Elektriciteit op het werk

Wat u voor B-VCA moet weten:
• Wat is elektriciteit?
• De risico’s en gevaren
van elektriciteit
• Stroomdoorgang
• Weerstand
• Vuurverschijnselen
• Statische elektriciteit
• Beschermingsmaatregelen
• niet: Wet van Ohm
• wel: werking van dit
veiligheidsprincipe
• niet: de normen
• niet: bouwelektra (wel
voor de praktijk)
• wel: werking van
aarding
• wel: verschil tussen
aardlekschakelaar
en zekering
• wel: bevoegheden en
vakbekwaamheden
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
1
Elektriciteit op het werk
• Elektriciteit
• Elektriciteit
• Elektriciteit
=>
=>
=>
• Elektriciteit
=>
energiebron
gevarenbron
geeft:
weerstand
spanning
aandachtspunten
de risico’s
het omgaan er mee
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
2
Elektra
-1
Spanning
• Spanning
Volt (V)
De spanning wordt uitgedrukt in Volt (V).
Wat druk is voor
water, is spanning
voor elektriciteit
Er zijn globaal vier soorten spanning:
1.
extra lage spanning: 12 tot 24V., bijvoorbeeld voor
speelgoed (ELV)
en een maximum van ≤ wisselspanning 50V (en ≤
gelijkspanning 120V)
2.
laagspanning: alle spanningen ≥ 50V tot aan 660V (LV)
3.
middenspanning: alle spanningen tot aan 10.000V
4.
hoogspanning:alle spanningen boven 10.000V tot meer
dan 100.000V
Verder kennen wij nog: VEILIGE SPANNING
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
3
Elektra -2
• Stroomsterkte (I)
Stoormsterkte is de hoeveelheid elektriciteit dat
door een kabel (of geleider kan worden gestuurd
• Weerstand (R)
Bij het lopen door die kabel
ondervindt elektriciteit
weerstand. Weerstand levert
ook energie (warmte)
Stroomsterkte
Ampère (A)
De hoeveelheid
elektriciteit die ergens
door kan worden
gestuurd
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
Weerstand
Ohm (Ω)
De weerstand hangt af
van: lengte, dikte en
aard van geleider
4
Elektra -3
• Vermogen (P)
Heeft met veiligheid niets
te maken. Staat alleen
voor het verbruik.
• Wel voor uw veiligheid:
Veilige spanning
is
50 Volt wisselspanning
120 Volt gelijkspanning
Vermogen
Watt (W)
De hoeveelheid
gebruikte elektriciteit
door bijv. een
apparaat
Maar is dit wel
een veilige
spanning?
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
5
Dat kunnen wij berekenen met de Wet van
Ohm
• Voltage is in principe niet belangrijk.
Je kunt veilig 10.000 Volt krijgen als………..
• het Ampèrage maar laag genoeg is.
U (Volt)
• I (Ampère)= -----R (Weerstand)
Voorbeeld berekening stroomdoorgang door lichaam:
Onze huidweerstand is normaal 2.000 Ώ,
230V : 2.000 Ώ = 0,0115A = 15,3 mA
als het nat is dan is deze veel lager bijvoorbeeld:
230V : 1.000 Ώ = 0,230A = 230 mA
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
6
Elektrocutietabel
Stroomsterkte Gevolgen
Uithoudingstijd
0,2 ~2 mA
voelbaar, vanaf 2mA:kramp
onbepaald
7 ~15 mA
sterke krampverschijnselen
10mA: loslaten kost inspanning
onbepaald
15 mA
loslaten niet meer mogelijk
15 seconden
20 mA
Hevige pijn +
ademhalingsproblemen
10 seconden
30 mA
Ondragelijke pijn, verstikking
1 seconde
100 mA
Dodelijke elktrocutie
onmiddelijk
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
7
Wat zijn de risico’s en gevaren?
Wacht EFFE een minuutje.
Dan sta ik u zo meteen te woord.
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
8
Risico’s van elektriciteit
• Bij het ONZORGVULDIG omgaan met
elektriciteit zijn de risico’s:
• oplopen van een schok door
stroomdoorgang
• brandwonden door de hitte en
vuurverschijnselen
• uitbreken van brand door een vlamboog
• ongevallen in 2e instantie
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
9
Hoe ons beschermen tegen de gevaren:
• Aanraken van delen die stroom voeren
• in de grond liggende middenspanningskabel
• elektrische leiding van tram of trein
• Delen die door een defect onder spanning
staan
• kapotte kabel van een haspel
• dubbel geïsoleerd elektrisch gereedschap dat
geaard is
• Elektromagnetische velden
• GSM-masten en ook de GSM-etjes
• EM-velden van middenspanningskabels
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
10
Gevolgen afhankelijk van:
• Stroomsterkte
• Wet van Ohm
• Spanning
• Lichaamsweerstand
• Hoe kunt u de weerstand beïnvloeden?
• De weg die de stroom door het lichaam neemt
• De lichamelijke conditie
• Omgevingsfactoren
• Bijvoorbeeld vochtige werkomstandigheden
Grensstroomsterkte:
max. 30 mA gedurende maximaal 0,2 seconden
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
11
Risico’s van elektriciteit beheersen
• Bronaanpak
– veilige apparatuur
– goed onderhoud
– goede constructie
• Bron afschermen
– veiligheidsschakelaars / spanningsdeken op rek
• Mens beschermen
– goede apparatuur gebruiken
– goede reparaties (laten) uitvoeren, keuring Nen3140
– geïsoleerde schoenen/laarzen
– vakbekwaamheid
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
12
Vakbekwaamheid = veiligheid van personen
De Aw (art. 8) stelt eisen aan de vakbekwaamheden
om taken te kunnen/mogen uitvoeren. De NEN 1010
omschrijft dit:
Elektrotechnisch personeel Niet-elektrotechnisch personeel
• Laagspanningsdeskundi • Leek (= ongeschoold)
ge
Mag geen elektrotechnisch
• Ploegleider
werk uitvoeren!
• Bevoegd persoon
Deze mogen
elektrotechnisch
werk uitvoeren
• Voldoende onderricht
persoon ( zgn. Vopper)
Mag eenvoudig elektrotechnisch werk uitvoeren
Basisveiligheid B-VCA V0.4 ModuleOK.
7 Zet het elektra maar aan!
13
Aardlekschakelaar en smeltveiligheid
• Aardlekschakelaars dienen
ter beveiliging van
personen
• Smeltzekeringen dienen
ter beveiliging van
installaties
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
14
Veiligheid appartuur in ruimten
Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7
15