Dalet 12 de doop

2
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Uitgangspunt:
“[…] niet gíj
draagt de wortel,
maar de wortel ú.”
Rom.11:18b
Dus,
we zoeken verbinding,
ook t.a.v. de doop.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Hebr.6:2 “Laten wij daarom het
eerste onderwijs aangaande Christus
laten rusten en ons richten op het
volkomene, zonder opnieuw het
fundament te leggen van bekering
van dode werken en van geloof in
God, 2 van een leer van dopen en
van oplegging der handen, van
opstanding der doden en van een
eeuwig oordeel; 3 en dat zullen wij
doen, indien God het vergunt.”
Fundamentele leer:
1. De start
a. bekering van werken die
leiden tot de dood
b. Vertrouwen op God
c. DOPEN (baptismon, m.v.)
2. De opdracht
a. Oplegging van handen (s’mikah:
3.
Matth.21:23, Hand.13:1,2, 1 Tim.4:14)
De toekomst:
a. Opstanding der doden
b. Eeuwig oordeel
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Een mikwe bouwen is het
eerste vereiste wanneer zich
joden ergens vestigen.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Het Griekse woord
‘Bapt-iz-o’
komt uit de textiel industrie
en is van oorsprong geen
religieus woord.
Het woord wijst op wassen,
dompelen, spoelen, duiken,
reinigen.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
2
Marcus 7: “ En toen zij zagen, dat
sommige van zijn discipelen met
onreine, dat is ongewassen, handen
hun brood aten – 3 want de Farizeeën
en al de Joden eten niet zonder eerst
een handwassing verricht te hebben,
daarmede vasthoudende aan de
overlevering der ouden, 4 en van de
markt komende eten zij niet dan na
zich gereinigd te hebben; en vele
andere dingen zijn er, waaraan zij
zich volgens overlevering houden,
bijvoorbeeld het onderdompelen
(baptismous) van bekers en kannen
en koperwerk, “
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Lucas 11: 38 De Farizeeër
verwonderde zich, toen hij zag,
dat Hij Zich vóór het eten niet
eerst wies (ebaptisthe). “
Tilat jadaiem
Tevila voor de handen
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Dompelen
versus
besprenkelen
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Het Hebreeuwse
woord
‘Tevila’
Job 9:31
“dan zoudt Gij mij
in een poel
onderdompelen [‫”]טבַ ל‬
ָ
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Jozua 3:15 Zodra de
priesters bij de Jordaan
waren gekomen en hun
voeten door het water
werden omspoeld
de Jordaan stond de hele
oogsttijd buiten zijn oevers,
Vlbt - tavaloe
omspoeld (NBV),
ingedoopt (SV),
gedompeld (NBG),
dipped (KJV)
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
NAÄMAN
”Elisa zond een bode tot hem
met de opdracht: Ga heen en
baad (‫צ‬
ְ ַ‫ ָרח‬-ragats) u zevenmaal
in de Jordaan,
dan zal uw lichaam weer gezond
worden en gij zult rein (‫)טהָ ר‬
ְ zijn.”
2 Kon.5:10
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
NAÄMAN
” Dus daalde hij af en
dompelde (‫טבַ ל‬-tawal)
ָ
zich
zevenmaal onder in de Jordaan.”
2 Kon.5:14
ragats = tawal
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
STATUS VERANDERING
” Ook zult gij Aäron en zijn zonen
doen naderen tot de ingang van
de tent der samenkomst en gij
zult hen met water wassen (ְ‫)רחַ צ‬.”
ָ
Ex.29:4
wassen = dompelen
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
HEILIGING
” En de Here zeide tot Mozes: Ga
tot het volk; heilig hen heden en
morgen, en laten zij hun klederen
wassen (‫ֹלתם‬
ָ ‫ ִש ְמ‬,‫)וְכִ ְבסּו‬.”
Ex.19:10,(14)
HEILIGING
Onkelos, Saadiah en ibn Ezra
Het gaat hier over rituele
onderdompeling als teken van
bekering.
Volgens de Babylonische Talmoed
werd dit het model voor alle
toekomstige bekeringen.
2 DOPEN
12. Doop
“ Terwijl Apollos in Korinte verbleef,
 Inleiding
kwam
Paulus na zijn reis door het
in Efeze aan. Hij
 binnenland
Woordbetekenis
ontmoette daar enkele leerlingen,
 Achtergrond
2 aan wie hij vroeg: ‘Hebben jullie de
 Functie
heilige
Geest ontvangen toen jullie
geloof aanvaardden?’ Ze
 het
Uitvoering
antwoordden: ‘Nee, we hebben zelfs
niet gehoord van het bestaan van een
heilige Geest.’3 Hij vroeg: ‘Hoe zijn
jullie dan gedoopt?’
‘Met de doop van Johannes,’
antwoordden ze. 4 Daarop zei Paulus:
‘Johannes doopte de mensen om hen
een nieuw leven te laten beginnen en
zei tegen hen dat ze moesten
geloven in degene die na hem kwam,
in Jesjoea.’ 5 Toen ze dat gehoord
hadden, lieten ze zich dopen
in de naam van de Heer Jesjoea,
Handelingen 19:3-5
2 DOPEN
12. Doop
“ Terwijl Apollos in Korinte verbleef,
 Inleiding
kwam
Paulus na zijn reis door het
in Efeze aan. Hij
 binnenland
Woordbetekenis
ontmoette daar enkele leerlingen,
 Achtergrond
2 aan wie hij vroeg: ‘Hebben jullie de
 Functie
heilige
Geest ontvangen toen jullie
geloof aanvaardden?’ Ze
 het
Uitvoering
antwoordden: ‘Nee, we hebben zelfs
niet gehoord van het bestaan van een
heilige Geest.’3 Hij vroeg: ‘Hoe zijn
jullie dan gedoopt?’
‘Met de doop van Johannes,’
antwoordden ze. 4 Daarop zei Paulus:
‘Johannes doopte de mensen om hen
een nieuw leven te laten beginnen en
zei tegen hen dat ze moesten
geloven in degene die na hem kwam,
in Jesjoea.’ 5 Toen ze dat gehoord
hadden, lieten ze zich dopen
in de naam van de Heer Jesjoea,
Handelingen 19:3-5
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
1 Petr.3: 20-22 “In de ark werden
slechts enkele mensen, acht in totaal,
van de watervloed gered, en dat
water is een voorafbeelding van
het water van de doop, waardoor u
nu wordt gered. De doop wast niet
het vuil van uw lichaam, het is een
vraag aan God om een zuiver
geweten. Hierom kunt u vragen
dankzij de opstanding van Jezus
Christus, die de hemel is
binnengegaan en nu aan Gods
rechterhand zit, terwijl de engelen,
machten en krachten aan hem
onderworpen zijn.
De grondlegger
van Chabad,
Rabbi Shneur
Zalmen of Liadi,
"Baal HaTanya”,
beschrijft de
vloed als een
reinigingsproces.
De wateren van
de vloed zijn als
een mikveh.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Uiterlijk symbool van innerlijke reiniging
Ezech.36:25 “Ik zal zuiver water
over jullie uitgieten om jullie te
reinigen van alles wat onrein is,
van al jullie afgoden. 26 Ik zal jullie
een nieuw hart en een nieuwe
geest geven, ik zal je versteende
hart uit je lichaam halen en je er
een levend hart voor in de plaats
geven. 27 Ik zal jullie mijn geest
geven en zorgen dat jullie volgens
mijn wetten leven en mijn regels
in acht nemen.”
Jesaja 1:16
“Was je, reinig je,
maak een eind aan je misdaden,
ik kan ze niet meer zien.
Vermijd alle kwaad.”
Psalm 51:3,4 “Wees mij genadig,
God, in uw trouw, u bent vol
erbarmen, doe mijn daden
teniet,4 was mij schoon van alle
schuld, reinig mij van mijn
zonden.”
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Het mikweh is een uiterlijk
symbool van innerlijke reiniging.
ַ‫נֹח‬
Noach
rust, troost, rustig aan doen
AFDWALEN EN TERUGKEREN
12. Doop
“dan zal ik mijn woede laten varen,
 Inleiding
want ik ben vol genade,
 niet
Woordbetekenis
eeuwig duurt mijn toorn
 Achtergrond
– spreekt de HEER.
 Functie
13
Erken alleen dat je schuldig
bent,
 Uitvoering
tegen de HEER, je God,
in opstand bent gekomen,
dat je overal op zoek ging
naar andere goden,
onder elke bladerrijke boom,
dat je niet naar mij geluisterd hebt
– spreekt de HEER.
14 Kom terug,
ontrouwe kinderen
– spreekt de HEER –,
want jullie behoren mij toe.”
Jeremia 3:12-14
TESJOEVA
12. Doop
“1 In die tijd trad Johannes de Doper

opInleiding
in de woestijn van Judea. Hij
verkondigde:
 Woordbetekenis
2 ‘Kom tot inkeer,
 Achtergrond
want
het koninkrijk van de hemel is
 Functie
nabij!’ 3 Dit was de man over wie de

Uitvoering
profeet
Jesaja sprak toen hij zei:
‘Luid klinkt een stem in de woestijn:
“Maak de weg van de Heer gereed,
maak recht zijn paden.”’ 4 Johannes
droeg een ruwe mantel van
kameelhaar met een leren gordel; hij
voedde zich met sprinkhanen en
wilde honing. 5 Uit Jeruzalem, uit
heel Judea en uit de omgeving van
de Jordaan stroomden de mensen
toe,
6 en ze lieten zich door hem
dopen in de rivier de Jordaan,
terwijl ze hun zonden beleden.”
Mattheüs 3:1-6
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
INNERLIJK
bekering
UITERLIJK
tevila / doop
de ziel, je hart,
je verstand
bekeert zich.
je lichaam gaat
onder en staat
op.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Matth.3:15 ”Jezus antwoordde:
‘Laat het nu maar gebeuren, want het is goed dat we op deze manier
Gods gerechtigheid vervullen.’”
Gr:dikaiosunen
hqdj
Hebr:
Tsedaka
daad van gerechtigheid
Gr: plerosai – vervullen, vol
maken, compleet maken
=
doen
=
uitvoeren
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Gen.1:10 “En God noemde het droge
aarde, en de samengevloeide (ְ‫ִמקוֵה‬
‫)ה ַמיִם‬
ַ wateren noemde Hij zeeën. En
God zag, dat het goed was.”
Lev.11:36 “een bron echter of een
put, een vergaarbak van water (-‫ִמקוֵה‬
‫)מיִם‬, zal rein zijn;”
Jes.22:11 “gij maaktet een
vergaarbak (‫)מקוָה‬
ִ tussen de beide
muren voor het water van de oude
vijver.”
De term mikweh verwijst in de
Tenach naar een hoeveelheid
water.
Ex.7:19 “Toen zeide de Here tot
Mozes: Zeg tot Aäron: neem uw staf
en strek uw hand uit over de wateren
der Egyptenaren, over hun stromen,
hun kanalen, hun poelen en al hun
verzamelplaatsen van water (ְ‫ִמקוֵה‬
‫יהם‬
ֶ ‫ימ‬
ֵ ‫)מ‬,
ֵ
opdat zij bloed worden, en er
zal bloed zijn in het gehele land
Egypte, zelfs in het houten en stenen
vaatwerk.”
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
De Misjnah (Mik. 1:1–8) noemt zes
vormen van mikweh geordend van
het minst geschikt tot het meest
geschikte:
1. Vijvers
2. Vijvers gedurende het
regenseizoen
3. Mikweh met meer dan 40
se’ah water (c.a 750 liter)
4. Bron met natuurlijk grondwater
5. Zout water van de zee en hete
bronnen
6. Natuurlijk levend water uit
bronnen en rivieren
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
MIKVEH
Oeroud mikveh in Jeruzalem
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Dit grote mikweh ligt zuidelijk van de
tempel, vlakbij de Huldah poorten.
Het is gedateerd in de tweede
tempelperiode Voor men de tempel
betrad moest men eerst ritueel
gereinigd worden in het mikweh
(zie Lev 14, 15; Num 19).
in water baden
ְ‫ָר ַחץְבַ ַמיִם‬
rachats ba majim
Lev.14:8,9; Lev.15:5,6,7,8, 10, 11, 13,16, 18, 21, 22,
27; Lev.16:24,26,28; Lev.17:15; Num.19:7,8,19
Volgens de Joodse wetgeving is er
een getuige nodig bij een dompeling
Dr. William LaSor in de Biblical
 Inleiding
Archaeology
recensie zegt de bijbelse
zinsnede
"in de naam van " was een
 Woordbetekenis
indicatie van de benodigde getuige.
 Achtergrond
In een aantal nieuwtestamentische
 Functie
teksten
zoals Corinthiërs 1:13, 15;
Mattheüs
21:25 ; Handelingen 1:22 ;
 Uitvoering
en Handelingen 19:3 zien we dat bij
vroege voorbeelden van de doop,
deze altijd samen genoemd wordt
met de naam van individuen , zoals
Johannes en Paulus . Nadere
informatie hierover is te vinden in de
Joodse literatuur over proselietendoop wanneer daaruit blijkt dat zijn
doop vereiste verklaring van getuigen
in wiens naam hij werd ondergedompeld. De doopkandidaat werd in
principe niet geraakt door degene in
wiens naam werd gedoopt, want
Leviticus 15:16 zegt: "dan zal hij zijn
gehele lichaam in water baden “
12. Doop
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
De Jeruzalem Talmoed stelt,
“niets gaat voor berouw"
(Jebamos 47b). Volgens Dr. David
Flusser, leren de Dode Zee rollen
net als het Brit Chadasjah dat
water het lichaam alleen kan
reinigen wanneer eerst de ziel
gereinigd is door schuldbelijdenis
en rechtvaardigheid.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Baroech atta adonai elohenu
melech ha-olam
Gezegend bent U Heer onze God,
Koning van het universum.
asjer kidesjanoe be mitswo-tav
Die ons heiligde met zijn geboden
we tsi-wanoe al ha-tevilah.
en ons opdroeg te dopen.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Handelingen 2:
vbvs
Sjoevoe
37 […] ‘Wat moeten we doen,
broeders?’ 38 Petrus antwoordde:
‘Keer u af van uw huidige leven
en laat u dopen onder
aanroeping van Jezus Christus
om vergeving te krijgen voor uw
zonden. Dan zal de heilige
Geest u geschonken worden,
[…] 41 Degenen die zijn woorden
aanvaardden, lieten zich dopen;
op die dag breidde het aantal
leerlingen zich uit met ongeveer
drieduizend.
Gr:Baptistheto
Moet gedoopt
worden
vlvt
Hebr:
teviloe
Stern:
be immersed
Statenvert:
worde gedoopt
Leidsevert:
gedoopt worde
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Handelingen 22:16
Wat aarzel je dan nog? Sta op,
laat je dopen (baptisai) en je
zonden wegwassen, terwijl je zijn
naam aanroept.”
David Stern:
“Get up, immerse yourself and
have your sins washed away as
you call on his name.”
Baptisai
≠
Laat je dopen
Baptisai
=
wordt gedoopt
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
1 Korintiërs 10:2
“dat ze zich allemaal in de
naam van Mozes lieten
dopen (ebaptisanto) in
de wolk en in de zee.”
ebaptisanto
=
zij zijn gedoopt
Ze lieten zich niet
dopen, nee ze
stapten zelf het
water in.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Om opgenomen te worden
in het volk van God zijn de
volgende drie punten van
belang:
1. Besnijdenis
2. Offer
3. Tevila – doop
Rom.2:29 “maar híj is een
Jood, die het in het
verborgen is, en de (ware)
besnijdenis is die van het
hart, naar de Geest, niet
naar de letter. Dan komt
zijn lof niet van mensen,
maar van God.”
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
DIVERSE
TRADITIES
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
TRADITONELE
BEELDEN
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
De oudste afbeelding
van de doop van Jesjoea.
Gevonden
in de catacomben
van St.Callixtus
uit de
2e eeuw na Chr.
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
Wat zien we hier?
1.
2.
3.
4.
Johannes gekleed op de oever
Jesjoea in het water
Johannes helpt Jesjoea op de
kant
De duif als teken van de
Roeach
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering
In Israël doopte je jezelf!
Je werd wel ‘door’ iemand gedoopt,
maar dit is de uitdrukking van
onder toezicht van
(‫ל ְפנֵי‬ִ voor het aangezicht van)
Je werd dus niet ondergedompeld, je
dompelde jezelf.
12. Doop
Gr:
Inleiding
hup auto
 Woordbetekenis
door hem
 Achtergrond
onder hem
 Functie
Gr:
Uitvoering
hupo sou
door u
onder u
Gr: anabaino
opkomen
opgaan
omhooggaan
Hebreeuws: alija
Matth.3:13 “Toen kwam Jezus
vanuit Galilea naar de Jordaan om
door Johannes gedoopt te
worden. 14 Maar Johannes
probeerde hem tegen te houden
met de woorden: ‘Ik zou door u
gedoopt moeten worden, en dan
komt u naar mij?’ 15 Jezus
antwoordde:
‘Laat het nu maar gebeuren,
want het is goed dat we op deze
manier Gods gerechtigheid
vervullen.’ Toen stemde Johannes
ermee in. 16 Zodra Jezus
gedoopt was en uit het water
omhoogkwam, opende de hemel
zich voor hem en zag hij hoe de
Geest van God als een duif op
hem neerdaalde. 17 En uit de
hemel klonk een stem: ‘Dit is mijn
geliefde Zoon, in hem vind ik
vreugde.’
12. Doop





Inleiding
Woordbetekenis
Achtergrond
Functie
Uitvoering