Bureau Social Return Groningen ontzorgt Stadswerk 25 maart 2015 1 Social return: begripsbepaling “Buying Social” 2 Social Return Social return is het opnemen van sociale voorwaarden, eisen en wensen in een inkoop- of aanbestedingstraject. Leveranciers kunnen op deze manier een bijdrage leveren aan de werkgelegenheid of een andere bijdrage die maatschappelijk rendement oplevert. Social Return wordt momenteel vooral toegepast in het kader van inkoop door de overheid 3 Social Return | voor… • Uitkeringsgerechtigden • UWV (WW, Wajong, WAO, WIA, Ziektewet) • Gemeenten (WWB, Participatiewet, IOAW en IOAZ) • Mensen met SW indicatie • Begeleid werken/ Garantiebanen • Uitbesteden van productie aan SW • Detachering • Leerlingen • VMBO, VSO, MBO, HBO-WO 4 Social Return | inhoud • Opnemen sociale voorwaarden en eisen in inkoop- en aanbestedingstrajecten van de opdrachtgever • Verplichting is (veelal) gekapitaliseerd percentage 2% of 5% • Verschil: • Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is vrijblijvend • Social Return is verplichtend (contractuele verbintenis) • Sociale investering vanuit leveranciers is breed: 1. (Directe) arbeidstoeleiding 2. Werkervaring en/of opleiding 3. Competentieontwikkeling en certificering 5 Vormen van Social Return Menukaart Bureau Social Return Groningen 6 Bureau Social Return ontzorgt In de Aanbestedingsfase - Aanbestedende partijen: Analyse aanbesteding en markt 2 % of 5 % van de opdrachtwaarde Gegunde partijen: Social Return vanuit de meest passende aansluiting 7 Bureau Social Return ontzorgt 8 Bureau Social Return ontzorgt 9 10 BEREN OP DE SROI WEG? 11 SROI: Verdringing of Marktwerking Louis Polstra Situatieschets onderkant arbeidsmarkt Verdringing, wat is dat? SROI en verdringing Oorzaak van verdringing SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Bijstand Per 1.000 inwoners Rotterdam 103 Amsterdam 79 Groningen 79 Den Haag 78 Utrecht 48 Bron: CBS.nl SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Wajong Bron: CBS.nl SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Bijstand, Wajong & WW Bron: CBS.nl SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Omvang sw-bedrijven Sw-bedrijf Gemeenten Iederz Groningen Wedeka Stadskanaal, Veendam, Vlagtwedde, Menterwolde Borger-Odoorn Synergon Bellingwedde, Pekela Oldambt UW Reïntegratie Utrecht SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Jaarverslag 2012 1283 1992 1221 Omvang sw-bedrijven Sw-bedrijf Gemeenten Iederz Groningen Wedeka Stadskanaal, Veendam, Vlagtwedde, Menterwolde Borger-Odoorn Synergon Bellingwedde, Pekela Oldambt 1221 UW Reïntegratie Utrecht 1151 SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Jaarverslag 2012 1283 1992 Vraag onderkant arbeidsmarkt ‘Op basis van deze schatting zie je, dat er de komende jaren ruim 25.000 baanopeningen per jaar op elementair en lager niveau op de arbeidsmarkt in Noord-Nederland komen. Dit is dus de vijver waarin de kandidaten aan de onderkant van de arbeidsmarkt moeten vissen om aan het werk te komen. ‘ Bron: Gardenier, J. D., A. Anna Weijer, H. van Rijn, A. Edzes (2012) Factsheet kengetallen doelgroepen onderkant arbeidsmarkt. Groningen: CAB, p. 19 SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Aanbod onderkant arbeidsmarkt Samen ongeveer 50.00-62.000 personen Bron: Gardenier, J. D., A. Anna Weijer, H. van Rijn, A. Edzes (2012) Factsheet kengetallen doelgroepen onderkant arbeidsmarkt. Groningen: CAB SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Mismatch < 6 md >= 6 mnd vacatures Productiemedewerkers 735 4.225 121 Hulpkrachten horeca en verzorging 674 2.664 48 Chauffeurs 641 1993 35 Interieurverzorger 325 2.457 57 Verzorgend personeel 695 1.983 35 Bovendien slechts vervangingsvraag en geen toename van vraag. En grootste werkgevers zijn non-profit en deze moeten zwaar bezuinigen SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Verdringing Verdringing: ‘vacatures worden vervuld door andere groepen dan de groep die deze banen gewoonlijk bezet.’ bron: Andriessen & Brouwer 2014 Social return en Verdringing. Hoofddorp: TNO • Roept suggestie dat je ergens recht op hebt, dat je aanspraak kan maken op een plek op de arbeidsmarkt Concurreren: wedijveren, meedingen, rivaliseren SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Conclusie TNO rapport • Verdringing komt voor. ‘Leerlingen die vanuit werkloosheid gaan leren en werken kunnen leerlingen verdringen voor wie dat niet geldt Bron: Andriessen e.a., 2012; Andriessen & Brouwer, 2012. pag. 3. • Maar voorbeelden lijken op soms reeds bestaande praktijken, los van SROI. SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Voorbeeld Minder kansen voor baantransitie jongere werkenden = verdringing SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Verdringing door minimumloon Leeftijd % Per Maand Per Uur 100 € 1.501,80 € 8,66 22 jaar 85 € 1.276,55 € 7,36 21 jaar 72,5 € 1.088,80 € 6,28 20 jaar 61,5 € 923,60 € 5,33 19 jaar 52,5 € 788,45 € 4,55 18 jaar 45,5 € 683,30 € 3,94 17 jaar 39,5 € 593,20 € 3,42 16 jaar 34,5 € 518,10 € 2,99 15 jaar 30 € 450,55 € 2,60 23 jaar en ouder SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Arbeidsmigratie SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Minimumloon en open grenzen Bulgarije Roemenië Nog geen € 250 SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Polen Nog geen € 500 Nederland € 1500 Verdringing laagopgeleiden SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Verdringing? 31 Verdringing? SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Verdringing? Stelling: a) Laagopgeleiden worden verdrongen door hoogopgeleiden b) Laagopgeleiden verliezen concurrentieslag van hoogopgeleiden c) Hoogopgeleiden worden geweerd op de arbeidsmarkt voor banen laagopgeleiden A en B = marktwerking C = discriminatie / uitsluiting van de arbeidsmarkt en verstoring marktwerking SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Verdrongen door studenten Rapport: De effecten van werkende studenten op de Groningse arbeidsmarkt, CAB onderzoek (2004) - Studenten vervullen twaalf procent van het totaal aantal banen in Groningen. Ruim 2400 fte's, kunnen vanwege de lage opleidingseisen in principe ook door laag opgeleide werklozen worden vervuld. Werkgevers kiezen voor studenten, omdat ze communicatiever, flexibeler en makkelijker 'te krijgen' zijn. SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Bevoorrechting ouderen SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Rol overheid • Overheid reguleert om zwakkeren te beschermen tegen harde economische wetten van de arbeidsmarkt. • Interventies in de arbeidsmarkt met verschillende instrumenten, o.a.: minimumloon, subsidie, compensatie, matching, job carving, SROI. • Elk instrument kent zijn eigen vorm van verdringing c.q bevoorrechting van de ene groep t.o.v. de andere. • Voor de overheid is het dus een verdelingsvraagstuk SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Werkgevers - Wel subsidies en compensatie Wel leerwerkplekken en werkervaringsplaatsen Geen verplicht quotum participatiebanen & SROI Laatste raakt bedrijfsvoering en is aantasting autonomie. ‘Daarvoor ben ik geen ondernemer geworden’. - Het gaat dus niet om verdringing! SROI, Verdringing of Marktwerking, 25 maart 2015 Tegelijkertijd: alles is verdringing In een diensteneconomie is elk menselijk handelen vercommercialiseerd. Er is niks te bedenken of er is een markt voor: zelfs voor een gezellig kopje thee. 38 Bedankt Dr. L. Polstra Lector Arbeidsparticipatie Kenniscentrum Arbeid [email protected] Contactgegevens