bodembeheer de basis van uw boterhammen

Bodembeheer de basis van uw
boterhammen
Door: Bart Vromans
HortiNova cursus 13 & 14 februari 2008, Diepgang in de bodem
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Inleiding
•
•
•
•
•
•
•
Welkom
Doel van avond
Historie
Groei van de plant
Mineralenbalans
Structuur
Bodembiologie
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Doel van de avond
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
film
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Historie
•
•
•
•
•
•
•
Gewasbeschermingsmiddelen
Sterke plant
Focus op biologie (chroma, 1999)
Focus op biologie (Soilfoodweb, 2001)
Focus op mineralen (bodembalansanalyse, 2002)
Meting biologie Novabioscan
Totaalbenadering, bodem, biologie, structuur
vanaf 2004
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Gezonde bodem
•
•
•
•
Doel van “gezonde” bodem & plant
Hoe groeit een plant?
Hoe kan een plant ziek worden?
Bodemkwaliteit
• Bodemstructuur: chroma, profielkuil, wormen en
“heuptest”
• Bodemmineralen: bodembalansanalyse (BBA), onkruiden
• Bodembiologie: NovaBioScan (NBS)
• Mineralenopname; bladanalyses en plantsapmetingen
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Gezonde bodem
•
•
•
•
•
Een gezonde bodem levert mineralen “op maat”
Evenwichtige groei is geen stress
Geen stress betekend minder snel “ziek”
Plant zonder stress produceert makkelijker
Bij evenwichtige opname zal het fruit van betere kwaliteit
zijn. Langer houdbaar & betere smaak
• Een gezonde bodem bevat “bodemleven” die de plant
beschermd tegen bodemziektes (schimmels en alen)
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Hoe groeit een plant?
Bladgroen
“vangt” zonlicht
Door fotosynthese worden zonlicht (energie), CO2 ,
water en mineralen omgezet in GROEI / PRODUCTIE
Wortels nemen water
en mineralen op
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Stikstof leverantie via bodemleven:
C:N-verhouding
Bacteriën
5:1
Protozoën
30:1
De protozoa eet
6 bacteriën =
30:6
5N
Het aaltje eet
40 bacteriën =
200:40
Bacterie-etend
aaltje
200:1
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
39 N
3-2-2009
Molybdeen en N binding
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Fotosyntheseproces
• Bladgroen is Mg + 4x N
• N is er genoeg, maar Mg???
• Door Mg bemesting veel groei
gekregen
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Werking van wortel
• Haarwortels zitten aan het uiteinde van de wortel
• Haarwortels leven “maar” 10 tot 12 dagen
• Nutriënten in het bodemvocht kunnen alleen via deze
haarwortels opgenomen worden!!
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Werking van wortel
• Het aantal
haarwortels wordt
bepaald door de
snelheid van de
wortelgroei
• De wortels moeten
continu presteren
voor maximale
groei, productie en
kwaliteit.
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Werking van wortel
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
1993: bodemkaart Nederland
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
1993: bodemkaart Nederland
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
1993: bodemkaart Nederland
- vroegheid ( temperatuur en P beschikbaarheid)
- stuifgevoeligheid
- bindend vermogen ( TEC )
-
ontwatering
-
ijzergehalte (broekgronden )
-
moderpodzolgronden hoog in Mangaan
-
kalkhoudende zandgronden
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Structuur
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Structuur
• Maximaal wortels promoten is van “levensbelang”
• Dit kan alleen bij een goede STRUCTUUR van de bodem
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Structuur
• Simpelste manier is het graven van een PROFIELKUIL
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Structuur
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Structuur
• Behandeling testen t.o.v. onbehandeld met
”HEUPTEST”
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Bodembalansanalyse
• Wortel en bladgroen kunnen we promoten, echter zijn de
mineralen (Ca : Mg) in de juiste “balans” aanwezig?
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Belangrijkste gegevens BBA
Calcium-Magnesium verhouding
Streefwaarden afh van TEC
Ca/Mg verhouding
TEC > 30 70/10
klei
TEC 11 tot 30
68/12
zeer humusrijke zand,
zavel, lichte klei
TEC 9 tot 11 67/13
humeuze zandgrond
TEC 7 tot 9 65/15
lichte zandgrond
TEC 5 tot 7 64/16
klapzand
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Kationen Uitwisselings Cap.
CEC
Cation Exchange Capacity
H
Na
K
Mg
Mg
Ca
Zuurstof voor bodemleven!!
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Bezetting Kationen
Ideale situatie
• % Ca + % Mg
• %K
• % Na
• % Al
• %H
• % Fe, Mn, Cu, Zn
= bv 68 % + 12 % = 80 %
=3–5%
= 0,5 – 1,5 %
= 0,5 %
= 10 %
= positief geladen spoorelementen
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Effect “foute” Ca : Mg
Bron: Dr. Norton, National Soil Erosion Lab
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Effect “foute” Ca : Mg
Goede Ca:Mg hersteld, 68:12
Grond is open !!!
“Foute” Ca:Mg effect 51:23
Grond is verdicht !!!
Bron: Dr. Norton, National Soil Erosion Lab
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
pH water t.o.v. pH K-Cl
•
•
•
•
pH water altijd hoger
Varieert van 0,5 tot 1,0 hoger dan pH K-Cl
Actief wortelgestel laat lagere pH water zien
Alleen bemonsteren als wortels in rust (niet in groeiseizoen)
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Bodembalansanalyse
• pH “fout” die we maken, wordt gecorrigeerd
• Goede balans geeft een goede structuur
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Voorbeeld pH water 6,1
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Voorbeeld Hoog Ca - Laag Mg
Hoog Ca- Laag Mg
• vb
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Magnesium bemesting
• MgCO3
– Magnesite (MgCO3)
– Magnesium uit Kalk (CaCO3+MgCO3)
– Mag-life (vloeibaar)
• MgSO4
– Kieseriet
– Bitterzout
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Voorbeeld Laag Ca - Hoog Mg
Laag Ca – Hoog Mg
• vb
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Calcium bemesting
• CaSO4
– Gips
– Calcium uit compost
– Lithomagnesium
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Voorbeeld Laag Ca - Laag Mg
Laag Ca – Laag Mg
• vb
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Calcium + Magnesium bemesting
• Magnesium rijke Kalkmeststoffen
– Miramag
– Dolokal supra, extra
– Magkal
• Compost + Magnesite
– Compost bevat 8 kg Calcium per ton
– Magnesite (MgCO3) bevat 28 % Mg
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Magnesite toedienen
• foto
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Mengen Magnesite + Spoorelementen
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Kalkmeststoffen
type meststof
Ca%
Mg%
Koolzure Landbouwkalk, Kalkmergel, Krijt, Tufkrijt, Calciumcarbonaat CaCo3
Borgakal
pdr
29,6
4,2
Emkal
pdr
37,8
Limkal
pdr
37,2
Vitakal
pdr
38,6
Koolzure magnesiakalk, Magnesiumhoudend krijt, Magnesiumcalciumcarbonaat CaCo3 + MgCO3
Dologran 5
kor
34,4
9
Dologran 15
kor
31,6
3
Dolokal
pdr
33,6
3
Dolokal extra
pdr
29,3
6
Dolokal supra
pdr
21,4
11,4
DCM Groen Kalk
kor
27,1
9
Duwa-dolomitique
pdr
22,1
11,4
Duwa-mag
pdr
22,1
10,8
Duwa-mixte
pdr
34,3
3
Magkal
pdr
21,4
10,2
Magnesiakalk, 5%MgO
pdr
33,6
3
Magnesiakalk, 15%MgO
pdr
29,2
9
Magnesiakalk, 19%MgO
pdr
21,6
11,4
Miramag
pdr
24
11,4
Winterwijkse Kleidolomiet pdr
27,9
3
Winterwijkse Ultradolomiet pdr
19,3
6
Zeewierkalk Glenan
pdr
32,1
2,4
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Resultaten in 6 jaar
•
•
•
•
•
Balans in mineralen, let ook op fysisch en biologisch
Start met belangrijke verhoudingen
Daarna werken op detail
Giften niet overdrijven
Voorraad – Beschikbaar?
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Chroma
• Beeldkwaliteit van de grond
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Bodemleven
•
•
•
•
Breekt gewasresten af, minder ziektedruk
Maakt structuur in de bodem, o.a HUMUS
Maakt mineralen beschikbaar
Onderdrukt ziekten en plagen
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Soilfoodweb
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Soilfoodweb
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Nova-Bioscan
• Overzicht van biologie
– Totaalbeeld
– Bacteriën
– Schimmels
– Protozoa
– Aaltjes
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Wat zit er allemaal in UW bodem?
Schimmeldraden!
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Wat zit er allemaal in UW bodem?
Wit zand, “NIETS”
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
-Bioscan
De analyse waarmee kwaliteit van het bodemleven weergegeven wordt.
Goed bodemleven
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
Slecht bodemleven
3-2-2009
Wormen
• Bouwland 25 - 75 wormen/m2
• Grasland 50 -100 wormen/m2
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Wormen
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Organische stof - Humus
– Organische materiaal in bodem
•
•
•
•
Gewasresten
Verse mest
Stabiele organische stof (humus)
Bodemleven (5 % van org. stof)
– Humus kan mineralen vasthouden en
uitwisselen
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Kwaliteitsverschillen
GOED
Compostsoorten
ZEER SLECHT
AAN U DE KEUZE VOOR UW BODEM!!
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
De Teelt
• Genoeg bladgroen, wortels, mineralen & bodemleven?
• Komen de mineralen vrij en worden ze opgenomen?
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Drogestof analyse
• Genoeg bladgroen, wortels, mineralen & bodemleven?
• Komen de mineralen vrij en worden ze opgenomen?
Mineraal
N - Stikstof
P - Fosfaat
K - Kalium
S - Zwavel
Ca - Calcium
Mg - Magnesium
Na - Natrium
Cu - Koper
Zn - Zink
Mn - Mangaan
Fe - Ijzer
B - Borium
Mo - Molybdeen
Huidig
Niveau
2,03 %
0,20 %
1,18 %
0,13 %
1,88 %
0,31 %
N/O %
3 ppm
10 ppm
33 ppm
50 ppm
15 ppm
2,2 ppm
Tekort
Gemiddeld
Hoog
Extreem Laag
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Plantsapmetingen
• Goede mineralen toestand (uiteindelijk) in de plant zorgt voor
een optimale groei, productie en kwaliteit!!
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Loopt alles volgens “planning”?
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
De Teelt
• Wanneer alles m.b.t. bemesting en opname goed verloop, kan
er nog 1 ding “fout” gaan.
• Bij een tekort aan bodemleven kunnen bodemziekten de
overhand krijgen (bijv. schimmelziekten en aaltjes)
• Een gezond bodemvoedselweb kan dit VOORKOMEN!
= ZIEKTEONDERDRUKKING!
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Maximaal (haar)wortels
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Hoe groeit een plant?
Hendrikus Schraven, USA
Graszode: 4 mnd. 100+ cm groei
Gelegd
Meting op
15 juli
6 november
2x gemaaid op 1.25 cm
- Gebalanceerde grond, Ca:Mg
- Goed bodemleven via:
- Goede compost aangebracht
- Compost thee 1x
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Kwaliteitsverbetering: houdbaarheid & smaak
19 dagen, 7 oC
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Wat is onkruid?
Ongewenste planten op een bepaalde plaats, op een
bepaald moment
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Waarom onkruiden ?
• Tekort aan herbiciden
• Signaal van de bodem mogelijke overschotten/tekorten
• Signaal van de bodem; goed of slecht bodem
management
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Onkruiden. Waarom / waarvoor
Wat zijn de mogelijke oplossingen ?
Chemisch
Fysisch
Biologisch
Holistisch
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Onkruid, wat zegt het…
Zwarte Nachtschade, kali
Paardebloem,
OPNEEMBAAR Calcium
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Onkruid, wat zegt het…
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
Schema naar een gezonde bodem en plant
Gezonde bodem
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Bodemkaart
Profielkuil
Wormen tellen
Heuptest
Onkruiden
Bodembalansanalyse (BBA)
Chroma
Novabioscan
Soilfoodwebanalyse
Gezonde plant
– Wortels controleren
– Plantsapmetingen
Bladanalyse ( van de droge stof)
HortiNova bodembeheer de basis voor uw–boterhammen
3-2-2009
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009
BEDANKT VOOR UW AANDACHT
www.HortiNova.nl
VRAGEN?
HortiNova bodembeheer de basis voor uw boterhammen
3-2-2009