Diabetesvereniging Nederland (DVN) heeft grote bezwaren

Diabetesvereniging Nederland (DVN) heeft grote bezwaren gemaakt tegen het per 1
april stopzetten van de vergoeding van de combinatietherapie ‘GLP-1- analoog’ met
insuline. Zo’n 3.000 mensen worden dan gedwongen per 1 april te stoppen met deze
succesvolle therapie bij diabetes type 2. Hun internisten staan met de rug tegen de
muur, omdat deze kleine groep mensen alleen hiermee echt goed te behandelen is.
Gelukkig is toegezegd dat de combinatietherapie in elk geval nog tot 1 mei vergoed
wordt. DVN is in overleg met VWS, zorgverzekeraars, internisten en farmaceutische
industrie om voor mensen met diabetes een goede oplossing te bereiken. Internist
Henk Waanders uit het ‘t Lange Land Ziekenhuis in Zoetermeer, onderschrijft het
belang van de actie van DVN.
GLP-1-analogen, diabetesmedicijnen op basis van het lichaamseigen darmhormoon GLP-1
die sinds 2010 op de Nederlandse markt zijn, verlagen de bloedglucose alleen als die
verhoogd is, waardoor de kans op hypoglykemie minder wordt. De behandeling vermindert
bovendien de eetlust, waardoor patiënten gewicht verliezen en minder risico lopen op harten vaatziekten. Een belangrijk voordeel is daarnaast dat mensen die behandeld worden met
GLP-1-analogen vaak minder insuline nodig hebben en soms zelfs helemaal met insuline
kunnen stoppen. Diabetesspecialisten zien de komst van GLP-1-analogen dan ook als een
belangrijke verbetering en inmiddels worden in Nederland enkele duizenden mensen
succesvol behandeld met een combinatie van tabletten, insuline en GLP-1-analogen.
Henk Waanders, internist bij ‘t Lange Land Ziekenhuis in Zoetermeer, behandelt op dit
moment zo’n 40 patiënten met een combinatie van insuline en GLP-1-analogen en de
resultaten zijn erg positief. “Bij de helft van deze mensen zien we een duidelijke verbetering
van de bloedsuikerregulatie. 20% tot 25% heeft na enige maanden helemaal geen insuline
meer nodig en een derde kan van meerdere malen insuline per dag terug naar één maal per
dag. Bovendien verliezen mensen die deze behandeling krijgen gemiddeld zo’n 5% van hun
lichaamsgewicht en dat is voor iemand met ernstig overgewicht heel veel. Als je alle
resultaten bij elkaar optelt, dan levert de behandeling voor zo’n 80% van onze patiënten
aanzienlijke voordelen op, waardoor zij een veel prettiger en gezonder leven kunnen leiden
dan voorheen.”
De wereld op z’n kop
Waanders: “We komen voor een heel moeilijke situatie te staan. Mensen die insuline
gebruiken, kunnen daar niet zomaar mee stoppen. Dat levert te veel risico’s op. De enige
oplossing is dan dat deze mensen stoppen met GLP-1-analogen en weer teruggaan naar
een behandeling met alleen insuline. Dat betekent dat hun bloedsuikerregulatie zal
verslechteren en hun gewicht zal toenemen, wat het risico op hart- en vaatziekten vergroot.
We gaan in feite weer terug naar de oude situatie en veroordelen deze mensen tot
levenslang insulinegebruik.”
Het beleid van de Nederlandse overheid op het gebied van diabeteszorg en
-behandeling maakte het voor artsen al niet eenvoudig om mensen met diabetes type 2
optimaal te behandelen. “Ten aanzien van GLP-1-analogen was van overheidswege al
eerder bepaald dat dit middel alleen door internisten mag worden voorgeschreven, terwijl
diezelfde overheid heeft beslist dat mensen met diabetes type 2 door huisartsen behandeld
moeten worden. Dat is natuurlijk een rare situatie.” Daarnaast worden GLP-1-analogen in
Nederland alleen vergoed voor mensen met een BMI* van 35 of hoger. Een heel grote groep
mensen kan dus überhaupt niet met GLP-1 worden behandeld, terwijl ze daar wel veel baat
bij zouden kunnen hebben. Dergelijk beleid zorgt er volgens Waanders voor dat Nederland
op het gebied van diabetesbehandeling achteraan loopt in Europa: “In de meeste andere
landen in Europa wordt GLP-1-behandeling vergoed vanaf een BMI van 28. Bij ons wordt de
therapie niet vergoed voor patiënten met een BMI onder de 35; hen kunnen we alleen
insulinetherapie bieden. Van insuline komen mensen gemiddeld 8 kilo aan, waardoor ze
vervolgens boven een BMI van 35 uitkomen. En dan mogen we ze wel met GLP-1 gaan
behandelen. Dat is de wereld op z’n kop zetten.”
Door de nieuwe maatregel wordt het werk van internisten nog verder beknot, vindt
Waanders: “Vroeger was insuline een eindstation voor mensen met diabetes. Met GLP-1therapie kunnen we insulinebehandeling nu uitstellen en in sommige gevallen zelfs afstellen.
Zowel onderzoeken en studies als het gebruik in de praktijk laten goede resultaten zien en
uit niets blijkt dat de therapie niet veilig zou zijn. Door het gebruik ervan nog verder in te
perken, worden we gedwongen om de behandeling stop te zetten bij patiënten die er heel
veel baat bij hebben. En alle positieve resultaten die we hebben bereikt worden volledig
tenietgedaan. Nederland gaat dan echt de richting op van een ontwikkelingsland.”
Kosten kunnen worden bespaard
De belangrijkste redenen voor het beperken van de toepassing van GLP-1-analogen hangen
samen met de kosten ervan. Bezuinigingen die nu worden gerealiseerd, zullen echter teniet
worden gedaan door de kosten die de gevolgen van deze maatregel veroorzaken.
Waanders: “Met dit beleid wordt het paard achter de wagen gespannen. Ook hier geldt
namelijk dat de kosten voor de baten uitgaan. Door mensen nu optimaal te behandelen,
kunnen we in de toekomst kosten besparen, onder meer doordat patiënten minder of geen
insuline nodig hebben. Daarnaast kunnen door goede suikerregulatie en gewichtsbeheersing
complicaties worden voorkomen, waardoor op langere termijn ook heel veel kosten kunnen
worden bespaard. En hierbij geldt: hoe eerder de therapie wordt ingezet, hoe effectiever
deze is.”
Het lijkt er dus op dat uiteindelijk niemand is gebaat bij de voorgenomen maatregel. Mensen
met diabetes type 2 en een BMI boven de 35 worden er niet beter van: hun gezondheid en
levenskwaliteit verslechteren en het risico op complicaties neemt toe. Diabetesspecialisten
komen in een patstelling terecht: de middelen zijn beschikbaar, maar zij kunnen deze niet
voorschrijven. En de besparing die de overheid met deze maatregel denkt te realiseren, zal
grotendeels opgaan aan het bestrijden van de gevolgen ervan. Waanders wil de minster dan
ook oproepen om eerst te luisteren naar de mensen in het veld alvorens een beslissing te
nemen. “Als medische professionals overleggen we graag een dossier met de resultaten die
wij in de praktijk met GLP-1-analogen hebben bereikt. Dan kan de minister een beslissing
nemen op basis van gedegen informatie, in plaats van korte-termijnkostenplaatjes.”
*BMI: De Body Mass Index is een getal dat een indicatie geeft of je lichaam te zwaar is. Dit
getal wordt berekend op basis van je lichaamsgewicht en je lichaamslengte. De BMI (Body
Mass Index) is ook bekend onder de naam Quetelet Index. (bron: info.nu)
De heer C L, sinds 15 jaar diabetespatiënt:
“Bij de politiek en de zorgverzekeraars draait het blijkbaar om andere dingen dan
mensen beter maken.”
Bij L, 56 jaar, werd in 1996 tijdens een knieoperatie toevallig ontdekt dat hij diabetes type 2
had. Dat betekende het begin van een lange, moeizame reis. Jarenlang gebruikte hij pillen
om zijn bloedglucose te reguleren en ging hij van het ene naar het andere dieet om te
proberen zijn overgewicht te verminderen. Toen de pillen op een gegeven moment niet meer
voldoende effect hadden, was hij genoodzaakt om insuline te gaan spuiten, eerst 12
eenheden per dag, later 44 per dag. Hierdoor kwam hij nog eens zo’n 8 kilo aan en lag zijn
BMI op een niveau van rond de 35. L: “Ik was bang dat ik mijn kleinkinderen niet meer zou
meemaken, zo slecht was ik eraan toe. Bovendien werd ik van de insulinebehandeling sloom
en moe. Ik had een wollig hoofd, kon niet goed meer nadenken en had ook niet de energie
om te bewegen: alles kostte me moeite.”
Ongeveer een jaar geleden is L gestart met het gebruiken van een GLP-1-analoog, in eerste
instantie in combinatie met insuline, maar binnen twee maanden zat hij op nog slechts 9
eenheden per dag. “Ik voel me nu fantastisch, ik ben zo in mijn sas met dit middel! Ik ben
inmiddels al maanden helemaal van de insuline af en de volgende stap is dat ik ook de pillen
ga afbouwen. Ik ben binnen een jaar die 8 kilo weer kwijtgeraakt en mijn gewicht gaat nog
steeds omlaag. Ik heb weer energie, ik kan de wereld weer aan. En dat werkt mentaal door:
ik heb weer zin om te bewegen en zo gezond mogelijk te leven.”
Afgelopen jaar werd L de trotse opa van twee kleinzoons. En dat stimuleerde hem om nog
harder aan zijn gezondheid te werken. “Ik heb mezelf toen ook van top tot teen laten keuren,
alles is onderzocht, inclusief mijn hart en mijn longen. En afgezien van de diabetes natuurlijk,
is alles gewoon perfect in orde!”
De plannen van de minister om de vergoeding van GLP-1 te stoppen als het middel wordt
gebruikt in combinatie met insuline vindt hij schandalig. “Bij de politiek en de
zorgverzekeraars draait het blijkbaar om andere dingen dan mensen beter maken, want dit
middel helpt! En natuurlijk kost het geld, maar ik ben nu wel van de insuline af en dat spaart
geld uit!”
De heer M, diabetespatiënt sinds 1980:
“Ik ben zo gelukkig met dit medicijn: zonder dit middel zou ik er echt niet meer zijn
geweest!”
De heer M, 65 jaar oud, is sinds 1980 diabetespatiënt. Jarenlang spoot hij 4 maal daags 28
eenheden insuline per dag, maar het lukte vrijwel nooit om zijn bloedsuiker goed te
reguleren. Daardoor moest hij steeds meer gaan spuiten, tot hij op een gegeven moment op
zo’n 190 eenheden per dag zat. Zijn gewicht liep op van 120 kilo tot ongeveer 165 kilo, hij
kreeg ernstig last van zijn been, kon uiteindelijk niet meer lopen en belandde in een rolstoel.
Bovendien had hij last van zijn hart en waren zijn lever en nieren alsook de zenuwen in zijn
benen en voeten aangetast. “Ik raakte helemaal in een isolement. Ik kon niets meer. Ik kon
alleen nog maar in mijn rolstoel voor het raam zitten: ik kwam de deur niet meer uit.
Daardoor werd ik ook steeds depressiever. En ik was er ook helemaal niet meer voor mijn
vrouw.”
Door het overgewicht werd zijn leven nog verder beperkt. “Ik had kledingmaat 73 en moest
dus altijd naar speciale winkels om kleding te kopen. En ik paste op een gegeven moment
niet eens meer in mijn rolstoel.” Een jaar geleden las hij in de krant een artikel over GLP-1analogen en in overleg met zijn arts besloot hij dit middel te gaan proberen. “Ik gebruik dit
middel nu eenmaal per dag en daarnaast spuit ik nog 28 eenheden insuline voor het slapen
gaan.”
Binnen 7 maanden is de heer M 35 kilo afgevallen en zijn gezondheid is met grote stappen
vooruit gegaan. “Ik kan weer lopen! En ik sport zelfs weer! Ik kan weer met mijn vrouw op
pad en gewoon lopend bij mijn kleinkinderen op bezoek gaan. En zat ik vroeger iedere drie
weken bij de dokter, nu hoef ik nog slechts één keer in de drie maanden op controle. Ik ben
zo gelukkig met dit middel, ik ben echt een heel ander mens. Zonder dit medicijn zou ik er
gewoon niet meer geweest zijn.”
Aan het idee dat dit middel straks niet meer vergoed zou worden, moet hij niet denken. “Dat
betekent dat ik weer helemaal terug naar af ga. Dan moet ik weer net zoveel insuline spuiten
als vroeger, waardoor ik weer aankom en weer last
krijg van al die klachten. Dan zit ik straks weer in een isolement. Dit middel heeft zoveel voor
mij gedaan: ik ben echt bereid om te gaan demonstreren om deze maatregel tegen te
houden!”