Reddingsoperaties

Reddingsoperaties
Probleem: de afgelopen 15 jaar stierven meer dan 29.000 vluchtelingen in de Middellandse Zee.
Mogelijke oplossing: de EU moet zoek– en reddingsacties organiseren voor de Middellandse Zee.
Akkoord of niet akkoord?
Vroeger Italië, nu de EU
Toen in oktober 2013 bij het eiland Lampedusa 300 mensen
verdronken, startte Italië, op eigen kosten, de zoek- en reddingsoperatie Mare Nostrum. De operatie stopte in november 2014 en het Europese agentschap Frontex nam over
met operatie Triton. In april 2015 nam Europa nieuwe maatregelen. Wat zijn de verschillen?
Doel
Mare Nostrum (Italië)
Triton (EU)
oktober 2013— november
2014
Sinds november 2014
• Levens redden
• Arresteren mensensmokkelaars
Grensbewaking
• Tot aan de NoordAfrikaanse kust
Tot 30 mijl buiten de Italiaanse
kust
Extra EU-maatregelen
sinds april 2015
• Grensbewaking
• Vernietigen schepen
mensensmokkelaars
2. Deal met 16 andere landen in Noord-Afrika en Midden-Oosten
Actieradius
Idem?
Enkele kanttekeningen
Het aantal asielzoeker richting de EU is drastisch afgenomen sinds de ondertekening van de deal met Turkije. Daarom wil de EU
gelijkaardige deals sluiten met 16 landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. De komende vier jaar gaat de commissie
€ 8 miljard toewijzen aan de landen die een sleutelrol spelen om hen te helpen met het bewaken van de grenzen en de opvang
van vluchtelingen.
Middelen
7 schepen waarvan 1 hospitaalschip, 2 helikopters, 3
vliegtuigen, deelname
van marine, kustwacht,
7 schepen, 2 vliegtuigen, 1 helikopter. In internationale wateren wordt hulp gevraagd aan
commerciële schepen.
• Extra schepen en vliegtuigen, •
België stuurt misschien het commandoschip Godetia.
Kost
€ 9,5 miljoen / maand
€ 2,9 miljoen / maand
€9 miljoen / maand
Resultaat
• 160.000 mensen gered
• 8.000 mensen gered
?
Dit project is gerealiseerd met de steun van het
Erasmus + programma van de Europese Commissie.
Reddingsoperaties
Redden of niet redden?
“De gemeenschappelijke waarden waarop de Europese Unie is gebaseerd zijn mensenrechten, democratie, vrijheid, gelijkheid, menselijke waardigheid en de rechtsstaat.
Deze waarden zijn eveneens bepalend voor het beleid van de Unie, zowel binnen als
buiten haar grondgebied.”
Kan de EU, die de mensenrechten en gelijkheid van alle burgers hoog in
het vaandel draagt, mensen laten verdrinken op zee? Vaak gaat het om
mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en terreur.
Kansen die asielzoekers kunnen meebrengen?
Europa = het grijze continent
Volgens een recente studie in opdracht van de Europese Commissie
zou de EU in 2050 rond de 56 miljoen migrantenarbeiders nodig hebben om de krimpende beroepsbevolking te compenseren. Vooral landen met lage geboortecijfers als Duitsland, Spanje, Italië en Polen
zullen waarschijnlijk een stevig beroep op werkers van buiten moeten doen. De (oorlogs)vluchtelingen die vandaag in de EU aankomen
zouden op termijn een meerwaarde kunnen betekenen voor de Europese arbeidsmarkt.
Bedreigingen die asielzoekers kunnen meebrengen?

Kunnen vluchtelingen Westerse waarden zoals gelijkheid van man en
vrouw aanvaarden?

Wat als er zich mensen met slechte bedoelingen hebben gemengd in de
groep vluchtelingen? Vormt het dan geen gevaar voor de samenleving?

Wat als vluchtelingen gaan radicaliseren eenmaal ze in een EU-land zijn?
Permanent spreidingsplan
Probleem: in sommige EU-landen komen meer vluchtelingen toe dan in andere.
Mogelijke oplossing: de EU moet een permanent spreidingsplan installeren: andere EU-lidstaten moeten verplicht een
aantal vluchtelingen overnemen. Als een lidstaat die weigert, moet het een boete betalen.
Akkoord of niet akkoord?
1. Verschil tussen theorie en praktijk
Er zijn afspraken gemaakt over de spreiding van vluchtelingen.
Eerst ging het om 40.000 asielzoekers, later kamen er daar nog
eens 120.000 asielzoekers bij. Dit geldt enkel voor asielzoekers uit
Syrië, Irak en Eritrea.
In de praktijk worden er maar weinig vluchtelingen verspreid, en
blijft een groot deel in Italië en Griekenland.
Van de 160.000 vluchtelingen die verspreid moesten worden, waren er
in september 2016 nog maar 5821 verspreid.
Doordat vele vluchtelingen die in Italië en Griekenland aankomen, laten
die landen hen toch vaak verder reizen naar andere landen. Italië heeft
vluchtelingen zelfs betaald om naar Duitsland door te reizen.
Bovendien zijn er vier EU-lidstaten
(Hongarije, Roemenië, Slowakije en Tsjechië) die tegen het EU-spreidingsplan
hebben gestemd.
Zij aanvaarden niet dat de EU hen verplicht vluchtelingen op te nemen en weigeren het EU-spreidingsplan uit te voeren.
Dit project is gerealiseerd met de steun van het
Erasmus + programma van de Europese Commissie.
Permanent spreidingsplan
Tegengestelde wensen
De Italiaanse premier Gentiloni wil absoluut een spreidingsplan. Hij getuigt:
“Aan het begin van elke maand doen wij een oproep aan alle EU-lidstaten. We stellen hen de
vraag: hoeveel vluchtelingen willen jullie, in het kader van het spreidingsplan, overnemen van Italië? Er zijn een paar landen die moeite doen, maar velen trekken er zich niets van aan.
Zo zegt Roemenië iedere maand 100 vluchtelingen te zullen opnemen, maar ze wachten dan met
alle praktische regelingen. Tegen het einde van de maand hebben ze plots bezwaren gevonden, en
stellen ze prompt: ‘Het lukt niet, Italië zal ervoor moeten opdraaien.’
Italië draagt de last van het feit dat we in het Zuiden van Europa liggen, waar alle vluchtelingen
toekomen. In een EU gebaseerd op waarden zoals solidariteit kan dat toch niet?
Sommige landen staan altijd vooraan in de rij wanneer ze geld kunnen ontvangen van de EU, maar
laten hun gezicht niet zien als de EU hén vraagt een bijdrage te leveren in de asielcrisis.“
De Hongaarse premier Orban is de felste tegenstander van het Europees spreidingsplan voor vluchtelingen. Hij organiseerde begin oktober 2016 een referendum, waarbij het volk zich mocht uitspreken voor of tegen dat plan.
Om rechtsgeldig te zijn, moest minstens 50% van de Hongaren gaan stemmen. Met
minder dan 40 % van de stemgerechtigden die ging stemmen, was dat niet het geval.
Toch sprak Orban van een overwinning, want van diegenen die wél gingen stemmen,
sprak 98,3% zich uit tegen het EU-spreidingsplan. “Het is duidelijk dat het Hongaarse
volk niet wil dat de EU haar wil opdringt”, klinkt het bij Orban.
Het einde van Dublin, Schengen, de conventies van Genève en UVRM?
Het Dublin-Verdrag staat onder druk. Italië en Griekenland vinden het niet eerlijk dat zij zoveel vluchtelingen moeten opvangen, gewoon omdat ze in het Zuiden van Europa liggen. Ze laten vaak vluchtelingen door naar andere EU-lidstaten.
Daardoor beginnen veel landen hun grenzen te controleren of sluiten
ze de grenzen af met muren (bv. Hongarije). Zo komen ook de open
grenzen van het Schengenakkoord in gevaar.
Men leek het slechts over 1 ding eens te zijn: onderling geraken we er
niet uit. Het is beter dat landen zoals vluchtelingen opvangen. Daarmee ontlopen de EU-lidstaten hun plicht bescherming te bieden aan
vluchtelingen. Alle EU-landen hadden zich hiertoe nochtans geëngageerd in de Conventies van Genève.
Is de laatste dominosteen de val van de Universele Verklaring voor de
Rechten van de Mens (UVRM)?
Asielbeleid ‘uitbesteden’
Probleem: In 2015 waren er meer dan 1.300.000 asielzoekers in de EU.
Mogelijke oplossing: de EU moet meer geld geven aan landen zoals Turkije, Libië en Ethiopië om vluchtelingen daar op te
vangen.
Akkoord of niet akkoord?
1. Deal met Turkije
Om deze vluchtelingencrisis onder controle te krijgen, sloot de EU in
maart 2016 een akkoord met Turkije: elke vluchteling die aankomt in
Griekenland, wordt teruggestuurd naar Turkije. Per teruggestuurde
Syrische vluchteling neemt de EU telkens ook één Syrische vluchteling
die in Turkije verblijft, op. Turkije eiste voor de ondertekening van deze
deal wel het volgende:

een versnelling in de EU-toetredingsonderhandelingen

De Turken mogen visumvrij reizen naar de EU als aan 72 voorwaarden is voldaan

€6 miljard om te investeren in de opvang van vluchtelingen
Theo Francken, Belgisch staatssecretaris voor asiel– en migratie, over de deal met Turkije: “ Turkije doet
nu wat het al lang moest doen: de grenzen bewaken en niet zomaar iedereen laten vertrekken naar Europa. Die deal met Turkije zal nooit een schoonheidsprijs winnen. Maar ik verdedig de deal. Niet omdat ik
Erdogan zo graag zie - integendeel - maar omdat er geen alternatief is."
2. Deal met andere landen in Noord-Afrika en Midden-Oosten
Het aantal vluchtelingen richting de EU is drastisch afgenomen sinds de ondertekening van de deal met Turkije. Daarom wil de
EU gelijkaardige deals sluiten met landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. De komende vier jaar gaat de commissie
€ 8 miljard toewijzen aan de landen die een sleutelrol spelen om hen te helpen met het bewaken van de grenzen en de opvang
van vluchtelingen.
“Men zou EU-asiel moeten kunnen
aanvragen in hun eigen regio”
“De opvang van kandidaatasielzoekers buiten de Unie is op zich
een goed idee", vindt Kathleen Van
Brempt, Europees Parlementslid voor
S.pa. “Maar dat moet gepaard gaan
met de mogelijkheid om ook in de regio asiel aan te vragen, zodat vluchtelingen op een veilige manier naar Europa kunnen reizen. Precies dat ontbreekt in de voorstellen, alsof Europa niet meer bereid is zijn eerlijke deel van
de opvang van vluchtelingen te doen.”
Dit project is gerealiseerd met de steun van het
Erasmus + programma van de Europese Commissie.
Merkel wil ‘één in, één uit’deal met Noord-Afrikaanse
landen
Naar analogie met de deal
met Turkije wil de Duitse
bondskanselier met landen
in Noord-Afrika een deal
sluiten.
Elke vluchteling die de EU bereikt vanuit Noord-Afrika zou
dan worden teruggestuurd. In ruil wordt een andere vluchteling die daar al langer in een vluchtelingenkamp leeft, in de EU
opgenomen.
Asielbeleid ‘uitbesteden’
Enkele kanttekeningen
A. DUUR: zes miljard euro voor Turkije + acht miljard voor andere landen
Turkije vangt momenteel heel veel vluchtelingen in de wereld op: meer dan 2,5 miljoen. De EU wil geen ongecontroleerde stroom vluchtelingen naar de EU en verkiest
dat deze mensen in Turkije blijven. Om in de opvang van al die vluchtelingen te voorzien, geeft de EU €6 miljard aan Turkije. Als de EU een gelijkaardige deal sluit met 16
andere landen, zal ze daar minstens € 8 miljard moeten voor uittrekken.
B. Mensenrechten? Het terugsturen van vluchtelingen vanuit de EU naar Turkije is
een punt van discussie: Volgens de EU is het niet in strijd met de Conventies van Genève omdat Turkije een veilig land is. Maar die redenering gaat niet op als vluchtelingen geen bescherming krijgen in Turkije, wat volgens hulporganisaties het geval is.
De rechten waar een vluchteling een op beroep moet kunnen doen, worden niet gegarandeerd in Turkije. Sommige
vluchtelingen zouden er worden teruggestuurd naar hun
eigen land, waar een oorlog woedt. Bovendien is de opvang in Turkije ondermaats en in strijd met de mensenrechten. En het ziet er niet naar uit dat de andere landen
waarmee de EU wil samenwerken dit beter zullen doen
(zie kader Amnesty International).
Amnesty International getuigt: “ In Libië zagen we dat vluchtelingen beschoten en geslagen werden nadat de kustwacht
hen onderschepte. Nadien werden ze gefolterd in detentiecentra.” Andere getuigenissen melden een zinkende boot
met 120 passagiers die door de Libische kustwacht werd
achtergelaten in plaats van gered.
Wil de EU werkelijk geld geven aan landen en zo dergelijke
praktijken aanmoedigen?”
C. Probleem wordt niet opgelost, maar verplaatst naar landen die al
instabiel zijn
Instabiele landen, soms zelfs dictaturen, moeten de crisissen oplossen.
En wat als die landen ermee dreigen de deal niet langer uit te voeren?
“Europa wordt afhankelijk van de grillen van autoritaire leiders zoals
Erdogan, of instabiele landen zoals Libië.” stellen verschillende leden
van het Europees Parlement. “Moeten we niet zelf voldoen aan onze
plicht de mensenrechten van vluchtelingen te garanderen?
Wat is het probleem in Libië?
De Arabische Lente veroorzaakte de val van Kadaffi in 2011.
Sindsdien is Libië een cocktail van corruptie, illegale wapenhandel, wetteloosheid en mensensmokkel geworden.
Politieke partijen, stammen en milities vechten om de macht
en de olie- en gasvoorraden van het land. Vanaf midden 2014
zijn twee regeringen aan de macht, wat eigenlijk wil zeggen
dat niemand de baas is.