Onderzoek

Onderzoek:
Titel Engels:
53
Protein tyrosine phosphatome sequencing in childhood acute myeloid
leukemia
Titel Nederlands:
Genetisch onderzoek naar biologische processen bij acute myeloïde leukemie
Centrum:
VU medisch centrum Amsterdam
Startjaar:
2009
Looptijd:
3 jaar
Afgerond in:
2013
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 189.241
Introductie
Het is bekend dat de overlevingskansen van kinderen met acute myeloïde leukemie (AML) onder andere gerelateerd zijn aan afwijkingen in het
DNA (mutaties) van leukemiecellen. Er kunnen afwijkingen aanwezig zijn in stukjes DNA die coderen voor bepaalde eiwitten, kinases. Deze
eiwitten zijn betrokken bij de groei van cellen. DNA afwijkingen in deze stukjes DNA zorgen ervoor dat de eiwitten geactiveerd blijven waardoor
de leukemiecellen continue blijven groeien. Deze DNA afwijkingen worden bij 50% van de kinderen met AML gevonden. Fosfatases zijn eiwitten
die juist belangrijk zijn om de celgroei weer af te remmen. Dit kan van groot belang zijn voor de behandeling van AML.
Verwacht wordt dat leukemiecellen in beide type eiwitten DNA afwijkingen hebben. Om dit te achterhalen moet de gehele DNA code op
afwijkingen gecontroleerd worden. Van de DNA afwijkingen die worden gevonden, zal worden nagegaan bij hoeveel AML patiënten ze
voorkomen, wat voor bijdrage ze leveren aan ongecontroleerde celgroei en of ze gerelateerd zijn aan de overleving van de kinderen met AML.
Dit onderzoek zal bijdragen aan onze kennis over de biologische processen die een rol spelen bij het ontstaan van AML. Verder kan het
aanwijzingen geven voor AML specifieke kenmerken waartegen nieuwe AML therapieën ontwikkeld kunnen worden.
Stand van zaken
In samenwerkingen met Professor Cuppen van het Hubrecht Instituut is het DNA van 18 geselecteerde AML patiënten onderzocht op
afwijkingen. Er is in het bijzonder gekeken naar afwijkingen in de stukjes DNA die coderen voor 106 verschillende fosfatase eiwitten. Momenteel
wordt er geanalyseerd welke DNA afwijkingen van invloed zijn op de functie van de deze eiwitten.
De gevonden afwijkingen zullen vervolgens worden gevalideerd in een grote groep AML patiënten en er zal worden gekeken naar de frequentie
van de DNA afwijkingen, naar de correlatie met bekende celbiologische kenmerken, en naar het effect ervan op de overleving van de patiënt.
Bovendien zal de rol van deze eiwitten met DNA afwijkingen in de groei van leukemiecellen bestudeerd worden.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland
Conclusie
Er is bij het onderzoek in de 18 geselecteerde AML patiënten een afwijking gevonden in het stukje DNA dat codeert voor een specifiek
fosfatase eiwit. Vervolgens is het DNA van 150 kinderen met AML en 125 volwassenen met AML onderzocht op het voorkomen van deze
afwijking. Omdat er eerder ook een afwijking in een fosfatase eiwit is gevonden bij acute lymfatische leukemie (ALL) is ook het DNA van 40 ALL
patiënten onderzocht. Er is in 1 AML patiënt dezelfde DNA afwijking gevonden als in het DNA van één van de 18 eerder onderzochte patiënten.
Daarnaast is er niet alleen gekeken naar deze specifieke DNA afwijking in het fosfatase eiwit maar is ook het omliggende DNA van 100
kinderen met AML op afwijkingen gecontroleerd. Er zijn geen andere DNA afwijkingen gevonden. De focus zal daarom op de gevonden DNA
afwijking blijven liggen. Er is aangetoond dat deze DNA afwijking alleen in leukemiecellen aanwezig is en niet in normale cellen. Dit geeft aan
dat het mogelijk een belangrijk fosfatase eiwit is voor AML cellen.
Het is niet duidelijk welk effect de afwijking in het stukje DNA dat codeert voor dit specifieke fosfatase eiwit heeft op de prognose van de
patiënten. Een volgende stap is daarom om te onderzoeken welke rol dit fosfatase eiwit speelt bij de groei van leukemiecellen. Mogelijk kunnen
deze resultaten aanwijzingen geven voor tumor specifieke kenmerken waardoor nieuwe strategieën voor AML-specifieke therapie kunnen
worden ontwikkeld.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland