5 DOORGAANDE LEERLIJN NATUUR - NABIJ Door Milieu Educatie Centrum Nijmegen en Marant Educatieve Diensten Nijmegen (n.a.v. NOB leerlijnen van de SLO) WIJZELF PLANTEN seizoenen DIEREN seizoenen DE VIER ELEMENTEN water/aarde/lucht/ weer MATERIALEN + VERSCHIJNSELEN OMGEVING - uiterlijk / verschillen - bouw lichaam - gebit - zintuigen - etenswaren: maken en proeven - levensfasen - zaaien - groeien - bouw vergelijken - lente/herfst - waarnemen kenmerken - kinderboerderij – jong - oud – huisdieren - verkennen elementen - warm/koud licht/donker - eigenschappen: * geluid * lucht - beweging voorwerpen - materialen (hout, glas, blik etc.) - verkennen - inrichting - veranderingen - groeien/gebit - lichaam - zintuigen - voeding en kleding - hygiëne - ontwikkeling plant: * onderdelen * bol – knol * kiemplant * takken/knoppen - lente/herfst - dieren + verzorging * huis * voedsel (huisdieren) - weer(sverschijnselen) - lucht - vaste en niet-vaste materialen: w.o. stenen - spiegels - magnetisme – geluiden (hoog-laag, hard, zacht) - benoemen: * soorten bebouwing * elementen (waarderen) - zintuiglijke verkenning wijk MIDDENBOUW 8-10 jaar - bouw lichaam: spieren-botten, hart- longen - voeding - bouw (-ontwikkeling) * voortplanting * bevruchting * bestuiving * vruchten – zaden - granen en brood - dieren in hun omgeving: * aanpassingen, * bouw – functie * eten – gebit * voedselvoorkeur - levenscyclus (veranderingen) * metamorfose - weer: meten; - bericht, seizoenen - aarde/bodem - eigenschappen en veranderingen: * oplossen * vloeistoffen * poeders (vast, vloeibaar, gas) – stevigheid constructie - herkomst materialen en gebruik: * grondgebruik * voeding(sproductie) * plannen eigen omgeving - belangen en beroepen m.b.t. leefomgeving BOVENBOUW 10-12 jaar - functioneren lichaam * hart en longen * weerstand * spijsvertering * zintuigen (+belang) - samenhang /gedrag: * seksualiteit * gezonde voeding * roken-alcohol (hier en daar) - kringloop seizoenen: - kringloop paddestoelen - cultuurgewassen - specialisatie - levensgemeenschap: bos, water - dieren en hun omgeving: * gedrag * voedselketens * relaties (solitair/sociaal) * overleven en voortplanten * hoofdgroepen (aanpassingen) - weer: zure regen - water fysisch, (kwaliteit) - energiebronnen - systemen: * elektriciteit, magnetisme * microscopie * licht, geluid, warmte * kracht, constructie, beweging - landschap (levensgemeenschappen) - landbouw & milieu - geschiedenis v/h landschap - planeten/zon (heelal) - afval: gevolgen – effecten - energie KLEUTERBO UW 4-6 jaar ONDERBOUW 6-8 jaar - afval NAUT NAUT WIJZELF GROEP 3 2 Vieren (levensstadia mens) GROEP 4 GROEP 5 3.2 Je bent gemaakt vaan eten GROEP 6 PLANTEN (seizoenen) 3 Winkelen (brood) DIEREN (seizoenen) 3 Winkelen (zuivel) DE VIER ELEMENTEN (+ WEER) 2 Speuren 3 Graven 2 Speuren 3 Graven 5 Kamperen 1.1 Allemaal natuur 1.2 Allemaal dieren 1.3 Kleine wezens 2.2 Dierenwereld 2.3 Samenwonen 3.1 Van boerderij tot supermarkt 3.3 Vleeseters en planteneters 4.1 Vader en moeder 4.2 Goede en slechte ouders 4.3 Over bloemen en bijen 1 Varen (water, windstreken) 1 Varen (drijven en zinken) 5.1 Het weer 5.2 Seizoenen 5.3 Het klimaat 5.4 Broeikaseffect 4.1 Wat is techniek 4.2 De fiets van Omar 4.3 De fiets, hoe werkt hij 5.1 Wordt het warm vandaag 5.2 gaat het waaien vandaag 5.3 gaat het regenen vandaag 2.1 De groene wereld 4.3 Over bloemen en bijen GROEP 7 3.1 Voeding en je lichaam 3.2 Je spijsvertering 3.3 Je 5 zintuigen 1.1 De wereld van hout 2.2 Hoe groeit een plant 2.1 Eten en gegeten worden 2.3 Mensen in de natuur GROEP 8 4.2 Levensfasen 4.1 Zaad, plant, boom 4.3 Metamorfosen MATERIALEN + VERSCHIJNSELEN OMGEVING 1 Opruimen (afval) 1.2 Van zon tot gloeilamp 1.2 De geluidsvangers 2.1 Driemaal water .2. Materialen om je heen 2.3 Piepkleine deeltjes 3.1 Bouwen 3.2 Gemaakt in de fabriek 3.3 Handige apparaten 1.1 De wereld van hout 1.3 Een blokje hout 4.1 Achtbanen 4.2 De baan moet in elkaar 4.3 Karren maar 1.1 Energie is overal 5.1 Van binnen naar buiten (heelal) 5.2 Allemaal rondjes 5.3 gasbollen en steenklompen 1.1Krachten in de natuur 1.2 Elektriciteit 1.2 Eigenschappen van licht 2.1 Textiel 2.3 Metaal 2.3 Allemaal gemaakt van steen 3.1 Robots in actie 3.2 Van meten tot weten 3.3 Van waarnemen tot uitvoeren 5.1 Een ruimtekolonie 5.2 Ruimtereisplanner 5.3 Een bestemming in de ruimte 1.2 Het tropische regenwoud 2.3 Mensen in de natuur