Dat was Simon Korteweg. nu: de geschiedenis van de jazz. na een

ijhj
ü l 2 j t - > O n X £ i U l M N lL>
VAN
UIL
J li'/j/i
{-LJ
W U K ; 11
1 1 1
-
i U I l u u g
( . - L W .i j
2Q
n Q
Dat was Simon Korteweg. nu: de geschiedenis van de jazz. na een paar
jaar met de rubriek iiOS-Jazzportret bezig geweest te zijn ga ik mij
voorlopig in de meer educatieve sector begeven. Want er zijn weliswaa
allerlei ag&ige boekjes over jazz, vooral Isfi je je begint te interesseren voor deze veelomvattende muziek is het vrijwel onmogelijk
de zaak in geluid op een rijtje te zetten. Daarvoor dus deze nieuwe
NOS-Jazz rubriek.
Jazz. Het liefst versta ik daaronder alle zwarte
Noord-Amerikaanse muziek en de s m muziek die daar direct mee te make
heeft. Maar omdat deze rubriek lang gaat lopen, als.het een beetje
mee zit met alle zenderwisselingen en zendtijdveranderingen zo'n twee
jaar, beperk ik me tot wat in het algemeen onder Jazz verstaan wordt.
Dus: de vooral instrumentale muziek die sinds de jaren twintig Jazz
genoemd wordt. Wel wil ik betrekkelijk uitgebreid ingaan op de tijd
voor 1920, het begin. Zonder allerlei Engelse, Ierse en Franse muzieken zou er geen Jazz geweest zijn. Maar in eerste instantie natuurlij
niet zonder de Afrikanen in Amerika. En daarom begint het zo - De Geschiedenis van de jazz.
plaat 1
Malinke drums (PD) X-tra 1124
A/4 - 1:30
West-Afrika, de gebieden waar nu staten liggen van Senegal naar beneden toe^tot en met Nigeria, kende voor onze Europese jaartelling al
hoog ontwikkelde culturen en eeuwen lang bestaande goed functionerend
rijken. Eerst Mali,(wat nu nog zo heetj.tussen 1500 en 1900 Benin
zoals ook de hoofdstad heette die in het tegenwoordige Nigeria ligt.
Men hield daar slaven en handelde daar £MS in. Enkele werden naar
Europa verkocht, soms zie je ze op oude schilderijen, kijk naar Rembrandt.^
De Engelsen begonnen aan het begin van de 17e eeuw de
Westkust van NoordvAmtrika te koloniseren en deden precies hetzelfde
als de Portugezen en Spanjaarden in Zuid- en Midden-Amerika: ze haalt
den hun arbeidskrachten uit West-Afrika. Dat was een simpele zaak:
aan de kust had men handelsplaatsen en daar kochtm men Afrikanen van
Afrikanen en verkocht die aan de Amerikaanse kust. Een Nederlands
schip bracht de eerste in 1619 daar aan land:in Jamestown, Virginia.
De muziek van die Afrikanen. Hun drums natuurlijk: een basis-ritme,
(als thema), en daar overheen geïmproviseerde lagen ritme. 'BBgfZohJu
metrum zoals wij dat kennen, (3/4, 4/4 etc. ) en geen maatverdeling.
Pure drum-muziek is maar een onderdeeltje van de West-Afrikaanse
muziek -die aan het begin kwam uit Hall- de stem,, andere slaginstrumenten en snarenmuziek zijn even belangrijk, Smm komt uit het tegen
woordige
=•
2
=
|aat 2 MXXXÏgS Zhimak Tyem Orchestra. (PD) Ocara OCR 82
B/4 - 2:44
I
i
i
aat 3
I
I
laat 4
I
I
^C^j^y
Muziek in 1972 opgenomen in he^flBtt^Benin-rijk, b i j de verovering
door de Engelsen in 1896 grondig verwoest.
Belangrijk, want zeer
veel voorkomend.was het z.g. vraag-antwoord systeem. Dit ia een opname u i t Dahomey.
Neaaouhoué: Fête des Tohossou (PD) Contrepoint MC 20.093
B/2 - 1:21
Intonatie in Afrikaanse muziek i s zo belangrijk omdat die in de _taal
ook belangrijk i s . Klemtonen en toonhoogtes zijn essentieel,
•
\0itèt
daardoor i s M ertem-taal^zo makkelijk om te zetten in drum-taal: de
sprekende trom. Afhankelijk van ' t weer kan ongeveer 10 kilometer
overbrugd worden.
Lokele t r i b e : talking drum (PD) Decca LP 1169
eind A na; "Upper Congo" - 1:07
WtJb
Als je dus een bericht van een minuut hebt zoals d i t , kan ^Bt met
steeds ontvangen en weer doorgeven in een uur t i j d goed 500 kilometer
verder aankomen. Dat was a l heel vroeg b i j de kolonisten in Amerika
bekend, vandaar dat het gbbruik van drums verboden was. Vanwege de
angst voor algemene opstanden.£J Nog één stukje Afrikaanse muziek;
Meerstemmige zang zoals die veel voorkomt, in d i t geval religieuze ,
I
van de Baule stam in Ivoorkust.
laat 1 Baule: Glaou r i t e (PD) X-tra 1124
B/1 inf aan slot - 0:30
En hier vandaan de stap naar zwarte Amerikaanse religieuze muziek.
aat 5 St.Simon'a Island Sinters: Blow Gabriel (arr. John Davis) London
B/5 - 2:28
Drums bespelen mocht .niet in Amerika,/6r
r ril tJj.Ti.ry
. 'i
wat voor muziekyeran wel maakte, flfaar we weten dat vooral na 1800 het
evangelisatiewerk onder de ?:ta±tsï blanke plattelandsbevolking, de
dienstige .bijeenkomsten
open
lucht,predikanten
SMC camp meetings.
-NB 2->e
"pioniers^
op gang kwam bin
i j de
door
Engelse
geleidde godsgezangeTryWeT^en spirituals genoemd en in de eerate helft van de
vorige eeuw overgnnomen door de zwarte slaven die toen meer en meer
bij die evangelisatie betrokken werden. Op basis van de white s p i r i •
|
I
f
tuals ontsonden hun eigen Negro s p i r i t u a l s die in de loop der jaren
<<
,.—
,.—
jto-c
1
zeer afgeH
p g a M O H w een
een Afrikaans*
Afrikaans*1 karakmter
karakmter kregen.
kregen Alleen
Alleen in
in zeer
gebieden»zoals op de eilandjes voor de kust van Georgia.is daar nog
i e t s authentieks van terug te vinden. Dit "Blow Gabriel" werd 1959
op St. Simon opgenomen.
|
JAZZ GESCH. 1
= 3=
I
|
I
I
I
i
em
•
'
I
|
I
d (1)
cm.
.
I
I
I
I
De Verenigde Staten van Noord-Amerika werden gesticht op 4 j u l i 1776
toen de Engelse kolonisten zich onafhankelijk van het moederland
verklaarden./ln 1807 werd de import van slaven verboden maar goed
een halve eeuw l a t e r werden er nog 300 in Georgia aangevoerd./Als
gevolg van de machtsstrijd vanwege verschillende economische belangen,
brak 12 a p r i l 1^61 een burgeroorlog tussen de Noordelijke- en Zuidel i j k e staten uit.a«/op 1 januari 1863 werd in de Emancipation Declaration heè houden van slaven verboden. Voor het Zuiden werd dat
9 a p r i l 1865 toen generaal lee zich overgaf. Tien jaar daarna al
was de zwarte p p i r i t u a l in Europa en ook Nederland te horen - in gecultiveerde vorm door studenten van de Fisk Dniversity. In de zwarte
Amerikaanse kerkjes moefn ze toen ongeveer zo geklonken hebben.
S t . S i m o n ' s I s l a n d S i n g e r s : I'm gonna s a i l l i k e a ehip on the ocean
B/4 - 2:42
( a r r . H e n r y Morrison) Idem
Dat waren nogmaals de S t . S i m o n ' s I s l a n d S i n g e r s - " I ' m gonna s a i l
l i k e a s h i p on t h e o c e a n " .
M. 8 i j de puur blanke camp meetings
aan h e t begin van de 19e eeuw g i n g het e r z e e r e x t a t i s c h t o e . De s l a ven z u l l e n afiarYTets i n herkend hebben.en hun l a t e r e r i n g s h o u t s z i j n
wat d a t aangaat dus igjg& n i e i s j M ^ p r i m i t i e f A f r i k a a n s . Ook n i e t h e t
metrum d a t 4/4 i s , maar wel tempoden h e t a c c e n t u e r e n van de 2e en 4e
t e l , wat we i n Jazz de a f t e r - b e a t noemen. Deze r i n g s h o u t werd i n 1934
i n Louisiana opgenomen.
Joe Washington Brown & Austin Coleman + Congregation:
3:28
Run Old Jeremiah (PD) L i b r a r y of Congress AAFS
12 B
"Run Old Jeremiah" u i t . d e a r c h i e v e n van de L i b r a r y of
CongresB. Die s p i r i t u a l s hadden de e e r s t e s e r i e u z e b e l a n g s t e l l i n g
van blanken voor zwarte muziek t o t g e v o l g , i n 1867 vond d i e z i j n
n e e r s l a g i n het boek Slave Songs of the United S t a t e s , waarin a l s
t o e g i f t enkele w e r e l d l i j k e l i e d j e s . ^ n 1929 e n ' 5 1 verschenen e r f a c s i m i l e u i t g a v e n varj.
Wat j e e r n i e t i n tegenkomt: a r b e i d s l i e d e r e n ,
work s o n g s . Ook d i e moeten i n de e e r s t e h e l f t van de v o r i g e eeuw
o n t s t a a n z i j n , s i n d s 1830 v o o r a l b i j h e t aanleggen van spoorwegen,
waarbij zwaar werk synchroon gedaan moet worden./Dat d a a r zo l a a t wat
van bekend i s geworden: geen o p z i c h t e r z a l een n o t i t i e b o e k j e b i j z i c h
|
gehad hebben om t e k s t e n en melodiën v a s t te l e g g e n . Pas i n de j a r e n
d e r t i g / w e r d «0 veldwerk v e r r i c h t om wat e r aan worksongs over was
I
op t e nemen. Plantagewerk i n de h i t t e van Texas, 1939.
md (2) Clydo H l l l & droup: Lonii; hot summer daya (l'O) Librnry of Congreuu
.
T75S
AAFS 13 A
I
r
JAZZ GESCH. 1
4
= H=
"Long hot Bumrner day.s". En t e n s l o t t e een opn.-j.im: In "195'J ir/mnnVl
in de M i s s i s s i p p i Gevangenia in Larnbert - hot synchroon hakken v'j.n
eikehout en "Eighteen h a m e r s " . Dit was de eer at e af leving in De
Geschiedenis van de Jazz - MdR.
Johnny Lee Moore & Concicts: 18 hammers (J.L.Moore) London LTZ-K
B/3 - 2:41
15211
0 0 0 00
•L. H