PeuteRaStma heeft

Praktisch
Dokter bellen?
‘s Nachts loop je een paar keer naar het bed van je kind om te luisteren hoe het gaat. Het moet steeds
maar hoesten, haalt moeilijk adem en maakt daarbij een piepend geluid. Krijgt het wel genoeg zuurstof
binnen? Moet je nu de dokter bellen of wachten tot morgenochtend?
Veel ouders maken dit soort stress mee. Eén op de drie kinderen onder de vier jaar is weleens benauwd
en ongeveer een op de tien kinderen heel regelmatig. Kinderlongarts Paul Brand: ‘Dokters zijn het er niet
over eens wanneer je nu echt spreekt van peuterastma. Maar eigenlijk maakt dat ook niet uit. Zeker is dat
een piepende ademhaling en benauwdheid bij jonge kinderen veel voorkomen.’
Hoe vaak een kind benauwd is, varieert sterk. Het ene kind heeft alleen klachten als het verkouden is,
het andere meerdere keren per week. Ook de ernst van de benauwdheid verschilt. Ga in ieder geval altijd
naar een arts. Paul Brand: ‘Peuterastma is goed te behandelen. Vaak kan de huisarts zelf al veel doen,
maar bij ernstige of vaak terugkerende klachten is een doorverwijzing naar een kinderarts verstandig.’
Als een kind heel benauwd is, kan het verstandig zijn om ’s nachts de huisartsenpost te bellen – nadat u
uw kind medicijnen heeft gegeven. Benauwdheid is bij kleine kinderen de belangrijkste reden voor een
ziekenhuisopname. Natuurlijk is een opname niet leuk, maar als u zelf rustig blijft en uw kind troost als
het bang is, hoeft het niet traumatisch te zijn. Vertel wat oudere kinderen zo goed mogelijk waarom jullie
naar het ziekenhuis gaan en wat de dokter daar gaat doen. Dat neemt veel angst weg. En laat weten dat
u altijd in de buurt blijft.
Afwachten
Hoe komt het dat zoveel kinderen peuterastma krijgen? Paul Brand: ‘Dat weten we niet precies. Erfelijke
aanleg speelt een rol: als een van de ouders astma heeft, is de kans vijftig procent dat het kind ook
aanleg heeft. Hebben beide ouders astma of allergieën, dan is de kans dat zij dit doorgeven aan hun kind
ruim zeventig procent. Maar het komt ook voor bij kinderen van niet-astmatische ouders.’ Je kunt dan
ook niet voorkomen dat je kind peuterastma ontwikkelt. Maar de kans erop wordt wél kleiner door niet te
roken tijdens de zwangerschap. En ook na de geboorte is het heel belangrijk om het zo min mogelijk aan
sigarettenrook bloot te stellen.
Als je kind
peuterastma
heeft
Als je peuter piepend ademhaalt en het benauwd heeft, schrik je daar als ouder flink van.
Kinderlongarts Paul Brand vertelt wat je dan het beste kunt doen.
8
Blijf altijd rustig als een kind benauwd is
– anders wordt het zelf ook angstig
Een geruststellende gedachte is dat de klachten bij een kind met peuterastma weer kunnen verdwijnen.
Benauwdheid op jonge leeftijd betekent dus niet automatisch dat de klachten chronisch zullen worden.
Paul Brand: ‘Twee van de drie kinderen met peuterastma zijn op hun zesde jaar weer klachtenvrij. Helaas
is het moeilijk te voorspellen bij wie dat gebeurt en bij wie niet. Het vermijden van allergenen, zoals
huisstofmijt, helpt bijvoorbeeld niet. We weten dat jongens vaker astmatisch blijven dan meisjes en dat
het risico groter is als één of beide ouders astma heeft. Maar ook dan kan een kind de dans heel goed
ontspringen. Het blijft dus afwachten.’
Kuiltje in de hals
Aan het verloop van de astma is dus weinig te doen, maar aan de klachten zelf wel. Heel kleine kinderen
kunnen moeilijk aangeven dat ze benauwd zijn, maar ouders zien het meestal wel. Naast het piepende
geluid bij inademing, is een snelle ademhaling een duidelijk signaal van benauwdheid. Ook als de borst
indeukt bij inademing of als er een kuiltje te zien is in de hals, heeft het kind het waarschijnlijk benauwd.
Wat kunt u dan het beste doen? Allereerst rustig blijven, want een kind voelt feilloos aan dat z’n ouders
gestrest zijn. Het wordt dan zelf ook angstig en dat maakt alleen maar benauwder. De volgende stap is
9
Praktisch
Praat mee
een arts raadplegen. Paul Brand: ‘Het is voor een arts het beste om het kind te zien op het
moment dat het ook echt benauwd is. Dan is met een stethoscoop goed te horen of er sprake
is van piepen tijdens de ademhaling. Dit is een teken dat de longen vernauwd zijn.’
Een luchtwegverwijder kan die vernauwing weer opheffen en bovendien nieuwe aanvallen van
benauwdheid voorkomen. Paul Brand: ‘Bij kleintjes dien je die luchtwegverwijder toe met een
zogenaamde voorzetkamer met een maskertje dat goed aansluit op het gezicht van het kind.
Het is niet makkelijk om dat op de juiste manier te doen, maar wel belangrijk. Het kind moet
immers het medicijn binnenkrijgen. Daarom is een instructie echt noodzakelijk. Een goede
huisartsassistente kan die geven, en anders de kinderarts of kinderlongverpleegkundige.’
Mail, schrijf of twitter ons!
Kriebelhoest
Last van kriebelhoest of heftige hoestbuien?
Ik heb zelf al heel lang baat bij WALA Salie Pastilles.
Wie is...
Maak er een spelletje van
Kleine kinderen vinden zo’n maskertje op hun gezicht vaak eng en onplezierig. Pak het dus
spelenderwijs aan. Oefen het liefst op momenten dat het kind niet benauwd is. Jonge kinderen
kunt u het beste op schoot nemen. Of ga samen voor de spiegel zitten. Doe eerst het masker
voor bij uzelf en maak grapjes. Als uw kind gaat huilen of zich verzet, stop dan en probeer het
nogmaals als het weer rustig is. Een afleidingsmanoeuvre met een favoriete knuffel of leuk
boekje werkt hierbij vaak goed. Paul Brand: ‘Als kinderarts haal ik natuurlijk het hele repertoire
uit de kast. Maar meestal weten de ouders zelf het beste hoe ze hun kind kunnen kalmeren.
Met geduld en natuurlijk door zelf rustig te blijven, zal het uiteindelijk lukken.’
Houd vol
Vraag de arts hoe vaak en wanneer uw kind de inhalator moet gebruiken. Verder is het goed
om te bedenken wie er allemaal op de hoogte moeten zijn van de benauwdheidsklachten. Als
uw kind er veel last van heeft, moet bijvoorbeeld de oppas of leiding van het kinderdagverblijf
ook weten hoe je de luchtwegverwijder toedient. Paul Brand: ‘Maar als het hooguit twee keer
per jaar een paar dagen benauwd is, hoeft dat niet. Dan houd je je kind gewoon even thuis.’
Zorg er in ieder geval voor dat uw kind steeds tijdig de medicatie binnenkrijgt. Ook al stribbelt
het tegen, houd vol totdat het wel lukt. Zelfs als kinderen oud genoeg zijn om te begrijpen dat
ze zich er beter door gaan voelen, blijf je als ouders verantwoordelijk voor de medicatie. Paul
Brand: ‘Uit onderzoek is gebleken dat kinderen pas na hun twaalfde jaar zo goed vooruit
kunnen denken dat ze preventief hun medicatie innemen. Met een goede begeleiding kun je
veel astmaklachten voorkomen.’
TIPS &
•
•
•
•
•
•
•
•
Raadpleeg altijd een arts als uw kind benauwd is.
Probeer rustig te blijven en uw kind te kalmeren.
Laat u doorverwijzen naar een kinderlongarts als uw kind vaak benauwd is.
Maak bij een nachtelijke astma-aanval een filmpje, bijvoorbeeld met uw telefoon.
Dat kunt u later aan de arts laten zien en horen.
Zorg dat u goed weet hoe u medicijnen moet toedienen, vraag dus om een uitgebreide instructie.
Introduceer het maskertje spelenderwijs aan uw kind, zet er bijvoorbeeld zelf ook een op.
Blijf geduldig als het niet meteen lukt om de medicatie toe te dienen.
Leid uw kind af met een favoriete knuffel of boekje.
10
Paul Brand?
Marcus
‘Dat ik zelf astma heb en
mijn kinderen peuterastma
hadden, heeft zeker
invloed gehad op mijn
keuze om kinderlongarts
te worden. Maar ik vind
het ook heel dankbaar
werk, omdat je zoveel kunt
bereiken met een goede
behandeling. Bovendien
is de zorg vaak langdurig,
waardoor ik echt een band
opbouw met de kinderen
en ouders. En dat het
teamwerk is, vind ik ook
prettig. Ik werk samen met
kinderlongverpleegkundigen
en vaak de thuiszorg. En
als het nodig is met een
kinderpsycholoog en een
kinderfysiotherapeut.’ Paul
Brand (52) is als kinderarts
werkzaam in de Isala
Klinieken in Zwolle en
daarnaast onderzoeker,
hoogleraar, adviseur én
schrijver van twee romans.
Hij heeft vijf kinderen
uit ‘hetzelfde gelukkige
huwelijk’. In zijn vrije tijd
voetbalt hij graag en doet
hij aan hardlopen.
@Mulderjoop Wat zou slechter
zijn voor onze longen? Roken,
of die vieze geur als je een
klaslokaal binnen loopt?
Geurtjes
Al negen jaar heb ik last van mijn longen. Er is tegen
me gezegd dat ik COPD heb, maar nu blijkt dat ik
EAA heb, Extrinsieke Allergische Alveolitis. Dat wil
zeggen dat ik reageer op bijna alle geurtjes. Niet leuk!
Mienke Verhage
@ellertboeke: Ook meedoen met #iSPEX? code CNG002
op longfonds.nl/ispex voor gratis opzetstukje
om fijnstof te meten met je iPhone!
Het leven begint bij 45
Tekst: Judith van Ankeren
Een pufje toedienen?
Tip
zer
e
l
d
/
v
Het leven begint bij veertig, zeggen ze. Maar toen ik
zo oud was, ging ik het longtransplantatietraject in.
Dus verlegde ik voor mezelf die grens naar 45.
Volgende week word ik 45 en kijk nu eens naar me:
Door het plaatsen van coils (spiraaltjes die in de
longen worden geplaatst en zorgen voor meer ruimte
in de longen) voel ik me beter dan ooit. Al ben ik
niet klachtenvrij, ik kan weer zonder in hevige
ademnood te komen normale dingen doen, zoals
veters strikken en aan- en uitkleden.
Ik heb mijn zelfstandigheid terug en
die is voor mij heel belangrijk om mijn
leven te kunnen leven. Ooit was de dood
zo dichtbij en nu word ik gewoon 45.
Ik weet het zeker: het leven begint bij 45!
Op 2200 meter
Onlangs heb ik een maand een hoogtetent
gehuurd en erin geslapen alsof ik me op 2200
meter hoogte bevond. Het was een tip van mijn
arts. Eerst was ik er sceptisch over, maar tot mijn
verrassing bleek dit bij mij bijzonder goed te
werken. Ik heb nu veel minder last van mijn astma.
Sofie
Naschrift redactie: Wilt u verder praten over dit
onderwerp, kijk dan op longforum.nl.
Anne-Marie van Zoggel
LONGwijzer
Postbus 627 3800 AP Amersfoort
[email protected]
@longfonds
facebook.com/longfonds
Reageren op een artikel, wilt u iets kwijt of heeft u een goede tip? Uw reactie is van harte welkom! Plaatsing van e-mails of twitterquotes in deze rubriek betekent niet dat het Longfonds het eens is met de inhoud.
11