Document

Arbeidsparticipatie
van mensen met
psychische
kwetsbaarheden
Fons Leroy
27/10/2011
Is werken wel
goed voor GGZcliënten
If you think work is bad
for people with mental
illness …
try poverty,
unemployment, and
social isolation”.
Marone & Golowka (2000)
Psychiatric Rehabilitation Journal
Arbeidsintegratie
is nog niet erg
succesvol
• Belemmeringen bij de doelgroep
• Moeizame integratie werk en welzijn
• Financiering en regelgeving sluit niet goed aan
bij de nood aan continuïteit in ondersteuning
• Integratie van wettelijke kaders nog niet
gerealiseerd
• Belemmeringen aan werkgeverskant
Drempels voor de
werkzoekende met
een psychische
kwetsbaarheid
Onzekerheid over
gezondheid
Angst voor
verminderde
veerkracht, ervaring,
vertrouwen en
vaardigheden
Angst voor afwijzing
Angst voor terugval
Angst aangepraat door
familie en
hulpverleners
Van ‘het beperken van risico’s’ naar ‘risicomanagement’:
Hoe mogelijke risico’s opvangen, ondersteunen.
Integratie werk
en welzijn
Denkpatronen
• Werk behoort niet tot de kerntaken van de GGZ?
• Betaald werk is voor de GGZ-klant niet haalbaar?
• Werk is ziekmakend?
• Samenwerken werk – welzijn: is dit wel zinvol? En
wat dan met … privacy, andere expertise, andere
visies, …
BEIDE SECTOREN WERKEN VERSTERKEND
TEN AANZIEN VAN ELKAAR EN DE
WERKZOEKENDE
En wat denkt de
werkgever over
psychische
kwetsbaarheden
• Terughoudend
ervoor open staan?
• Mogelijkheden via een soepel systeem van leren op de
werkvloer waarbij de werkgever ondersteund wordt via
jobcoaching en loonpremies.
• De werkgever wil:
– op de hoogte zijn van de eventuele risico’s en van het ziektebeeld en hoe
te handelen bij problemen. Hij wil goed geïnformeerd worden.
– ondersteuning bij het invullen van het vele papierwerk om de betreffende
subsidies ook te kunnen krijgen.
– samenwerken met bekwame jobcoaches die zij voldoende inzicht hebben
in bedrijfsvoering, zowel commercieel als met betrekking tot het werk dat
werknemer dient uit te voeren
– dat er coördinatie is tussen de verschillende kernpersonen die
betrokkenen zijn bij de begeleiding: leidinggevende, collega’s, familie,
jobcoach en woonbegeleider.
Begeleiding:
een hindernis of
ondersteuning?
Sabirul Islam:
•
•
•
•
20 jaar met een ongewoon loopbaanparcours
Hij groeide op in East London waar hij geconfronteerd werd met geweld,
misdaad, drugs en sociale uitsluiting.
Om hieraan te ontkomen richtte hij reeds op 14-jarige leeftijd een eigen
bedrijfje “Veyron Technology” op
Zijn boek “The World at your Feet” dat hij als 17 jarige op de markt bracht,
vertolkte zijn missie. Hij gelooft dat in elkeen talent zit en dat je moet
vechten om je droom waar te maken.
Dit élan deed hem een jaar later samen met een aantal 13-15 jarigen een
game “Teen-Trepreneur” ontwikkelen dat vandaag in bijna 500 scholen
wordt gebruikt om jongeren te sensibiliseren rond ondernemerschap. Nu wil
hij op één jaar tijd 1 mio jonge mensen in 20 landen inspireren rond dit
thema.
Hou zouden onze begeleiders gereageerd hebben indien hij op
14-jarige leeftijd in zijn situatie aan ons advies had gevraagd:
HINDEREN OF ONDERSTEUNEN?
De ‘werk-en
welzijnwinkels’
Redeneren van uit kansen,
keuze, motivatie (HOOP)
Competentiegericht werken
Onderling vertrouwen en
respect
Oplossingsgericht werken
Gemeenschappelijke visie
en taal
Effectieve interventies
(evidence based)
w²
w²
w²
Stelling 1
• Mensen met ernstige psychische aandoeningen
willen wel werken, maar volgens velen kunnen zij
dat alleen in stressvrije banen en voor een beperkt
aantal uren per week.
Of
• Als ik als GGZ-begeleider naar mijn cliëntenbestand
kijk, zijn de meesten ervan nog niet klaar om te
gaan werken tengevolge van een ernstige
psychiatrische diagnose.
Stelling 2
Debby is een vrouw van 42 met een bipolaire stoornis , ze heeft
al 7 jaar niet gewerkt. Ze is laatst bezig geweest met het
zoeken naar werk en ze geeft aan graag te willen werken als
stewardess. Ze heeft vroeger altijd als monteur gewerkt.
Een goede trajectbegeleider zal:
• A: Haar moeten aanmoedigen om werk als monteur te
zoeken omdat het goed aansluit bij haar werkverleden.
• B: Een baan aanbieden in de plaatselijke fabriek omdat ook
andere cliënten daar succesvol aan het werk zijn.
• C: Haar aanmelden voor een werktraject zodat ze kan gaan
leren zich voor te bereiden op reguliere arbeid.
• D: Haar helpen een baan als stewardess te vinden.
Stelling 3
• Arbeid zou een basiselement moeten zijn van
participatie. Dit betekent dat binnen de
(h)erkenning van participatie in ruimere zin, het
recht op arbeid geopend moet blijven. Belangrijk in
dit opzicht is dat mensen niet worden ‘opgesloten’
in hun participatieplaats, maar blijvend kansen
krijgen om te leren en te evolueren. Naargelang de
(minder of meer veranderende) persoonlijke en/of
maatschappelijke omstandigheden, is een bepaalde
participatieplaats dan een minder of meer tijdelijke
tussenstap.
Stelling 4
• Implementatie van een herstelvisie binnen
GGZ zal alleen slagen als de arbeidsintegratie
van cliënten (of breder: hun maatschappelijk
herstel) tot de core business van de GGZ
wordt gerekend.
Stelling 5
• Het is belangrijker om GGZ-gebruikers te
leren omgaan met stress
(copingmechanismen aanleren) in plaats van
te leren hoe ze stress moeten vermijden zoals
werk of een studie.
Stelling 6
• Werk is ziekmakend, en te stresserend.
Arbeidsintegratie moet dus weloverwogen
worden. Het is de taak van de GGZprofessional om in te schatten vanaf wanneer
arbeids(re)integratie mogelijk wordt.
Stelling 7
• Daar waar sprake is van een succesvolle
samenwerking tussen GGZ en de sector
tewerkstelling, is begrip voor elkaars cultuur
en werkwijze essentieel en ook gerealiseerd.
Bedankt