hand outs aftreksels_van_planten_zedelgem

Aftreksels van planten
Velt Zedelgem
zondag 24 februari 2013
10 uur
Aftreksels van planten
2
Plantenaftreksels
Wat?
Planten ondergedompeld in koud of warm water
gedurende bepaalde tijd; vloeistof wordt
gezeefd en al dan niet verdund ; gebruikt op het
gewas of bodem
aftreksels
infusies
gier
3
Aftreksels of afkooksels (thee)
Planten worden eerst een tijdlang in
water geweekt en (daarna gekookt);
gefilterd
4
Infusies
Het water wordt eerst aan de kook
gebracht, daarna worden de planten erin
gegooid zodat ze kunnen trekken.
5
Gier
Resultaat van fermentatie of maceratie
van planten
(langere periode)
6
Werking?
* geen wetenschappelijke vaststelling
* doden of afremmen van gewas belagers
* spoorelementen of plantenhormonen
==> bevoordelen verdedigingsmechanisme
==> versterken celwanden
7
Pas op :
Nieskruid (Helleborus), tabak (Nicotiana tabacum)
vingerhoedskruid (Digitalis purpurea)
absintalsem ( Artemisia absinthium)
8
Pas op :
Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare)
9
Grote brandnetel (Urtica dioica):
10
Identiteitskaart :
- bekendste gier
- stinkt
- meststof, insectenverdelger, schimmelwerend, compostactivator
Recept :
- 1 kg grof gehakte bladeren voor 10 l water
- laten weken op donkere plek (buitentemperatuur?)
- vergistingsproces : 15 tot 20 dagen : lente
6 tot 8 dagen : zomer
- filteren : eventueel door een neteldoek
11
Toepassing :
- geconcentreerd ==> verdunnen
* 5 % : behandeling van insecten op bladeren (mijten en bladluizen)
en schimmels (echte of valse meeldauw en roest)
* 10% of 20 % : meststof bij aangieten bij de wortels van planten
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele maanden
12
Herkomst :
- vers plukken
- gedroogd in een kruidenhandel
Samenstelling :
- mierenzuur
- hoog stikstofgehalte
Toepassing :
- lichte, bestrijdende werking tegen bladluizen
(mierenzuur = insecticide)
- beginstadium
- aftreksel niet ouder dan 24 uur (vluchtigheid)
Gebruik/dosering :
- aftreksel : 400 g gedroogde planten; 12 – 24 uur
Laten trekken in koud water; geen
Gisting!
- 0-5 keer verdunnen, behandelen om de 3-4 dagen
Nevenwerking :
- mogelijke werking op nuttige insecten
13
Paardenbloem
(Taraxacum officinale)
14
Identiteitskaart :
-
waterafdrijvende eigenschappen
ongewenste aanwezigheid in onze tuin
rijk aan fosfor, kalium, ijzer, magnesium en mangaan
interessante bodemverbeteraar
schimmeldoder voor fruitbomen (o.m. krulziekte perzikbomen)
Recept :
- 1 tot 2 kg volledige plant voor 10 l water
15
Toepassing :
- verdunnen tot :
* 20 % : meststof (voorkeur lente of herfst)
* 10 % : verstuiven om schimmel te bestrijden (evt. heermoes)
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele maanden
16
Smeerwortel
(Symphytum officinale)
17
Identiteitskaart :
- natuurlijke meststof bij uitstek
- rijk aan kalium, calcium, ijzer, magnesium, koper, borium,
mangaan en zink
- bevorderen van bloeitijd en vruchtzetting (bloembak/moestuin)
Recept :
-
1 kg volledige smeerwortel in 10 l water
oogsten net voor hij uitgebloeid is
laten inweken, roer regelmatig
15 dagen tot een maand (?°)
18
Toepassing :
- verdunnen tot :
* 20 % : meststof (combineren met brandnetelgier)
volledige formule om basisbehoeften te dekken
* 5 % : behandeling tegen bladluizen
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele maanden
19
Valeriaan
(Valeriana officinalis)
20
Identiteitskaart :
- versterkend middel voor bloemen (rozen) en struiken
- maakt planten weerbaarder tegen aantasting van parasieten
- activeert compost
Recept :
- 100 g ruw gehakte bladeren en stengels in
1 l koud water
- laten trekken, dagelijks omroeren, 5 tot 6 d
- filteren
21
Toepassing :
- verdunnen tot :
* 5 % : verstuiven op bladeren (1 x per dag)
* 10 % : om je composthoop te begieten
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele maanden
22
Tomaat (Solanum lycopersicum):
23
Identiteitskaart :
- zijscheuten (dieven)
- efficiënt bestrijdingsmiddel tegen koolwitje, aardvlo, preimot,
aspergevlieg en de bladluis
Recept :
- 1 kg bladeren of gehakte stengels in 10 l water
- laten trekken gedurende 3 dagen
- filteren
24
Toepassing :
- onverdund verstuiven
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele weken
25
Varen :
26
Identiteitskaart :
- makkelijk te vinden in loofbossen
Recept :
- 850 g verse bladeren in 10 l water
- 15 dagen laten trekken
- filteren
27
Toepassing :
- onverdund verstuiven tegen schimmelziekten
- verdund tot 10 % : tegen bladluizen en slakken
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele weken
28
Absint :
29
Identiteitskaart :
-
uitstekend product tegen insekten
vindplaats : zonnige en kalkhoudende bodem (wild)
zelf telen
tegen bladluizen, aardvlooien, koolwitjes, mijten (gele),
preimotten, rupsen en zelfs slakken
Recept :
- 2 kg planten (stelen, bladeren, bloemen) of
300 g gedroogde plant in 10 l water
- 10 dagen laten trekken
- filteren
30
Toepassing :
- onverdund verstuiven tegen schimmelziekten
- verdund tot 10 % : tegen bladluizen en slakken
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele weken
31
Notelaar (Juglans Regia) :
32
Identiteitskaart :
- bladeren tegen bladluizen en rupsen
Recept :
- 2 kg verse bladeren in 10 l water
- 4 dagen laten gisten
- filteren
33
Toepassing :
- onverdund verstuiven
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele maanden
34
Vlier (Sambucus Nigra) :
35
Identiteitskaart :
- gier/afkooksel
- doeltreffend tegen : bladluizen, aardvlooien, thripsen,
nachtvlinders, ruspen en wormen
Recept :
- 1 kg bladeren, groene stengels, bloemen
of vruchten in 10 l water
- gier : 2 tot 4 dagen gisten + filteren
- afkooksel : 1 dag trekken, 30 min. koken
afkoelen en filteren
36
Toepassing :
- onverdund verstuiven
Bewaren :
- garage of kelder (donker en frisse plek)
- hermetisch gesloten plastic bidon
- enkele maanden
37
Heermoes (Equisetum arvense):
Akkerpaardenstaart
Paardenstaart
38
Identiteitskaart :
- heermoes
- zure en natte gronden
- enkel stengel gebruiken
Recept :
- 100 gedroogde stengels voor 1l water
- 2 tot 3 uur trekken, koken gedurende 20
minuten, afkoelen en filteren
39
Toepassing :
- verdund tot 10 % : verstuiven als schimmelwerend product
(silicium ==> versteviging plantenweefsel)
- afkooksel : roest , zwarte vlekken op rozenstruiken
- curatief (1x per week), preventief (1x per maand)
- lente/herfst : grond besproeien als ontsmetting
Bewaren :
- bewaart niet!
40
Herkomst :
- zelf oogsten
- gedroogd/poedervorm in een kruidenhandel
- op zure en natte gronden
Samenstelling :
- hoog gehalte zwavelverbindingen
- kiezelzuur (versterkt celwanden)
Toepassing :
- aftreksel tegen schimmel- en bacterieziekten en
bladluizen
- preventief/curatief
Gebruik/dosering :
- 1 kg verse of 150 g gedroogde plantendelen (100 –
300 g poeder) op 10 l water ; 10 – 60 minuten laten
koken en enkele uren laten trekken
- zeven en 4 tot 20 keer verdunnen vlak voor het
spuiten
- wisselende werking (kiezelgehalte)
- tegen bladluizen, mijten, slakken, insecten
behandeling herhalen (grond + plant)
Nevenwerking :
- giftig voor dieren
- voor de mens ???
41
Knoflook (Allium sativum):
42
Herkomst :
- vers, poeder, olie en preparaat
Samenstelling :
- knoflookolie en allicine
- insecten- en bacteriedodende werking
(afhankelijk van groeiwijze en -plaats)
- vergelijkbaar met zwavelgehalte
Toepassing :
- remmende werking op bodemschimmels
- geur werkt afwerend voor vogels/insecten
Gebruik/dosering :
- aftreksel : 50 – 100 g fijngesneden verse knoflook
(of 20 g poeder), 24 uur trekken in 1 l water, 7-10
keer verdunnen, evt. Zachte zeep toevoegen
- poeder : knoflooktenen vermalen/drogen en
Verstuiven
- herhalen om de 3-4 dagen
- op de grond/op het gewas
Nevenwerking :
- brede werking
43
Recept :
- gier : 100 g volledige en geplette knoflooktenen, 20 ml
paraffineolie en 1 l water; 1 dag weken in de olie, voeg daarna
water toe en laat nog 1 dag rusten; filteren
verdund gebruiken (5 %)
- infusie : 100 g volledige en geplette knoflooktenen, 10 l kokend
water, afdekken en laten afkoelen, ganse dag laten trekken,
filteren
onverdund verstuiven
44
Echte kamille (Matricaria recutita):
45
Herkomst :
- vers plukken
- gedroogd bij de kruidenhandel
Samenstelling :
- etherische oliën
- bitterstof
Toepassing :
- plantenversterkend
- preventief/curatief schimmel- en bacterieziekten
(bodemschimmels en valse meeldauw)
- ook : aaltjes, ruspen, bladluis, uienvlieg
Gebruik/dosering :
- 5g gedroogde bloemen/1 l water; 24 uur weken
- thee : 3 eetlepels/1 l kokend water
- late middag of 's morgens
- aftreksel aangieten tegen schimmelziekten en
uienvlieg
- effecitiviteit onzeker, < heermoes
Nevenwerking :
46
Identiteitskaart :
-
helende eigenschappen
insectendodend en schimmelwerend
beschermen zaailingen
effectief tegen bladluizen
Recept : infusie
- 50 gedroogde bloemen in 1 l kokend water
- laten trekken tot het brouwsel is afgekoeld
- filter
Toepassing :
- onverdund verstuiven op zaailingen en
jonge planten of tegen bladluizen
- bewaart maar 2 dagen
47
Munt (Mentha piperata):
48
Herkomst :
- vers plukken
- gedroogd bij de kruidenhandel
Samenstelling :
Toepassing :
- breedwerkend insecticide
- afweermiddel tegen muizen bij witloofteelt
- kiemgroeiremmend bij aardappelen
- bewaarrot bij aardappelen
- tussenteelt zou insecten weren
Gebruik/dosering :
-mengsel met marjolein en basilicum zou
insectenwerend werken
120 g voor 4 l water; 4 dagen rusten, zeven en
zeep toevoegen
Nevenwerking :
49
Alsem (Artemisia absinthium):
50
Herkomst :
- zelf kweken
- gedroogd of extract
Samenstelling :
- bitterstof
- giftige etherische oliën
Toepassing :
- preventief en curatief
- oud, plantaardig insecticide
- afschrikmiddel
- werkzaam tot 10 cm onder de grond
Gebruik/dosering :
- 100 g verse of 230 g droge bladeren op 1 l water
- 1 dag trekken; 1 – 10 keer verdunnen
- herhalen om de 1 – 2 weken
- 's avonds
Nevenwerking :
- weinig selectief
- slecht voor regenwormen en ander bodemleven
51
Rabarber (Rheum rhabarbarum):
52
Identiteitskaart :
- heerlijk voor confituur
- nuttig insecticide tegen rupsen en bladluizen
Recept : infusie
- 2 kg bladeren in 10 l kokend water
- haal van het vuur, dek toe en laat 24 u trekken
- filter
Toepassing :
- onverdund verstuiven
53
Koriander (Coriandrum sativum) :
54
Identiteitskaart :
- bestrijdt mijtachtigen
- zelf kweken
Recept : infusie
- 300 g versgehakte bladeren in 10 l kokend water
- laten trekken (30 minuten)
- filter
Toepassing :
- onverdund verstuiven
55
Aftreksel van compost :
56
Herkomst :
- waterig extract van diverse soorten mest : kippen-, varkens-,
geiten-, runder- en paardenmest of compost
- rijpe compost meest geschikt
Recept :
- 1,4 kg compost op 10 l water
- dagelijks omroeren (1week, max. 2; temperatuur 15 - 25°C)
- zeef door een linnen doek
57
Toepassing :
- onverdund bij aardappelen, tomaten, komkommers
- dosis : 1 – 1,5 l per 10 m²
- jonge slaplantjes dippen
- prima resultaten bij : * aardappelplaag bij aardappel en
tomaat
* valse meeldauw
* witziekte bij biet, druif
* witziekte bij komkommer
* grijsrot bij boon, aardbei en sla
* bladvlekkenziekte bij vlinderbloemigen
- verklaring : beschermende functie van het extract
extract verhindert spoorkieming van schimmels
concurrentie tussen nuttige organismen en ziekteverwekkers
58
Om te onthouden :
-
aftreksel (of afkooksel)
infusies
gier
heel divers aanbod
curatief als preventief
100% natuurlijk, toch oppassen
sterk afhankelijk van weersomstandigheden en correcte
toepassing
59
Natuurlijk ... :
- basisprincipes ecologisch tuinieren niet vergeten
* teeltwisseling (teeltplan)
* gebruik van compost
* keuze resistente (oude) gewassen
* combinatieteelt
* gebruik van gaas voor gewasbescherming
60
En nu aan de slag ...
61