maar doet geen uitspraken over de inrichting ervan. Voor een
belangrijk deel vindt de doorvertaling van de ICT-visie plaats door het opstellen van
het informatieplan en door het samenstellen van de projectenportfolio. Echter: plannen
en projecten moeten wel aan voorwaarden voldoen:
“Samenwerking op ICT gebied biedt alleen schaalvoordelen als de interne
organisatie én de ketenpartners zich verplichten tot standaardisatie op
basis van een gemeenschappelijke architectuur. Daarom volgt Tilburg de
Nederlandse Overheids Referentie Architectuur (NORA) en de referentiearchitectuur gemeentelijke dienstverlening van de E-GEM (GEMMA) als kader
voor álle ICT-projecten.”1
Architectuur is een middel om samenhang en synergie tussen de verschillende
ontwikkelingen te kunnen aanbrengen en daarmee snelheid in het behalen van de
resultaten. Architectuur zorgt voor samenhang doordat alle nieuwe ontwikkelingen
dezelfde gemeenschappelijke ontwikkel- en bouwafspraken volgen, de zogenaamde
architectuurprincipes, beleidslijnen en standaarden.
In dit document – het vigerend ICT architectuurbeleid van de gemeente Tilburg – zijn
deze bouwafspraken (principes, beleidslijnen en standaarden) beschreven. Daarmee is de
ICT-visie doorvertaald naar de regels voor de inrichting van de ICT-visie.
Het ICT architectuurbeleid van de gemeente Tilburg is bedoeld om nieuwe ontwikkelingen
en projecten aan te toetsen. Het is geen uitvoeringsplan. Het beschrijft niet wat er
wanneer moet gebeuren – dat wordt opgenomen in de informatieplanning – maar hóe het moet
gebeuren. Het ICT architectuurbeleid fungeert als meetlat waarlangs beoogde
veranderingen in de informatiehuishouding worden gehouden.
1.1
Principes en beleidslijnen
Principes
Principes zijn uitspraken, die direct afgeleid zijn van de doelen en
strategie van de organisatie en die gelden voor de gehele ICT architectuur.
Alle voorzieningen in de concernbrede informatiehuishouding moeten aan deze
principes voldoen.
Beleidslijnen
De beleidslijnen worden van de principes afgeleid. Beleidslijnen zijn regels
en richtlijnen, die gelden voor specifieke architecturen: die voor internet,
zaakgericht werken, gegevens en virtueel kantoor. Alle voorzieningen in de
concernbrede informatiehuishouding moeten ook hieraan voldoen, als zij van
toepassing zijn.
De principes geven richting aan alle ontwikkelingen, zowel op het gebied van internet,
als voor zaakgericht werken, gegevens en virtueel kantoor. Van deze principes worden de
beleidslijnen en standaarden afgeleid; andere principes leiden tot andere beleidslijnen
en standaarden. De principes zijn gebaseerd op de ICT-visie 2008-2012. De inhoud en de
kwaliteit van deze richtinggevende principes vallen onder de verantwoordelijkheid van
het DCO. Deze principes kunnen conflicteren; het is aan het DCO om van geval tot geval,
op basis van het advies van de architectuurcommissie, de afweging te maken. Doordat het
1
Uit: ICT-Visie 2008 - 2012, pagina 17.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 6 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
DCO gevraagd wordt deze afweging expliciet te maken, wordt de besluitvorming
transparant.
De beleidslijnen en standaarden zijn bedoeld voor de ontwerpers en de ontwikkelaars en
bouwers van leveranciers. Ieder project moet deze beleidslijnen en standaarden meenemen
en eraan voldoen als ze van toepassing zijn. Architectuur moet bij ieder project toetsen
of aan deze beleidslijnen is voldaan. De inhoud en de kwaliteit van de beleidslijnen en
standaarden vallen onder de verantwoordelijkheid van de architectuur commissie.
1.2
Levend document
In de komende jaren zal een belangrijk deel van de ambities van de gemeente Tilburg
worden gerealiseerd. In de projecten, die worden uitgevoerd, zullen keuzes gemaakt
worden, die passen in de richtinggevende principes. Deze keuzes kunnen leiden tot nieuwe
beleidslijnen of nieuwe standaarden en eventueel nieuwe toelichtende modellen. Niet tot
nieuwe principes, die zijn immers verwoord en goedgekeurd in de ICT-visie voor 2008-2012
en die staat niet meer ter discussie. Dat betekent, dat dit document de komende jaren
continu zal worden aangepast.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 7 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
2 Principes
P01
2008-10-20
V0.02
NORA
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke
ontwikkelingen en aansluiting blijven houden met een samenleving
waarin zich een stille digitale revolutie voltrekt.
GEMMA
Tilburg
ICT-visie 2008-2012, definitief, juli 2008
Rationale
 ICT is niet alleen een middel voor productiviteitsverbetering, maar
functioneert als aanjager door alle gemeentelijke beleidsdomeinen
heen.
Pagina 3
 In de maatschappij en binnen de gemeente Tilburg ontstaat een nieuwe
informatie- en communicatiecultuur waarin anders wordt gehandeld en
anders wordt gedacht.
 De behoefte groeit om 24 uur per dag overal online te kunnen zijn.
 Burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen nemen meer en
meer initiatief om hun omgeving en hun gemeenschap (mede) vorm te
geven. Zij kiezen hun eigen informatiekanalen en bronnen en bepalen
steeds meer zélf welke informatie zij tot zich nemen.
 In deze nieuwe cultuur krijgt de overheid – naast sturing en
regulering – ook steeds meer een voorwaardenscheppende rol.
 De toenemende individualisering stelt hoge eisen aan de (snelheid
van) dienstverlening en een veranderende manier van besluitvorming,
die moet zijn afgestemd met het individu.
 Burgers en bedrijven accepteren niet langer, dat de elektronische
dienstverlening van de (lokale) overheid achterblijft. Dit brengt
(imago) risico’s met zich mee die de (lokale) politiek zich niet kan
veroorloven.

Consequenties
 Om snel in te kunnen spelen op de veranderende omgeving is het snel
kunnen benutten van de mogelijkheden, die ICT biedt, cruciaal.
 Het snel benutten van de mogelijkheden van ICT vereist een goede
centrale regie op ICT-ontwikkelingen en het ontkokeren van de
informatiehuishouding.
 Er ontstaat een kennisintensieve samenleving waarin de vraag naar
capaciteit voor dataverkeer vanuit burger, bedrijfsleven en
maatschappelijke instellingen toeneemt.
 De samenwerkingvormen veranderen (mobiel werken, telewerken,
samenwerken met externe partners in een zogenaamde virtuele
kantooromgeving) waardoor de digitale werkplek sterk aan vernieuwing
toe is.
 Inzetten van draadloze techniek.
 Aandacht voor de risico’s van deze revolutie: voorkomen van een
tweedeling in de virtuele samenleving; duidelijker aandacht voor
informatiebeveiliging.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 8 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P02
2008-10-20
V0.02
NORA
P02 - De gemeente Tilburg wil met de inzet van ICT haar strategische
beleidsdoelen ondersteunen.
GEMMA
Tilburg
ICT-visie 2008-2012, definitief, juli 2008
Rationale
Het Algemeen Beleidsplan College Tilburg (ABC) benoemt ambities, die
vervolgens in de jaarlijkse programmabegroting zijn uitgewerkt in de
vorm van 16 beleidsprogramma's, gegroepeerd onder de 4 pijlers
“maatschappij”, “economie & arbeidsmarktbeleid”, “fysiek” en “modern
bestuur & dienstverlening”.
Pagina 7
Als gemeenschappelijke speerpunten zijn geformuleerd:
 Profileren en promoten van de stad Tilburg en het stimuleren van het
vestigingsklimaat;
 Organiseren en faciliteren van meer samenwerking in de ketens van de
diverse beleidsdomeinen;
 Laagdrempelige voorzieningen voor (het stimuleren van) participatie
van burgers in de samenleving;
 Inrichten van loketfuncties voor een ondernemersgerichte
dienstverlening;
 Ondersteunen in planvorming door de samenleving;
 Beter informeren en communiceren over onderwerpen uit de diverse
beleidsdomeinen;
 Ontwikkelen van andere vormen van open communicatie met burgers,
bedrijven en maatschappelijke instellingen
ICT kan op al deze vlakken een rol gaan spelen en wordt op sommige
terreinen al succesvol ingezet.
Consequenties
 Het strategisch benutten van ICT vereist een goede centrale regie op
ICT-ontwikkelingen en het ontkokeren van de informatiehuishouding.
 Uitvoeren van aantoonbaar aansprekende voorbeeldprojecten, die gelden
als “toonkamer” van de voordelen, die de e-overheid aan de sceptische
burger kan bieden. (Zie pagina 11en 17 van de ICT-visie 2008-2012)
 Voor het kunnen uitvoeren van aantoonbaar aansprekende projecten is
naast een goede centrale regie en de basis op orde ook innovatief
vermogen nodig. Het realiseren van “pareltjes” – mits ze passen
binnen de architectuur – moet slagvaardig kunnen worden aangepakt
door de organisatie en ICT.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 9 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P03
2017-07-20
V0.02
NORA
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P8
P17
P18
P20
Eenmaal uitvragen van gegevens, meermalen gebruiken; de
organisaties in het publieke domein zullen burgers en bedrijven
niet opnieuw om gegevens vragen die bij de overheid al bekend
zijn.
Organisaties in het publieke domein organiseren zich als een
onderdeel van een integraal opererende en als eenheid optredende
overheid, die in haar handelen naar burgers, bedrijven en
maatschappelijke instellingen consistent en betrouwbaar is.
Organisaties in het publieke domein gebruiken gegevens die
accuraat, actueel en volgens wettelijke normen beveiligd zijn.
Standaardiseer en optimaliseer interne bedrijfsvoering.
GEMMA
Tilburg
ICT-visie 2008-2012, definitief, juli 2008
Rationale
 Een elektronische overheid ondersteunt niet alleen modern bestuur en
dienstverlening, maar is ook gemeentebreed inzetbaar voor
maatschappij, economie en arbeidsmarktbeleid, en fysiek. Dit
betekent, dat gemeentebreed gebruik gemaakt moet worden van de koers,
de resultaten en de ervaringen opgedaan bij Publiekszaken bij de
ontwikkeling van de elektronische overheid.
Pagina 16
 Dit betekent: gemeentebreed gebruikmaken van deze generieke
infrastructurele voorzieningen.
 Dit betekent ook: een eind maken aan de situatie waarin de informatie
(verwerking) en de infrastructurele voorzieningen per dienst zijn
georganiseerd.
Consequenties
 Gemeentebreed aansluiten op generieke voorzieningen in frontoffice
(zoals kanaliseren vragen, vinden producten en diensten) en
midoffice (zoals het zakenmagazijn, het gegevensmagazijn en de
workflow).
 Gemeentebreed gebruikmaken van de gemeentelijke basis- en
kernregistraties (single point of truth).
 Gemeentebreed implementeren van generieke voorzieningen voor
identificatie en autorisatie (Voor burgers: burgerservicenummer en
DigID) voor de toegang tot de informatievoorziening.
 Gemeentebreed digitaal documentenbeheer implementeren.
 Aandacht voor de inrichting van gemeentebrede governance en beheer.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 10 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P04
2008-10-20
V0.02
Gerelateerd
principe
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
NORA
P4
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P17
Organisaties in het publieke domein bieden hun diensten
(producten) bij voorkeur aan in voor de klant logische bundels
per (soort) gebeurtenis aan de kant van de klant (geboorte,
huwelijk, starten bedrijf) en werken daartoe samen met andere
organisaties in het publieke domein (“one stop shopping”).
Organisaties in het publieke domein organiseren zich als een
onderdeel van een integraal opererende en als eenheid optredende
overheid, die in haar handelen naar burgers, bedrijven en
maatschappelijke instellingen consistent en betrouwbaar is.
GEMMA
Overige
Actieplan Nederland Open in Verbinding: http://www.ososs.nl/
Tilburg
ICT-visie 2008-2012, definitief, juli 2008
Rationale
Pagina 7 en
10/11
 In de afgelopen jaren was de focus van de ICT gericht op de
ondersteuning van een veelheid van afzonderlijke taken en processen
resulterend in verkokering en eilandautomatisering. Bovendien was de
focus van de ICT-vernieuwing volledig gericht op de ondersteuning van
de processen rondom elektronische dienstverlening. De gemeente wil nu
steeds duidelijker concernbreed samenwerken; ook en vooral met
externe ketenpartners.

Consequenties
 Doorbreken van verkokering en eilandautomatisering.
 Het creëren van één gemeenschappelijke informatiehuishouding, die
ondersteunend is aan alle gemeentelijke hoofdprocessen, te weten:

de levenscyclus van de burger (van de wieg tot het graf);

de levenscyclus van openbare ruimte (ontwerpen, inrichten en
beheren);

de stuurcyclus van politiek, bestuur en management (sturen op
effectiviteit van beleid).
 De samenwerkingvormen veranderen (mobiel werken, telewerken,
samenwerken met externe partners in een zogenaamde virtuele
kantooromgeving) waardoor de digitale werkplek sterk aan vernieuwing
toe is.
 Het gebruik van open standaarden maakt het mogelijk software en
infrastructuur componenten van verschillende leveranciers in
samenhang te gebruiken en zo de verkokering te doorbreken.
 Voldoen aan het actieplan “Nederland Open in Verbinding” (NOiV). Dit
beoogt het versnellen van het gebruik van open standaarden en open
source software om zodoende de interoperabiliteit binnen de overheid
te vergroten en de afhankelijkheid van leveranciers te verminderen.
 Ook binnen de gemeente Tilburg en bij de ketenpartners het “comply or
explain” principe van NOiV implementeren en bewaken.
 Indien informatie op de juiste wijze wordt geïnterpreteerd en
geïntegreerd, resulteert dit in kennis. De inzet en ontwikkeling van
kennissystemen maakt een organisatie slimmer, denk aan het
koppelen/vergelijken van gegevensbestanden.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 11 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P05
2008-10-20
V0.02
Gerelateerd
principe
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities
voor ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar
ziet ook toe op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
NORA
P17
P18
Organisaties in het publieke domein organiseren zich als een
onderdeel van een integraal opererende en als eenheid optredende
overheid, die in haar handelen naar burgers, bedrijven en
maatschappelijke instellingen consistent en betrouwbaar is.
Organisaties in het publieke domein gebruiken gegevens die
accuraat, actueel en volgens wettelijke normen beveiligd zijn.
(BurgerServiceCode, stelling 7)
GEMMA
Overige
BurgerServiceCode:
http://www.burger.overheid.nl/wat_wij_doen/burgerservicecode
Actieplan Nederland Open in Verbinding: http://www.ososs.nl/
Tilburg
ICT-visie 2008-2012, definitief, juli 2008
Rationale
 De maatschappij accepteert niet langer een bevoogdende overheid.
Pagina 5
 De maatschappij verwacht van de overheid een faciliterende en vaak
zelfs initiërende rol binnen beleidsdomeinen als zorg, wijk en buurt,
stedelijke ontwikkeling, veiligheid en economie.
 In sommige gevallen is een terugtredende overheid gewenst, in andere
wordt de gemeente gezien als samenwerkingspartner voor bedrijfsleven
en maatschappelijke instellingen.
Consequenties
 Deze wisselende rolverwachting stelt hoge eisen aan
omgevingsbewustheid en flexibiliteit van de gemeente.
 Ontwikkelen van innovatieve (mobiele) werkplekconcepten om beter te
kunnen anticiperen op samenwerkingsvormen met ketenpartners.
 ICT moet zowel robuust als innovatief en flexibel kunnen worden
ingezet.
 In principe moeten ICT voorzieningen 7 X 24 uur beschikbaar zijn.
 Zorg dragen voor een beveiligde gegevensuitwisseling in de keten.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 12 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P06
2017-07-20
V0.02
Gerelateerd
principe
NORA
P06 - De gemeente Tilburg streeft naar regionale samenwerking en
gemeenschappelijk gebruik van voorzieningen.
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van
condities voor ketensamenwerking en participeert in
samenwerkingsverbanden, maar ziet ook toe op
verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
P19
Gebruik waar mogelijk generieke bouwstenen. Organisaties
in het publieke domein streven ernaar om beschikbare
gemeenschappelijke voorzieningen te gebruiken, als deze
op de punten functionaliteit, beveiliging en kosten
gelijkwaardig zijn aan individuele voorzieningen.
GEMMA
Tilburg
Concept Raamnota Regionale Samenwerking,
versie 110908
ICT-visie 2008-2012, juli 2008
Rationale
Onder regionale samenwerking wordt verstaan dat deelnemende
gemeenten bepaalde zaken gezamenlijk uitvoeren, met behoud van
ieders bestuurlijke autonomie. Samenwerking veronderstelt
commitment en onderlinge afstemming. De samenwerking richt zich
zowel op de bedrijfsvoering als op inhoudelijke overheidstaken.
Pag 1 t/m 4
Pagina 13
Door de gezamenlijkheid (lees: schaalvergroting) wordt een hoger
kwaliteitsniveau mogelijk en kunnen complexe taken worden
uitgevoerd met een efficiënte inzet van bestuurskracht,
management en middelen. De belangrijkste motieven om regionaal
samen te werken zijn dus overwegingen van schaalgrootte,
efficiency, professionalisering, het hanteren van
gemeenschappelijke standaarden, et cetera. Het uiteindelijke
doel is dat de burger goed en transparant wordt bediend op basis
van modern bestuur. De regio als zodanig wordt er sterker van en
door samenwerking wordt invulling gegeven aan de landelijke
ontwikkeling om gemeenten in toenemende mate de rol van 'eerste
overheid' te laten vervullen2. Alleen in gezamenlijkheid kan die
rol tot een dusdanige kwalitatieve en kwantitatieve uitbreiding
van taken leiden.
Een belangrijk uitgangspunt voor de regionale samenwerking is
het handhaven van de bestuurlijke autonomie van elke deelnemende
gemeente. Dat betekent dat de gemeente bestuurlijk
verantwoordelijk blijft en stuurt op beleidsniveau, terwijl binnen afgesproken kaders - de uitvoeringsorganisatie de
betreffende taak uitvoert.
Deze raamnota gaat qua bestuursvorm uit van een 'lichte
gemeenschappelijke regeling'. Die sluit het meest aan bij het
uitgangspunt van behoud van lokale bestuurlijke autonomie. Bij
een dergelijke regeling gaat het om de uitvoering van
2
Bestuursakkoord 2007.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 13 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
werkzaamheden, waarbij de beslissingsbevoegdheden - door het
afspreken van kaders - bij de individuele gemeenten blijven. In
een lichte regeling kunnen ook onderling diensten verleend
worden door andere gemeenten.
Consequenties
 Vergaande standaardisatie in de bedrijfsvoering is
noodzakelijk om goed te kunnen samenwerken. Bij de start van
de samenwerking bestaat ruimte voor deelnemende gemeenten om
de uitvoering mee te bepalen. Naarmate gemeenten later
instappen, zijn er vigerende keuzes gemaakt. Op beleidsmatig
terrein is er dus maximale vrijheid tenzij deze
beleidsvrijheid ongewenste uitvoeringsconsequenties heeft.
Regiogemeenten worden door deze geboden beleidsvrijheid in
staat gesteld hun eigen beleidsmatig keuzes te maken. En
hoewel er op procesniveau sprake kan zijn van enige
differentiatie, is het streven naar convergentie en
standaardisatie van producten. Op het moment dat een product
(applicatie) aan vervanging toe is, wordt er een gezamenlijke
beslissing voor één nieuw product gemaakt.
 In de gemeenschappelijke regeling is opgenomen dat er per
onderwerp waarop samengewerkt gaat worden een
samenwerkingsovereenkomst wordt opgesteld. Dat kan bilateraal
en tussen (alle) gemeenten onderling .
 Wanneer een samenwerkingsovereenkomst wordt gemaakt is het in het kader van verwachtingenmanagement en omwille van
transparantie en eenduidigheid - noodzakelijk om daarbij
concreet overeen te komen welke diensten en goederen het
precies betreft en wat daarvoor de gezamenlijke gedragen
kosten zijn.
 In zijn algemeenheid geldt bij het verrekenen van de kosten
het volgende uitgangspunt: De samenwerking vindt plaats op
basis van het doorberekenen van de integrale kostprijs aan de
deelnemende gemeenten. Dat betekent dat deelnemende gemeenten
ook gezamenlijk bijdragen aan de investeringen in
het (door)ontwikkelen van producten en systemen.
 De Gemeente Tilburg heeft de rol als centrumgemeente opgepakt
voor de regio Midden Brabant in het bevorderen van de
regionale samenwerking en de regionale standaardisatie van
applicaties. De rol als centrumgemeente stelt hoge eisen aan
communicatie, omgevingsbewustheid en flexibiliteit van de
gemeente.
 Vergaande standaardisatie in de technische infrastructuur is
noodzakelijk waarbij er omgevingen kunnen worden gecreëerd
die elkaar niet nadelig kunnen beïnvloeden voor een veilige,
snelle en kwalitatieve ondersteuning aan de regiogemeente.
 Richtlijnen voor standaardisatie van applicatieomgevingen.
 Het standaardiseren en integraal opnemen van de samenwerking
met de regionale dienstverlening in het ICT besturingsmodel
(gemeenschappelijke regelingen). Generieke procedures voor
Identity management, release-, en changemanagement,
informatiebeveiliging, continuïteitsplan et cetera aanvullen
c.q. opstellen voor de samenwerking met de regionale.
 Regionale samenwerking en standaardisatie van producten
vereist richtlijnen en een juridisch kader voor
gegevensbeheer.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 14 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 15 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P07
2008-10-20
V0.02
Gerelateerd
principe
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit van
dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn geformuleerd
in de BurgerServiceCode.
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke
ontwikkelingen en aansluiting blijven houden met een samenleving
waarin zich een stille digitale revolutie voltrekt.
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
NORA
GEMMA
Overige
BurgerServiceCode:
http://www.burger.overheid.nl/wat_wij_doen/burgerservicecode
Tilburg
ICT-visie 2008-2012, definitief, juli 2008
Rationale
Pagina 6
Bijlage pagina
26
 Burgers en bedrijven accepteren niet langer, dat de elektronische
dienstverlening van de (lokale) overheid achterblijft. Dit brengt
(imago)risico’s met zich mee die de (lokale) politiek zich niet kan
veroorloven.
 Een overheid waarbij het verkeer tussen overheid en burger zoveel
mogelijk elektronisch plaatsvindt, met als doel betere
dienstverlening, betere handhaving en bevordering van inspraak en
zeggenschap vormt al langere tijd een ambitie van de gezamenlijke
overheden: rijk, provincies, waterschappen en gemeenten. Een groot
aantal projecten op het terrein van de elektronische overheid is al
in uitvoering of gerealiseerd. Maar de elektronische overheid is nog
niet ver genoeg gevorderd. Resultaten worden gevraagd.
 Burgers stellen steeds hogere eisen aan publieke verantwoording van
resultaten en aan een transparante gemeente.

Consequenties
 De communicatie tussen burger en bestuur zal steeds verder
verschuiven van fysiek naar digitaal.
 Digitale kanalen moeten optimaal ondersteuning bieden aan
traditionele contactvormen (telefoon, balie, brievenpost, e.d.)
 Dit stelt hoge eisen aan de vormgeving en de structuur van de website
om de boodschap over te brengen.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 16 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P08
2008-10-20
V0.02
Gerelateerd
principe
P08 - De gemeente Tilburg beschermt de haar toevertrouwde
informatie tegen bedreiging van de vertrouwelijkheid, de
integriteit en de beschikbaarheid.
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke
ontwikkelingen en aansluiting blijven houden met een samenleving
waarin zich een stille digitale revolutie voltrekt.
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit
van dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn
geformuleerd in de BurgerServiceCode.
NORA
P18
P13
P17
Organisaties in het publieke domein gebruiken gegevens
die accuraat, actueel en volgens wettelijke normen
beveiligd zijn.
(BurgerServiceCode, stelling 7)
Organisaties in het publieke domein zorgen, dat zij naar
burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen
periodiek verantwoording afleggen over de kwaliteit van
de gerealiseerde dienstverlening.
[NB: hierbij wordt in een voetnoot ook verwezen naar
beveiliging, controleerbaarheid en digitale
duurzaamheid.]
Organisaties in het publieke domein organiseren zich als
een onderdeel van een integraal opererende en als eenheid
optredende overheid, die in haar handelen naar burgers,
bedrijven en maatschappelijke instellingen consistent en
betrouwbaar is.
GEMMA
Overige
BurgerServiceCode:
http://www.burger.overheid.nl/wat_wij_doen/burgerservicecode
Tilburg
Informatiebeveiligingsbeleid gemeente Tilburg
2008 – 2012, versie 0.1, juni 2008
“Informatie” omvat zowel gestructureerde (gegevensverzamelingen,
elektronische formulieren) als ongestructureerde (documenten, email, webcontent, e.d.) informatie.
Rationale
De gemeente Tilburg wil met dit principe:
 Voldoen aan haar wettelijke verplichtingen
 de continuïteit van de bedrijfsvoering waarborgen
 haar maatschappelijke functie verantwoord vervullen
 de schade voor de organisatie minimaliseren
 het rendement op de investeringen en de kansen van de
organisatie optimaliseren.
Goed informatiebeveiligingsbeleid vereist voortdurend
bijstelling aan actuele ontwikkelingen. Daarom is vastgesteld,
dat bepaalde onderwerpen aanleiding zijn voor het actualiseren
en uitvoeren van het informatiebeveiligingsbeleid en –plan. Voor
de periode 2008-2012 zijn dat:
 Vigerende en toekomstige wet- en regelgeving (GBA, WBP, WOB,
KPB, MLG etc.)
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 17 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
 Transparantie en toegankelijkheid van informatie (E-loket)
 Ketenintegratie en taakintegratie
 Open Standaarden en Open SourceSoftware (NOiV)
 Internet, extranet, intranet en DMS
 Plaats onafhankelijk werken
Consequenties
 Vertrouwelijkheid: informatie moet beschermd worden tegen
ongeautoriseerde kennisname.
 Betrouwbaarheid: de inhoud van informatie kan worden
vertrouwd als een volledige en nauwkeurige weergave van de
transacties, activiteiten of feiten waarvan het getuigt en
waarop men zich kan verlaten bij de uitvoering van opvolgende
transacties of activiteiten.
 Integriteit: het waarborgen van de correctheid en
volledigheid van de informatie. Het is afgeschermd tegen
ongeautoriseerde wijzigingen.
 Beschikbaarheid: de vindplaats van informatie is bekend,
informatie kan worden teruggevonden, weergegeven en
geïnterpreteerd. De informatie kan worden weergegeven in
directe relatie tot het bedrijfsproces of de transactie
waarin het is geproduceerd.
 Digitale duurzaamheid: zekerstellen, dat informatie ook op de
langere termijn integer bruikbaar kan zijn.
 Projecten moeten hun oplossingen toetsen aan het
informatiebeveiligingsbeleid en –plan. Deze toetsing kan –
zeker als het projecten betreft die betrekking hebben op
bovenstaande onderwerpen – leiden tot actualisering en
bijstelling van beleid en plan.
 Informatie moet conform de archiefwet worden opgeschoond.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 18 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P09
2008-10-20
V0.02
NORA
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
P19
P20
GEMMA
Gebruik waar mogelijk generieke bouwstenen. Organisaties in
het publieke domein streven ernaar om beschikbare
gemeenschappelijke voorzieningen te gebruiken, als deze op de
punten functionaliteit, beveiliging en kosten gelijkwaardig
zijn aan individuele voorzieningen.
Standaardiseer en optimaliseer interne bedrijfsvoering.
Architectuur Midoffice
RSGB en StUF standaarden
Overige
BurgerServiceCode:
http://www.burger.overheid.nl/wat_wij_doen/burgerservicecode
Actieplan Nederland Open in Verbinding: http://www.ososs.nl/
Tilburg
ICT-Visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Rationale
Conformeren aan landelijke standaarden en voorzieningen heeft een
aantal voordelen:
Pagina 17
 Het volgen van een standaard leidt tot minder onderzoek,
ontwikkeling, onderhoud en beheer activiteiten voor de eigen
organisatie.
 Standaardisatie leidt tot duidelijkheid in de communicatie met
leveranciers, maar ook met ketenpartners en andere overheden en in
de regio.
 Concrete producten, zoals de standaard voor uitwisseling van
berichten tussen overheden, het Standaard UitwisselingsFormaat
(StUF), zijn gebaseerd op landelijke standaarden.
 Het gebruik van open standaarden maakt het mogelijk software en
infrastructuur componenten van verschillende leveranciers in
samenhang te gebruiken en zo de verkokering te doorbreken.
 Voldoen aan het actieplan “Nederland Open in Verbinding” (NOiV). Dit
beoogt het versnellen van het gebruik van open standaarden en open
source software en zodoende de interoperabiliteit binnen de overheid
te vergroten en de afhankelijkheid van leveranciers te verminderen.
 Ook binnen de gemeente Tilburg en bij de ketenpartners het “comply
or explain” principe van NOiV implementeren en bewaken.
Tenzij……
Daar waar geen gelijkwaardige voorzieningen beschikbaar zijn voor de
beoogde strategische ontwikkelingen in de gemeente Tilburg, worden
individuele voorzieningen gebruikt.
Consequenties
 Bij het definiëren van oplossingen wordt altijd eerst getoetst of er
landelijk standaarden of standaard componenten beschikbaar zijn.
 Bij het ontbreken of niet voldoen van landelijke standaarden zal de
gemeente Tilburg waar het het realiseren van haar strategische
beleidsdoelen betreft ervoor kiezen voorop te lopen in
ontwikkelingen.
 De gemeente Tilburg streeft ernaar individuele voorzieningen te
delen en te verbreden naar gemeenschappelijke voorzieningen.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 19 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P10
2008-10-20
V0.02
Gerelateerd
principe
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke
ontwikkelingen en aansluiting blijven houden met een samenleving
waarin zich een stille digitale revolutie voltrekt.
P02 - De gemeente Tilburg wil met de inzet van ICT haar strategische
beleidsdoelen ondersteunen.
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities
voor ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar
ziet ook toe op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
P06 - De gemeente Tilburg streeft naar regionale samenwerking en
gemeenschappelijk gebruik van voorzieningen.
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
NORA
§
4.3.2
Service gerichte architectuur
NORA 2.0, 25 april 2007, pag. 67 t/m 72.
P19
Gebruik waar mogelijk generieke bouwstenen. Organisaties in
het publieke domein streven ernaar om beschikbare
gemeenschappelijke voorzieningen te gebruiken, als deze op de
punten functionaliteit, beveiliging en kosten gelijkwaardig
zijn aan individuele voorzieningen.
GEMMA
Tilburg
Rationale
De service gerichte architectuur moet bijdragen aan de flexibiliteit
en aanpasbaarheid van de processen. SGA leidt tot een wendbare
organisatie, niet door kantelen, maar door flexibel (ont)koppelen van
organisatie onderdelen. Om deze wendbaarheid te kunnen garanderen moet
een bepaalde dienst, die door een organisatie onderdeel geleverd
wordt, probleemloos integraal (dat wil zeggen: inclusief de
ondersteunende ICT functionaliteiten en de bijbehorende gegevens)
kunnen worden verplaatst.
De basis voor de indeling (het ordeningsprincipe) van de processen
vormt de bedrijfsservice. Bedrijfsprocessen leveren een product of
dienst. Iedere bedrijfsservice levert hier een bijdrage aan.
 Dit impliceert, dat iedere bedrijfsservice toegevoegde waarde levert
binnen een of meer processen.
 Dat impliceert ook, dat ieder proces bestaat uit een bepaalde reeks
bedrijfsservices.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 20 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Uitgangspunt bij de inrichting van de SGA is het proces, ontworpen als
een keten van bedrijfsservices.
Het consequent toepassen van dit uitgangspunt leidt tot componenten
met heldere, gedefinieerde koppelvlakken, die gestandaardiseerd kunnen
worden tot generieke componenten en dus tot gemeenschappelijke
voorziening, die binnen of buiten Tilburg hergebruikt kunnen worden.
Consequenties
 Iedere bedrijfsservice wordt als bouwsteen gemodelleerd met
bijbehorende functionaliteit en gegevens. Waar (in welk
organisatieonderdeel) en door wie de bedrijfsservice wordt
uitgevoerd moet voor de structuur van de informatievoorziening dus
irrelevant (black box) zijn. Dit principe garandeert flexibiliteit
en aanpasbaarheid van de processen.
 Ontkoppeling: SGA maximaliseert de interoperabiliteit en
minimaliseert de afhankelijkheden. Dit maakt de volgens SGA
gerealiseerde componenten herbruikbaar.
 SGA vereist, dat functionaliteit en de presentatie daarvan aan de
gebruiker, procesverloop en gegevens niet meer ‘vastgebakken’ zitten
in applicaties. Deze onderdelen moeten als losse componenten
beschikbaar zijn.
 Omdat deze losse componenten in alle kanalen gebruikt worden, is het
noodzakelijk, dat deze 7 × 24 uur beschikbaar zijn, omdat het kanaal
internet dat vereist (burgers en bedrijven kunnen immers via
internet 24 uur per dag de gemeente benaderen).
 SGA vereist een concernbrede, niet verkokerde besturing van de
informatievoorziening en gemeentebrede monitoring van het
(her)gebruik van de beschikbare componenten.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 21 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
3 Beleidslijnen en referentiemodellen
3.1
Internet
I01
2017-07-20
V0.01
Gerelateerd
principe
I01 – Informatie over en beleving van de stad Tilburg is voor iedereen
laagdrempelig bereikbaar.
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke
ontwikkelingen en aansluiting blijven houden met een samenleving
waarin zich een stille digitale revolutie voltrekt.
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities
voor ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar
ziet ook toe op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
NORA
GEMMA
Overige
BurgerServiceCode:
http://www.burger.overheid.nl/wat_wij_doen/burgerservicecode
Samenwerkende catalogi:
http://samenwerkendecatalogi.overheid.nl/
Tilburg
ICT-visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Rationale
 Wat niet vindbaar is, bestaat niet.
Pag. 19 t/m 25
 De website ontwikkelt zich van gemeentesite naar stadsbeleving en
stadspromotie.
 Informatie over de stad is niet alleen afkomstig van de gemeente,
maar ook van burgers, partners, bedrijven en instellingen.
 Informatie over de stad is niet alleen gericht op burgers, maar ook
op bedrijven, instellingen en professionals in en buiten de gemeente
organisatie.
 Stadsbeleving is ook het kunnen deelnemen aan communities, aan
inspraak via fora, chats en burgerpanels.
 Stadsbeleving bevat ook een tijdsfactor: de stad vroeger, de stad nu
en de toekomstige stad.
Al deze aspecten vragen om een laagdrempelige voorziening, o.a. om een
tweedeling in de virtuele samenleving te voorkomen.
Consequenties
 Content op www.tilburg.nl moet vindbaar zijn via de gangbare
zoekmachines zoals Google, Yahoo en Ilse.
 De gemeente Tilburg moet met met haar producten en diensten
aansluiten bij de samenwerkende catalogi.
 De gemeente Tilburg moet haar informatie ook beschikbaar stellen via
de landelijk geïntroduceerde Persoonlijke Internet Pagina (PIP).
 Tekst documenten moeten opgebouwd worden met een consequente
documentstructuur, omdat anders zoeken in documenten nauwelijks
mogelijk is.
 Vanuit www.tilburg.nl moet eenvoudig kunnen worden aangesloten of
doorgeschakeld naar andere digitale informatiebronnen.
 Stadsbeleving vereist virtualiseren van verleden, heden en plannen
(toekomst).
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 22 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
 Stadsbeleving vereist het faciliteren van samenwerking bijvoorbeeld
door middel van het gebruik van micro sites, wiki’s, games, en
dergelijke.
I02
2017-07-20
V0.01
I02 - De presentatielaag van toepassingen is toegankelijk met een
standaard webbrowser.
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
I01 – Informatie over en beleving van de stad Tilburg is voor iedereen
laagdrempelig bereikbaar.
P06 - De gemeente Tilburg streeft naar regionale samenwerking en
gemeenschappelijk gebruik van voorzieningen.
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
NORA
P4
Organisaties in het publieke domein bieden hun diensten
(producten) bij voorkeur aan in voor de klant logische bundels
per (soort) gebeurtenis aan de kant van de klant (geboorte,
huwelijk, starten bedrijf) en werken daartoe samen met andere
organisaties in het publieke domein (“one stop shopping”)
P1
Diensten via Internet: organisaties in het publieke domein
verlenen hun diensten aan burgers, bedrijven en maatschappelijke
instellingen via het Internet (elektronisch loket) en stimuleren
het gebruik van dit kanaal.
GEMMA
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 Een gebruikersinterface toegankelijk voor een standaard webbrowser
vereist geen beheeractiviteiten van de gemeente Tilburg aan de kant
van de client, behalve de registratie van de autorisaties.
Consequenties
 Dit stelt specifieke eisen aan het ontwerp van applicaties.
 Beveiliging van de gegevensuitwisseling is cruciaal voor (het
vertrouwen in) een goede samenwerking.
 Omdat functionaliteit in logische bundels wordt aangeboden, moeten de
betreffende componenten geschikt zijn voor Single Sign On.
 Omdat steeds meer functionaliteit over ketens heen en buiten de
gemeente beschikbaar wordt gesteld (bijvoorbeeld de Persoonlijke
Internet Pagina – PIP), moeten de identiteiten en autorisaties van de
gemeente Tilburg geleverd kunnen worden aan zogenaamde federaties.
 Het gebruik van plugins moet verantwoord worden.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 23 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
I03
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
I03 - De gemeente Tilburg neemt de “Richtlijnen voor de
toegankelijkheid en duurzaamheid van overheidssites” over.
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke
ontwikkelingen en aansluiting blijven houden met een samenleving
waarin zich een stille digitale revolutie voltrekt.
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit van
dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn geformuleerd
in de BurgerServiceCode.
NORA
GEMMA
Overige
Webrichtlijnen van Advies Overheid.nl:
http://www.adviesoverheid.nl/6776/
Zie ook: http://www.webrichtlijnen.nl/
Tilburg
Rationale
Toegankelijkheid websites Tilburg, DCI, 25 september
2006
Door toename in het gebruik van internet als informatiebron, wordt
transparantie van overheidsinformatie op het internet steeds
belangrijker. Websites die deze informatie bevatten zouden (duurzaam)
toegankelijk moeten zijn voor alle internetgebruikers: burgers
(inclusief mensen met een handicap), bedrijven en zoekmachines. Dit
betekent dat er geen technieken zouden mogen worden toegepast die
groepen gebruikers of vormen van gebruik op voorhand uitsluiten tenzij
de specifieke doelgroep bekend is.
Uit een aantal onderzoeken is gebleken dat er serieuze
toegankelijkheids-problemen zijn op veel websites van
overheidsinstellingen. De informatie is onvoldoende bereikbaar voor
alle internetgebruikers. Ook binnen de huidige sites van de gemeente
Tilburg is dit een bekend probleem. Zowel voor de interne als externe
webontwikkelaars zijn nog geen vastgestelde richtlijnen voor handen
die bepalen waar de opgeleverde site aan moet voldoen. Door het
webteam wordt reeds enige tijd ontwikkeld volgens de standaarden zoals
deze door de W3C en de overheid vastgesteld zijn.
Om meer richting te geven aan het opzetten van toegankelijke websites
voor de gemeente Tilburg wordt voorgesteld om de “Richtlijnen voor de
toegankelijkheid en duurzaamheid van overheidssites” opgesteld door
advies overheid.nl over te nemen en vast te stellen.
Consequenties
Voor het ontwikkelen van de websites zullen de volgende algemene
uitgangspunten op het gebied van toegankelijkheid worden gehanteerd:
 de sites van de gemeente Tilburg moeten er juist uitzien (volgens
het grafisch ontwerp) en functioneel volledig bruikbaar zijn in de
standaard browserversies en in de algemene “standards-compliant”
webbrowsers (Opera, Mozilla, FireFox en Safari);
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 24 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
 Informatie en functionaliteit op de sites moet tevens toegankelijk
en behouden blijven:
o
bij het bezoeken van de site met een andere useragent en/of
besturingssysteem dan de meest gebruikte, of met een ander
apparaat dan een PC;
o
bij het bezoeken van de site door mensen met een
functiebeperking (waaronder blinden en slechtzienden);
o
bij het bezoeken van de site met een useragent waarbij
JavaScript’ is uitgeschakeld of niet wordt ondersteund;
o
De sites moeten volledig bruikbaar zijn met een
schermresolutie van minimaal 800x600 pixels, maar moeten ook
goed bruikbaar zijn met een hogere schermresolutie van
1024x768 en hoger;
 Bezoekers die een oude useragent van Microsoft of Netscape 4.x
gebruiken krijgen een tekstversie van de site te zien. Hiermee is de
site qua informatie nog steeds bruikbaar, echter zonder grafische
schermen;
 Overige useragents die geen correct gebruik (kunnen) maken van de
grafische schermen krijgen een tekstversie van de site te zien. Denk
hierbij aan elektronische agenda’s (PDA´s) en tekstbrowsers (bv.
Lynx).
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 25 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: NORA referentiearchitectuur loketten dienstverlening
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 26 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: internet – functionele architectuur
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 27 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
3.2
Zaakgericht werken
Z01
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
Z01 - De gemeente Tilburg handelt al haar processen zaaksgewijs af.
P02 - De gemeente Tilburg wil met de inzet van ICT haar strategische
beleidsdoelen ondersteunen.
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit van
dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn geformuleerd
in de BurgerServiceCode.
P08 - De gemeente Tilburg beschermt de haar toevertrouwde informatie
tegen bedreiging van de vertrouwelijkheid, de integriteit en de
beschikbaarheid.
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
NORA
G01 - Authentieke gegevens uit de Tilburgse basis- en kernregistraties
mogen niet opnieuw gecreëerd worden ten behoeve van een ander proces.
P8
Eenmaal uitvragen van gegevens, meermalen gebruiken; de
organisaties in het publieke domein zullen burgers en bedrijven
niet opnieuw om gegevens vragen die bij de overheid al bekend
zijn.
P11
Organisaties in het publieke domein geven aan op welke momenten
welke stadia in het dienstverleningsproces doorlopen dienen te
zijn en streven daarbij naar zo kort mogelijke doorlooptijden.
P12
Organisaties in het publieke domein geven burgers, bedrijven en
maatschappelijke instellingen inzicht in de status van voor hen
lopende dienstverleningsprocessen (transparante, traceerbare
dienstverleningsprocessen).
P19
Gebruik waar mogelijk generieke bouwstenen. Organisaties in het
publieke domein streven er naar om beschikbare
gemeenschappelijke voorzieningen te gebruiken, als deze op de
punten functionaliteit, beveiliging en kosten gelijkwaardig zijn
aan individuele voorzieningen.
P20
Standaardiseer en optimaliseer interne bedrijfsvoering.
GEMMA
GFO zaken
Tilburg
ICT visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Rationale
 Zaakgericht werken is noodzakelijk om te kunnen voldoen aan de eisen,
die vanuit de landelijke overheid worden gesteld aan de
dienstverlening aan burgers en bedrijven.
 Zaakgericht werken is een vorm van van buiten naar binnen denken:
definiëer een zaak op grond van het resultaat dat het oplevert voor
de omgeving, bijvoorbeeld: een uittreksel geboorteregister, een
bestemmingsplan, een boete, een collegebesluit, een afgehandeld
bezwaar, enz.
 Zaakgericht werken maakt het makkelijker om processen te definiëren.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 7
Pagina 28 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
 Zaakgericht werken past goed bij het uitgangspunt van SGA namelijk
het proces ontwerpen als een keten van bedrijfsservices.
Consequenties
 Zaken worden uitgewerkt in processen. Per zaaktype wordt beoordeeld
of en hoe de bijbehorende processen over de verschillende kanalen
kunnen of mogen verlopen.
 Per zaaktype wordt vastgelegd welke informatie daarbij nodig is.
Informatie in brede zin: zowel documenten, SMS, mails, etc
(ongestructureerd) als gegevensverzamelingen (gestructureerd).
Informatie, die als elder in Tilburg of bij andere overheden bekend
is, wordt niet opnieuw gevraagd, maar wordt daar afgenomen.
 Er moeten een directe en eenduidige relatie zijn tussen de
zaaktypecatalogus en het documentair structuurplan (DSP).
 Ieder proces om een zaak af te handelen heeft een proceseigenaar. De
proceseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit, de kosten en de
resultaten van het proces.
 Als in het proces gegevens worden gecreëerd en bewerkt, die door
andere processen gebruikt worden (zogenaamde brongegevens), dan is de
proceseigenaar tevens gegevenseigenaar en verantwoordelijk voor de
kwaliteit en de beschikbaarheid van de te leveren gegevens.
 Zaken worden vastgelegd in het zakenmagazijn. Dit zakenmagazijn is
opgezet conform het datamodel van EGEM: GFO zaken.
 Van ieder type zaak is beschreven: de proceseigenaar, welke
brongegevens het creert, welke documenten gebruikt worden, hoe moet
worden opgeschoond en gearchiveerd, wat de afgesproken normen voor de
kwaliteit van de dienstverlening zijn, welke wet- en regelgeving erop
van toepassing is, enz.
 Primair richt Tilburg zich hierbij op de zaaktypen, die
dienstverlening ondersteunen. De koers, de resultaten en de
ervaringen van dienstverlening worden gemeentebreed uitgerold voor
andere taken, zoals burgerparticipatie, conform P03.
Z02
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
Z02 - De gemeente Tilburg definieert op transparante wijze haar
processen.
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit van
dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn geformuleerd
in de BurgerServiceCode.
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
NORA
Z01 - De gemeente Tilburg handelt al haar processen zaaksgewijs af
P6
Om een vlotte dienstverlening mogelijk te maken implementeren
organisaties in het publieke domein routinematig uit te voeren
controles binnen het primaire dienstverleningsproces. De
noodzakelijke controles worden zo uitgevoerd dat een snelle en
soepele dienstverlening plaatsvindt. Meer specifieke controles
vinden in beginsel via afzonderlijke processen, parallel of
achteraf plaats (eerst mensen, dan regels).
P15
Organisaties in het publieke domein maken zichtbaar wat zij
doen, welke besluiten zij nemen, welke gegevens zij hebben en
gebruiken en wat hun werkwijze is.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 29 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
GEMMA
Tilburg
ICT visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Rationale
 Door het helder definiëren van processen is het makkelijker processen
te optimaliseren.
Pagina 13 en 23
 Helder gedefinieerde en geoptimaliseerde processen zijn een
voorwaarde om te komen tot herbruikbare, generieke onderdelen.
Gegerieke onderdelen zijn onderdelen, die in meerdere processen en/of
op meerdere kanalen in dezelfde vorm gebruikt kunnen worden.
 Helder gedefinieerde processen en herbruikbare, generieke onderdelen
maken het mogelijk de ICT ondersteuning in dezelfde onderdelen te
ordenen.
 Uitgangspunt bij de inrichting van de SGA is het proces, ontworpen
als een keten van bedrijfsservices.
 Het consequent toepassen van dit uitgangspunt leidt tot componenten
met heldere, gedefinieerde koppelvlakken, die gestandaardiseerd
kunnen worden tot generieke componenten en dus tot gemeenschappelijke
voorziening, die binnen of buiten Tilburg hergebruikt kunnen worden.
 Helder gedefinieerde processen en herbruikbare, generieke componenten
zijn een voorwaarde om snel (strategische) veranderingen te kunnen
implementeren.

Consequenties
 Zaken en de processen, waarmee die afgehandeld worden, worden leidend
bij de inrichting van de informatievoorziening.
 Zaken en de processen, waarmee die afgehandeld worden, kunnen met
behulp van ICT ondersteuning, worden gemonitord op aantallen,
doorlooptijden, openstaande zaken, etc.
 Informatie over de status van specifieke zaken en processen kan
worden gedeeld met belanghebbenden, zoals burgers, bedrijven,
ketenpartners en andere overheidsinstellingen.
 Het verloop van zaken wordt real time gemonitord. Op basis van het
het verloop van zaken kan actuele managementinformatie worden
gegenereerd, waarmee ook beleidsondersteunende analyses kunnen worden
uitgevoerd.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 30 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Z03
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
Z03 - De gemeente Tilburg handelt haar processen waar mogelijk
geautomatiseerd af.
P01 - De gemeente Tilburg wil aanhaken bij maatschappelijke
ontwikkelingen en aansluiting blijven houden met een samenleving
waarin zich een stille digitale revolutie voltrekt.
P02 - De gemeente Tilburg wil met de inzet van ICT haar strategische
beleidsdoelen ondersteunen.
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
Z02 - De gemeente Tilburg definieert op transparante wijze haar
processen.
C02 - Componenten gebaseerd op open standaarden hebben de voorkeur.
Open standaarden, die voorkomen op de lijst met open standaarden van
het College Standaardisatie zijn verplicht.
NORA
GEMMA
Tilburg
ICT visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Rationale
 Burgers en bedrijven accepteren niet langer, dat de elektronische
dienstverlening van de (lokale) overheid achterblijft. Dit brengt
(imago) risico’s met zich mee die de (lokale) politiek zich niet kan
veroorloven.
Pagina 7
 Om snel in te kunnen spelen op de veranderende omgeving is het snel
kunnen benutten van de mogelijkheden, die ICT biedt, cruciaal.
 De principes van de service gerichte architectuur (SGA) bieden de
mogelijkheid om de informatievoorziening van de processen flexibel en
aanpasbaar in te richten.
Consequenties
 Het is niet altijd nuttig het proces helemaal te automatiseren.
Automatiseren van de workflow en communiceren door middel van e-mail
of SMS aan belanghebbenden (burgers, bedrijven, ketenpartners,
medewerkers) kan al veel toegevoegde waarde hebben.
 De proceseigenaar is ook eigenaar/opdrachtgever voor het
geautomatiseerde proces.
 Geautomatiseerde processen roepen services aan. Deze services moeten
centraal beheerd en gepubliceerd worden om brede herbruikbaarheid te
bevorderen.
 De resultaten van een processtap (output) worden als service
beschikbaar gesteld.
 Momenteel moeten de processen geautomatiseerd worden rondom het
zakenmagazijn.
 Gemeentebreed gebruikmaken van generieke infrastructurele
voorzieningen betekent de voorzieningen rondom het zakenmagazijn
inzetten voor het geautomatiseerd ondersteunen van alle processen.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 31 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 32 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: rollen gemeente en levenscycli gemeentelijke hoofdprocessen
Noot: PDCA = Plan Do Check Act, ook bekend als de Deming cirkel.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 33 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: landschap van generieke infrastructurele voorzieningen
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 34 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: frontoffice – midoffice – backoffice gemeente Tilburg
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 35 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
3.3
Gegevens
G01
2017-07-20
V3.00
G01 - Authentieke gegevens uit de Tilburgse basis- en kernregistraties
mogen niet opnieuw gecreëerd worden ten behoeve van een ander proces.
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities
voor ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar
ziet ook toe op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
P08 - De gemeente Tilburg beschermt de haar toevertrouwde informatie
tegen bedreiging van de vertrouwelijkheid, de integriteit en de
beschikbaarheid.
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
Z02 - De gemeente Tilburg definieert op transparante wijze haar
processen.
NORA
P8
Eenmaal uitvragen van gegevens, meermalen gebruiken; de
organisaties in het publieke domein zullen burgers en bedrijven
niet opnieuw om gegevens vragen die bij de overheid al bekend
zijn.
P20
Standaardiseer en optimaliseer interne bedrijfsvoering.
GEMMA
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 Authentieke gegevens worden gecreëerd en gemuteerd in processen
waarvoor een proceseigenaar verantwoordelijk is. Het is niet
bevordelijk voor de integriteit (juistheid en volledigheid) van de
gegevens om dezelfde (deel)verzameling in een ander proces opnieuw
aan te leggen.
 Brongegevens: gegevens, die dienen ter ondersteuning van een
specifieke taak. Brongegevens worden beheerd door de desbetreffende
proceseigenaar.
 Basisregistratie: de authentieke, landelijke registraties van
personen, gebrouwen, adressen, kadaster, topografie, ondernemingen en
instellingen. De basisregistraties worden beheerd op landelijke
aanwijzing en in aansluiting op de Landelijke Voorziening.
 Kernregistratie: Dit is een registratie, die door de gemeentebrede
bedrijfsvoering wordt gecreëerd, zoals medewerkers registratie
(personeel), bedrijfsvoering (financiën) en de product catalogus. De
kernregistratie wordt beheerd door (een aan te wijzen)
beheerorganisatie.
 Aangewezen brongegevens, kernregistratiegegevens en
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 36 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
basisregistratiegegevens moeten door andere processen betrokken
worden uit de aangewezen gegevensverzamelingen.
Consequenties
 Basis- en kernregistraties moeten gemeentebreed beschikbaar zijn.
 Basis- en kernregistraties moeten benaderbaar zijn op basis van
unieke ID’s zoals burger service nummer, zaaknummer, adres ID,
coördinaten voor locaties, e.d.
 Elke gegevensverzameling heeft een benoemde gegevenseigenaar. De
gegevenseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de
gegevens. In veel gevallen is de proceseigenaar ook de
gegevenseigenaar.
 Voor de gestructureerde onderlinge gegevensuitwisseling worden
afspraken gemaakt tussen leverancier en ontvanger.
 De gegevenseigenaar toetst of de afnemende partij gerechtigd is de
gegevens te raadplegen en/of te gebruiken cf de regels van de
doelbinding.
 Van zeer privacy gevoelige gegevens kan worden gemonitord wie wanneer
welke gegevens raadpleegt.
 Er is een lijst van applicaties waarin basisregistraties en
kernregistraties worden gecreëerd en gemuteerd.
 De gegevensverzamelingen van applicaties waarin basis- en
kerngegevens worden gecreëerd, moeten ook geraadpleegd kunnen worden
door functionaliteit van andere processen.
 Betreffende gegevens mogen redundant worden opgeslagen buiten de
bronbestanden, mits traceerbaar is, dat ze afkomstig zijn uit de
bronbestanden en wanneer dat is gebeurd.
 Redundant opgeslagen gegevens mogen niet worden gemuteerd door de
afnemende applicatie.
G02
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
G02 - De gemeente Tilburg sluit aan op de landelijke ontwikkelingen
met betrekking tot de basisregistraties.
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities
voor ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar
ziet ook toe op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit van
dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn geformuleerd
in de BurgerServiceCode.
NORA
P8
Eenmaal uitvragen van gegevens, meermalen gebruiken; de
organisaties in het publieke domein zullen burgers en bedrijven
niet opnieuw om gegevens vragen die bij de overheid al bekend
zijn.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 37 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
GEMMA
Referentiemodel Stelsel van Gemeentelijke Basisgegevens (RSGB)
GFO zaken
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 De basisregistraties zijn (worden) bij wet geregeld. Tilburg voldoet
hiermee aan haar wettelijke verplichtingen.
 Entiteiten uit het RSGB zijn eenduidig gedefinieerd en kunnen
makkelijk worden hergebruikt binnen applicaties.
 Gegevensuitwisseling met ketenpartners wordt eenvoudiger.
 Ontwikkelingen op dit gebied gebeurt landelijk en gezamenlijk met
andere overheden zodat de investering van de gemeente Tilburg beperkt
is.
Consequenties
 Implementatie van basisregistraties, zowel de afzonderlijke
applicaties als de samenhang in het RSGB.
 De definitie van de entiteiten zoals die opgenomen zijn in het RSGB
dienen als uitgangspunt voor applicaties.
 Applicaties binnen de gemeente Tilburg met basisgegevens moeten
aansluiten op de basisregistraties.
G03
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
G03 - Voor geïntegreerde, concern brede ontsluiting van gegevens
creëert de gemeente Tilburg specifieke gegevensverzamelingen.
P08 - De gemeente Tilburg beschermt de haar toevertrouwde informatie
tegen bedreiging van de vertrouwelijkheid, de integriteit en de
beschikbaarheid.
NORA
GEMMA
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 Zolang nog niet alle bronapplicaties met hun gegevensverzameling real
time benaderbaar zijn door middel van services, is het aanleggen van
specifieke gegevensverzameling voor het concernbreed uitleveren van
geïntegreerde basis- en kerngegevens een goed alternatief.
 Datamarts zijn geschikt om op de specifieke gegevensverzamelingen
views te definiëren en daarmee geïntegreerde of geaggregeerde
informatie uit de gegevensverzamelingen te halen.
Consequenties
 Bij het integreren van gegevens moet rekening gehouden worden met de
privacy regelgeving en moet nagegaan worden of doelbinding van
toepassing is.
 Omdat aldus ontsloten gegevens de basis kan zijn van het handelen van
de overheid, moet de gegenereerde informatie in hoge mate betrouwbaar
zijn.
 De specifieke gegevensverzameling heeft een aangewezen eigenaar.
 De eigenaar van de specifieke gegevensverzameling maakt afspraken met
de bronhouders over de toelevering van brongegevens aan de specifieke
verzameling.
 De eigenaar van de specifieke gegevensverzameling maakt afspraken met
de afnemers van gegevens uit de specifieke gegevensverzameling.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 38 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
 De eigenaar van de specifieke gegevensverzameling toetst of de
afnemende partij gerechtigd is de gegevens te gebruiken cf de regels
van de doelbinding.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 39 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
G04
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
G04 - Van geleverde gegevens is de kwaliteit bekend.
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P08 - De gemeente Tilburg beschermt de haar toevertrouwde informatie
tegen bedreiging van de vertrouwelijkheid, de integriteit en de
beschikbaarheid.
NORA
Z01 - De gemeente Tilburg handelt al haar processen zaaksgewijs af
P18
Organisaties in het publieke domein gebruiken gegevens die
accuraat, actueel en volgens wettelijke normen beveiligd zijn en
delen die gegevens met andere organisaties in het publieke
domein.
GEMMA
Tilburg
Rationale
 Bij hergebruik van gegevens moet de afnemer kunnen aannemen dat de
gegevens juist zijn.
 Indien de kwaliteit bekend is zal dat leiden tot een verbetering van
de kwaliteit.
Consequenties
 Elk gegeven kent een eigenaar en een beheerder
 Er is één bronapplicatie waar het gegeven gecreëerd en gewijzigd
wordt (single point of truth).
 Van elke wijziging van een gegeven wordt vastgelegd welk individu de
wijziging heeft uitgevoerd.
G05
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
G05 - Afnemers van basisgegevens hebben een terugmeldingsplicht indien
er een verschil is in gegevens of gerede twijfel is aan de juistheid
van gegevens.
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
P07 - De gemeente Tilburg neemt als leidraad voor de kwaliteit van
dienstverlening de kwaliteitsnormen, die landelijk zijn geformuleerd
in de BurgerServiceCode.
NORA
P17
Organisaties in het publieke domein organiseren zich als een
onderdeel van een integraal opererende en als eenheid optredende
overheid, die in haar handelen naar burgers, bedrijven en
maatschappelijke instellingen consistent en betrouwbaar is.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 40 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
P18
Organisaties in het publieke domein gebruiken gegevens die
accuraat, actueel en volgens wettelijke normen beveiligd zijn en
delen die gegevens met andere organisaties in het publieke
domein.
GEMMA
Tilburg
Rationale
 Doordat afnemende applicaties fouten terugmelden zal de kwaliteit van
de gegevens verhoogd worden. Daardoor is de gemeente beter in staat
haar taken bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid en handhaving te
vervullen.
Consequenties
 Per basisregistratie is er één aanspreekpunt (eigenaar/beheerder)
waar verschillen gemeld kunnen worden.
 De eigenaar van het gegeven moet uitzoeken wat juist is.
 Naast webservices om het RSGB te ontsluiten worden er webservices
gemaakt om verschillen terug te melden.
G06
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
G06 - Gegevensverzamelingen moeten los van applicaties te benaderen
zijn, en applicaties moeten kunnen koppelen met het RSGB.
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
Z03 - De gemeente Tilburg handelt haar processen
G01 - Authentieke gegevens uit de Tilburgse basis- en kernregistraties
mogen niet opnieuw gecreëerd worden ten behoeve van een ander proces.
NORA
G02 - De gemeente Tilburg sluit aan op de landelijke ontwikkelingen
met betrekking tot de basisregistraties.
P8
Eenmaal uitvragen van gegevens, meermalen gebruiken; de
organisaties in het publieke domein zullen burgers en bedrijven
niet opnieuw om gegevens vragen die bij de overheid al bekend
zijn.
P20
Standaardiseer waar mogelijk koppelvlakken en hiermee
samenhangende componenten.
GEMMA
Tilburg
ICT visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Rationale
 Scheiding van gegevens en presentatie.
Pagina 23
 Systemen zijn modulair opgebouwd (gegevens, businesslogica,
presentatie) zodat onderdelen hergebruikt kunnen worden.
 Gegevens kunnen worden uitgewisseld op data en/of businesslogica
laag.
 Het RSGB is leidend voor de basisgegevens binnen de gemeente Tilburg.
Applicaties moeten makkelijk kunnen aansluiten bij het RSGB
Consequenties
 Applicaties moeten gebruik kunnen maken van de RSGB; hiervoor zijn
koppelvlakken gedefinieerd.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 41 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
 Gegevensverzamelingen moeten via webservices ontsloten kunnen worden.
 Gegevens moeten via webservices toegevoegd kunnen worden met correct
werkende constraints.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 42 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: samenhang van 6 basisregistraties
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 43 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: objectenmodel GFO zaken
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 44 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: Referentiemodel Stelsel Gemeentelijke Basis Registraties (RSGB)
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 45 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: schema voor het creëeren van
Versie 3.11 - december 2008
specifieke gegevensverzamelingen
Pagina 46 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
3.4
Virtueel kantoor
VK01
2017-07-20
V0.01
Gerelateerd
principe
VK01 - De gemeente Tilburg stelt een volledig web enabled kantoorsuite
(virtueel kantoor) beschikbaar aan medewerkers en partners.
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities
voor ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar
ziet ook toe op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
Z02 - De gemeente Tilburg definieert op transparante wijze haar
processen.
I02 - De presentatielaag van toepassingen is toegankelijk met een
standaard webbrowser.
NORA
GEMMA
Overige
Tilburg
Rationale
ICT visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Pagina 13,
pagina’s 19 t/m
25
 Steeds meer medewerkers van de gemeente Tilburg werken niet meer aan
een vast bureau in de stadskantoren binnen het bereik van het
intranet.
 Steeds meer ketenpartner werken samen met de medewerkers van de
gemeente aan hetzelfde (keten)proces.
 Steeds meer mensen beschikken privé of zakelijk over mobiel internet
op een PC, laptop, PDA of telefoon en willen multichannel werken.
 Mobiele faciliteiten, zoals PDA en mobiele telefoon, zullen steeds
meer gaan fungeren als kanaal voor contacten met de gemeente.
 Iedereen moet in de toekomst tijd en plaats onafhankelijk kunnen
werken.
Consequenties
Deze suite moet bestaan uit:
 agenda, contact en e-mail faciliteiten,
 faciliteiten om samen te werken in een specifieke groep
(collaboration suite)
 een gepersonificeerde desktop “mijn bureaublad”
 toegang tot digitale documenten en toegang tot het e-depot.
Voor toepassingen, die opgenomen worden geldt:
 De presentatie van toepassingen moeten dezelfde look & feel hebben.
 De presentatielaag moet toegankelijk zijn met een standaard
webbrowser. Als dat niet kan, dan is het niet mogelijk de toepassing
in het profiel op te nemen.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 47 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Gevolgen voor de organisatie:
 Deze voorzieningen moet 7 X 24 uur beschikbaar zijn.
 Naarmate er meer van dit soort toepassingen beschikbaar zijn, kan dit
impact hebben op de beschikbaarheid van helpdesk en beheer.
 Een en ander heeft impact op de manier waarop medewerkers gestuurd
worden: managen wordt outputsturing.
 Het virtueel kantoor is een gemeentebrede voorziening. Deze
voorziening moet een eigenaar/verantwoordelijke hebben.
Dit soort werkplek stelt hoge eisen aan de beveiliging van informatie.
 Uitgangspunt voor de beveiliging van informatie is: wat mag je niet
zien. Dit omdat mensen in meerdere rollen tegelijk opereren.
 Wat je niet mag zien wordt gedefinieerd in een aantal profielen.
Medewerkers en ketenpartners krijgen op grond van hun profiel geen
toegang tot bepaald informatie.
 Waar je geen toegang toe hebt, wordt gebaseerd op je rol in
processen.
 De toegang wordt vastgelegd in profielen.
VK02
2017-07-20
V0.01
Gerelateerd
principe
VK02 - De gemeente Tilburg implementeert gemeentebreed en ketenbreed
identity management.
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
P05 - De gemeente Tilburg faciliteert in het creëren van condities
voor ketensamenwerking en participeert in samenwerkingsverbanden, maar
ziet ook toe op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde)
gegevensuitwisseling in de keten.
P08 - De gemeente Tilburg beschermt de haar toevertrouwde informatie
tegen bedreiging van de vertrouwelijkheid, de integriteit en de
beschikbaarheid.
G03 - Voor geïntegreerde, concern brede ontsluiting van gegevens
creëert de gemeente Tilburg specifieke gegevensverzamelingen.
VK01 - De gemeente Tilburg stelt een volledig web enabled kantoorsuite
(virtueel kantoor) beschikbaar aan medewerkers en partners.
NORA
GEMMA
Overige
Tilburg
Rationale
ICT visie 2008 – 2012, definitief, juli 2008
Pagina 13,
pagina’s 19 t/m
25
 Samenwerking concernbreed, het faciliteren van ketensamenwerking en
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 48 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
het beschikbaar stellen van een virtueel kantoor vereisen ook een
concern- en ketenbrede aanpak van de toegangsbeveiliging.
 Basis voor de beveiliging is het identificeren van degene, die
toegang vraagt (ben je wie je zegt dat je bent). Op grond van de
identificatie wordt toegang verleend tot digitale processen en
informatie (autorisatie).
 Deze mensen komen niet alleen binnen via de Tilburgse kanalen, maar
in toenemende mate via derden, bijvoorbeeld vanaf de persoonlijke
internet pagina (PIP).
Consequenties
 De identiteit van mensen, die toegang hebben tot informatie, wordt
eenmalig vastgelegd in een identity management voorziening. Aan deze
voorziening zijn de autorisaties en de toegang tot toepassingen en
applicaties gekoppeld.
 Identiteiten en bijbehorende autorisatieprofielen moeten gedeeld
kunnen worden met federatieve identity mangement voorzieningen. (Dit
is bijvoorbeeld nodig voor het aansluiten op de PIP.)
 Identity management is een gemeentebrede voorziening. Deze
voorziening moet een eigenaar/verantwoordelijke hebben.
 Aangezien mensen meerdere rollen kunnen vervullen en er de facto
sprake is van een matrix organisatie, kan de verantwoordelijkheid
voor het toekennen van profielen niet eenvoudigweg bij het management
worden belegd.
 Deze voorziening moet 7 X 24 uur beschikbaar zijn.
 De gemeente Tilburg volgt de landelijke ontwikkelingen op dit gebied
en sluit hierop zoveel mogelijk aan conform P09.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 49 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Referentiemodel: virtueel kantoor – functionele architectuur
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 50 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
3.5
Componenten
C01
2008-09-17
V3.00
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
C01 - De gemeente Tilburg kiest primair voor hergebruik van
componenten en daarna voor standaardcomponenten. Bij gelijke
geschiktheid heeft een open source component de voorkeur.
P10 - De gemeente Tilburg implementeert veranderingen volgens de
principes van de service gerichte architectuur (SGA).
P04 - De gemeente Tilburg kan concernbreed samenwerken, ook met
ketenpartners.
NORA
P2
De bestaande kanalen zoals post, telefoon en balie blijven
beschikbaar, zodat burgers, bedrijven en maatschappelijke
instellingen gebruik kunnen maken van het kanaal van hun keuze.
P20
Standaardiseer en optimaliseer interne bedrijfsvoering.
GEMMA
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 Hiermee wordt het aantal ingezette componenten beperkt en daarmee
kosten voor beheer en onderhoud.
 Hiermee worden de reeds beschikbare componenten beter benut en worden
de kosten voor het gebruik van een component relatief lager.
 Generieke componenten kunnen in ieder van de kanalen worden
hergebruikt, waardoor kanaalintegratie mogelijk wordt.
Consequenties
 Bij het ontwerpen van oplossingen en het selecteren van pakketten
wordt primair gekeken of een beschikbare component hergebruikt kan
worden.
 Bij de keuze voor een open source component moet de continuïteit
gewaarborgd zijn door een actieve, transparante community of een
andere partij.
C02
2008-09-11
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
C02 - Componenten gebaseerd op open standaarden hebben de voorkeur.
Open standaarden, die voorkomen op de lijst met open standaarden van
het College Standaardisatie zijn verplicht.
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
C01 - De gemeente Tilburg kiest primair voor hergebruik van
componenten en daarna voor standaardcomponenten. Bij gelijke
geschiktheid heeft een open source component de voorkeur.
NORA
GEMMA
Overige
http://www.forumstandaardisatie.nl/
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 Het College en Forum Standaardisatie hebben een belangrijke taak bij
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 51 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
het toetsen van standaarden die gebruikt worden door (semi-)publieke
instellingen (bij voorkeur) in hun communicatie onderling en met
burgers en bedrijven.
 Deze toetsing wordt landelijk breed gedragen.
 Het is niet efficiënt deze toetsing als gemeente over te doen.
Consequenties
 Bij het kiezen of ontwerpen van een oplossing wordt beoordeeld of de
standaarden cf de standaardenlijst zijn toegepast.
 Volgens het principe comply or explain wordt beargumenteerd en
vastgelegd waarom eventueel van deze standaarden wordt afgeweken en
wat de consequenties daarvan zijn.
C03
2008-09-17
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
C03 - De gemeente Tilburg ontwikkelt geen eigen componenten, tenzij…..
P09 - De gemeente Tilburg volgt landelijke standaarden, zoals worden
ontwikkeld binnen NORA en GEMMA, tenzij…….
P03 - De gemeente Tilburg brengt in haar eigen organisatie de basis op
orde.
C01 - De gemeente Tilburg kiest primair voor hergebruik van
componenten en daarna voor standaardcomponenten. Bij gelijke
geschiktheid heeft een open source component de voorkeur.
NORA
GEMMA
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 Het ontwikkelen van software hoort niet tot de kern competenties van
een overheidsinstelling.
Consequenties
Tilburg ontwikkelt alleen eigen componenten als:
 Er geen afdoende component op de markt is en het realistisch is als
de gemeente Tilburg zelf bouwt en onderhoudt.
 Er sprake is van een eigen koppeling tussen bestaande componenten;
 Indien door omstandigheden (bijv. faillissement leverancier) de
continuïteit van de bedrijfsvoering in gevaar kan komen en andere
oplossingen niet voorhanden zijn.
 Zelfbouw moet verantwoord worden.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 52 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
C04
2017-07-20
V0.01
Gerelateerde
principes en
beleidslijnen
C04 - Voor eigen ontwikkelingen maken ontwikkelaars gebruik van de
binnen Tilburg vastgestelde ontwikkeltools en standaarden.
C01 - De gemeente Tilburg kiest primair voor hergebruik van
componenten en daarna voor standaardcomponenten. Bij gelijke
geschiktheid heeft een open source component de voorkeur.
C03 - De gemeente Tilburg ontwikkelt geen eigen componenten, tenzij…..
NORA
GEMMA
Tilburg
BAGIO versie 2.3
Rationale
 De voorkeur voor hergebruik van componenten geldt ook voor
ontwikkeltools, om dezelfde redenen.


Consequenties
 Deze standaard wordt bij voorkeur opgelegd door het door beschikbaar
stellen van een standaard ontwikkel omgeving.


Versie 3.11 - december 2008
Pagina 53 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
4 Standaarden
4.1
Standaarden voor internet
Standaard browsers zijn IE versie 5 en hoger en firefox
Technische standaard om aan webrichtlijn te voldoen
In het kort komt dit voor de gemeente neer op het gebruik van de volgende algemene
technische standaarden om aan de minimale set van de Webrichtlijnen te voldoen:

XHTML 1.0 Strict;

WCAG 1.0, Priority 1+;

CSS2.1

De Eisen voor Duurzaam Toegankelijke Websites voor de Overheid.
Ten behoeve van ontsluiting gegevens d.m.v. RSS (Really Simple Syndication) is gekozen
voor de volgende standaard:

RSS 2.0
Internet sites evenals RSS worden aangebouwd in een bepaalde characterset, er is gekozen
om hiervoor gebruik te maken van:

UTF-8
NB.
Deze standaarden zullen elke 2 jaar heroverwogen moeten worden om te kijken of ze nog
voldoen aan de dagelijkse normen en eisen die op het internet gelden. Bekeken zal moeten
worden in hoeverre een optimalere set WCAG 1.0, Priority 2+ in de toekomst haalbaar is
voor de sites van de gemeente Tilburg.
De sites moet minimaal voldoen aan de Web Content Accessibility Guidelines 1.0
prioriteit 1+
Zie: http://www.w3.org/TR/WCAG10/
De standaard voor het ontwikkelen webapplicaties is Broad Vision
4.2
Standaarden voor zaakgericht werken
Voor het inrichten van zaaktypen in het zakenmagazijn wordt GFO zaken gebruikt
Voor de automatisering van processen wordt BPEL gebruikt
 BPEL is een open standaard. In die zin heeft BPEL als tool om processen te
automatiseren de voorkeur boven proprietary workflow systemen.
 BPEL heeft zich in de praktijk bewezen.
 BPEL wordt momenteel ingezet rondom het zakenmagazijn. Gemeentebreed gebruikmaken van
generieke infrastructurele voorzieningen betekent BPEL inzetten voor het
geautomatiseerd ondersteunen van alle processen.
Voor het monitoren van processen wordt BAM gebruikt
Voor het inrichten van processen wordt het mandaat- en delegatieregister geraadpleegd
4.3
Standaarden voor gegevens
Bij het inrichten van het stelsel van basisregistraties wordt het RSGB gevolgd
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 54 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Bij het inrichten van het zakenmagazijn wordt het objectenmodel GFO zaken gevolgd
[standaard voor DBMS]
[Lijst met bronapplicaties voor kernregistraties en basisregistraties]
[Lijst met aangewezen specifieke gegevensverzamelingen]
[Lijst gehanteerde normen vastgoed]
[Standaard voor diakrieten]
[HL7 uitwisselingsformaat binnen zorg]
Standaarden voor virtueel kantoor
Suites voor samenwerking (collaboration) worden gemaakt met Broad Vision
De standaard werkplek is MS office of – optioneel - open office
[Standaard werkplek]
4.4
Standaarden voor componenten
[Lijst van standaard componenten]
[Lijst van standaard ontwikkeltools]
[Lijst van normen toetsing applicaties archief en informatiemanagement]
4.5
Standaarden voor architectuur
Voor het modelleren van de architectuur worden de concepten van Archimate gebruikt
Zie de archimate resource tree:
http://www.telin.nl/NetworkedBusiness/Archimate/ART/index.html
Archimate concepten zijn een open source product in beheer bij The Open Group.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 55 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
5 Verklarende woordenlijst
Advies Overheid = Overheid heeft Antwoord© = een ICTU programma dat werkt aan het (proactief) ontsluiten en vindbaar maken van overheidsinformatie via webapplicaties. Zodat
burgers, bedrijven en instellingen rechtstreeks toegang hebben tot deze informatie. En
waardoor andere overheden in staat zijn vragen te beantwoorden van burgers, bedrijven en
instellingen.
BAM = Business Activity Monitoring, een onderdeel van de Oracle SOA suite waarmee real
time wordt gevolgd wat de status van de in uitvoering zijnde BPEL processen is.
Beleidslijn = worden van de principes afgeleid. Beleidslijnen zijn regels en richtlijnen,
die gelden voor specifieke architecturen: die voor internet, zaakgericht werken, gegevens
en virtueel kantoor. Alle voorzieningen in de concernbrede informatiehuishouding moeten
ook hieraan voldoen, als zij van toepassing zijn.
BPEL = Business Process Execution Language, een open standaard voor het geautomatiseerd
uitvoeren van processen.
Collaboration suite = software die het samenwerken van groepen bevordert. 'Kennis delen'
vormt de basis voor het gebruik van deze software. Daarnaast vormt het belangrijk
communicatiemiddel (contacten, kalender, agenda) en kan deze software (virtuele)
samenwerkingsprocessen, zoals het gezamenlijk werken aan een document, ondersteunen.
College en Forum standaardisatie = Voor interoperabiliteit van informatiesystemen is
brede toepassing van (open) standaarden een basisvoorwaarde. College en Forum hebben een
belangrijke taak bij het duidelijk maken welke standaarden door (semi-)publieke
instellingen (bij voorkeur) gebruikt worden in hun communicatie onderling en met burgers
en bedrijven.
Comply or explain = aan de regel voldoen of uitleggen en vastleggen waarom er niet aan
voldaan kan worden.
Component = (of bouwsteen) een specifiek stuk functionaliteit (software), dat toegevoegd
en verwijderd kan worden, bijvoorbeeld: een geautomatiseerd proces, een koppeling tussen
twee interfaces, een module van een softwarepakket, een servicebus en dergelijke.
Consequenties = de gevolgen van een principe of beleidslijn (dat betekent, dat ……)
Constraint = een voorwaarde, bedoeld om de integriteit of logica van de opgeslagen
gegevens te bewaken. Een constraint zorgt er voor dat er een foutmelding wordt gegeven
als de betreffende regel overtreden dreigt te worden.
E-depot = plaats waar elektronische informatie (documenten, foto's, bouwtekeningen, web
pagina’s, gegevensverzamelingen, e.d.) digitaal duurzaam worden opgeslagen en
beschikbaar worden gesteld.
GEMMA = Gemeentelijke Architectuur, referentie architecturen, die zijn ontwikkeld voor
de Nederlandse gemeenten door de EGEM i-teams
ICTU = De stichting ICTU werd op 11 april 2001 opgericht door het ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten.
ICTU werkt in opdracht van overheden aan ICT-vraagstukken met een generiek karakter. Het
doel van ICTU is de overheidsdoelstellingen op ICT-gebied optimaal te realiseren door
samenwerking tussen overheden.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 56 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Microsite = ook bekend als minisite or weblet, is een internet web design term, die
refereert aan een (cluster van) webpagina, die aanvullend is op de gewone website. Ze
worden gebruikt om een specifieke doelgroep van informatie te voorzien.
NOiV = Nederland Open in Verbinding, Het programma informeert overheidsorganisaties over
de mogelijkheden van open standaarden (OS) en open source software (OSS) en stimuleert
hen deze waar mogelijk toe te passen in hun informatiesystemen. Het programma volgt
hierbij het Actieplan Nederland Open in Verbinding, dat de staatssecretarissen van
Economische Zaken en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in september 2007
naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. NOiV is de opvolger van het programma OSOSS (2003
- 2008).
NORA = Nederlandse Overheid Referentie Architectuur, referentie architectuur, die is
ontwikkeld voor de gehele Nederlandse overheid door het ICTU.
Plugin = is een aanvulling op een computerprogramma. Plugins worden over het algemeen
gemaakt om een programma uit te breiden of meer mogelijkheden te geven. Bijvoorbeeld
webbrowsers gebruiken plugins om speciale informatie op een site te kunnen laten zien.
Principe = uitspraken, die direct afgeleid zijn van de doelen en strategie van de
organisatie en die gelden voor de gehele architectuur. Alle voorzieningen in de
concernbrede informatiehuishouding moeten aan deze principes voldoen.
Rationale = de redenen en argumenten vóór een principe of beleidslijn (we doen dit,
omdat……)
Redundant = is het meer dan benodigd voorkomen van gegevens. Gegevens kunnen redundant
worden opgeslagen. Mocht een gegeven veranderen, bijvoorbeeld het adres, dan moet dit
meerdere malen worden gewijzigd. Het gevolg hiervan is een vergrote kans op onjuiste
gegevens, waarbij men op den duur niet meer weet welk gegeven juist is (inconsistentie).
Startnotitie = presentatie van een project aan het DCO ter goedkeuring van dit project.
Onderdeel van de startnotitie is de architectuur paragraaf waarmee de architectuur
commissie het DCO adviseert over het al dan niet voldoen aan de architectuur van het
betreffende project.
StUF = Standaard UitwisselingsFormaat, een standaard voor het uitwisselen van gegevens
in berichten, ontwikkeld en beheerd door de VNG/de EGEM i-teams. Er bestaan
verschillende versies van. StUF 3.0 is bedoeld voor het uitwisselen van SGA berichten.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 57 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Bijlage 1: Principes uit NORA3
De wijze waarop de EU, de Nederlandse overheid, het bedrijfsleven en Burger@overheid hun
wensen betreffende het functioneren van de e-overheid hebben geformuleerd, loopt naar
accent en bewoordingen uiteen. Daarom wordt in deze paragraaf een ‘normalisatiestap’
gezet, waardoor de diverse wensen en formuleringen in één lijst van eisen worden
gebundeld. Op grond van de bovengenoemde wensen en eisen van burgers, bedrijven,
bestuurders en EU worden in deze paragraaf 20 fundamentele principes samengesteld voor
de inrichting en werking van de elektronische overheid. Deze principes zijn gecodeerd
met de letter P en een volgnummer.
3.4.1. Hogere kwaliteit dienstverlening
P1. Diensten via Internet: organisaties in het publieke domein verlenen hun diensten aan
burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen via het Internet (elektronisch
loket) en stimuleren het gebruik van dit kanaal.
P2. De bestaande kanalen zoals post, telefoon en balie blijven beschikbaar, zodat
burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen gebruik kunnen maken van het kanaal
van hun keuze.
P3. Organisaties in het publieke domein geven een helder, vindbaar beeld van de diensten
en producten die burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties van hen kunnen
afnemen. Daartoe zijn hun elektronische loketten benaderbaar via landelijke ingangen
zoals de website www.overheid.nl (één loketgedachte, “no wrong door”).
P4. Organisaties in het publieke domein bieden hun diensten (producten) bij voorkeur aan
in voor de klant logische bundels per (soort) gebeurtenis aan de kant van de klant
(geboorte, huwelijk, starten bedrijf) en werken daartoe samen met andere organisaties in
het publieke domein (“one stop shopping”).
P5. Burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen beschikken over én identiteit
die bruikbaar is voor alle contacten met organisaties in het publieke domein en die
afhankelijk van de soort dienstverlening ook nodig is en gevraagd moet worden. Dit
ongeacht de keuze voor een kanaal. Een en ander komt neer op één administratieve
identiteit (één identificatienummer). Deze administratieve identiteit dient afgebeeld te
worden op een (ook digitaal toepasbaar) identiteitsbewijs.
P6. Om een vlotte dienstverlening mogelijk te maken implementeren organisaties in het
publieke domein routinematig uit te voeren controles binnen het primaire
dienstverleningsproces. De noodzakelijke controles worden zo uitgevoerd dat een snelle
en soepele dienstverlening plaatsvindt. Meer specifieke controles vinden in beginsel via
afzonderlijke processen, parallel of achteraf plaats (eerst mensen, dan regels).
P7. Organisaties in het publieke domein kennen een transparante en toegankelijke
klachten en bezwarenprocedure.
3.4.2. Administratieve lastenverlichting
P8. Eenmaal uitvragen van gegevens, meermalen gebruiken; de organisaties in het publieke
domein zullen burgers en bedrijven niet opnieuw om gegevens vragen die bij de overheid
al bekend zijn.
P9. Organisaties in het publieke domein streven naar zo laag mogelijke administratieve
lasten en een zo laag mogelijke regellast voor burgers, bedrijven en maatschappelijke
organisaties.57
P10. Organisaties in het publieke domein zorgen voor een eenvoudige regelgeving, in
omvang beperkt, onderling consistent en goed controleerbaar en handhaafbaar.
3
Uit: NORA, Nederlandse overheid Referentie Architectuur, versie 2.0, 25 april 2007.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 58 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
3.4.3. Transparantie
P11. Organisaties in het publieke domein geven aan op welke momenten welke stadia in het
dienstverleningsproces doorlopen dienen te zijn en streven daarbij naar zo kort
mogelijke doorlooptijden.
P12. Organisaties in het publieke domein geven burgers, bedrijven en maatschappelijke
instellingen inzicht in de status van voor hen lopende dienstverleningsprocessen
(transparante, traceerbare dienstverleningsprocessen).
P13. Organisaties in het publieke domein zorgen dat zij naar burgers, bedrijven en
maatschappelijke instellingen periodiek verantwoording afleggen over de kwaliteit van de
gerealiseerde dienstverlening.
P14. Organisaties in het publieke domein ontsluiten algemene overheidsinformatie,
waaronder wet- en regelgeving.
P15. Organisaties in het publieke domein maken zichtbaar wat zij doen, welke besluiten
zij nemen, welke gegevens zij hebben en gebruiken en wat hun werkwijze is.
3.4.4. Proactieve dienstverlening
P16. Organisaties in het publieke domein attenderen burgers en bedrijven op voor hen
relevante diensten (proactieve dienstverlening), maar bieden ruimte voor eigen regie en
verantwoordelijkheid door burgers en bedrijven op de feitelijke afname van diensten
(zelfwerkzaamheid) Daarbij verstrekken organisaties begrijpelijke informatie, bij
voorkeur geïndividualiseerd, over rechten, plichten en mogelijkheden voor burgers en
bedrijven.
3.4.5. Integrale en betrouwbare overheid
P17. Organisaties in het publieke domein organiseren zich als een onderdeel van een
integraal opererende en als eenheid optredende overheid, die in haar handelen naar
burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen consistent en betrouwbaar is.
P18. Organisaties in het publieke domein gebruiken gegevens die accuraat, actueel en
volgens wettelijke normen beveiligd zijn.
3.4.6. Verbeteren doelmatigheid overheid
P19. Gebruik waar mogelijk generieke bouwstenen. Organisaties in het publieke domein
streven er naar om beschikbare gemeenschappelijke voorzieningen te gebruiken, als deze
op de punten functionaliteit, beveiliging en kosten gelijkwaardig zijn aan individuele
voorzieningen.
P20. Standaardiseer en optimaliseer interne bedrijfsvoering.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 59 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Bijlage 2: BurgerServiceCode
1. Keuzevrijheid contactkanaal
Als burger kan ik zelf kiezen op welke manier ik met de overheid zaken doe. De overheid
zorgt ervoor dat alle contactkanalen beschikbaar zijn (balie, brief, telefoon, e-mail,
internet).
2. Vindbare overheidsproducten
Als burger weet ik waar ik terecht kan voor overheidsinformatie en -diensten. De
overheid stuurt mij niet van het kastje naar de muur en treedt op als één concern.
3. Begrijpelijke voorzieningen
Als burger weet ik onder welke voorwaarden ik recht heb op welke voorzieningen. De
overheid maakt mijn rechten en plichten permanent inzichtelijk.
4. Persoonlijke informatieservice
Als burger heb ik recht op juiste, volledige en actuele informatie. De overheid levert
die actief, op maat en afgestemd op mijn situatie.
5. Gemakkelijke dienstverlening
Als burger hoef ik gegevens maar één keer aan te leveren en kan ik gebruik maken van pro
actieve diensten. De overheid maakt inzichtelijk wat zij van mij weet en gebruikt mijn
gegevens niet zonder mijn toestemming.
6. Transparante werkwijzen
Als burger kan ik gemakkelijk te weten komen hoe de overheid werkt. De overheid houdt
mij op de hoogte van het verloop van de procedures waarbij ik ben betrokken.
7. Digitale betrouwbaarheid
Als burger kan ik ervan op aan dat de overheid haar digitale zaken op orde heeft. De
overheid garandeert vertrouwelijkheid van gegevens, betrouwbaar digitaal contact en
zorgvuldige elektronische archivering.
8. Ontvankelijk bestuur
Als burger kan ik klachten of meldingen en ideeën voor verbeteringen eenvoudig kwijt. De
overheid herstelt fouten, compenseert tekortkomingen en gebruikt klachten om daarvan te
leren.
9. Verantwoordelijk beheer
Als burger kan ik prestaties van overheden vergelijken, controleren en beoordelen. De
overheid stelt de daarvoor benodigde informatie actief beschikbaar.
10. Actieve betrokkenheid
Als burger krijg ik de kans om mee te denken en mijn belangen zelf te behartigen. De
overheid bevordert participatie en ondersteunt zelfwerkzaamheid door de benodigde
informatie en middelen te bieden.
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 60 van 61
Vigerend ICT architectuurbeleid gemeente Tilburg
Documentatie
NORA
GEMMA
NOiV
ICT-visie
BAGIO
Beveiligingsbeleid
Toegankelijkheid websites
GFO Zaken
Versie 3.11 - december 2008
Pagina 61 van 61