Docentenhandleiding cultuur
advertisement
Stink jij of stink ik? Project dag persoonlijke hygiëne Doelgroep: VMBO onderbouw niveau 1 en 2 Coachgroep 14: Arjen De Jong Kaysa Struiksma Rianne Kremer Martijn Barendsen Pier Visser Hendrik Pasterkamp Wouter van Heugten Errit Edema Tutor: Johan Magré Studie loopbaan begeleider: Anouk Voogd Datum: 11 November 2011 Persoonlijke Hygiëne Pagina 1 Inhoud Inleiding ................................................................................................................................................... 3 Docentenhandleiding .............................................................................................................................. 4 Kerndoelen ......................................................................................................................... 4 Lesdoelen ........................................................................................................................... 5 Tijdsplanning dag ............................................................................................................... 6 Inleiding dag ....................................................................................................................... 7 Docentenhandleiding cultuur .................................................................................................................. 8 Docentenhandleiding oorlog ................................................................................................................. 13 Docentenhandleiding Ziektes ................................................................................................................ 19 Docentenhandleiding Sanitair ............................................................................................................... 21 Afsluiting dag ....................................................................................................................... 26 Leerlingenmateriaal............................................................................................................................... 27 Blok cultuur .......................................................................................................................... 27 Blok oorlog ........................................................................................................................... 30 Blok Ziektes ......................................................................................................................... 32 Blok Sanitair ......................................................................................................................... 39 Nawoord ................................................................................................................................................ 40 Literatuuropgave ................................................................................................................................... 41 Cultuur: ......................................................................................................................... 41 Ziektes: ......................................................................................................................... 41 Sanitair:......................................................................................................................... 41 Bijlagen .................................................................................................................................................. 42 Bijlage A – Plan van aanpak ................................................................................................ 43 Bijlage B – Feedback tutor ................................................................................................... 44 Bijlage C – Feedback presentatie ......................................................................................... 45 Bijlage D – Feedback groepsleden ....................................................................................... 46 Persoonlijke Hygiëne Pagina 2 Inleiding Hiervoor u ligt het verslag van coachgroep 14 over de project dag over persoonlijke hygiëne. Hygiëne is eigenlijk overal aanwezig. Iedereen is s’ochtends bezig met zijn persoonlijke hygiëne en eigenlijk stopt dat niet bij alleen de ochtend. De hele dag door zijn wij met ons persoonlijke hygiëne bezig. Vraag jezelf maar eens af hoe vaak je je handen wast op een dag! Dit zijn een paar redenen waarom wij gekozen hebben voor het onderwerp persoonlijke hygiëne. Het onderwerp persoonlijke hygiëne sluit ook goed aan bij de doelgroep. Onze doelgroep is de onderbouw van het vmbo. Het staat dicht bij de leerlingen, immers iedereen is er mee bezig. Deze project dag bevat de vakken geschiedenis, zorg en welzijn en aardrijkskunde. Het is dus een vakoverstijgend project. We hebben verschillende werkvormen gebruikt zodat het geen lange, saaie dag zou worden. We hebben geprobeerd om creatieve lessen te ontwerpen. Een paar voorbeelden hiervan zijn: collage maken, kwartet spelen, film kijken en een puzzel. We beginnen de dag met een collage maken. Hierdoor stellen we nulmeting en aan het einde van de dag kijken we of het beeld van persoonlijke hygiëne veranderd is. Deze project dag is georganiseerd zodat de leerlingen gaan inzien dat persoonlijke hygiëne belangrijk is, maar ook dat persoonlijke hygiëne is plaatsen tijdgebonden is. En wat zijn de gevolgen voor een slechte persoonlijke hygiëne? Door middel van een project dag voor de onderbouw van het vmbo, gaan we antwoorden vinden op deze vragen en er een leuke en leerzame dag van maken. Persoonlijke Hygiëne Pagina 3 Docentenhandleiding Kerndoelen De kerndoelen van onze project dag zijn: 31 De leerling leert onder andere door praktisch werk kennis te verwerven over en inzicht te verkrijgen in processen uit de levende en niet-levende natuur en hun relatie met omgeving en milieu. 35 De leerling leert over zorg en leert zorgen voor zichzelf, anderen en zijn omgeving, en hoe hij de veiligheid van zichzelf en anderen in verschillende leefsituaties (wonen, leren, werken, uitgaan, verkeer) positief kan beïnvloeden. 41 De leerling leert de atlas als informatiebron te gebruiken en kaarten te lezen en te analyseren om zich te oriënteren, zich een beeld van een gebied te vormen of antwoorden op vragen te vinden. 46 De leerling leert over de verdeling van welvaart en armoede over de wereld, hij leert de betekenis daarvan te zien voor de bevolking en het milieu, en relaties te leggen met het (eigen) leven in Nederland. Persoonlijke Hygiëne Pagina 4 Lesdoelen Cultuur: De leerling kan met behulp van de legenda een kaartlezen De leerling kan een verband leggen tussen verschillende kaarten en de realiteit. Leerling kan enkele landen op de wereldkaart aanwijzen. Oorlog: De leerling kan aangeven wat voor effect oorlog had op de gezondheid van soldaten en kan verschillende ziekten en aandoeningen noemen die door de oorlog werden veroorzaakt. De leerling kan de oorzaken van de problemen met voedsel benoemen, oplossingen die gemaakt werden en de effecten ervan benoemen. Ziektes: De leerling kan 3 infectieziektes kunnen opnoemen. De leerling kan een andere benaming voor de pest benoemen. De leerling kan het belang zien van hygiëne ten opzichte van ziektes Sanitair: De leerling kan de geschiedenis van het toilet en zeep uitleggen. De leerling kan verschillende wc’s bij bepaalde tijdvakken noemen. De leerling kan uitleggen hoe vroeger de verschillen tussen arm en rijk was qua hygiëne De leerling kan uitleggen waarom er behoefte was aan sanitair en zeep. Persoonlijke Hygiëne Pagina 5 Tijdsplanning dag 09:00- 10:00 10:00-10:15 10:15-11:15 11:15-12:15 12:15-13:00 13:00-14:00 14:00-15:00 15:00-15:15 15:15-16:00 Inleiding dag pauze Blok 1 Blok 2 Pauze Blok 3 Blok 4 Pauze Afsluiting dag De dag is ingedeeld in 4 blokken. De onderwerpen van deze blokken zijn: - Cultuur - Oorlog - Ziektes - Sanitair Het is de bedoeling dat groepjes leerlingen rouleren van blok. Het begin en het einde van de dag is gezamenlijk. Hieronder worden de verschillende activiteiten uitgebreid toegelicht. Persoonlijke Hygiëne Pagina 6 Inleiding dag Benodigdheden -A5 papier -Tijdschriften/Kranten -Pennen -Stiften -Lijm -Internet Tijdsplanning 09:00 tot 09:15, Kinderen welkom heten en uitleg geven over de dag. 09:15 tot 10:00, Ieder groepje gaat een collage maken over hun beeld van hygiëne. Exacte indeling Uitleg De dag is ingedeeld in 4 blokken, dit zijn: cultuur, oorlog, ziektes en sanitair. We gaan de klassen nu ook indelen in 4 groepen, groep 1 begint bij cultuur, groep 2 bij oorlog, groep 3 bij ziektes en groep 4 bij sanitair. Elk blok duurt 1 uur, daarna draaien ze door en beginnen ze aan een nieuw blok. De dag heeft 3 pauzes. We beginnen nu met het maken van een collage. Collage maken Iedereen maakt nu een collage met zijn/haar groepje die we net hebben ingedeeld. Voor de collage krijgen de groepjes een A5 papiertje en mogen door middel van tijdschriften en internet plaatjes zoeken wat hun beeld van persoonlijke hygiëne weergeeft, die plaatjes moeten ze op het A5 plakken en een mooie collage maken. Na de collage maken hebben de leerlingen kort pauze en verdelen de groepen zich nar het blok waar ze zijn ingedeeld. Persoonlijke Hygiëne Pagina 7 Docentenhandleiding cultuur Benodigdheden 10 tot 12 atlassen Computer Beamer met scherm Lokaal Kleurpotloden Bijgeleverd filmpje Holland Doc Persoonlijke Hygiëne Leerlingen Materiaal A stencil Leerlingen Materiaal B wereldkaart Leerlingen Materiaal C antwoordmodel Tijdsplan Inleiding 5 min Verkorte film 20 minuten Verschillende opdrachten met atlas gebruik 30 minuten o Uitlegwerken met Atlas. +/- 10 min o Leerlingen werken zelfstanding doormiddel van stencil.+/- 10 min o Stencil nabespreken en koppelen aan hygiëne. +/- 10 min Afsluiting Stinkende man (hollanddoc) 5 min Aantal begeleiders is afhankelijk van het aantal leerlingen, met een groep van 8 leerlingen volstaat een begeleiding van 1 à 2 begeleiders. Exacte indeling Inleiding Heet de leerlingen welkom, vraag hoe zij deze dag tot nu toe hebben ervaren. Neem kort het komende uur door. Enkele voorbeelden vragen: - - Wat heb je vanochtend gedaan om jezelf te verzorgen, dus aan je persoonlijke hygiëne? o Wie heeft er vanochtend gedoucht? Ook haar gewassen? o Wie heeft zijn handen gewassen? Hoe vaak? Hoeveel geld geef je per jaar uit aan persoonlijke hygiëne? (240 per jaar per persoon dus 4 miljard euro per jaar in heel Nederland) Persoonlijke Hygiëne Pagina 8 Verkorte film Speel de film Holland Doc af door middel van het onderstaande tabel. Tijdens de film krijgen de leerlingen veel te zien, test de aandacht van de leerlingen doormiddel van de vragen die staan onder de tabel: Tijd Deel 1 1.25-4.00 en 20.00-21.00 6.30-8.20 15.10-17.15 21.00-23.30 Deel 2 4.00-6.25 en 17.15-20.00 - Land + onderwerp Keniatandenpoetsen Indonesiëviezerivier India orenpoetsen Brazilië hygiëne bij de vuilnisbelt Man zonderzeep Kenia: Vinden jullie het vreemd dat ze hun tanden poetsen met stokjes? Kenia: Vonden jullie hun tanden ook echt witter? Indonesië: Zou jij wel in het openbaar poepen? India: Gebruiken jullie ook wel eens modder om jezelf te wassen? India: Maken jullie zelf je oren schoon? India: Lijkt het je prettig als iemand ander je oren schoonmaakt? Brazilië: Zou jij je ook wassen voordat je naar de vuilnisbelt zou gaan? Brazilië: Heb jij je wel eens gewassen zonder stromend water? Hoe? Als een land is behandelt in de film, zet u de film stop en vraagt de vragen. Verschillende opdrachten met atlas gebruik: De vragen die gericht zijn op leerlingen en in de handleiding worden genoemd, moeten niet letterlijk worden overgenomen, maar zij dienen slechts als handvaten voor de docent. Uitleg werken met Atlas - - - Rond delen van de atlassen en stencil,de wereldkaart en de kleurpotloden. o Willen jullie de atlas even dicht laten? o Welke landen hebben jullie allemaal gezien in het filmpje? Laat de leerlingen de genoemde landen op schrijven op het stencil. o Welke werelddelen kennen jullie? o Bij welk werelddeel denken jullie dat deze landen horen? Compliment bij goed antwoord. Laat de leerlingen bijlage B voor zich nemen. Persoonlijke Hygiëne Pagina 9 - - - - - Laat de leerlingen de genoemde werelddelen op schrijven en een kleur kiezen bij elke werelddeel. De leerlingen moeten nu de werelddelen inkleuren. De wereldkaart kun je ook vinden in de Atlas, zoek deze kaart met de leerlingen op en ga naar bladzijde 190-191 (schrijf dit op het bord) Neem als voorbeeld uit het filmpje Kenia. o Als je Kenia wilt opzoeken in de Atlas, heb je register van topografische namen nodig. Schrijf het register van topografische namen op het bord en bladzijdennummer.(245) o Wat zou het doel kunnen zijn van dit register? Plaatsen en landen opzoeken. Laat de leerlingen Kenia opzoeken in het register. o Welke letters en getallen staan er achter Kenia? (164-165 G4) Wat denken jullie wat dat betekent? Ga naar kaart 164-165: leg de leerlingen uit dat op de horizontale lijn de letters staan, en op de verticale lijn de cijfers. o Wij weten nu waar Kenia ligt in Afrika, maar waar ligt Kenia op jullie wereldkaart? (Bijlage B) Terugkoppeling maken op filmpje. Waarom gebruiken ze in Kenia geen tandenborstel maar een stokje? Antwoord gericht op armoede. Vertel dat er ook een register is waar je onderwerp gericht kan zoeken. o Zou je ook iets met het woord armoede kunnen? o Dit kun je vinden in het trefwoorden register. Schrijf het trefwoordenregister op het bord en bladzijdennummer.(276) o Wat zou het doel kunnen zijn van dit register? Geef voorbeeld: geweld,armoede en gezondheidszorg. Laat de leerlingen Armoede opzoeken in het register.(208G) Ga met de leerlingen naar bladzijde 208 kaart G. o Het vet zwart gedrukte op de kaart is het onderwerp (extreme armoede). De gekleurde vakjes en de zin er boven geven aan wat de kleuren op de kaart betekenen, dit noemen we de legenda. Behandel deze kaart aan de hand van de legenda. Vraag door doormiddel van waarom-vragen: o Waarom denken jullie dat er over sommige landen geen gegevens zijn? Persoonlijke Hygiëne Pagina 10 Verdeel de leerlingen in groepjes van 3 à 4 met elk 1 begeleider. Leerlingen werken in groepsverband aan het stencil (bijalge A). Doel van de begeleider is hulp bieden als het groepje vastloopt. (Let op dat de leerlingen naar de juiste trefwoorden zoeken, indien nodig leg de link tussen bijvoorbeeld gezondheidszorg en inwoners per arts) Stencil nabespreken en koppelen aan hygiëne - Neem het antwoordformulier Bijlage c bij de hand en loop met de leerlingen het stencil door. Hoe is de vraag, Hoeveel procent van de bevolking heeft in Indonesië toegang tot water?, relevant ten opzichte van Persoonlijke Hygiëne. Probeer de leerlingen de link te laten zijn tussen welvaartsverdelingen en hygiëne. Afsluiting - Speel de film Holland Doc Persoonlijke Hygiëne Deel 2 af. Geef de leerlingen aanwijzingen om door te stromen naar het volgende onderdeel. Persoonlijke Hygiëne Pagina 11 Antwoordenmodel stencil Hoeveel procent van de bevolking heeft in Indonesië toegang tot water? 1. 136-137 M10/P10 2. 211D Watervoorziening 3. In Indonesië heeft 70 tot 85% van de bevolking toegang tot goede waterbronnen. 4. In Neder land heeft meer dan 85% van de bevolking toegang tot goede waterbronnen. Hoeveel inwoners per arts hebben ze in Brazilië? 1. 185 E3/F3 2. 210C 3. In Brazilië is er 1 arts per 500 tot 2500 inwoners. 4. In Nederland is er 1 arts voor minder dan 500 inwoners. Hoe oud worden mensen in India gemiddeld? 1. 136-137 J7/K7 2. 203A 3. In India worden de mensen gemiddeld 65-75 jaar 4. In Nederland is de levensverwachting 75 jaar of ouder. Persoonlijke Hygiëne Pagina 12 Docentenhandleiding oorlog Benodigheden Lokaal Computer ( met internet ) Beamer ( met scherm ) 10 atlassen Leerlingen Power point presentatie ( PowerPoint Quiz ) Tijdsplan Introductie10 minuten Uitleggen van de stof20 minuten Verschillendeopdrachten25 minuten - Vragenlijst beantwoorden met behulp van een Power Point presentatie. 15 minuten Vragenlijstnakijken en bespreken 10 minuten Afsluiting 5 minuten. Feedback over de les, wat vonden ze leuk, wat niet, wat zou er anders kunnen? Exacte indeling Introductie Vraag de leerlingen wat ze de vorige lessen hebben gedaan, en vertel kort wat je in dit uur gaat doen. Laat hierna de filmpjes zien, te zien op http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20071126_wereldoorlog01 http://entoen.nu/tweedewereldoorlog/beeld-en-geluid/canonclip-de-tweedewereldoorlog-(groep-7-en-8)#beeld Na het filmpje: - Waarom brak de 1e wereldoorlog uit? - Had de uitbraak van de 2e wereldoorlog iets te maken met de naloop van de 1e wereldoorlog. - Wat vinden jullie van de jodenvervolging? - Hoe zouden jullie het vinden om soldaat te zijn in één, of beide, oorlogen? Uitleggen van de stof Zie tekst 1 + 2 - Tussendoor ook vragen stellen aan de klas, zoals: Wat vonden jullie van deze situaties, zouden jullie dat zelf kunnen denk je? Zolang oorlog voeren en dan ook onder deze omstandigheden? - Zouden jullie dat eentonige voedsel na zoveel tijd nog kunnen eten? Persoonlijke Hygiëne Pagina 13 - Stel: je bent soldaat in een loopgraaf, wat zou jij doen om je leefomstandigheden te verbeteren? -Zouden jullie het leger in gaan als je zou weten dat dit je te wachten stond? Verschillende opdrachten Vragenlijst met behulp van PowerPoint Sluit de sites van de filmpjes af ( mag ook eerder gebeuren ) en start de PowerPoint presentatie(Leerlingen Materiaal C). Bespreek kort dat de Quiz die ze nu moeten maken bestaat uit de informatie die ze net hebben gehoord. Herhaal dat ze hun aantekeningen erbij mogen houden, maar deze niet mogen delen met de buurman/buurvrouw. Per vraag krijgen ze 30 seconden om de vraag te beantwoorden. Vragenlijst beantwoorden en bespreken De laatste vraag is gemaakt, geef de leerlingen circa 10 seconden om even bij te komen. Vraag hierna hoe ze denken dat ze de quiz hebben gemaakt. Hierna bespreek je de antwoorden door middel van het volgende systeem: - Vraag wie A heeft geantwoord bij de vraag - Vraag wie B heeft geantwoord bij de vraag - Vraag wie C heeft geantwoord bij de vraag - Vraag ( indien dit het geval is ) wie niets heeft geantwoord - Mocht iemand niets hebben geantwoord, vraag aan het einde van de quiz waarom ( sommigen ) bij sommige vragen niets hebben beantwoord Zodra de 1e 4 van de bovenstaande vragen gevraagd ( en beantwoord ) zijn, zeg je het goede antwoord. Dit gaat zo door tot de laatste vraag. Laat op het eind het laatste scherm zien, waarop de antwoorden te zien zijn, zodat iedereen het nog een keer dubbel kan checken. Afsluiting De les is in principe voorbij, vraag aan de leerlingen wat ze leuk vonden aan de les, wat ze minder leuk vonden en wat later anders zou kunnen. Vraag ook wat ze hebben geleerd, is misschien hun visie op deze oorlogen ( als ze er al over hadden gehoord ) verandert of verbreedt. Vraag ook of zij zich misschien kunnen inbeelden hoe het is om in bijvoorbeeld de loopgraven te zijn, zouden zij dat kunnen volhouden; dagenlang in vieze kledij in verschrikkelijke omstandigheden te leven enz. Persoonlijke Hygiëne Pagina 14 Tekst 1 De loopgraafomstandigheden waren niet een pretje en ook niet bepaald gezond. Honger en hemeltergende dorst waren aan de orde van de dag, waarbij de dorst, met water om je heen waar je ook maar kon kijken, ook nog eens tot Tantaluskwellingen. Dit houd in dat je verlangt naar iets, en hoewel het binnen handbereik is, op een bepaalde manier toch onbereikbaar. In dit geval water dat overal aanwezig was, maar het was simpelweg niet drinkbaar. Menig soldaat liep vergiftigings-verschijnselen op na het drinken uit poelen waar letterlijk een gifgroen laagje op dreef, of waarin opgezwollen en half tot heel ontbonden lijken ronddobberden. Direct hiermee samen hangt de kou. Bovendien was het leven in en nabij de loopgraven, ook als er officieel ‘rust’ was voorgeschreven, bijzonder vermoeiend. Granaten slepen, gewonden terugbrengen, loopgraven herstellen en maken – bij elkaar zo’n 40.000 kilometer alleen al in België en Frankrijk. Officieel duurde de aanwezigheid in de loopgraaf zo’n vier dagen, maar er zijn ook soldaten geweest die meerdere weken achtereen in de voorste linie aanwezig zijn geweest; weken achtereen zonder schone kleren, zonder warm eten, zonder vers voedsel, zonder waswater, zonder schoon drinkwater en bovenal: zonder slaap. Dit laat zien hoe slecht het gesteld was met de gezondheid van de soldaten. Er werd amper om hygiëne gedacht. Dit alles leidde vanzelfsprekend tot een explosie van ziektes en het is dan ook tekenend voor de bloederigheid van de Eerste Wereldoorlog. Vuil, urine, uitwerpselen, gebrek aan hygiëne, zij stonden borg voor het massaal voorkomen van vrijwel iedere vorm van ziekte die met dergelijke omstandigheden samenhangt. Er is echter een groot verschil tussen ‘ziek’ in de loopgraven, en wat we tegenwoordig onder ‘ziek’ verstaan. Het grootste gedeelte van de soldaten waren grieperig of verkouden, voor ons soms een reden om thuis te blijven van school of werk. In die oorlog was dat niet ‘ziek’. Indien we de tegenwoordige definitie van ‘ziek’ aanhouden voor die tijd, was er geen soldaat meer over om te vechten. Ze waren simpelweg niet ‘ziek’ genoeg om zich ziek te melden, laat staan om als ziek erkend te worden. Eén Frans basishospitaal noteerde in 1917 precies hoeveel soldaten er binnenkwamen en wat hun mankeerde. Van de meer dan 100.000 patiënten had een kwart last van schurft en andere huidziektes. Nog eens een kwart leed aan ziektes als myalgia (spierziekte), reumatisme of loopgraafkoorts (door luizen overgebracht, o.a. huidziektes, koorts en pijn in gewrichten). De connectie met luis zou pas tegen het einde van de oorlog worden ontdekt en een kuur werd niet gevonden. Variaties hierop waren loopgraafvoet, pure verrotting van de voeten als gevolg van de kou en het vocht. En loopgraafmond, het gevolg van gebrek aan hygiëne en het slechte en eentonige eten. De ziektes echter die het meest voorkwamen waren maagklachten en huidaandoeningen. Diarree was aan de orde van de dag en ook darm- en nierontsteking kwamen veelvuldig voor. Dit resulteerde bij de Britten in een ziektepercentage van tegen de zestig. Bij de Duitsers bijvoorbeeld, stierven 166.000 soldaten als gevolg van ziekte, waarbij door kou, regen en gas veroorzaakte longziektes met 47.000 doden de belangrijkste doodsoorzaak vormden. Maar ook de gewone griep (14.000 slachtoffers) en tyfus (11.000 slachtoffers) werden gevreesd. Alle legers werden door de Spaanse griep als door een moker geraakt, maar het was bij de maar kort actieve Amerikanen (vanaf 6 april 1917) dat zij tot indrukwekkende percentages leidde. Ongeveer 23 procent van de ongeveer 100.000 manschappen raakte geïnfecteerd. Op 10 oktober 1918 werd bekendgemaakt dat er al 20.000 Amerikanen aan waren gestorven. Al waren Persoonlijke Hygiëne Pagina 15 bronchitis, mazelen, tuberculose, longontsteking en niet te vergeten venerische ziektes ook bij de Yanks alledaagse verschijnselen, het was de Spaanse griep die bij hen zorgde voor een sterftepercentage als gevolg van ziekte van zeventien procent, ver boven het algemeen gemiddelde. Maar natuurlijk waren het niet bovenal de ziektes die door de soldaat werden gevreesd. Het waren vooral de kogels, met name de afgeketste en daardoor misvormde kogels, en de granaten, met name de granaten gevuld met shrapnel, die na ontploffing als een kluw ongeleide projectielen over het slagveld vlogen, alles en iedereen mismakend dat het tegenkwam. Shrapnel en splinters zorgden voor de gruwelijke verwondingen die de artsen verbijsterden, en de soldaten levenslang mismaakten, als zij ze al overleefden natuurlijk, wat veelal niet het geval was. Wel liet de dood bij die verwondingen vaak een hele poos op zich wachten, wat uiteindelijk leidde tot een vreselijke en langzame dood. Gezien het enorme aantal zieken betekent dit als vanzelf dat het westelijk front een bloedig front was. Bijvoorbeeld: van het totaal aantal Britse soldaten in uniform, meer dan 6 miljoen, raakte 44% gewond en sneuvelde 12%, bij elkaar bijna 3,5 miljoen. Vrijwel alle wonden zijn veroorzaakt door de granaten en kogels. De percentages in de bronnen verschillen van 20 tot 40 procent voor de kogel en 60 tot 80 procent voor de Het is hierdoor tevens duidelijk dat andere oorzaken in ieder geval procentueel gezien een kleine rol speelden. Vele gesneuvelde soldaten zijn echter niet in de statistieken opgenomen. Hiervoor zijn 2 bijna identieke redenen te vermelden; of ze stierven aan verwondingen terwijl ze (soms dagenlang) nog op het slagveld lagen, of ze werden wel opgehaald, maar overleefden de tocht van het front naar veldhospitaal niet. Tekst 2 In het leger wordt persoonlijke hygiëne omschreven als de maten waarin elk individueel zich in een goede fysische conditie moet houden en de voorzorgsmaatregelen die hij moet doen om zichzelf te beschermen tegen ziekten. Dit houdt in dat ze niet alleen hun lichaam schoon moeten houden, maar ook goed moeten letten op wat ze eten en drinken. Doordat er tijdens de tweede wereldoorlog beter werd gelet op de hygiëne, en omdat er gewoon minder loopgraven waren, kwam loopgravenvoet steeds minder voor. Loopgravenvoet was in, vooral tijdens de eerste wereldoorlog, een grote oorzaak van handicaps, waardoor steeds meer soldaten naar huis werden gestuurd. Loopgravenvoet ontstaat door te lang in, bijvoorbeeld water, te staan. De basisprincipes van hygiëne voor soldaten is al oud in het Amerikaanse leger. Zelfs tijdens de Amerikaanse Revolutie hield men zich er al mee bezig, toen werd vooral hoofdluis bestreden, en om deze reden houd men het haar kort: kort haar voorkomt (meestal) hoofdluis. Helaas werden deze regels niet altijd even strikt aangehouden, zo had 50% van alle troepen die in Frankrijk landden, hoofdluis. Specifieke regels voor hygiëne waren: De paragraaf van AR 40-205, specifiek gewijd aan persoonlijke hygiëne dicteert: Persoonlijke Hygiëne Pagina 16 Elk lid van de leiding moet elke dag baden wanneer ze in het garnizoen zijn, in het veld tenminste één keer per week. De handen moeten voor elke maaltijd gewassen worden en de handen moeten gewassen worden na een toiletgebruik. Tanden moeten schoongemaakt worden met een borstel minstens één keer per dag. Vingernagels moeten kort en schoon gehouden worden. Het haar moet kort gehouden worden en de baard netjes getrimd. Kleren en beddengoed moet schoon worden gehouden. Vieze kleding wordt in aparte zakken gehouden. Op voorgeschreven lichamelijke inspecties zal er extra aandacht worden gegeven aan persoonlijke schoonheid ( in de vorm van hygiëne ). Er waren ook specifieke hygiëne regels voor de verschillende gebieden waar soldaten heen moesten. Als voorbeeld: troepen die naar Europa gingen, werden geïnformeerd over luizen, vlektyfus en het voorkomen van loopgravenvoet. Troepen die naar de Southwest Pacific moesten of China-Birma-India werden getraind in het voorkomen van; Malaria, schrobtyfus door de beet van een mijt ( wordt ook wel rivierkoorts genoemd ) en een heel leuk woord, schistosomiasis. Dit is een parasiet die veel in vervuilde, tropische rivieren voorkomt. Deze dringt door de huid en infecteert de blaas en de darmen. Hierdoor krijg je een zware koorts, en kan je diaree krijgen, een gevolg van diarree was dat je kon sterven door uitdroging. Een algemene regel was dat ze geen onverantwoord voedsel mochten nuttigen, want wie weet wat voor ziektes zich daarin schuil houden. Voor veel ziektes was er nog geen vaccinatie of medicijn, daardoor was de soldaat erg afhankelijk van zijn kennis over beschermende maatregelen en hun kennis over de ziekte zelf. vlak voor de invasie van Normandië, werden troepen nog een keer specifiek geïnstructueerd over tyhpus, en er werd luizen poeder werd verspreidt. Soldaten in Europa kregen vervangende soldaten eerst les in het voorkomen in voorkomende ziektes, voordat ze ook echt naar het front moesten. Soldaten die naar tropische gebieden moesten werd verteld dat ze niet te lang moesten trainen of werken in gesloten ruimtes, ook moesten ze om de zoveel tijd baden en genoeg koel water drinken. Ook moest dit water van te voren gechloord of gekookt worden, om bacteriën te doden. In India bleven soldaten op vaste plekken gezond, maar ze kregen hun ziektes, zoals diarree of malaria terwijl ze aan het reizen waren. Toch was er nog een klein lichtpuntje voor de soldaten, en dat was dat ze voordat ze de oorlog ingingen een week voorraad van producten kregen om hun hygiëne op peil te houden. Er zaten ook wel wat genotsmiddelen tussen. Hier zijn een paar voorbeelden van wat men meekreeg: tabak, sigaretten, lucifers, toilet artikelen zoals scheermesjes en scheerschuim, tandpasta, zeep, tandenborstel(s). Ook kregen ze harde snoepjes mee en vooral kauwgom, wat veel werd uitgedeeld in op de Duitsers heroverde landen. Ook moest er in elk regiment een paar kappers zijn, die naast dit ook gewoon soldaten waren. Deze soldaten kregen kappers zetjes mee om te zorgen dat het haar kort werd gehouden, maar ze deden ook wel het scheren van de soldaten. Persoonlijke Hygiëne Pagina 17 Toen het leger Duitsland had bezet, was het doel om de sanitaire voorzieningen daar zo snel mogelijk tot Amerikaanse niveaus te brengen, zodat de troepen geen technieken meer hoefden te gebruiken om, als voorbeeld, hun eigen water te zuiveren. Ook was er nog een ander probleem in Duitsland, en dat was dat veel Amerikaanse troepen sliepen op plekken waar eerder Duitsers hadden geslapen. Veel van deze Duitsers hadden luizen, waardoor de Amerikaanse soldaten dit ook ( weer ) opliepen. Dit was allemaal extra reden om de sanitaire voorzieningen daar zo snel mogelijk op niveau te brengen. Antwoordmodel quiz 1–B 2–A 3–C 4–A 5–C 6–C 8–B 9–C 10 – C 11 – C 12 – B 13 - C 14 – B Persoonlijke Hygiëne Pagina 18 Docentenhandleiding Ziektes Planning van de onderdelen Benodigdheden Kwartet spel – Leerlingen Materiaal D Lokaal Pritstiften, ongeveer 8 Uitgeprinte Wereldkaart – Leerlingen Materiaal E 10 pennen Tijdsplan Inleiding (uitdelen en uitleg) 10 min Plaatje + tekst combineren (iedereen 1 kwartet) 10 min Kwartet spelen 15 min Kwartet bestuderen 5min Wereldkaart opdracht 15min Afsluiting 5min Aantal begeleiders is afhankelijk van het aantal leerlingen, met een groep van 8 leerlingen volstaat een begeleiding van 1 a 2 begeleiders. Exacte indeling Inleiding Leerlingen welkom heten, vragen hoe ze de dag tot dusver hebben ervaren en wat ze van dit blok verwachten. Uitleg geven hoe de les is opgebouwd en wat ze gaan doen, uitleg over het kwartet, dat ze de plaatjes bij de teksten moeten combineren en dat ze daarna het spel gaan spelen. (Zie bijlage, Uitleg kwartet spel) Plaatje + tekst combineren 2 groepen maken van de klas (waarschijnlijk 3 of 4 leerlingen per groepje), en de kwartetten (los plaatje + tekst) uitdelen en ze de goeie plaatjes bij het tekstje te voegen. Iedereen krijgt 1 kwartet die ze moeten maken, dus iedereen heeft 4 plaatjes en 4 stukjes tekst. Pritstiften uitdelen en controleren of ze het goeie plaatje en tekst bij elkaar hebben. (controle door middel van het voorbeeld kwartet) (Leerlingen Materiaal D) Persoonlijke Hygiëne Pagina 19 Kwartet spelen Vragen aan de klas of ze weten hoe je kwartet speelt, als een leerling (of meer) het niet weten, heel kort uitleggen hoe je kwartet speelt. Ze spelen het spel in de twee groepen waar ze in waren gedeeld en elk groepje heeft 7 kwartetten waar ze mee spelen. Kwartet bestuderen Als ze klaar zijn met het spelen van het kwartet heeft elke leerling één kwartetje die ze moeten bestuderen, ze krijgen hiervoor 5 min om de informatie goed op te nemen. Dit is nodig zodat ze de laatste opdracht goed kunnen maken. Wereldkaart opdracht Als de beide groepen klaar zijn met het spel en het bestuderen geven we beide groepen een wereldkaart. Bij deze wereldkaart komt de vraag: waar komen de ziektes het meest voor. Deze informatie is natuurlijk ook vermeld in de stukken tekst die de leerlingen hebben gekregen bij het maken van de kwartetten. Doormiddel van deze wereldkaart kunnen we zien of de leerlingen wat opgevangen hebben van de informatie die ze hebben ontvangen. De wereldkaart opdracht + de uitleg ervoor is te vinden in de Leerlingen Materiaal E Afsluiting In de afsluiting vragen aan de leerlingen wat ze ervan vonden en of ze zelf denken dat ze wat geleerd hebben. De uitslag van de wereldkaart opdracht is vooral voor ons zelf om te controleren hoe ze de info hebben opgevangen. We wensen de leerlingen een goede dag verder en tot afsluiting van de dag! Persoonlijke Hygiëne Pagina 20 Docentenhandleiding Sanitair Benodigdheden. Computer Beamer Lokaal Filmpje Toiletten buitenland. Woordzoeker Tijdsplan 5 minuten Inleiding, welkom heten. 15 minuten Geschiedenis van het sanitair 2-3 minuten Filmpje (12-14,50) 10 minuten Zeep 20 minuten Puzzel test 8 minuten Besprek puzzel+ Afsluiting Per 8 leerlingen zijn er 2 begeleiders. Exacte indeling Door dat de leerlingen in de klas komen, filmpje van metropolis op 12.00 zetten. Welkoms woord, kort de daginhoud bespreken. Belangstelling wekken met vragen: o Hoe denken jullie dat de mensen vroeger naar de toilet gingen? o Denken jullie dat verzorging en hygiëne belangrijker is geworden met de tijd mee? o Wat denken jullie dat ze vroeger gebruikte om zich schoon te houden. Tekst B: Vertel over de geschiedenis van het toilet tijdens de Grieken en de Romeinen. Tijdens het lesgeven ook een aantal vragen wat betrekking heeft over de stof Wat denk je dat hygiënischer is: Thuis in een emmer je behoefte doen en dan weggooien of naar een openbaar toilet te gaan. Persoonlijke Hygiëne Pagina 21 Wat vinden jullie urinebelasting? Daarna doorgaan met het stuk middeleeuwen, en ook daar een aantal vragen bij stellen. Denk je dat er nog mensen zijn, die uit dezelfde bron drinken als waar ze hun behoefte ook doen? Vertel een stuk over de moderne toilet, en in hoeverre dat verschilt met andere landen. Dan komt er een filmpje over persoonlijke hygiëne. (duurt 2 minuut 50 ) Tekst A: Vertel dat er niet alleen behoefte is aan goed sanitair maar ook aan middelen om jezelf goed te verzorgen. Begin door middel van een aantal vragen te stellen over persoonlijke verzorging. Hoe denken jullie hoe de mensen zich vroeger schoon hielden? Bestond er vroeger al wel zeep? Vertel een stuk over de geschiedenis van de zeep, wat ze straks weer kunnen gebruiken om de puzzel te maken. Doormiddel van de puzzel kunnen we testen of ze nu meer weten van het onderwerp. Ze beantwoorden de vragen en hun antwoord kunnen ze in de puzzel neer zetten. Als ze alle vragen hebben beantwoord en goed hebben in gevuld in de puzzel, blijft er een antwoord over. Afsluiting We gaan met zijn allen de puzzel bespreken en de les afsluiten. (Leerlingen Materiaal F) Persoonlijke Hygiëne Pagina 22 Tekst A Geschiedenis van zeep Het eerste bewijs voor het gebruikt van zeep in bijna 5000 jaar oud en stamt uit Babylon. Een cilinder van klei uit 2800 v.Chr. bleek een zeepachtige substantie te bevatten en werd een Babylonisch kleitablet van 2200 v. Chr. Gevonden waar een samenstelling op staat beschreven die een zeepachtige substantie op zou kunnen leveren als er lang genoeg wordt gekookt, De oude egyptenaren gebruikte ook regelmatig zeep, waarbij oliën van zowel dierlijke als plantaardige afkomst waren. De Romeinse plattelandsvrouwen zouden de reinigende werking van zeep toevallig hebben ontdekt, In de rivier de Tiber had je klei van de oevers die bleek te helpen bij het schoonmaken van de was. Dat was omdat het vermengd was met dierlijk vet en as. Dit was afkomstig van de tempel van de berg Sapo. De Grieken en de Romeinen kenden van oorsprong helemaal geen zeep. Zij gebruikten altijd oliën om hun huid mee te reinigen. Het laat-Latijnse woord sapo wordt voor het eerst door plinius genoemd. Het is een leenwoord uit het Germaans: *saipo-, getuige een zeer vroege Germaanse ontlening in het Fins: saippua. Oorspronkelijk was het de term voor de rode haarverf waarmee Germaanse krijgers een schrikwekkend uiterlijk poogden te verkrijgen. Uit het Germaanse woord ontstonden de Engelse soap. Tekst B De Grieken Bij de Grieken gebruikte men een buizensysteem van klei. De gebruiker moest op een houten bril zitten, niet echt comfortabel dus. Daaronder was een pot van aardewerk bevestigd die om de zoveel tijd werd geleegd. De Romeinen In de tijd van de Romeinen ontwikkelde de wc zich snel. De wc’s werden al op spoelend water aangesloten. Dit waren de eerste toiletten die lijken op het huidige systeem. Maar gewone arme huishoudens deden hun behoefte nog steeds in een emmer. In de tijd van de Romeinen ontstonden ook de eerste openbare toiletten. Deze toiletten waren vaak veel schoner dan de emmers die men thuis had. Je ging op een stenen zitting zitten en je behoefte viel in de sloot. Omdat er natuurlijk geen wc papier was gebruikte men een spons op een stok die weer gewassen werd in een goot met stromend water. Het urine wat de eigenaren van deze openbare toiletten opdeden werd verkocht aan bijvoorbeeld wasserijen en leerrooiers die Persoonlijke Hygiëne Pagina 23 urine gebruikten bij hun werk. Nero had ooit urinebelasting ingevoerd wat later weer verdween. Daarom voerde Keizer Vespasianus later weer urinebelasting in, omdat deze eigenaren anders heel snel veel geld konden verdienen. Zijn zoon Titus was hier tegen. Daarop liet Vespasianus zijn zoon aan een munt ruiken en zei: ‘Geld stinkt niet’ De Middeleeuwen In de middeleeuwen schonk men geen aandacht aan de behoefte. Men wilde het gewoon zo makkelijk mogelijk. Boeren deden hun behoefte gewoon in het wild. Bij het kasteel was er een kamertje boven de gracht bevestigd, het kamertje was van hout en hing vaak aan de zijkant van het kasteel, de behoefte die je deed viel in de gracht. Uit deze gracht werd ook het water om te drinken en te wassen gehaald. Wat zorgde voor veel ziektes. Modern toilet Wie de uitvinder van het toilet is is niet echt duidelijk. Er hebben namelijk meerdere verschillende mensen dingen ontworpen voor het hedendaagse ‘huisje’. Het kleppenspelsysteem zou uitgevonden zijn door John Harington. Dit was een hoveling van Koningin Elizabeth van Engeland. Dit systeem noemde hij Ajax. In de 18e eeuw zou George Jennings de mechanismen in de loodgieterij geperfectioneerd hebben. In 1775 pattenteerde Alexander Cumming een systeem om door te trekken. Dan is er nog Thomas Crapper, die het afvoersysteem verbeterd heeft met een combinatie van kleppen en een sifon, zoals dat in ons modern toilet terug te vinden is. Persoonlijke Hygiëne Pagina 24 Antwoordmodel puzzel Puzzel 1. Aan wie werd de urine verkocht die werd verkregen in de Romeinse openbare toiletten? 2. Ook de Egyptenaren gebruikten regelmatig zeep waarbij oliën van dierlijke en …. materialen waren. 3. Wat gebruikten de Grieken en de Romeinen destijds als zeep? 4. Van welk materiaal was het buizensysteem van de Grieken gemaakt? 5. In het filmpje zagen jullie hoe ze in Kenia hun behoefte doen, met welk voorwerp veegt dit stamlid zijn billen af? 6. In hetzelfde filmpje zagen jullie een klein openbaar toilet voor mannen, in welke stad stond dit toilet? 7. Waarin deed een middeleeuwse boer zijn behoefte? 8. Waarin deed de Romein destijds thuis zijn behoefte? p l w a s s e r i j e n a n t a a r d i g e i ë n l e i s t e e n s h a n g h a r s o l k w i l d e n i e m m e r Persoonlijke Hygiëne i Pagina 25 Afsluiting dag Benodigdheden - De gemaakte collage - Een bord waar ze de collage op kunnen plakken Tijdsplanning 15:15 tot 15:55, Presentatie collage. De leerlingen worden bij elkaar geroepen en gaan gezamenlijk met hun groepje een plek zoeken. De collage (die eerder op de dag is gemaakt) wordt er weer bij gepakt en de leraar/lerares vraagt of de groepjes ook een ander beeld van hygiëne hebben gekregen. Hierbij krijgen de groepjes kort de tijd om met elkaar te discussiëren over de veranderingen van hun beeld op persoonlijke hygiëne. Daarna krijgt ieder groepje 10 minuten de tijd om zijn of haar collage te presenteren en om te vertellen wat er veranderd is aan hun beeld. Dus: Hoe was het beeld voor de les (Beeld wordt geschetst d.m.v. een collage) en hoe is hun beeld na de 4 lessen. De veranderingen moeten worden beargumenteerd. 15:55 tot 16:00, Afsluiting. Iedereen wordt bedankt voor de leuke dag en sluiten we gezamenlijk af. Persoonlijke Hygiëne Pagina 26 Leerlingenmateriaal Blok cultuur Project dag: Persoonlijke hygiëne Persoonlijke hygiëne in verschillende culturen Waarom poetsen mensen in Kenia hun tanden met stokjes en hoe gaan mensen om met persoonlijke hygiëne in Brazilië op een vuilnisbelt? Dit gaan we samen uitzoeken door middel van de atlas! Welke landen kwam in de film voor? In welk wereld deel liggen deze landen? Land Werelddeel Kleur Voorbeeldopdracht: Hoeveel procent van de bevolking in Kenia leeft van minder dan 1 dollar per dag (zoek naar armoede)? Stappenplan 1. Waar ligt Kenia? Dit kan je opzoeken via het Register van topografische namen 245. 164-165 G4 2. In de vraag staat dat we moeten zoeken naar het onderwerp armoede. Ditdoen we bijhet trefwoordenregister. In het trefwoordenregister staat bij armoede, kaart ‘wereld 208 G’. 3. Zoek deze kaart op en zoek Kenia op. De informatie boven de legenda geeft aan dat het kaartje gaat over het deel van de bevolking dat moet leven van minder dan 1 dollar per dag. De roze kleur bij Kenia geeft aan dat in Kenia 20 tot 40 % van de bevolking moet leven van minder dan 1 dollar per dag 4. Vergelijk de gegevens met Nederland: Nederland is wit en behoort dus niet tot de arme landen. Persoonlijke Hygiëne Pagina 27 Leerlingen Materiaal A En nu zelf het stappenplan toepassen! Hoeveel procent van de bevolking heeft in Indonesië toegang tot water? (zoeknaarwatervoorziening) 1. ……………………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………………………………… Hoeveel inwoners per arts zijn er in Brazilië? (zoeknaargezondheidszorg) 1. ……………………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………………………………… Hoe oud worden mensen in India gemiddeld? (zoeknaarlevensverwachting) 1. ……………………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………………………… Persoonlijke Hygiëne Pagina 28 Leerlingen Materiaal B Persoonlijke Hygiëne Pagina 29 Blok oorlog Leerlingen Materiaal C Vragen ( verwerkt in PowerPoint ). 1. Amerika nam deel aan de oorlog vanaf a) november 1916 b) april 1917 c) februari 1918 2. Loopgraafvoet is a) verrotting van de voet door infectie en vocht b) bevriezen van de voet tijdens verblijf in de loopgraaf c) opzwellen van de voet door infectie en vocht 3. De Tantaluskwelling hield voor de strijdende soldaten tijdens de 1e Wereld Oorlog in a) ze vochten veelal dichtbij huis, maar mochten hun gezin niet opzoeken b) aanwezigheid van hospitalen, maar bij gebrek aan goede infrastructuur toch onbereikbaar c) het (regen)water over om de soldaten heen, wat echter vervuild en dus ondrinkbaar was 4. Loopgraafkoorts was een ziekte die werd overgebracht door a) luizen b) slechtehygiëne c) infecties in wonden 5. Een ramp voor het Amerikaanse leger was: a) het hoge dodental, vrijwel meteen na het meedoen in 1917 b) het gebrek aan medische middelen door het onverwacht hoge aantal gewonden c) de verspreiding van de Spaanse griep onder de soldaten 6. Voedsel lever aan het westfront was moeilijk omdat: a) de onmogelijkheid genoeg voedsel te produceren in het thuisland voor de frontsoldaten b) onvoldoende aantal transportwagens c) de modderige wegen waar de transportwagens in vastliepen 7. Een indirecte oorzaak van de Duitse overgave in 1918 was a) gebrek aan moraal bij de soldaten en het grote aantal doden b) de economie stortte in, bovendien forceerden de geallieerden een doorbraak in het westfront c) het meedoen van Amerika in de oorlog 8Aan welke ziekten leden soldaten het meeste in tropische regenwouden? a) Malaria, koorts, diarree Persoonlijke Hygiëne Pagina 30 b) Malaria, schrobtyfus en schistomiasis c) Malaria, verkoudheid, luizen 9. a) b) c) d) Aan welke ziekten leden soldaten het meeste in Europa? Luizen, koorts, suikerziekte Hartinfarct, longkanker, miltvuur Luizen, vlektyfus, loopgravenvoet Migraine, bedplassen, aambeien 10.Waarom wordt het haar van een soldaat kort gehouden? a) Dat is de mode b) Lang haar zit in de weg tijdens het vechten c) Kort haar vermindert de kans op hoofdluizen d) Alleen hoge officieren mogen lang haar hebben 11.Noem 3 voorwerpen die een soldaat standaard meekreeg voor hun hygiëne. a) Washandje, handdoek, zeep b) Scheerapparaat, wattenstaafjes, shampoo c) Zeep, scheermesjes, scheerschuim 12.Wat gebruikten soldaten om zelf voedsel mee te nemen? a) Emmers b) Blikjes c) Helmen d) Muilezels 13.Waarom kregen soldaten alleen water en voedsel dat door het leger geleverd werd? a) Eten uit lokale omgeving maakt soldaten te dik. b) Legervoedsel is het lekkerste voedsel ter wereld. c) Van legervoedsel werd je niet ziek. d) Lokaal voedsel kon vergiftigd zijn. 14.Hoeveel mensen zijn er door de 2e wereldoorlog omgekomen a) Ongeveer 50 miljoen b) Ongeveer 70 miljoen c) Ongeveer 100 miljoen d) Ongeveer 500 miljoen e) Ongeveer 1 miljard. Persoonlijke Hygiëne Pagina 31 Leerlingen Materiaal D Blok Ziektes 1. Pest Er wordt aangenomen dat ratten en de vlooien die ze met zich meedroegen de verspreiders waren van de ziekte. Er bestonden tevens theorieën dat de ziekte door de lucht verspreid werd. 3. Pest De pest is een ziekte die van de 14de tot de 19e eeuw in Europa veelvuldig (Epidemisch en zelfs pandemisch) voorkwam en enorme aantallen slachtoffers maakten. Men schat dat door de pest pandemie tot wel 30 à 40 miljoen mensen zijn gestorven. Persoonlijke Hygiëne 2. Pest De belangrijkste vormen van pest zijn builenpest en longpest. Andere benaming voor de pest was De Zwarte Dood. Overlevende vluchtte vaak en verspeidde zo de ziekte nog verder. 4. Pest De medicijnmannen van de tijd van de pest staan bekend om hun aparte outfit, met een lange snavel en zwarte kleding. Pagina 32 1. Aids Aids is een ziekte die het immuunsysteem aantast, het immuunsysteem wordt zo zwak dat ongevaarlijke ziektes ook ineens gevaarlijk worden. 3. Aids Condoomgebruik kan de kans op Aids veel verkleinen maar er blijft zelfs dan nog een kans op besmetting, de risico’s zijn vergelijkbaar met het risico om toch zwanger te raken. Persoonlijke Hygiëne 2. Aids Aids komt het meest voor in het zuidelijke gedeelte van Afrika. In deze derde wereldlanden wordt te weinig gebruik gemaakt van condooms. 4. Aids Aids is een virus wat oorspronkelijk voorkomt bij apen. Het virus is op mensen overgekomen door veelvuldig contact met apen. Pagina 33 Persoonlijke Hygiëne Pagina 34 Persoonlijke Hygiëne Pagina 35 Persoonlijke Hygiëne Pagina 36 Persoonlijke Hygiëne Pagina 37 Persoonlijke Hygiëne Pagina 38 Blok Sanitair Leerlingen Materiaal F Puzzel 1. Aan wie werd de urine verkocht die werd verkregen in de Romeinse openbare toiletten? 2. Ook de Egyptenaren gebruikten regelmatig zeep waarbij oliën van dierlijke en …. materialen waren. 3. Wat gebruikten de Grieken en de Romeinen destijds als zeep? 4. Van welk materiaal was het buizensysteem van de Grieken gemaakt? 5. In het filmpje zagen jullie hoe ze in Kenia hun behoefte doen, met welk voorwerp veegt dit stamlid zijn billen af? 6. In hetzelfde filmpje zagen jullie een klein openbaar toilet voor mannen, in welke stad stond dit toilet? 7. Waarin deed een middeleeuwse boer zijn behoefte? 8. Waarin deed de Romein destijds thuis zijn behoefte? Persoonlijke Hygiëne Pagina 39 Nawoord Na het maken van het groepsproject zijn wij allemaal zeer positief over het eind resultaat. Er is veel tijd in gaan zitten, maar het was de moeite waard. De presentatie ging naar onze mening redelijk tot goed, de reflectie van de aanwezige tutoren is te zien in bijlage C. Na de eerste periode waarin we met ze achten hebben samengewerkt hebben we aan iedereen feedback kunnen geven, zie bijlage D voor al onze Tops en Tips! Ons onderwerp, persoonlijke hygiëne, bleek een best wel moeilijk onderwerp. We hebben ons best gedaan en zijn tevreden met het resultaat. Persoonlijke Hygiëne Pagina 40 Literatuuropgave Cultuur: De grote Bosatlas (53ste druk) Holland Doc: persoonlijkehygiëne http://www.hollanddoc.nl/kijk-luister/programma/metropolistv.html?playurn=urn:vpro:media:program:9777864&currentPage=1 http://www.preventievegezondheidszorg.com/persoonlijkehygiene.php http://www.travelportal.info/nl/algemene-reisinformatie/kaartenrouteplanners/wereldkaarten/blanco-kaarten-van-de-wereld Oorlog: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20071126_wereldoorlog01 http://entoen.nu/tweedewereldoorlog/beeld-en-geluid/canonclip-detweede-wereldoorlog-(groep-7-en-8)#beeld Ziektes: http://nl.wikipedia.org/wiki/Klierkoorts http://nl.wikipedia.org/wiki/Griep http://nl.wikipedia.org/wiki/Malaria http://nl.wikipedia.org/wiki/Aids http://www.mlds.nl/ziekten/78/salmonella-infectie-met/ http://www.spreekbeurten.info/pest.html http://www.kwfkankerbestrijding.nl/Pages/Home.aspx http://www.google.nl/imgres?q=wereldkaart&um=1&hl=nl&client=safari& sa=N&rls=en&biw=1366&bih=658&tbm=isch&tbnid=BkvSOD_WQmzxM:&imgrefurl=http://home.kpn.nl/edwin_diane/wereldkaart.htm &docid=9XkLUSD0i8VUGM&imgurl=http://home.kpn.nl/edwin_diane/werel d4.gif&w=620&h=299&ei=TISqTt-cKMyhQbS26juDw&zoom=1&iact=hc&vpx=728&vpy=405&dur=3562&hovh=156 &hovw=323&tx=184&ty=152&sig=115111440881694427387&page=2&tb nh=87&tbnw=181&start=18&ndsp=18&ved=1t:429,r:15,s:18 Sanitair: http://nl.wikipedia.org/wiki/Zeep_(reiniging) http://beta.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1109231-persoonlijkehygiene www.google.nl> Voor plaatjes http://www.affairedeau.com/over-affairedeau/de-geschiedenis-vansanitair.html http://nl.wikipedia.org/wiki/Toilet Persoonlijke Hygiëne Pagina 41 Bijlagen Bijlage A Plan van aanpak Bijlage B feedback van tutor Bijlage C feedback op de presentatie Bijlage D individuele reflecties Persoonlijke Hygiëne Pagina 42 Bijlage A – Plan van aanpak Persoonlijke Hygiëne Pagina 43 Bijlage B – Feedback tutor Persoonlijke Hygiëne Pagina 44 Bijlage C – Feedback presentatie Persoonlijke Hygiëne Pagina 45 Bijlage D – Feedback groepsleden Persoonlijke Hygiëne Pagina 46
