handleiding-meten_en_wegen_voedingstoestand-sint

Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
Handleiding
Meten en wegen van kinderen in de
revalidatiezorg om groei en
voedingstoestand te monitoren
Het periodiek en gestandaardiseerd vastleggen van
lengte en gewicht
Dit protocol voor het gestandaardiseerd monitoren van de groei (lengte en gewicht) en
voedingstoestand bij kinderen in de revalidatiezorg is opgezet door Jordi van Heeswijk
ergotherapeut en epidemioloog St. Maartenskliniek; Nicole Struis, kinderarts St.
Maartenskliniek; Pauline Aarts, Hoofd Unit Kinderrevalidatie St. Maartenskliniek en Gillis
Geschiere, sector directeur Maartenschool.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 1 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
Inhoudsopgave
1
Inleiding
3
2
Doel
4
3
3.1
3.2
3.3
3.4
Onderbouwing metingen
Gewicht
Lengte
Alternatieve metingen
Huidplooimeting
5
5
5
5
6
4
4.1
4.2
Praktijk ervaring
Gewicht
Lengte
7
7
7
5
5.1
5.2
5.3
Handleiding metingen
Wegen
Lengte meten
Alternatieve lengte meetmethode
9
9
10
11
6
6.1
6.2
6.3
6.4
Interpretatie van de metingen
Gebruik van groeicurven
Interpretatie groeicurve kinderen met CP
Vaststellen van ondervoeding op basis van lengte en gewicht
Doorverwijzen
12
12
12
13
13
7
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
Opzet meet en weeg week binnen de Maartenschool
Betrokkenen, functies, taken en verantwoordelijkheden
Stroomdiagram organisatie
Planning
Benodigdheden
Resultaat
Gerelateerde documenten in bijlagen
14
14
16
17
17
18
18
Bijlage
Literatuur
19
Bijlage 1.
Voorbeeld vragenlijst als hulp bij analyse van ondergewicht en voedingsproblemen
24
Bijlage 2.
Stroomdiagram keuzeproces meetgegevens
25
Bijlage 3.
E-mail aan ouders om mee te helpen tijdens de meet en weeg procedure
26
Bijlage 4.
Begeleidende brief naar ouders en leerkrachten Maartenschool
28
Bijlage 5.
Brief gericht aan ouders met resultaten van de metingen op lengte en gewicht
30
Bijlage 6.
Draaiboek klassen meet- en weegcyclus
31
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 2 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
1. Inleiding
In de kinderjaren speelt groei en ontwikkeling een belangrijke rol. Een slechte
voedingstoestand heeft negatieve gevolgen voor de groei en ontwikkeling. Ook heeft het
gevolgen voor de spierkracht, functioneren van het immuunsysteem, de wondgenezing het
algeheel welbevinden (energieniveau, gedrag, alertheid), kwaliteit van leven, participatie in
dagelijks leven, gebruik van zorg en de levensverwachting.1–5
Kinderen met ontwikkelingsproblematiek hebben een verhoogd risico op voedingsproblemen
en ondervoeding. Tenminste een derde van de kinderen met een matige tot ernstige
Cerebrale Parese (CP) hebben moeilijkheden met het tot zich nemen van voeding.6,7 Vaak zijn
er (meerdere) belemmerende factoren zoals beperking (mond) motoriek, het onderliggend
ziektebeeld en ouder-kindfactoren (belastbaarheid, interactie) waardoor een adequate
voedingsintake niet wordt gehaald. Daarnaast is de prevalentie van overgewicht en obesitas
ook een toenemende zorg. Deze kinderen zijn motorisch beperkter, waardoor zij afhankelijk
van het type CP onvoldoende tot bewegen komen.8
De signalering van groei- en voedingsproblematiek wordt belemmerd door de moeilijkheid om
tot betrouwbare antropometrische metingen, met name lengtemetingen, te komen. Juist
deze kinderen met ontwikkelingsproblematiek hebben vaak een motorische beperking
waardoor wegen en meten lastig is. Hierbij kunnen de aanwezigheid van contracturen,
spierzwakte, onwillekeurige bewegingen/spasme, scoliose, kyfose of beperkte medewerking
door cognitieve beperkingen een beperkende factor zijn wat staand of liggend meten moeilijk
of onmogelijk maakt.9–18
In de richtlijn diagnostiek en behandeling van kinderen met spastische Cerebrale Parese
(2006)19, wordt in aanbeveling 7.2.3 “Wat is de meerwaarde van enterale voeding (via PEGsonde) ten opzichte van orale voeding bij kinderen met CP met slikstoornissen wat betreft
voedingstoestand, groei, luchtweginfecties en stress”, aangeraden de voedingstoestand van
kinderen met een Cerebrale Parese periodiek en op gestandaardiseerde wijze te evalueren.
Door kinderen periodiek te wegen en meten kunnen voedingsproblemen eerder worden
gesignaleerd, waardoor het risico op gezondheidsproblemen (o.a. ondervoeding, respiratoire
problemen, perifere circulatieproblemen, motorische beperkingen (spasticiteit),
groeiachterstand en overgewicht) vermindert.18,20–35
In de literatuur wordt vermeld dat voedingsproblemen en ondervoeding veel voorkomt bij
kinderen met een Cerebrale Parese.35 Naar schatting komt het bij 29-46% voor van de
kinderen met een ernstige meervoudige beperking.21 Naast neurologische factoren en het
gebrek aan mechanische belasting van het skelet, blijken ook nutritionele tekorten en
endocrinologische dysfuncties een rol te spelen in een gebrekkige lengtetoename. 2,3 Tevens is
er een verschil in lichaamssamenstelling, de spiermassa, vetmassa en botdichtheid zijn
gewoonlijk lager. 12,36
Tot op heden (Publicaties vanaf 1990) zijn er weinig publicaties die de prevalentie weergeven
van ondervoeding bij kinderen met een Cerebrale Parese in Nederland. In een tweetal
artikelen wordt genoemd dat een percentage van 20 tot 40% van de kinderen ondervoed is.7,37
In de preventieve revalidatiezorg is het noodzakelijk dat standaard de lengte en het gewicht
gemeten wordt. Afwijkingen van het verwachte groeipatroon kunnen immers het eerste of in
sommige gevallen het enige signaal zijn van een onderliggend gezondheidsprobleem. Des te
eerder een behandeling opgestart kan worden, hoe groter de kans dat de lengtegroei onder
behandeling normaliseert en dat het kind zijn volledige groeipotentieel kan benutten.
Om het risico op gezondheidsproblemen te verminderen is in 2013 besloten alle kinderen in
de Maartenschool jaarlijks op gestandaardiseerde wijze te meten en wegen middels een meet
en weeg week aan het begin van ieder schooljaar.
Inmiddels hebben we door het gebruik van verschillende meetmethodes bij kinderen die niet
liggend of staand gemeten kunnen worden, uitgezocht middels literatuuronderzoek en
ervaren welke methodes het meest betrouwbaar en best toepasbaar zijn.
Deze ervaringen willen we middels deze handleiding graag met u delen.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 3 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
2. Doel
Revalidatiecentra een praktische handleiding geven, op welke wijze de groei van kinderen in
revalidatiezorg periodiek en gestandaardiseerd kan worden opgevolgd en goed toepasbaar is
in de dagelijkse praktijk.
Proces beschrijving:
Meten en wegen van lengte en
gewicht. Welke alternatieve
metingen kun je gebruiken
Vastleggen
van
gegevens
- Onderbouwing vanuit de literatuur.
- Praktijk ervaring.
- Handleiding metingen.
Gegevens analyseren
Behandelplan
opstellen en
interventie initiëren
Voortgang
cliënt
vervolgen
- Gebruik van groeicurven.
- Interpretatie van groeicurven.
- Vaststellen van
voedingstoestand op basis van
lengte en gewicht.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 4 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
3. Onderbouwing metingen
Kinderen met ontwikkelingsproblematiek hebben vaak een motorische beperking waardoor
meten en wegen lastig is door aanwezigheid van contracturen, spierzwakte, onwillekeurige
bewegingen/spasme, scoliose, kyfose of beperkte medewerking door cognitieve beperkingen
wat staand of liggend meten moeilijk of onmogelijk maakt.9–17
3.1 Gewicht. In stand gebruik maken van een weegschaal is de gemakkelijkste methode om
gewicht te meten. Als een kind niet kan staan op een weegschaal, dient gebruik gemaakt te
worden van een bedweegschaal, weegstoel, of tillift met ingebouwde weegschaal. Als een
kind niet kan staan, kan het middels een tillift naar de bedweegschaal of weegstoel getild
worden. Het gewicht van de tilmat wordt dan van het totale gewicht afgetrokken. Anderzijds
kan gebruik gemaakt worden van een rolstoel weegschaal. Het gewicht van een stoel of
wandelwagen kan tot het nulpunt teruggebracht worden, zodat dit gewicht niet meegerekend
wordt met het lichaamsgewicht van het kind.18
3.2 Lengte. Als een kind kan staan, is lengtemeting middels een stadiometer/meetlat de
meest ideale methode. Lengtemetingen dienen zonder schoenen of spalken uitgevoerd te
worden. Liggend meten is tot de leeftijd van 2 jaar een goed alternatief als de romp en
ledematen van het kind niet beperkt zijn door contracturen of vergroeiingen. (voor oudere
kinderen bestaat geen gestandaardiseerde meetapparatuur voor liggende metingen). Als
beide manieren van meten niet mogelijk of onnauwkeurig zijn, wordt gebruik gemaakt van
alternatieve lengte metingen. Bij iedere herhaalde meting dient dezelfde techniek en
meetmethode gebruikt te worden om na verloop van tijd een trend te kunnen ontdekken in
de lengtegroei.
weegstoel
Stadiometer
3.3 Alternatieve metingen. In de literatuur komen bovenarm lengte, ulna lengte,
kniehoogte, tibia lengte en spanwijdte van de armen als alternatieve metingen naar voren
voor het opvolgen van de lengtegroei.9–13,15,17,38–46
De spanwijdte van de armen wordt in de literatuur als onnauwkeurige meting aangeduid,
omdat spanwijdte van de armen gebaseerd is op een consistente en nauwkeurige positie van
de armen. Om dit te bereiken wordt het kind met de rug tegen een muur geplaatst en wordt
actieve en volledige extensie van de armen gevraagd. Met je armen in deze positie komen en
houden wordt onmogelijk als er sprake is van spierzwakte, schouder instabiliteit, deformiteit
van gewrichten in de armen, scoliose, kyfose of spasticiteit. In deze situaties wordt het
meten van de spanwijdte van de armen onnauwkeurig.46
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 5 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
Tibia lengte, ulna lengte, kniehoogte en bovenarm lengte worden in studies het meest
frequent gebruikt als alternatieve meting. Deze metingen zijn aangetoond reproduceerbaar
en klinisch bruikbaar als volwaardige lengtemeting bij kinderen met CP tot 12 jaar.9,11,15–17,47,48
Kniehoogte
Tibia lengte
Ulna lengte
Bovenarm lengte
Zo vond Stevenson15 een significante zeer goede correlatie tussen bovenarmlengte (r=0,97; BI
0,95 tot 0,98), tibialengte (r=0,97; BI 0,96 tot 0,98), kniehoogte (r=0,98; BI 0,98 tot 0,99) en
totale lichaamslengte. Kong42 vond gelijkaardige significante correlaties voor tibialengte
(r=0,96) en ulnalengte (r=0,94).
Stevenson et al.15 ontwikkelde op basis van deze alternatieve metingen formules om vanuit de
bovenarmlengte (R2=0,94), tibialengte (R2=0,94) of kniehoogte (R2=0,97) een schatting te
maken van de totale lichaamslengte bij kinderen met CP tot 12 jaar. De kniehoogte meting
heeft een standaard error van 1.1 cm, tibia lengte 1.4 cm en bovenarm lengte 1.7 cm.15,48
Stevenson vond geen verschil in correlatie tussen kniehoogte en lengte op basis van leeftijd,
geslacht of etniciteit. De lichaamslengte kan dus voor alle kinderen met CP, ongeacht
geslacht, leeftijd en CP-karakteristieken, voorspeld worden vanuit kniehoogte met één en
dezelfde formule.
Ook uit onderzoek van Hogan et al.16 bleek kniehoogte naast goed gecorreleerd met de totale
lichaamslengte ook een goede voorspeller (R2= 0,78) te zijn van de totale lichaamslengte bij
zowel kinderen, adolescenten en volwassenen met CP.
Uit de literatuur komt naar voren dat de kniehoogte de totale lengte het nauwkeurigst
voorspeld en blijkt eveneens de meest valide, betrouwbare en ook meest praktische
meting om uit te voeren in deze populatie. Deze meting wordt aanbevolen te gebruiken
als alternatieve meetmethode. Het is mogelijk om op deze manier een trend van de groei
van het kind te volgen.
Voor de exacte uitvoering van de kniehoogte meting verwijs ik naar het hoofdstuk 4
“Handleiding metingen”.
3.4 Huidplooimeting. Het is aan te raden naast een gewicht naar lengte meting en lengte
naar leeftijd ook een huidplooimeting of Bio-Impendance meting (BIA) uit te voeren, omdat
een gewicht naar lengte meting iets zegt over de body mass index (BMI), maar niets over het
vetpercentage (als indicator voor de voedingstoestand). Door het bepalen van de vetvrije
massa en de vetmassa krijg je inzicht in de vet- en eiwitreserves van het lichaam. Op deze
manier is de voedingstoestand beter te interpreteren.48
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 6 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
4. Praktijk ervaring
Tijdens onze metingen in de Maartenschool hebben we vanaf 2013 verschillende alternatieve
meetmethodes uitgeprobeerd namelijk, kniehoogte, tibia lengte en bovenarm lengte.
4.1 Gewicht
Binnen de Maartenskliniek maken wij gebruik van een weegstoel (Seca stoelweegschaal). De
weegstoel is zeer hanteerbaar. Kinderen die mobiel zijn kunnen zelfstandig op de stoel gaan
zitten. Anderen worden middels een tillift op de weegstoel geplaatst, waarbij het gewicht
van de tilmat wordt afgetrokken van het totale lichaamsgewicht.
4.2 Lengte
Wanneer een kind lichamelijk in staat is om onder de stadiometer/meetlat te komen staan
zonder ondersteuning en in staat is instructies op te volgen, is het haalbaar een kind onder
begeleiding van 1 persoon staand te meten. Qua stabiliteit in stand of ontwikkelingsniveau is
het soms lastig een kind goed te positioneren onder de stadiometer. Het is dan aan te raden
de meting met 2 personen uit te voeren, zodat het kind goed gepositioneerd kan worden
onder de meetlat (te denken aan positionering van voeten) en de lengte precies afgelezen
kan worden.
De kniehoogte meten wij binnen de St. Maartenskliniek middels een baby lengtemeetlat (Seca
babylengte meetlat).
Zijwaarts is de baby lengtemeetlat verlengt waardoor een driepoot ontstaat, zodat de
hoek waarin gemeten wordt constant is. De meetlat kan hierdoor niet meer schuin in een
hoek onder het been geplaatst worden.
Daarnaast gebruiken we verschillende voetenbankjes en in hoogte verstelbare stoelen, zodat
we de knie en enkel van het kind zo dicht mogelijk in een hoek van 90º kunnen plaatsen. We
voeren de meting twee keer uit om de kans op meetfouten te verkleinen.
Baby lengtemeetlat
Baby lengtemeetlat
aangepast
We hebben bij alle kinderen die staand onder de meetlat plaats konden nemen ook een
kniehoogtemeting uitgevoerd (N172), om te kunnen bepalen hoe betrouwbaar de kniehoogte
meting is. We kunnen middels de kniehoogte meting redelijk betrouwbaar een alternatieve
lengtemeting doen met een gemiddelde afwijking van -0,86 BI (-1.29 tot -0.44). Als we
specifiek kijken naar de doelgroep CP, GMFCS niveau I t/m III (N37) dan is de gemiddelde
afwijking -1.39 BI (-2.09 tot -0.56).
Bij kinderen met ernstige CP en gewrichtscontracturen en/of scoliose is het meten van
kniehoogte praktisch en niet tijdsintensief, want de kinderen hoeven niet uit hun rolstoel
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 7 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
getild te worden om de kniehoogte te meten, korsetten en ortheses hoeven niet of slechts
gedeeltelijk verwijderd te worden en één persoon volstaat om de meting uit te voeren. Met
een eenvoudige en snelle meetmethode zal men kinderen met een ernstige handicap mogelijk
frequenter opmeten dan nu het geval is, zodat een snellere detectie van groeistoornissen of
ondervoeding mogelijk is bij het uitzetten van de metingen op de groeicurve.
Voor de exacte uitvoering van de kniehoogte meting verwijs ik naar het hoofdstuk 4
“Handleiding metingen”.
De Tibia lengte, is een relatief betrouwbare meetmethode, maar in de praktijk blijkt de Tibia
door het palperen van de referentiepunten moeilijk exact te meten. De Tibia lengte wordt
gemeten als de afstand van de bovenkant van de Mediale Condylus van de Tibia tot aan de
onderkant van de Mediale Malleolus aan de binnenzijde van de enkel.
Als de metingen uitgevoerd worden door een professional met voldoende anatomische kennis
en kunde (als fysiotherapeut of arts), dan is deze meting betrouwbaar uit te voeren. Is dit
niet het geval, dan worden er te makkelijk meetfouten gemaakt. Met name bij kinderen
waarbij de botstructuur minder goed te voelen, waarneembaar of anders is. Om deze reden
zijn wij binnen de Maartenskliniek afgestapt van deze meetmethode. Een meetmethode als
de Ulna lengte, vraagt ook deze precisie rondom het palperen van referentiepunten van de
Ulna. Het palperen van referentiepunten draagt bij aan een grotere variabiliteit aan
metingen, wat de kans op meetfouten vergroot.
Als in uw centrum toch gekozen wordt voor een dergelijke bot-meting, dan raden wij aan de
Tibia lengte vast te leggen in plaats van de Ulna lengte. Een meting van de Ulna lengte is
moeilijker vast te leggen dan de Tibia lengte, omdat onwillekeurige bewegingen meestal
meer uitgesproken zijn in de bovenste ledematen. Desondanks blijft een kniehoogtemeting
meer valide en betrouwbaarder dan het meten van de tibia of ulna lengte.
De bovenarm lengte is een meting die zeer moeilijk consistent uit te voeren is in de praktijk.
De kans op het maken van een meetfout is groot. Ten eerste hebben wij ervaren dat kinderen
het heel spannend vinden als een meetlat zo dicht bij het gezicht gehouden wordt. Daarnaast
is het moeilijk de arm in de juiste hoek te meten. Kinderen trekken hun schouder op, gaan
scheef zitten, houden hun arm te ver naar voren of achteren etc. Wij raden het op basis van
onze praktijkervaring af deze meting als alternatieve lengtemeting te gebruiken.
De kniehoogte meting is de meest valide, betrouwbare en praktisch uitvoerbare
alternatieve meetmethode voor het bepalen van de totale lichaamslengte.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 8 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
5. Handleiding metingen
5.1 Wegen
Kinderen worden bij voorkeur ontkleed tot hun ondergoed gewogen. Uit praktisch oogpunt en
om het haalbaar te maken een hele school in een week te wegen en meten hebben wij
gekozen om te ontkleden tot broek en t-shirt (mits het geen spijkerbroek betreft). We doen
de meting in de zomerperiode waardoor kinderen lichte kleding dragen en elk jaar op
dezelfde wijze gemeten worden. Overige kleding, schoenen en voorzieningen als spalken
worden uitgedaan. Op het moment dat het om welke reden dan ook niet haalbaar is volgens
de voorgeschreven procedure te wegen, dient genoteerd te worden op welke manier er dan
gewogen is. (met schoenen of spalken gewogen etc.)
Methode wegen:
1. Roep het kind binnen.
2. Leg het kind uit wat van hem/ haar verwacht wordt.
3. Indien de weegschaal/stoel digitaal is, dan de weegschaal “aan” zetten volgens
gebruikersaanwijzing. Bij weging mag de omgeving de weegschaal niet aanraken.
4. Laat het kind op de weegstoel plaatsnemen. Wanneer het kind niet in staat is zelfstandig
in de stoel te komen zitten, wordt het kind ofwel ondersteund door een volwassene of
met de tillift op de weegstoel geplaatst. Als het kind met de tilmat op de weegstoel
wordt geplaatst, dient de tilmat van tevoren gewogen te worden. Het gewicht van de
tilmat wordt dan afgetrokken van het totaal gewogen gewicht. Dit dient als opmerking
genoteerd te worden.
5. Lees de aangegeven waarde af in 1 cijfer achter de komma (elektronisch/ digitaal) of in
halve kg op een analoge schaal.
6. Deel de gevonden waarde mee aan het kind.
Standaarden wegen:
1. De gevonden waarde wordt altijd in kg afgelezen en genoteerd tot op 1 cijfer achter de
komma.
2. De gebruikte weegschaal wordt jaarlijks geijkt.
3. De weegschaal staat waterpas op de ondergrond. Dit wordt vooraf gecheckt door degene
die de metingen uitvoert.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 9 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
5.2 Lengte meten
Indien het kind zelfstandig rechtop kan staan en geen contracturen, deformiteiten
heeft wordt de volgende methode gebruikt. Indien er beperkingen zijn om de
lengte staand te meten wordt een alternatieve methode gebruikt om de lengte te
meten.
Methode meten:
1. Kind is vanaf het weegmoment op broek en t-shirt na ontkleed in de meetruimte
aanwezig.
2. Leg het kind uit wat van hem/ haar verwacht wordt.
3. Laat het kind tegen de meetlat/stadiometer plaatsnemen.
4. Voeten naast elkaar op heupbreedte en met de hielen tegen de muur tenzij de anatomie
van het kind dit onmogelijk maakt.
5. Kind rechtop laten staan met het achterhoofd tegen de muur.
6. Brengt het horizontale gedeelte van de rolmaat op het hoofd van het kind. Hoofd staat
recht op de romp.
7. Lees de gevonden waarde af en meld dit aan het kind.
Standaarden meten:
1. De rolmaat/stadiometer is op de juiste hoogte aan de muur aangebracht.
2. De muur en vloer onder de rolmaat zijn vrij van voorwerpen.
3. De gevonden waarden worden altijd in 0.1 cm afgelezen en in deze eenheid genoteerd.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 10 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
5.3 Alternatieve lengte meetmethode
Kniehoogte (linker been):
Bij beenlengte verschil wordt de minst aangedane zijde gemeten, als onduidelijk is wat
de minst aangedane zijde is wordt het linker been gemeten. (We gaan uit van metingen van
het linkerbeen, omdat de omrekenformules uit de literatuur hierop gebaseerd zijn).
1. Maak gebruik van een onderbeenlengte meter. (Er wordt een onderbeen meter/baby
lengtemeetlat gebruikt om zo de kuitspieren niet mee te meten).
2. Laat het kind plaats nemen op een stoel of meet het kind zittend vanuit de rolstoel.
3. De knie en enkel moeten in een positie van 90º worden geplaatst. (meet de hoek met
een gradenboog, zie figuur 1). Als 90º niet mogelijk is, dan zo dicht mogelijk tot 90º.
4. Meet de kniehoogte aan de buitenkant (laterale zijde) van het (linker) been.

De kniehoogte (KH) wordt gemeten vanaf de bovenkant van de knieschijf (Patella) tot de
onderkant van de hak van de voet.

Plaats de onderste schuifmaat van de meetlat onder de hak van de voet. Plaats de
bovenste schuifmaat aan de bovenkant van de knieschijf (5cm achter de patella), de
meetlat dient in één lijn te staan met de tibia (bot in het onderbeen) en over de lateral
malleolus (bot in de enkel) te lopen.
Bovenkant patella (knieschijf)
90º
Lateral malleolus
90º
Figuur 1. Kniehoogte meting
5.
6.
Lees de kniehoogte af aan de onderkant van de bovenste schuifmaat.
Voer de meting twee keer uit om de kans op meetfouten te verkleinen. De metingen
dienen omme nabij hetzelfde te zijn, anders dient de meting nogmaals herhaald te
worden. In de formule het gemiddelde van beide metingen invoeren.
Berekenen van de totale lichaamslengte
Formule:
Middels een berekening wordt de kniehoogte omgezet naar de totale lichaamslengte.
(Deze formule is betrouwbaar tot de leeftijd van 12 jaar). 15
Knie Hoogte (KH)
*S = (2.69 x Knie Hoogte) + 24.2
*S indicates estimated stature in centimeters.
Richard, D. Stevenson, MD. Use of Segmental Measures to
Estimate Stature in Children With Cerebral Palsy. Arch Pediatr
Adolesc Med. 1995;149(6):658-662.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 11 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
6. Interpretatie van de metingen
6.1 Gebruik van groeicurven
Lengte en gewicht worden gemeten en tegen een passende groeicurve afgezet om te kunnen
bepalen of een kind voldoende groeit. Zet lengte en gewicht af in de juiste groeicurve op
basis van geslacht en etniciteit. Voor verschillende genetische aandoeningen, zoals voor de
syndromen van Down, Prader-Willi, Turner, Noonan en Silver-Russell, maar ook voor
botdysplasieën zoals hypo- en achondroplasie, zijn specifieke groeicurven beschikbaar.49
6.2 Interpretatie groeicurve kinderen met CP
Krick et al.50 stelde in 1996 voor het eerst groeicurves op voor een populatie Amerikaanse
kinderen met een quadriparese en vergeleken deze met de standaard groeicurves opgesteld
door het National Center for Health Statistics (NCHS).50
In 2006 werd door een Californische onderzoeksgroep, op basis van 141961 metingen,
in de periode 1987-2002 en afkomstig van 24920 patiënten met CP tussen 2 en 20
jaar, een CP-specifieke groeicurve voorgesteld.51 Naast de gebruikelijke verschillende
groeicurves voor jongens en meisjes werd er in dit onderzoek ook een opdeling gemaakt in
vijf gradaties van functionaliteit: zelfstandig stappen (groep 1), stappen met een loophulp
(groep 2), kruipen (groep 3) en geen zelfstandige voortbeweging/voedselinname zonder
sondevoeding (groep 4) en met sondevoeding (groep 5). Wanneer deze groeicurves
vergeleken worden met groeicurves voor de algemene populatie in de Verenigde Staten,
blijken de percentielen voor lengte en gewicht quasi gelijklopend voor de best
functionerende groep (groep 1), maar liggen deze duidelijk lager bij de andere groepen. In de
groep met de meeste beperkingen in het motorisch functioneren, heeft de groep met
sondevoeding (groep 5) een langere lengte en hoger gewicht dan de groep zonder
sondevoeding (groep 4).
Op basis van de specifieke CP-groeicurves, opgesteld door de Californische onderzoeksgroep,
bepaalde Brooks et al.52 welke gewichten geassocieerd zijn met negatieve
gezondheidsgevolgen. In alle GMFCS-niveaus komen meer chronische
gezondheidsproblemen voor bij een gewicht onder percentiel 20. In de groep kinderen met
GMFCS-niveau 1 en 2 is het mortaliteitsrisico 2,2 keer zo groot bij een gewicht onder
percentiel 5. Bij de kinderen met GMFCS-niveau 3 tot 5 is dit risico 1,5 keer groter bij een
gewicht onder percentiel 20 dan bij een gewicht hierboven. Kinderen met CP en een zeer
laag gewicht blijken dus meer ernstige chronische ziekten te hebben en een grotere kans om
te overlijden.
Beperkingen van deze CP-groeicurves zijn, dat het cross sectionele metingen zijn. Deze
groeicurves beschrijven de groei van een grote groep kinderen met CP, maar geven niet
weer hoe de groei idealiter zou moeten zijn, alleen hoe de groei was. Ook betreft het
Amerikaanse kinderen, waarbij we ons moeten afvragen of dat vergelijkbaar is met
Nederlandse kinderen. Gezien de beperking van deze CP-curves en er geen beter
alternatief bestaat, hebben wij gekozen om de groei van kinderen met een cerebrale
parese op de Nederlandse groeicurves van TNO uit te zetten, die in 2010 aan de hand
van de vijfde landelijke groeistudie zijn uitgegeven. We hebben ook ervaren dat er een
ondersignalering is van voedingsproblematiek en ondervoeding indien de voorgenoemde
CP- groeicurves worden gebruikt.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 12 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
6.3 Vaststellen van ondervoeding op basis van lengte en gewicht
Acute ondervoeding
Kinderen >1 jaar met een gewicht naar lengte <-2 SD en kinderen waarbij de groeicurve >1
SD afbuigt in de afgelopen 3 maanden.53
Chronische ondervoeding
Alle kinderen met een lengtegroei <-2 SD. Kinderen <4 jaar waarbij de lengtecurve 0.5-1 SD
afbuigt in 1 jaar. Kinderen >4 jaar waarbij de lengte 0.25 SD afbuigt in 1 jaar.53
Wanneer ondervoeding gedurende een langere periode aanhoudt, vertraagt de lengtegroei en
bij herstel van de voedingstoestand is eventuele inhaalgroei niet altijd volledig. Een lengte <2
SD wordt daarom als een teken van chronische ondervoeding beschouwd. 48 Enige
voorzichtigheid is geboden bij de interpretatie van de lengte, omdat van verschillende
syndromen bekend is, dat deze gepaard gaan met kleine lengte.
Kinder-, jeugd en revalidatieartsen dienen alert te zijn op de aanwezigheid van
ondervoeding. Door lengte en gewicht periodiek en op gestandaardiseerde wijze te
meten, verwachten we voedingsproblemen eerder te signaleren of voorkomen, waardoor
het risico op gezondheidsproblemen verminderd.
Artsen kunnen een eerste evaluatie uitvoeren op basis van het gewicht en lengte (waar
nodig middels de kniehoogte).
6.4 Doorverwijzen
Aan de hand van de periodieke meting interpreteert de eigen kinderrevalidatiearts van het
kind de metingen met behulp van de voorgenoemde criteria. Indien de waardes afbuigen of
onvoldoende toenemen wordt een aanvullende anamnese afgenomen om risicofactoren en
mogelijke onderliggende oorzaken te achterhalen.
Voor een voorbeeld van een vragenlijst die meer inzicht geeft in de problemen rondom
voeding en voedingstoestand verwijzen we naar bijlage 1.
Bij voorkeur wordt ook een goed lichamelijk onderzoek gedaan waarbij onder andere gelet
wordt op spieratrofie, anemie en tekenen van dehydratie.
In de Sint Maartenskliniek is er een GOFIT team (growth oral motor feeding intervention
team) waar naar verwezen kan worden indien de kinderrevalidatiearts groei- en/of
voedingsproblemen signaleren. Dit team bestaat uit een kinderarts, logopediste, diëtiste, GZpsycholoog en orthopedagoog. Zij kunnen een volledige analyse doen van de
voedingstoestand, mondmotorische vaardigheden en belemmerende factoren als problemen
in de ouder-kind interactie.
Voor revalidatiecentra die niet beschikken over een team met kennis op dit gebied wordt
geadviseerd te overleggen en zo nodig te verwijzen naar een kinderarts in de eigen regio.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 13 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
7. Opzet meet en weeg week binnen de Maartenschool
Om het risico op gezondheidsproblemen bij kinderen binnen de Maartenschool te verminderen
is in 2013 besloten alle kinderen in de Maartenschool jaarlijks op gestandaardiseerde wijze te
meten en wegen middels een meet en weeg week aan het begin van ieder schooljaar.
Bij deze een beschrijving/voorbeeld van de manier waarop we vanuit de Maartenskliniek deze
week van meten en wegen organiseren. Mogelijk zijn onderdelen hiervan toepasbaar binnen
u organisatie.
7.1 Betrokkenen, functies, taken en verantwoordelijkheden
Ouders:
De ouder waarborgt het veiligheidsgevoel van het betreffende kind. Zij halen voor iedere
meting 1 kind op uit de klas en doorlopen samen met het kind de hele cyclus van
uitkleden, meten, wegen en aankleden. De ouder helpt bij het aan-/ en uitkleden en
gaat met het kind mee de meet- en weegkamer binnen. Medewerkers van de St.
Maartenskliniek voeren de metingen uit. Als het kind de cyclus doorlopen heeft, wordt
het betreffende kind door de ouder teruggebracht naar de klas en het volgende kind
weer opgehaald. Wanneer een leerkracht er behoefte aan heeft de cyclus mee te lopen
is dit toegestaan.
Er zijn in totaal 3 ouders per dagdeel nodig. Iedere ouder doorloopt met een klas de
cyclus, zodat 3 klassen aansluitend aan elkaar kunnen starten met de procedure. Alle
klassen zullen naast elkaar bezig zijn met het draaien van de meet- en weeg cyclus. (Als
een kind uitgekleed is en naar de volgende kamer gaat om gemeten te worden, wordt
het volgende kind alweer geholpen met uitkleden, zodat de kinderen na elkaar kunnen
doorstromen). Als het qua bezetting niet haalbaar blijkt de volledige meetweek met de
ondersteuning van ouders in te vullen, zullen medewerkers van de algemene dienst
ondersteunen. Dit is minimaal 6 weken voor aanvang van de meetweek bekend.
Er zijn twee omkleedruimtes aanwezig, één ruimte voor de jongens en één voor de
meisjes. De kleding zal in een omkleedbak (afwasbakken die gebruikt worden in de
gymzaal om kleding in te verzamelen) verzameld worden. Deze bak blijft in de
omkleedruimte staan, na het meten en wegen kan de kleding weer uit de omkleedbak
gepakt worden en in de omkleedruimte aangetrokken worden.
-
Verpleegkundigen van de Pleister:
Verpleegkundigen worden door de projectleider geïnformeerd op welke dagen en
tijdstippen de kinderen gemeten en gewogen worden, zodat de dagelijkse zorg die
geboden wordt vanuit de Pleister niet in conflict komt met het moment waarop gemeten
en gewogen wordt.
Op het moment dat er tijdens het wegen en meten een acute situatie ontstaat waar
verpleegkundige zorg verleend dient te worden, zal de pleister direct ingeschakeld
worden.
-
Therapie assistentes:
Er zijn in totaal 2 therapieassistenten nodig, de taken van beide assistenten kunnen
rouleren. De ene assistent meet en weegt de kinderen op lengte (wanneer haalbaar
staand onder de meetlat), daarnaast wordt ook de kniehoogte, huidplooi en gewicht
(weegstoel) gemeten.
De andere therapieassistent vult de gemeten gegevens in op een Excel bestand (formule
voor kniehoogte is in het excel bestand verwerkt) en vullen gegevens in op een brief
gericht aan ouders, zodat ouders dezelfde dag de gemeten gegevens teruggerapporteerd
krijgen. Brieven worden direct aan het gemeten kind meegegeven.
Het Excel bestand met meetgegevens wordt via de mail naar betrokken revalidatieartsen
verspreid, zodat gegevens direct voor hen beschikbaar en inzichtelijk zijn. Om
revalidatieartsen te ondersteunen in de verwerking van deze meetgegevens, wordt
maximaal 2 weken na het uitvoeren van de metingen en invulling in het Excel bestand,
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 14 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
dit bestand door een secretarieel medewerker verwerkt in het Elektronisch Patiënten
Dossier (EPD).
-
Revalidatiearts:
Meetgegevens van de betreffende leerling (cliënt) dienen door de verantwoordelijke
revalidatiearts geanalyseerd te worden.
De meetgegevens in het Excel-bestand worden door een secretarieel medewerker
ingevoerd in het elektronisch patiënten dossier. Echter, de revalidatiearts blijft
verantwoordelijk voor de digitale invoer en interpretatie van de meet- en weeggegevens
vanaf het Excel-bestand naar het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) onder het tabblad
“groei” van het betreffende kind.
Daarnaast is de revalidatiearts verantwoordelijk voor de beoordeling van de
groeicurve en het uitzetten van passend beleid of advies. Zo nodig kan de
kinderarts van de St. Maartenskliniek om advies gevraagd worden. De
revalidatiearts bespreekt de meetgegevens met ouders bij het eerst volgende
polikliniekbezoek en op zijn laatst 3 maanden na de meting. In het geval metingen
afwijken, wordt een extra polikliniek bezoek gepland voor het bespreken van de
metingen.
-
Behandeling bij afwijkende groeicurve:
Indien uit analyse van de groeigegevens blijkt dat deze afwijkt van de norm (zie 7.3
Vaststellen van ondervoeding op basis van lengte en gewicht) wordt dit met ouders
besproken. Er zal afhankelijk van de ernst een vervolgtraject ingezet worden.
Bij ondergewicht kan gedacht worden aan verwijzing naar kinderarts, diëtist, logopedist
en orthopedagoog. Indien er anamnestisch aanwijzingen zijn voor mondmotorische
problemen zal de logopediste gevraagd worden dit te onderzoeken, inclusief een
slikanalyse. Op geleide van bevindingen zal verder worden gehandeld. Er dient een
overweging gemaakt te worden betreft de inzet van drinkvoeding en/of sondevoeding.
Bij overgewicht dient verwezen te worden naar kinderarts, diëtist, fysiotherapeut en
orthopedagoog. Als er trainingsgroepen te vormen zijn, is er de mogelijkheid voor het
inzetten van speciale beweegprogramma’s met betrekking tot obesitas en voorlichting
aan ouders en kinderen.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 15 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
7.2 Stroomdiagram organisatie
Er zijn 2 therapieassistenten nodig. De ene assistent meet en weegt de kinderen op lengte
en gewicht. De andere therapieassistent vult de gemeten gegevens in op een Excel
bestand en brief gericht aan ouders, zodat ouders dezelfde dag de gemeten gegevens
teruggerapporteerd krijgen. Brieven worden direct aan het gemeten kind meegegeven.
Therapie assistent
2.
Meet lengte en gewicht.
Ouder (3x) of
medewerker
algemene dienst
haalt leerling uit
de klas
Helpt uitkleden.
Klas
Leerling
Uitkleden
Ouder
Of Medewerker
algemene dienst
De ouder of medewerker van de algemene dienst
waarborgt het veiligheidsgevoel van het betreffende
kind. Zij doorlopen met het kind de hele cyclus van
uitkleden, meten, wegen en aankleden. De ouder
of medewerker algemene dienst helpt bij het
wegen, meten, aan-/ en uitkleden.
Therapie assistent
1.
Helpt aankleden.
Meten en Wegen
Aankleden
Ouder
Ouder
Ouder
Of Medewerker
algemene dienst
Of Medewerker
algemene dienst
Of Medewerker
algemene dienst
Kleding in omkleedbak.
Er zijn per dagdeel 3 ouders of medewerkers algemene dienst nodig. Iedere ouder
doorloopt met een klas de cyclus door, zodat 3 klassen aansluitend aan elkaar kunnen
starten met de procedure. Alle klassen zullen naast elkaar bezig zijn met het draaien van
de meet- en weeg cyclus.
Verpleegkundigen
Op het moment dat er tijdens het wegen en meten een acute situatie ontstaat waar verpleegkundige zorg verleend dient te worden, zal de pleister
direct ingeschakeld worden.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 16 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
7.3 Planning
De kinderen dienen per klas achter elkaar ingepland te worden, zodat er binnen de metingen
van één klas flexibiliteit behouden wordt. (Als één kind even op het toilet zit of er speelt een
andere calamiteit, terwijl dit kind opgehaald diende te worden, is er de mogelijkheid een
ander kind mee te nemen uit de klas om te wegen en meten).
Daarnaast neemt het meten en wegen van een klas op deze manier de minste tijd in beslag en
wordt de klas op deze manier het minst gestoord in het lesprogramma.
Uitzondering op deze regel zijn kinderen die met een tillift geholpen dienen te worden of
om andere redenen meer tijd nodig hebben om gemeten en gewogen te worden. Deze
kinderen zullen op een ander dagdeel als intensieve groep ingepland worden. Op deze manier
kan de groep intensieve kinderen direct na elkaar gemeten en gewogen worden.
Planningstechnisch heeft dit voordelen, omdat voor deze kinderen meer tijd wordt ingeruimd
om te wegen en meten en de procedures voor intensieve en minder intensieve kinderen dan
niet door elkaar gepland staat. Dit bevorderd de vloeiendheid van de doorstroom van de
metingen, is uit de pilot in augustus 2012 gebleken. Daarnaast kunnen voorzieningen die nodig
zijn om deze kinderen te begeleiden op locatie opgesteld blijven staan, hiermee hoeft niet
continu geschoven te worden.
Het eerste kind kan om 9.30 gepland worden, omdat de leerlingen dan zeker aanwezig zijn in
de klassen. Om 15.00 uur stoppen met meten. Er wordt waar haalbaar rekening gehouden met
de pauzetijden van school.
7.4 Benodigdheden
Per minder intensief kind (lopend kind) zal een meet- en weegcyclus ongeveer 10min. in
beslag nemen. Een intensief kind (kind in rolstoel) wordt 15min. ingepland om de cyclus
te doorlopen.
Per meet- en weegcyclus aan mankracht; 3 ouders of medewerkers van de algemene
dienst en 2 therapie assistentes. Bezetting wordt verzorgd door de projectleider.
3 ruimtes om kinderen apart uit te kleden, meten, wegen en aan te kleden.
Geijkte weegstoel. Seca stoelweegschaal onder andere verkrijgbaar via
www.weegschaal-expert.nl, www.harting-bank.nl, www.arjohuntleighmedicaldirectory.co.uk etc.
2 in hoogte verstelbare behandelbanken om kinderen op aan- en uit te kleden.
Tenminste 6 zadelkrukken per ruimte dienen er 2 aanwezig te zijn.
Meetlint.
Meetlat/ stadiometer.
Kniehoogte meter. Seca babylengte meetlat onder andere verkrijgbaar via
www.girodmedical.nl (stabiliseren middels driepoot).
Tillift.
Aan- en uitkleed bakken.
Bureau, stoel en laptop met mogelijkheid tot netwerkaansluiting voor therapie assistent
om direct meet- en weeggegevens in te kunnen voeren.
Stickers om als beloning uit te delen wanneer een kind gemeten is.
Scholing therapie assistenten voor de procedure van het meten en wegen. Scholing wordt
verzorgd door de diëtist.
Overzicht van de te meten kinderen in een Excel-bestand zetten, waarin alle
meetwaardes verwerkt kunnen worden (formulevoor de kniehoogte wordt hierin
verwerkt). Overzicht wordt verzorgd door de projectleider.
Doorloop tijdschema maken van de te meten kinderen, zodat zichtbaar is op welke
moment welk kind gemeten dient te worden. Op deze manier is voor alle betrokkenen in
de procedure duidelijk op welk moment welk kind gemeten dient te worden en of we nog
op schema lopen. Schema wordt verzorgd door de projectleider.
Doorloop tijdschema laten bekijken door de verpleegkundigen van de Pleister, zodat de
verzorging van de kinderen niet in een meet- of weegmoment valt.
Scholing therapie assistenten voor het invoeren van meetgegevens in de het Excel
bestand. Scholing wordt verzorgd door de projectleider.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 17 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
-
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
Uitleg aan hulpouders, wat van hen verwacht wordt. Uitleg wordt verzorgd door de
projectleider.
7.5 Resultaat
Door jaarlijks lengte en gewicht te meten en deze in te vullen op een groeicurve (lengte naar
leeftijd en gewicht naar lengte), kunnen we de voedingstoestand monitoren. Op deze manier
worden voedingsproblemen eerder gesignaleerd of voorkomen, waardoor het risico op
gezondheidsproblemen (o.a. verminderde algeheel welbevinden, participatie in dagelijks
leven, ontwikkeling, spierkracht, immuunsysteem, wondgenezing, levensverwachting,
ondervoeding, respiratoire problemen, groeiachterstand en overgewicht) verminderd. Op
deze manier wordt getracht de kinderen van de Maartenschool in een optimale
voedingstoestand te laten verkeren, zodat zij in het dagelijks leven zo optimaal mogelijk
kunnen functioneren.
7.6 Gerelateerde documenten in bijlagen
-
Voorbeeld vragenlijst als hulp bij analyse van ondergewicht en voedingsproblemen.
(Bijlage 1.)
Stroomdiagram keuzeproces meetgegevens. (Bijlage 2.)
Voorlichtingsmateriaal:
- E-mail oproep aan ouders om mee te helpen tijdens de meet en weeg procedure.
(Bijlage 3.)
- Begeleidende brief naar ouders en leerkrachten Maartenschool betreft inhoud
meetweek. (Bijlage 4.)
- Brief gericht aan ouders met resultaten van de metingen op lengte en gewicht.
(Bijlage 5.)
Werkinstructie(s):
- Draaiboek klassen meet- en weegcyclus. (Bijlage 6.)
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 18 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
Literatuur:
1.
Rempel G. The importance of good nutrition in children with cerebral palsy. Phys Med
Rehabil Clin N Am. 2015;26(1):39-56. doi:10.1016/j.pmr.2014.09.001.
2.
Kuperminc MN, Stevenson RD. Growth and nutrition disorders in children with cerebral
palsy. Dev Disabil Res Rev. 2008;14(2):137-146. doi:10.1002/ddrr.14.
3.
Andrew MJ, Sullivan PB. Growth in cerebral palsy. Nutr Clin Pract. 2010;25(4):357-361.
doi:10.1177/0884533610374061.
4.
Mehta NM, Corkins MR, Lyman B, et al. Defining pediatric malnutrition: a paradigm
shift toward etiology-related definitions. JPEN J Parenter Enteral Nutr.
2013;37(4):460-481. doi:10.1177/0148607113479972.
5.
Samson-Fang L, Fung E, Stallings VA, et al. Relationship of nutritional status to health
and societal participation in children with cerebral palsy. J Pediatr. 2002;141(5):637643. doi:10.1067/mpd.2002.129888.
6.
Sullivan PB. Pros and cons of gastrostomy feeding in children with cerebral palsy.
Paediatr Child Health (Oxford). 2014;24(8):351-354. doi:10.1016/j.paed.2013.11.004.
7.
Dahlseng MO, Finbråten A-K, Júlíusson PB, Skranes J, Andersen G, Vik T. Feeding
problems, growth and nutritional status in children with cerebral palsy. Acta Paediatr.
2012;101(1):92-98. doi:10.1111/j.1651-2227.2011.02412.x.
8.
Walker J, Davies P, Boyd R, Bell K. Energy balance and body composition in young
children with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol. 2014;56:52-53.
http://discovery.ucl.ac.uk/158351/. Accessed September 28, 2015.
9.
Bell KL, Davies PSW. Prediction of height from knee height in children with cerebral
palsy and non-disabled children. Ann Hum Biol. 2006;33(4):493-499.
doi:10.1080/03014460600814028.
10.
Stevenson RD. Measurement of growth in children with developmental disabilities. Dev
Med Child Neurol. 1996;38(9):855-860.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8810718. Accessed September 28, 2015.
11.
Spender QW, Cronk CE, Charney EB, Stallings VA. Assessment of linear growth of
children with cerebral palsy: use of alternative measures to height or length. Dev Med
Child Neurol. 1989;31(2):206-214. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2737373.
Accessed September 28, 2015.
12.
Stallings VA, Cronk CE, Zemel BS, Charney EB. Body composition in children with
spastic quadriplegic cerebral palsy. J Pediatr. 1995;126(5 Pt 1):833-839.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7752019. Accessed September 28, 2015.
13.
Stallings VA, Charney EB, Davies JC, Cronk CE. Nutritional status and growth of
children with diplegic or hemiplegic cerebral palsy. Dev Med Child Neurol.
1993;35(11):997-1006. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8224567. Accessed
September 28, 2015.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 19 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
14.
TOBIS JS, SATUREN P, LARIOS G, POSNIAK AO. Study of growth patterns in cerebral
palsy. Arch Phys Med Rehabil. 1961;42:475-481.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/13777130. Accessed September 28, 2015.
15.
Stevenson RD. Use of segmental measures to estimate stature in children with cerebral
palsy. Arch Pediatr Adolesc Med. 1995;149(6):658-662.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7767422. Accessed August 28, 2015.
16.
Hogan SE. Knee height as a predictor of recumbent length for individuals with
mobility-impaired cerebral palsy. J Am Coll Nutr. 1999;18(2):201-205.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10204839. Accessed September 28, 2015.
17.
Amezquita G MV, Hodgson B MI. Alternatives to estimate stature during nutritional
assessment of children with cerebral palsy. Rev Chil Pediatr. 2014;85(1):22-30.
doi:10.4067/S0370-41062014000100003.
18.
Mascarenhas MR, Meyers R, Konek S. Outpatient nutrition management of the
neurologically impaired child. Nutr Clin Pract. 2008;23(6):597-607.
doi:10.1177/0884533608326228.
19.
J.G. Becher, R.F. Pangalila, R.J. Vermeulen, T.A. van Barneveld CJIR. Richtlijn
diagnostiek en behandeling van kinderen met spastische Cerebrale Parese.
Kwaliteitsinstituut voor Gezondheidszorg CBO. 2006. http://www.cpresearch.nl/cp_inbox/images/richtlijncp.pdf. Accessed September 28, 2015.
20.
Campanozzi A, Capano G, Miele E, et al. Impact of malnutrition on gastrointestinal
disorders and gross motor abilities in children with cerebral palsy. Brain Dev.
2007;29(1):25-29. doi:10.1016/j.braindev.2006.05.008.
21.
Marchand V, Motil K. Nutrition support for neurologically impaired children: a clinical
report of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and
Nutrition. J Pediatr Gastroenterol …. 2006;43(1):123-135.
http://journals.lww.com/jpgn/Abstract/2006/07000/Nutrition_Support_for_Neurologi
cally_Impaired.23.aspx. Accessed September 28, 2015.
22.
Patrick J, Boland M, Stoski D, Murray GE. RAPID CORRECTION OF WASTING IN CHILDREN
WITH CEREBRAL PALSY. Dev Med Child Neurol. 2008;28(6):734-739.
doi:10.1111/j.1469-8749.1986.tb03925.x.
23.
Shapiro BK, Green P, Krick J, Allen D, Capute AJ. Growth of severely impaired
children: neurological versus nutritional factors. Dev Med Child Neurol.
1986;28(6):729-733. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3817311. Accessed
September 28, 2015.
24.
Sanders KD, Cox K, Cannon R, et al. Growth response to enteral feeding by children
with cerebral palsy. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 1990;14(1):23-26.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2109109. Accessed September 28, 2015.
25.
Rogers B. Feeding method and health outcomes of children with cerebral palsy. J
Pediatr. 2004;145(2 Suppl):S28-S32. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15292884.
Accessed August 31, 2015.
26.
Sleigh G, Brocklehurst P. Gastrostomy feeding in cerebral palsy: a systematic review.
Arch Dis Child. 2004;89(6):534-539.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 20 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=1719963&tool=pmcentrez
&rendertype=abstract. Accessed September 28, 2015.
27.
Samson-Fang L, Butler C, O’Donnell M. Effects of gastrostomy feeding in children with
cerebral palsy: an AACPDM evidence report. Dev Med Child Neurol. 2003;45(6):415426. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12785443. Accessed September 28, 2015.
28.
Rempel GR, Colwell SO, Nelson RP. Growth in children with cerebral palsy fed via
gastrostomy. Pediatrics. 1988;82(6):857-862.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3186375. Accessed September 28, 2015.
29.
Lewis D, Khoshoo V, Pencharz PB, Golladay ES. Impact of nutritional rehabilitation on
gastroesophageal reflux in neurologically impaired children. J Pediatr Surg.
1994;29(2):167-169; discussion 169-170.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7513758. Accessed September 28, 2015.
30.
Sullivan PB, Juszczak E, Bachlet AME, et al. Gastrostomy tube feeding in children with
cerebral palsy: a prospective, longitudinal study. Dev Med Child Neurol.
2005;47(2):77-85. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15707230. Accessed
September 28, 2015.
31.
Sullivan PB, Juszczak E, Bachlet AME, et al. Impact of gastrostomy tube feeding on the
quality of life of carers of children with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol.
2004;46(12):796-800. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15581151. Accessed
September 28, 2015.
32.
Tawfik R, Dickson A, Clarke M, Thomas AG. Caregivers’ perceptions following
gastrostomy in severely disabled children with feeding problems. Dev Med Child
Neurol. 1997;39(11):746-751. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9393888.
Accessed September 28, 2015.
33.
Schwarz SM, Corredor J, Fisher-Medina J, Cohen J, Rabinowitz S. Diagnosis and
treatment of feeding disorders in children with developmental disabilities. Pediatrics.
2001;108(3):671-676. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11533334. Accessed
September 28, 2015.
34.
Smith SW, Camfield C, Camfield P. Living with cerebral palsy and tube feeding: A
population-based follow-up study. J Pediatr. 1999;135(3):307-310.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10484794. Accessed September 28, 2015.
35.
Dahl M, Thommessen M, Rasmussen M, Selberg T. Feeding and nutritional
characteristics in children with moderate or severe cerebral palsy. Acta Paediatr.
1996;85(6):697-701. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8816207. Accessed
September 28, 2015.
36.
Tomoum HY, Badawy NB, Hassan NE, Alian KM. Anthropometry and body composition
analysis in children with cerebral palsy. Clin Nutr. 2010;29(4):477-481.
doi:10.1016/j.clnu.2009.10.009.
37.
Karagiozoglou-Lampoudi T, Daskalou E, Vargiami E, Zafeiriou D. Identification of
feeding risk factors for impaired nutrition status in paediatric patients with cerebral
palsy. Acta Paediatr. 2012;101(6):649-654. doi:10.1111/j.1651-2227.2012.02641.x.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 21 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
38.
T HSAGV. How Is Growth and Nutritional Status Assessed in Children with Cerebral
Palsy? A Cross-Sectional Survey in 17 European Countries. Dev Med Child Neurol.
2012;54:3-29. doi:10.1111/j.1469-8749.2012.04387.x.
39.
Stallings VA, Zemel BS, Davies JC, Cronk CE, Charney EB. Energy expenditure of
children and adolescents with severe disabilities: a cerebral palsy model. Am J Clin
Nutr. 1996;64(4):627-634. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8839510. Accessed
September 28, 2015.
40.
Stevenson RD, Hayes RP, Cater L V, Blackman JA. Clinical correlates of linear growth in
children with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol. 1994;36(2):135-142.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8132124. Accessed September 28, 2015.
41.
Samson-Fang L, Stevenson RD. Linear growth velocity in children with cerebral palsy.
Dev Med Child Neurol. 1998;40(10):689-692.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9851238. Accessed September 28, 2015.
42.
Kong CK, Tse PW, Lee WY. Bone age and linear skeletal growth of children with
cerebral palsy. Dev Med Child Neurol. 1999;41(11):758-765.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10576640. Accessed September 28, 2015.
43.
Davies JC, Antonucci DL, Charney EB SV. Use of upper-arm length and per cent body
fat for nutritional assessment of children with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol.
1989;31:39-40. doi:10.1016/S0031-3955(05)70586-1.
44.
Kihara K, Kawasaki Y, Yagi M, Takada S. Relationship between stature and tibial length
for children with moderate-to-severe cerebral palsy. Brain Dev. 2015;37(9):853-857.
doi:10.1016/j.braindev.2015.01.007.
45.
Haapala H, Peterson MD, Daunter A, Hurvitz EA. Agreement Between Actual Height and
Estimated Height Using Segmental Limb Lengths for Individuals with Cerebral Palsy.
Am J Phys Med Rehabil. 2015;94(7):539-546. doi:10.1097/PHM.0000000000000205.
46.
Gauld LM, Kappers J, Carlin JB, Robertson CF. Height prediction from ulna length. Dev
Med Child Neurol. 2004;46(7):475-480.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15230461. Accessed September 28, 2015.
47.
Chumlea WC, Guo SS, Steinbaugh ML. Prediction of stature from knee height for black
and white adults and children with application to mobility-impaired or handicapped
persons. J Am Diet Assoc. 1994;94(12):1385-1388, 1391; quiz 1389-1390.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7963188. Accessed September 28, 2015.
48.
Samson-Fang LJ, Stevenson RD. Identification of malnutrition in children with cerebral
palsy: poor performance of weight-for-height centiles. Dev Med Child Neurol.
2000;42(3):162-168. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10755455. Accessed
September 28, 2015.
49.
C. Brook, P. Clayton RB. Brook’s Clinical Pediatric Endocrinology. Wiley-Blackwell.
2009:632. http://eu.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-1405180803.html.
Accessed October 3, 2015.
50.
Krick J, Murphy-Miller P, Zeger S, Wright E. Pattern of growth in children with cerebral
palsy. J Am Diet Assoc. 1996;96(7):680-685.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8675911. Accessed September 28, 2015.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 22 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
51.
Day SM, Strauss DJ, Vachon PJ, Rosenbloom L, Shavelle RM, Wu YW. Growth patterns
in a population of children and adolescents with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol.
2007;49(3):167-171. doi:10.1111/j.1469-8749.2007.00167.x.
52.
Brooks J, Day S, Shavelle R, Strauss D. Low Weight, Morbidity, and Mortality in
Children With Cerebral Palsy: New Clinical Growth Charts. Pediatrics.
2011;128(2):e299-e307. doi:10.1542/peds.2010-2801.
53.
Joosten KF, Zwart H, Hop WC, Hulst JM. National malnutrition screening days in
hospitalised children in The Netherlands. Arch Dis Child. 2010;95(2):141-145.
doi:10.1136/adc.2008.157255.
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 23 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
Bijlage 1.
Voorbeeld vragenlijst als hulp bij analyse van ondergewicht en voedingsproblemen
Pulmonale signalen
 Hoesten tijdens of na de maaltijd?
 Recidiverende luchtweginfecties?
 Recidiverende koortsepisodes?
 Chronische hoest?
Gastro-intestinale signalen
 Overstrekken, veel huilen en geïrriteerdheid?
 Spugen?
 Zuur ruiken?
 Is er obstipatie? Of diarree?
 Wordt er medicatie gebruikt die de eetlust beïnvloed? Bijv. anticonvulsiva
Oraal sensomotorische problemen
 Is er overmatig speekselverlies?
 Valt er wel eens eten uit de mond tijdens de maaltijd?
 Is er sprake van verslikken en/of kokhalzen?
 Kan het kind allerlei verschillende structuren (hard, zacht) verwerken?
 Zijn er problemen met kauwen?
 Is er een verhoogde gevoeligheid bv bij het eten van stukjes?
 Duren de maaltijden langer dan 30 minuten?
 Is er sprake van voedselweigering bv wegdraaien van het hoofd?
Overig





Hoe is de houding van het kind tijdens het eten?
Is er stress in het gezin rondom de eetmomenten?
Is de tandverzorging een probleem?
Gaan ze regelmatig naar de tandarts en zijn de controles goed?
Is er verdenking op pijnklachten (bijv. mondgebied ten gevolge van heupluxatie)
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
pagina 24 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van
lengte en gewicht bij kinderen in de
revalidatiezorg
SMK
Inhoudsverantw.
Auteur
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer Revalidatiecentrum
Bijlage 2. Stroomdiagram keuzeproces meetgegevens
Jaarlijks wegen en meten in de instelweek





Gebruik vragenlijst als
hulp bij analyse van
ondergewicht en
voedingsproblemen
Gewicht/lengte < -2 SD
Lengte/leeftijd < -2 SD
Afbuiging lengte in 1 jaar > 0.25 SD
Acute ondervoeding g/l afbuiging in laatste 3
maanden
BMI naar geslacht en leeftijd komt in curve
boven overgewichtgrens
RA interpreteert groei
‘eigen kinderen’,
data worden
aangeleverd in EPD en
Excel met naam en
patientnummer
ja
nee
Controle lengte en
gewicht over 1 jaar
Arts maakt notitie in het EPD
over de bevinding
Bespreken groeigegevens op de polikliniek bij de
arts < 3 maanden
 Uitleg groeigegevens
 Anamnese (volgens format)
 Lichamelijk onderzoek
 Eetdagboek meegeven met retourenvelop
ondergewicht
overgewicht
1. verwijzing naar de diëtist
weegt en meet
2. verwijzing naar de fysiotherapie, beweegplan
maken met school en thuis
3. OP op school overwegen
1. verwijzing naar de diëtist
weegt en meet
2. verwijzing naar de logopediste bij aanwijzing
mondmotorische problemen
3. OP overwegen
Policontrole na 2 maanden bij diëtist
Policontrole na 3 maanden bij diëtist
Gewicht neemt toe
Controle bij diëtist na
3-6 maanden
Gewicht blijft gelijk of
neemt af
Diëtist bespreekt de
casus in het eetteam
Datum laatste wijziging
26-10-2015
Versie
0
Gewicht blijft
gelijk of neemt
af
Gewicht neemt
toe
Obesitas
verwijzen naar
kinderarts
Onder grens
obesitas
overleg met
arts wat
aanvullend
haalbaar in
aanpak
Controle bij
diëtist na 3-6
maanden
pagina 25 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
SMK
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
Bijlage 3. E-mail aan ouders om mee te helpen tijdens de meet en weeg procedure
E-mail aan:
Ouders / verzorgers van kinderen en jongeren
Betreft:
Het meten van de voedingstoestand bij kinderen binnen de Maartenschool
door het vastleggen van lengte en gewicht.
Beste ouders,
Zoals u vorig jaar wellicht vernomen hebt, heeft de directie van de Maartenschool en St.
Maartenskliniek besloten de voedingstoestand van alle kinderen binnen de Maartenschool
jaarlijks op gestandaardiseerde wijze te gaan monitoren.
Door jaarlijks lengte en gewicht te meten, worden voedingsproblemen wellicht eerder
gesignaleerd of voorkomen, waardoor het risico op gezondheidsproblemen (o.a.
ondervoeding, respiratoire problemen, groeiachterstand en overgewicht) verminderd. Op
deze manier wordt getracht de kinderen in een optimale voedingstoestand te laten verkeren,
zodat zij zo goed mogelijk kunnen functioneren. Een super initiatief!
Vorig jaar hebben we samen met een heel aantal ouders, medewerkers algemene dienst,
therapie assistentes en kinderarts alle leerlingen binnen de Maartenschool gemeten op lengte
en gewicht.
Komend schooljaar willen we opnieuw alle leerlingen binnen de Maartenschool gaan
meten en wegen. Dit vergt een complexe organisatie en dit kunnen wij niet realiseren
zonder de hulp van u als ouders.
Vraag aan klassenouders:
Ik naam heb uw mailadressen gekregen om te bekijken of ik via dit netwerk voldoende ouders
kan vinden om mee te helpen in dit project, om alle kinderen binnen de Maartenschool de 1e
schoolweek datum te meten op lengte en gewicht.
Mijn vraag aan u is of u zelf in de week van datum in de gelegenheid bent om mee te
helpen en of u de ouders die bij u zoon of dochter in de klas zit, kunt vragen of zij in de
gelegenheid zijn te helpen. Ik heb veel ouders nodig!
Om u een indruk te geven van de bezetting, heb ik hieronder een schema gemaakt. Ik heb
drie ouders per dagdeel nodig om dit project te kunnen draaien.
Het is een grote bezetting die gevraagd wordt om deze meetweek te kunnen draaien en zoals
ik al aangaf, zonder u als ouder krijgen we dit project niet van de grond! Zou u mij kunnen
helpen?
 Kijk zelf welke data en tijd u in de gelegenheid bent om mee te helpen.
 Benader andere ouders die bij u zoon of dochter in de klas zitten of zij kunnen
ondersteunen in dit project en welke data en tijd(en) schikt. U kunt mijn mailadres aan
hen doorgeven, zodat zij zich bij mij aan kunnen melden als zij willen komen helpen.
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
pagina 26 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
SMK
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
Ik hoor graag voor datum via dit mailadres of u en andere ouders in de gelegenheid zijn om ons te ondersteunen deze meetweek van de grond te
krijgen! Heeft u nog vragen dan hoor ik dat graag!
Maandag (datum)
9.00-13.00
Dinsdag (datum)
Woensdag (datum)
Donderdag (datum)
Vrijdag (datum)
Ouder 1.
Ouder 2.
Ouder 3.
13.00-15.00 Ouder 1.
Ouder 2.
Ouder 3.
Om een idee te geven van wat u taak wordt binnen dit project, hieronder een korte beschrijving:
De ouder waarborgt het veiligheidsgevoel van het betreffende kind. Zij halen voor iedere meting 1 kind op uit de klas en doorlopen samen met het kind de
hele cyclus van uitkleden (alleen schoenen en beenspalken mogen uit, andere kleding mag aanblijven), meten, wegen en aankleden.
De ouder helpt het kind bij het aan-/ en uitkleden. Metingen worden door medewerkers van de Maartenskliniek uitgevoerd. Als het kind de cyclus doorlopen
heeft, wordt het betreffende kind door de ouder teruggebracht naar de klas en het volgende kind weer opgehaald.
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
pagina 27 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
SMK
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
Bijlage 4. Begeleidende brief naar ouders en leerkrachten Maartenschool
Aan ouder(s)/verzorger(s) van kinderen en jongeren
Ubbergen, datum
Betreft:
Het meten van de voedingstoestand bij kinderen binnen de Maartenschool
door het vastleggen van lengte en gewicht
Geachte ouder(s)/verzorger(s),
Wij willen u door middel van deze brief laten weten dat de directie van de Maartenschool en
St. Maartenskliniek heeft besloten om de voedingstoestand van alle kinderen binnen de
Maartenschool jaarlijks op gestandaardiseerde wijze te monitoren.
In tegenstelling tot kinderen in het regulier onderwijs die zorg ontvangen via het GGD,
worden de meeste kinderen die onderwijs volgen aan de Maartenschool en zorg verkrijgen via
revalidatiecentrum de Sint Maartenskliniek niet jaarlijks gescreend op lengte en gewicht.
Door jaarlijks lengte en gewicht te meten, worden voedingsproblemen wellicht eerder
gesignaleerd of voorkomen, waardoor het risico op gezondheidsproblemen (o.a.
ondervoeding, respiratoire problemen, groeiachterstand en overgewicht) mogelijk
verminderd. Op deze manier wordt getracht de kinderen in een optimale voedingstoestand te
laten verkeren, zodat zij zo goed mogelijk kunnen functioneren.
Lengte en gewicht zullen tegen een passende groeicurve worden afgezet, om te bepalen of u
kind voldoende op lengte en gewicht is en daarmee in een gezonde voedingstoestand
verkeert.
Bij het eerstvolgende polikliniekbezoek op de kinderrevalidatie zal de revalidatiearts de
gemeten waardes met u bespreken. Mocht er reden zijn om deze eerder met u te bespreken,
dan neemt de arts contact met u op.
Vorig jaar heb we samen met een heel aantal ouders, medewerkers algemene dienst,
therapie assistentes en kinderarts de meet- en weegprocedure van start laten gaan voor alle
leerlingen van de Maartenschool, dit was een groot succes! Door ieder jaar te meten en
wegen kunnen we de gezondheid van uw kind beter monitoren.
De week van datum tot en met datum zullen opnieuw alle leerlingen binnen de
Maartenschool gemeten worden op lengte en gewicht. Dit vergt een complexe organisatie.
Zonder de hulp van u als ouder kunnen wij deze meet- en weegprocedure niet realiseren. We
zijn op zoek naar enthousiaste ouders die de week van datum tot en met datum mee kunnen
helpen!
Heeft u belangstelling om te helpen (ondersteunen) laat dit dan voor datum weten aan naam
(e-mail adres).
Als u niet wilt dat uw kind in de week van datum tot en met datum gemeten wordt op lengte
en gewicht, vult u dan het strookje in op de achterzijde van deze brief.
Mocht u naar aanleiding van bovenstaande informatie vragen hebben, dan kunt u telefonisch
contact opnemen met naam.
Met vriendelijke groet,
Namens de Maartenschool en St. Maartenskliniek,
Namen
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
pagina 28 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
SMK
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
Vul onderstaande strook in als u niet wilt dat uw kind in de week van datum tot en met
datum gemeten wordt op lengte en gewicht. U kunt het strookje inleveren aan de balie van
de Sint Maartenskliniek, gevestigd binnen de Maartenschool in de revalidatievleugel.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Naam leerling:
…………………………………………………………………………………………………………………
Klas leerling:
…………………………………………………………………………………………………………………
Wanneer uw kind elders gemeten is en dit de reden is dat u afziet van deze jaarlijkse check,
graag per omgaande deze meetgegevens aanleveren.
Gewicht:
………………………………………………………………………… (datum)……………………………………
Lengte:
………………………………………………………………………… (datum)……………………………………
Bent u niet in de gelegenheid deze strook bij de balie van de Sint Maartenskliniek in te
leveren, neem dan via de mail contact op met naam (e-mail adres). Zij registreert dan alsnog
dat u afziet van de jaarlijkse check.
PS: We meten en wegen in de zomerperiode, waardoor kinderen tijdens de meting hun
kleding aan mogen houden. Alleen schoenen en beenspalken gaan uit tijdens de weging.
Beenspalken worden veelal uitgetrokken wanneer de kinderen op de weegstoel hebben
plaatsgenomen, omdat lopen zonder spalken en/of schoenen veelal niet haalbaar is.
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
pagina 29 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
SMK
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
Bijlage 5. Brief gericht aan ouders met resultaten van de metingen op lengte en gewicht
Aan:
Betreft:
Ouders / verzorgers van kinderen en jongeren
Resultaten omtrent het meten van de voedingstoestand bij kinderen binnen
de Maartenschool.
Nijmegen, datum
Geachte ouders / verzorgers,
Zoals u eerder geïnformeerd bent, heeft de directie van de Maartenschool en St.
Maartenskliniek besloten om de voedingstoestand van alle kinderen binnen de Maartenschool
jaarlijks op gestandaardiseerde wijze te gaan monitoren.
Door jaarlijks lengte en gewicht te meten, worden voedingsproblemen wellicht eerder
gesignaleerd of voorkomen, waardoor het risico op gezondheidsproblemen (o.a.
ondervoeding, respiratoire problemen, groeiachterstand en overgewicht) verminderd. Op
deze manier wordt getracht de kinderen in een optimale voedingstoestand te laten verkeren,
zodat zij zo goed mogelijk kunnen functioneren.
Bij de start van het nieuwe schooljaar ............ (datum) worden alle kinderen binnen de
Maartenschool gemeten en gewogen, tenzij u eerder aangegeven heeft dat u niet wilt dat u
kind deelneemt aan deze procedure.
Wij willen u middels deze brief op de hoogte brengen omtrent de lengte- en gewichtsmeting
van uw
zoon/ dochter ……………………………………………………………………………………………………………(voornaam)
De lengte bedroeg ………………………………………………………………cm
Het gewicht bedroeg ……………………………………………………………kg
Lengte en gewicht zullen tegen een passende groeicurve worden afgezet, om te bepalen of u
kind voldoende op lengte en gewicht is en daarmee in een gezonde voedingstoestand
verkeert. Indien de lengte niet is ingevuld, betekent dit dat de staande lengtemeting niet
mogelijk was.
Bij het eerstvolgende polikliniekbezoek op de kinderrevalidatie zal de revalidatiearts de
gemeten waardes met u bespreken. Mocht er rede zijn om deze eerder met u te bespreken,
dan neemt de arts contact met u op.
Mocht u naar aanleiding van bovenstaande informatie vragen hebben, dan kunt u telefonisch
contact opnemen met naam.
Met vriendelijke groet,
Namens de Maartenschool en St. Maartenskliniek,
Namen
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
pagina 30 van 33
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
SMK
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
Bijlage 6. Draaiboek klassen meet- en weegcyclus
Draaiboek periodiek en gestandaardiseerd meten van lengte en gewicht intensieve metingen 15min. cyclus
Ronde 1. 3e dag woensdag
Klas
Leerling
Ouder
Therapie assistent 1.
Therapie assistent 2.
Tijd
Halen
Uitkleden
9.30
9.30-9.35
9.45
9.45-9.50
10.00
10.00-10.05
10.15
10.15-10.20
Pauze
Pauze
11.00
11.00-11.05
11.15
11.15-11.20
11.30
11.30-11.35
11.45
11.45-11.50
12.00
12.00-12.05
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
pagina 31 van 33
Meten
9.35-9.40
9.50-9.55
10.05-10.10
10.20-10.25
Aankleden
9.40-9.45
9.55-10.00
10.10-10.15
10.25-10.30
Terug
9.45
10.00
10.15
10.30
11.05-11.10
11.20-11.25
11.35-11.40
11.50-11.55
12.05-12.10
11.10-11.15
11.25-11.30
11.40-11.45
11.55-12.00
12.10-12.15
11.15
11.30
11.45
12.00
12.15
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
SMK
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
Draaiboek periodiek en gestandaardiseerd meten van lengte en gewicht minder intensieve metingen 10min. cyclus
Ronde 1. 1e dag maandag
Klas
Leerling
Ouder
Therapie assistent 1.
Therapie assistent 2.
Tijd
Halen
Uitkleden
9.30
9.30-9.35
9.40
9.40-9.45
9.50
9.50-9.55
10.00
10.00-10.05
10.10
10.10-10.15
10.20
10.20-10.25
Pauze
11.00
11.00-11.05
11.10
11.10-11.15
11.20
11.20-11.25
11.30
11.30-11.35
11.40
11.40-11.45
11.50
11.50-11.55
12.00
12.00-12.05
12.10
12.10-12.15
12.20
12.20-12.25
Pauze
13.00
13.00-13.05
13.10
13.10-13.15
13.20
13.20-13.25
13.30
13.30-13.35
13.40
13.40-13.45
13.50
13.50-13.55
14.00
14.00-14.05
14.10
14.10-14.15
14.20
14.20-14.25
14.30
14.30-14.35
14.40
14.40-14.45
14.50
14.50-14.55
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
pagina 32 van 33
Meten
9.30-9.40
9.40-9.50
9.50-10.00
10.00-10.10
10.10-10.20
10.20-10.30
Aankleden
9.35-9.40
9.45-9.50
9.55-10.00
10.05-10.10
10.15-10.20
10.25-10.30
Terug
9.40
9.50
10.00
10.10
10.20
10.30
11.00-11.10
11.10-11.20
11.20-11.30
11.30-11.40
11.40-11.50
11.50-12.00
12.00-12.10
12.10-12.20
12.20-12.30
11.05-11.10
11.15-11.20
11.25-11.30
11.35-11.40
11.45-11.50
11.55-12.00
12.05-12.10
12.15-12.20
12.25-12.30
11.10
11.20
11.30
11.40
11.50
12.00
12.10
12.20
12.30
13.00-13.10
13.10-13.20
13.20-13.30
13.30-13.40
13.40-13.50
13.50-14.00
14.00-14.10
14.10-14.20
14.20-14.30
14.30-14.40
14.40-14.50
14.50-15.00
13.05-13.10
13.15-13.20
13.25-13.30
13.35-13.40
13.45-13.50
13.55-14.00
14.05-14.10
14.15-14.20
14.25-14.30
14.35-14.40
14.45-14.55
14.55-15.00
13.10
13.20
13.30
13.40
13.50
14.00
14.10
14.20
14.30
14.40
14.50
15.00
Handleiding m.b.t. het meten en wegen van Datum evaluatie
Inhoudsverantw.
lengte en gewicht bij kinderen in de
Auteur
revalidatiezorg
04-08-2015
Nicole Struis
Jordi van Heeswijk
Beheer
Revalidatiecentrum
SMK
Meetjaar:
Leerlingen die niet gemeten en gewogen
worden i.v.m. aanmelding maartenschool via
peuterrevalidatie of externe organisatie.
Ouders zijn nog niet op de hoogte van deze
procedure en zijn niet in de gelegenheid
geweest hun kind af te melden voor deze
procedure.
Leerlingen die niet gemeten en gewogen
worden, omdat ouders hiervoor hebben
afgemeld.
Overzicht aanwezigheid assistentes tijdens het meten en wegen
Aanwezigheid assistentie meten en wegen
Maandag
(datum)
9.00-13.00
Persoon 1
Persoon 2
13.00-15.00
Persoon 1
Persoon 2
Datum laatste wijziging
05-10-2015
Versie
0
Dinsdag
(datum)
Woensdag
(datum)
Donderdag
(datum)
Vrijdag
(datum)
pagina 33 van 33
Doorgegeven lengte
Doorgegeven gewicht