H4 Bipolaire stoornissen

H4 Bipolaire stoornissen
1. Klinische beelden – diagnostiek

Stemmingsepisodes en ziektebeelden
→
Stemmingsepisodes
- Depressive episode
1. Depressieve stemming of irritabiliteit (K)
2. Interesseverlies
3. Gewichtsverlies of gewichtstoename
4. Insomnia of hypersomnia
5. Psychomotore agitatie of retardatie
6. Energieverlies
7. Gevoelens van waardeloosheid of schuld, bijna elke dag
8. Concentratieverlies of besluiteloosheid
9. Gedachten aan de dood
-
Manische episode
1. Opgeblazen eigenwaarde of grootheidsideen
2. Verminderde behoefte aan slaap
3. Spraakzamer dan gebruikelijk of spreekdrang
4. Gedachtevlucht of subjectief gejaagde gedachten
5. Verhoogde afleidbaarheid
6. Toename van doelgerichte activiteit (sociaal, werk, sex) of agitatie
7. Overmatig bezig met aangename activiteiten (koopwoede, sexuele
indiscreties, zakelijke investeringen) (…gevolgen)
… 3 of meer
… voldoende ernstig met beperkingen: sociaal, professioneel, …
… niet gevolg van middelen of somatische aandoening
-
Hypomane episode
→ Sunny side
•
•
•
•
•
•
•
Minder slapen
Meer drive en energie
Meer zelfvertrouwen
Toegenomen werkmotivatie
Toegenomen sociale activiteit
Toegenomen fysieke activiteit
Meer plannen en ideeën
•
•
•
•
•
Minder verlegen en geremd
Spraakzamer dan gewoonlijk
Extreem blij en optimistisch
Meer grappen en lachen
Sneller denken
→ Dark side
•
•
•
•
•
•
•
Meer op de baan,
onvoorzichtiger rijden
Meer uitgeven en aankopen
Risicovolle of onverstandige zakelijke transacties en investeringen
Meer prikkelbaar en ongeduldig
Aandacht wordt snel getrokken
Toegenomen interesse in sex
Toegenomen consumptie van koffie, sigaretten, alcohol, drugs
→
Wanneer wordt ‘goed voelen’ gevaarlijk?
→
Manische vs. Hypomane episodes
Hypomanie
- Mild (geen psychotische symptomen)
- Weinig tot milde dysfunctie
- Intact oordeelsvermogen
- Vraagt beperkte bijsturing
- Slaaregulatie en/of benzo’s kunnen
episode onder controle brengen
Manie
- Ernstig (mogelijk psychotische symptomen)
- Ernstige dysfunctie
- Gestoord oordeelsvermogen
- Vaak hospitalisatie nodig
- Noodzaak van acute behandeling met
stemmingsstabilisator/neuroleptica
→
Bipolaire stoornis: episodes
→
Klinische beelden – diagnostiek: bipolaire stoornissen
SPECIFICATIE
-
Bipolaire I Stoornis
→ Depressie + manie
-
Bipolaire II Stoornis
→ Depressie + meer dan 1 of 1 manische periode
-
Cyclothyme Stoornis
→ Nooit ‘normaal’, schommelen van hypomane en depressieve symptomen
→ Ten minste 2 J meerdere episodes met hypomane symptomen (maar
onvoldoende voor criteria “hypomane episode” en meerdere episodes
depressieve symptomen (maar onvoldoende voor criteria “depressieve
episode”
→ Tijdens de meer dan 2 J periode deze hypomane of depressieve symptomen
ten minste de helft van de tijd en een symptoomvrije periode is niet langer
dan 2M
-
DSM-5: Substance/medication Induced Bipolar and Related Disorder
→ Depressive met 2 episodes → anti-depressivum voorgeschreven
→ Depressie verbeterd niet
→ Op slag genezen, maar te druk, manie uitgelokt door medicatie
→ Slecht 1 manische periode
-
DSM-5: Bipolar and related disorder due to another medical condition
→ Door medicatie
-
Specifiëren: Bipolaire stoornis: Rapid Cycling
→ Rapid cycling: stemming op en neer: voor omgeving niet houdbaar
→ Te onderscheiden van borderline!

Etiopathogenese
→ Erfelijkheid:
- Monozygote tweelingen: 70%
- Dizygote tweelingen: 23%
→


Psychologische en sociale factoren
- Geen duidelijke invloed van psychologische stressoren en vroegkinderlijke
traumata
- Episodes kunnen wel geluxeerd worden door stresserende levensgebeurtenissen
Epidemiologie
→ Life time prevalentie
→ 6 maands prevalentie
→ Geslacht
→ Leeftijd
0,3% - 1,5%
idem (chronische karakter !)
mannen = vrouwen
gemidd begin 21 jaar
Behandeling van bipolaire stoornis, acute depressie, acute (hypo)manie en onderhoud
→
Acute manische episode
- Lithium
- Anti-epileptica: Valproaat, Carbamazepine
- Atypische Antipsychotica
- ECT
- (Benzodiazepinen)
→
Acute depressieve episode
- Lithium
- Anti-epileptica: Valproaat, Carbamazepine
- Atypische Antipsychotica: quetiapine
- ECT
- (Antidepressiva)
→
Onderhoudsbehandeling:
- Medicatie: Lithium, anti-epileptica, atyp antipsychotica
- Psycho-educatie
→

Welke middelen worden gebruikt?
Herkennen van risicofactoren (psycho-educatie)
→ Activiteiten:
- Niet innemen van medicatie
- Gebruik van drugs
- Wijzigen van levensritme ,…
→
Situaties:
- Grote drukte op het werk ,…
→
Gebeurtenissen:
- Verhuizen
- Relatie,…
→
Prodromen manie
= Vroege symptomen die de ontwikkeling van een ziekte aangeven
Mijn (hypo)manische alarmsignalen
Mijn depressieve alarmsignalen