Verzorging van jonge Griekse Landschildpadden (Testudo hermanni) Tien richtlijnen voor het gezond grootbrengen van Griekse landschildpadden (Testudo hermanni boettgeri) 1) De Griekse landschildpad is een groepsdier die tekort gedaan wordt bij het solitair houden 2) Verzorg ze in een gesloten terrarium, dat tocht voorkomt, warmte en vocht vast kan houden 3) Gebruik een spotlamp als verwarmingsbron gedurende de dag 4) Geef ze een vochtige bodembedekking, waarin de dieren ’s nachts weg kunnen kruipen 5) Voer groenvoer als hoofdmenu, bij voorkeur wilde planten, in voor- en najaar te vervangen door groene groenten 6) Voer vezels als dagelijks onderdeel van de voeding 7) Bij gekochte groenten periodiek vitaminen/mineralen toevoegen 8) Geef weinig fruit in de voeding 9) Heldere oogjes, vaste gewoontes en stevige mest zijn indicatoren voor gezondheid 10)Een winterslaap is vanaf de eerste winter noodzakelijk 1) Hoewel Griekse landschildpadden niet gelijk wegkwijnen als ze zonder soortgenoten gehouden worden, wordt hun toch tekort gedaan als ze in hun eentje grootgebracht worden. Als de verzorging niet volledig optimaal is zullen meerdere schildpadjes elkaar uit broodnijd aan het eten houden, terwijl een dier alleen weg zal kwijnen. Bij het volwassen worden vertonen alleen (solitair) gehouden landschildpadden een verwrongen sociaal gedrag. Blijkbaar brengen de dieren elkaar sociaal gedrag bij in een groep. 2) Mijn voorkeur gaat uit naar het grootbrengen in een gesloten glazen terrarium. Voorkomen moet worden dat tocht in het verblijf ontstaat, dat het terrarium kurkdroog is en dat de warmte van de lamp te snel verdwijnt. Een open terrarium is daardoor geheel ongeschikt voor schildpadden. 3) De dieren die uit het Middellandse Zeegebied komen hebben extra warmte nodig, die door een warmtelamp overdag gegeven kan worden. Een gloeilamp of halogeenlamp die het licht naar beneden straalt (spotlamp) is hiervoor geschikt. In de meeste terraria is een lamp van 40 Watt voldoende om een temperatuur van rond de 29°C onder de lamp te bereiken. Een leisteen (niet te ruw en niet te glad) onder de lamp voorkomt dat de bodembedekking recht onder de lamp te veel uitdroogt en dat de nageltjes normaal slijten. Zitten de dieren schuin onder de lamp, dan is het te warm, zitten ze de hele dag onder de warmtelamp, dan is de lamp niet warm genoeg. Overigens groeien de dieren vaak veel te snel, waardoor slechts enkele uren warmte van de lamp meer dan voldoende is. Als de lamp niet in het midden van het terrarium, maar aan een van de zijkanten gehangen wordt, kunnen de schildpadden kiezen tussen warm en droger en koel en vochtiger. Gebruik nooit warmtematten onder de bodembedekking. De bodembedekking isoleert de warmte, waardoor het in de bodem naar beneden toe steeds warmer wordt. De schildpadjes zijn zonnewarmte op de bodem gewend waarbij het naar beneden steeds koeler wordt. Een schildpad die het te warm heeft zal daardoor steeds dieper wegkruipen, verwachtende dat het koeler zal worden, en kan met bodemverwarming zijn dood door oververhitting tegemoet kruipen. Niet doen dus. 4) De bodembedekking van mijn jonge Griekjes bestaat uit een zeven centimeter dikke laag cocopeat (tuincentrum of Action), die bedekt wordt door een dunne laag bladeren om uitdroging van de cocopeat te voorkomen. Elke avond sproei ik de bodembedekking met een plantenspuit, waardoor de dieren slapen in een matig vochtige bodem met daarboven een luchtlaag met zeer hoge luchtvochtigheid. Omdat de lampen uit zijn en geen luchtcirculatie veroorzaken blijft het de hele nacht vochtig. Baby landschildpadjes hebben een schild dat bestaat uit kraakbeen met daarop een hoornlaag die vocht door laat. Daardoor kunnen de schildjes gemakkelijk uitdrogen, waarbij de groeinaden niet meer horizontaal vlak, maar piramidevormig schuin omhoog groeien. Hierdoor ontstaat een lelijk bultvormig schild, waaronder ook de ruggengraat met de zenuwen lopen. Door een te droog verblijf wordt de bultvorming ernstig gestimuleerd. Elke avond sproeien voorkomt de bultvorming. Dit sproeien moet jarenlang volgehouden worden tot de schildpad amper nog groeit. Overdag opdrogen onder de warmtelamp geeft schimmels geen kans om het schild aan te tasten. De schildpadjes kunnen gemakkelijk tussen de bladeren of stro wegkruipen, die de bodem bedekken. Ik gebruik plataanbladeren, maar ook eikenbladeren zijn geschikt. Een zandbodem is af te raden omdat zand gemakkelijk mee opgegeten wordt. Zand leidt gemakkelijk tot een verstopping van maag en darmen, die niet of nauwelijks te behandelen is. Landschildpadden die een tekort aan mineralen oplopen eten zelfs bewust zand, wat vaak hun dood betekent. 5) Griekse landschildpadden zijn echte planteneters, waarbij de hoofdvoeding hoofdzakelijk uit groene plantendelen bestaat. Wilde planten, zoals paardebloembladeren (en – bloemen), smalle- en brede weegbree en klaver zijn een goede basis hiervoor. Zelf pluk ik ruig, waardoor ook gras en andere planten aangeboden worden. Giftige planten worden normaalgesproken niet gegeten. Als in lente en herfst nog geen wilde planten gevonden kunnen worden, kunnen ook gekochte groenten zoals andijvie en paksoi gegeven worden, die veel kalk bevatten. Verder witlof, wortel (in repen gesneden), soms Chinese kool en ijsbergsla. Druivenbladeren en bladeren van Chinese roos (Hibiscus) bevatten veel vezels. Omdat de schildpadjes in gevangenschap altijd veel te snel groeien, is om de dag voeren meer dan voldoende. 6) Gekochte groenten bevatten veel te weinig vezels, waardoor de darmen van de schildpadjes van slag raken met diarree als gevolg. De schildpadden vereniging (www.trionyx.nl) verkoopt heucobs. Dit is een paardenbrok die geweekt over de gekochte groenten gestrooid kan worden en veel vezels hier aan toe voegt. De extra vezels zorgen voor een gezonde darmflora, waarin inwendige parasieten weinig kans hebben om te floreren. 7) Gekochte groente bevatten te weinig vitaminen en mineralen. Daarom is het aan te bevelen om periodiek een vitaminen- en mineralensupplement hier aan toe te voegen. 8) Gistocalpoeder wordt in elke dierenwinkel verkocht. Strooi eens per twee weken een kleine hoeveelheid over de groente (hoeveelheid ongeveer als poedersuiker op oliebollen). Na een jaar zijn de vitaminen uit de poeder verdwenen en zal een nieuwe pot aangeschaft moeten worden. Bij het voeren van wilde planten is het geven van een vitaminen/mineralenmiddel veel minder vaak nodig. Bedenk dat te veel vitamines toevoegen schadelijker is dan te weinig geven. 9) Fruit bevat veel suikers, die de darmflora van slag brengen, waardoor interne parasieten de kans krijgen om zich explosief te vermeerderen. Dit heeft diarree als gevolg. Weinig fruit geven is dus verstandig, hoe graag de dieren ook fruit eten. Ook tomaat, komkommer en aardappel kunnen beter niet gegeven worden. Stevige uitwerpselen geven aan dat de darmflora en dus de spijsvertering in orde is. 10)Een gezonde landschildpad loopt hoog op zijn poten heeft heldere oogjes en een droge neus. Omdat de koudbloedige dieren afhankelijk zijn van warmte om hun voedsel te kunnen verteren hebben ze gewoonlijk een vast dagpatroon. Overigens is het daarbij normaal dat de dieren soms meerdere dagen weggekropen zitten. Het schild hoort zonder bultvorming mooi glad te groeien. Na een jaar weegt een landschildpadje tussen de 40 en 70 gram. Na twee jaar is het gewicht maximaal 200 gram. Groeit het dier veel sneller neem dan maatregelen. Voer minder vaak en geef voeding die minder eiwitrijk is maar wel vezelrijk. Verkort zo nodig de dagelijkse brandduur van de lampen. Het is ten slotte niet de bedoeling om ‘plofschildpadden’ groot te stomen. 11)Engels onderzoek heeft uitgewezen dat landschildpadjes die vanaf de eerste winter in winterslaap gaan, veel beter overleven dan soortgenoten die pas na drie jaar in winterslaap gedaan worden. Door de winterslaap hebben de schildpadjes een normaal seizoensritme. De winterslaap van mijn Griekse landschildpadbabies ziet er als volgt uit: a. De warmtelampen en overige verlichting blijft een aantal dagen volledig uit. b. De schildpadjes worden in een emmer met cocopeat en bladeren gezet, die op een kamervloer (± 17°C) gezet wordt. Een theedoek dekt de emmer af en zorgt voor duisternis. c. De emmer wordt een maand lang in een vorstvrije koude kamer geplaatst. d. De emmer gaat voor een aantal dagen terug naar de kamervloer (± 17°C) e. De schildpadjes worden enkele dagen in het onverwarmde terrarium geplaatst . f. De verwarming in het terrarium wordt normaal geschakeld, waarbij rekening gehouden kan worden met een zomer- en winterritme. Mocht u nog vragen hebben in verband met de verzorging van Griekse landschildpadjes dan kunt u een mailbericht sturen naar [email protected]. Ook de schildpadden vereniging NBSV (www.trionyx.nl) heeft veel kennis en ervaring in huis. Vragen kunnen ook aan schildpaddenforum.net gesteld worden. De Griekse landschildpad is een behoorlijk beweeglijke landschildpad, die na een jaar of vier niet meer in een terrarium in huis gehouden kan worden. De dieren bonken met hun schild voortdurend tegen de ruiten van het dan te klein geworden terrarium aan. Een plek in een zonnige warme tuin met een verwarmd huisje voor regenachtige of koude dagen is dan een vereiste. Is dat niet te realiseren, kies dan liever voor een landschildpad die niet zoveel ruimte nodig heeft als de Griekse landschildpad.