Palliatieve zorgen

Palliatieve zorgen
Studentenbrochure
01. Inleiding
Binnenkort loop je stage op de palliatieve eenheid en het palliatief support team (PST). Deze brochure
is een voorbereiding op jouw stage. De bedoeling van deze brochure is om jou een betere kijk te bieden
op onze afdeling. Zo kan je je doelstellingen beter formuleren.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is palliatieve zorg ‘gericht op het verbeteren van de
levenskwaliteit van patiënten en hun naasten, die te maken hebben met een levensverkortende
aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door middel van vroegtijdige detectie,
zorgvuldige beoordeling, en behandeling van pijn en andere lichamelijke, psychosociale en existentiële
noden’.
Palliatieve zorg is dus een continue zorg die zich niet beperkt tot de laatste levensdagen van de patiënt.
Het kan niet meer de bedoeling zijn dat, na een lange weg van curatieve behandelingen, de patiënt
plots wordt meegedeeld dat hij niet meer kan genezen en dus palliatief is. Reeds van bij de diagnose is
het de bedoeling het palliatieve aspect mee in rekening te nemen. Het is niet zo dat op een bepaald
punt de curatie stopt en de palliatie begint. Beiden zijn in elkaar verweven. De termen ‘palliatief’ en
‘terminaal’ worden soms door elkaar gebruikt. Dit kan verwarring oproepen. Terminale zorg verwijst
naar het laatste deel van de palliatieve fase waarin kenmerken van het sterven zichtbaar en
onafwendbaar zijn.
Palliatieve zorg is een actieve zorg. Er kan en moet dus nog heel veel gebeuren, niet om de
patiënt te genezen, maar wel om de kwaliteit van leven zo hoog mogelijk te houden. Het begrip
totaalzorg verwijst naar de fysieke, emotionele, sociale en spirituele noden van de patiënt en zijn
naasten. In theorie worden deze domeinen opgedeeld maar in praktijk zijn deze meestal onlosmakelijk
met elkaar verbonden. Dit resulteert in het feit dat verschillende disciplines op verschillende domeinen
werkzaam zijn en ook niet altijd duidelijke lijnen te trekken zijn. Een interdisciplinaire aanpak en een
goede communicatie zijn dan ook noodzakelijk.
02. Voorstelling dienst
Architectonische voorstelling
De palliatieve eenheid bevindt zich op het gelijkvloers van kliniekgebouw 2 (K2). De eenheid heeft 6
bedden en enkel éénpersoonskamers met een terras. In de praktijk is er ook een kamer nummer zeven,
maar die houden we graag als afscheidsruimte.
Naast de patiëntenkamers bevinden zich op de afdeling ook een aantal ruimtes die identiek zijn
aan andere hospitalisatieafdelingen: de verpleegpost, een aantal bergingen, de spoelruimte, de
badkamer, de linnenkamer, een aantal bureaus en de opslagplaats voor het onderhoudspersoneel.
De afdeling heeft de bedoeling huiselijk te zijn voor patiënten. Vandaar dat er zich ook een aantal
specifieke ruimtes bevinden die ertoe bijdragen dat de patiënt en zijn familie zich thuis kunnen
voelen: de living met ingebouwde keuken, de stille ruimte en de rokerskamer.
De verschillende ruimtes zijn zo uitgerust dat de patiënt en de familie maximaal ondersteund
worden om rust te vinden. Alle kamers zijn uitgerust met een elektrisch hoog-laagbed, een zetelbed
voor de familie, een relaxzetel, een tv/dvd en radio op de kamer.
Organisatorische voorstelling
Het team is samengesteld uit hulpverleners die vanuit verschillende vakgebieden hun eigen
deskundigheid inbrengen. Dit biedt de garantie dat alle aspecten van de palliatieve zorg aan bod
komen. Het team bestaat uit:







een medisch coördinator palliatieve zorg
een hoofdverpleegkundige coördinator palliatieve zorg
een psycholoog
een sociaal verpleegkundige
verpleegkundigen van de palliatieve eenheid
verpleegkundigen van het PST
vrijwilligers
Verder is er ondersteuning van kinesisten, pastoraal medewerkers, morele consulenten en studenten.
03. Afdelingsgebonden informatie
Medisch patiëntenprofiel
De meeste palliatieve patiënten die opgenomen worden op de afdeling zijn terminaal ziek en overlijden
op onze afdeling. Een klein aantal van onze patiënten verbetert of stabiliseert en kan naar huis of naar
een woonzorgcentrum.
Ook voor tijdelijke opnames van palliatieve patiënten, van wie de mantelzorgers de zorgnoden tijdelijk
niet meer kan waarborgen, biedt onze afdeling een plaats.
Een opnamecriterium voor de palliatieve eenheid is de prognose van de patiënt. Deze bedraagt in
principe maximaal 2 maanden. Dit betekent dat patiënten met heel veel verschillende
aandoeningen op de palliatieve eenheid worden opgenomen. Palliatieve patiënten zijn niet enkel
kankerpatiënten, alhoewel uit de praktijk blijkt dat de meerderheid van onze patiënten kankerpatiënten
zijn. Het andere deel bestaat uit patiënten die lijden aan ALS, hartlijden, longlijden, … .
Je moet weten dat ook de naasten van de patiënt grote zorg nodig hebben. Dat
de afdeling 24u op 24u toegankelijk is en de naasten de kans krijgen om bij de patiënt te
overnachten of te waken, heeft tot gevolg dat er bijna continu familie en naasten op de afdeling
aanwezig zijn.
Verpleegkundige zorgen en observatie
Dienstgebonden verpleegkundige aandachtspunten
De zorg die verleend wordt, is een totaalzorg, aangevuld met een detailzorg: de patiënt staat centraal.
Veel van de patiënten zijn bedlegerig en qua verzorging afhankelijk van verpleegkundigen. We volgen
hierbij het tempo van de patiënt. Dit betekent heel concreet dat niet iedereen op de afdeling voor een
bepaald uur ‘moet’ gewassen zijn. Een bedbad of een bad (al dan niet met aromatherapie) kan
evengoed in de namiddag gebeuren als de patiënt dat wil.
Tijdens de fysische zorg besteden wij zorgvuldig aandacht aan de psychische, spirituele opvang en
begeleiding van de patiënt, maar ook aan het bestrijden van pijn en andere symptomen.
Een subcutane medicatiepomp is een veelgebruikt instrument in de strijd tegen pijn en andere
symptomen.
De volgende technieken komen in mindere of meerdere mate voor: blaassondage, toedienen van
lavementen, canulezorg, toedienen van aerosol, handelingen met betrekking tot een centraal of perifeer
infuus of poortkatheter, toedienen van sondevoeding en werken met een voedingspomp, stomazorg,
wondzorg, assisteren van een ascitespunctie of pleurapunctie e.d.
04. Stage-informatie
Dienstgebonden stage-informatie
Je wordt verwacht om al vóór de eerste stagedag contact op te nemen met de hoofdverpleegkundige
(tel. 09 332 28 76). Zo kan ze je al wat uitleg geven over de afdeling en kunnen jullie samen de
komende stageperiode overlopen. Jullie kunnen verwachtingen uitwisselen en afspraken maken over
bv. de shiften.
Op de eerste stagedag start je met een vroegdienst (van 6.45u tot 14.45u) en krijg je een mentor
toegewezen. Je krijgt tijdens je stage de mogelijkheid om minimum 1 dag mee te lopen met het
palliatief support team (PST). Op die dag doe je een dagdienst (van 8 tot 17u) en meld je je eerst aan
op de palliatieve eenheid.
Specifieke leerpunten van de afdeling
Op de afdeling is er aandacht voor de vier domeinen van zorg, die met elkaar verbonden zijn:

Fysische zorg
Je leert aandacht hebben voor een totaalzorg met oog voor detailzorgen. Je plaatst de patiënt
altijd centraal.
Wij streven naar comfortzorg. Je zal veel leren over pijnmedicatie en medicatie om de
symptomen van patiënten te verlichten.

Psychische zorg
Je leert speciale aandacht te hebben naar het helpen uiten en opvangen van gevoelens. Dat
gaat niet enkel over de patiënt, maar ook over zijn naasten die evengoed nood hebben aan
psychische zorg. Het actief luisteren naar mensen is een belangrijke taak van het team.
De psycholoog heeft hier een expertfunctie en een coachende rol.

Sociale zorg
Je geeft informatie en hulp over praktische, materiële, financiële, juridische en administratieve
zaken.
De sociaal verpleegkundige heeft hier een expertfunctie en een coachende rol.

Spirituele zorg
Je hebt aandacht voor de waarden van mensen die betekenis geven aan hun leven. Je leert
omgaan met existentiële vragen van patiënten en hun naasten.
De pastorale medewerkster, de priester en de morele consulent hebben hier een expertfunctie
en een coachende rol.
05. Contactgegevens
Palliatieve eenheid en palliatief support team
UZ Gent (K2, gelijkvloers)
De Pintelaan 185
9000 Gent
Tel secretariaat: 09 332 28 78 (intern: 22878)
E-mail: pal01.palliatieve [email protected]