Operatie aan het oor

Operatie aan het oor
Keel-Neus- en Oorheelkunde
Uw Keel-Neus-Oorarts (KNO-arts) heeft voorgesteld om uw oorklachten te
behandelen met een operatie. Deze folder geeft u informatie over zo’n operatie.
U kunt de folder thuis nog eens rustig nalezen.
Werking van het oor
Het oor is nodig voor het horen van geluid. Geluid is een luchttrilling. Deze
trilling komt via de gehoorgang bij een dun vlies (trommelvlies) aan, dat nu
eveneens in trilling raakt (zie figuur 1). Dit trommelvlies geeft deze trilling over
aan een keten van gehoorbeentjes. Dit zijn drie zeer kleine, met gewrichtjes
aan elkaar vastzittende botjes: hamer, aambeeld en stijgbeugel. De
gehoorbeentjes bevinden zich in een ruimte achter het trommelvlies, het
middenoor genaamd.
De geluidstrilling wordt uiteindelijk door de stijgbeugel doorgegeven aan het
eigenlijke gehoorzintuig, het binnenoor of slakkenhuis.
De signalen die als gevolg van het geluid in het slakkenhuis ontstaan, worden
via een zenuw naar de hersenen getransporteerd. Wanneer deze signalen
tenslotte aan de buitenkant van de hersenen, de hersenschors, zijn
aangekomen, dan worden we het geluid gewaar of anders gezegd: dan horen
we het geluid.
Figuur 1: het oor
1: buitenoor
2: middenoor
3: binnenoor
4: oorschelp
5: uitwendige gehoorgang
6: trommelvlies
7: stijgbeugel
8: aambeeld
9: hamer
10: slakkenhuis
Wanneer wordt een ooroperatie aangeraden?
In het algemeen geldt dat opereren zinvol kan zijn wanneer het probleem ligt in
de gehoorgang, het trommelvlies of in het middenoor (inclusief
gehoorsbeentjes). Bijvoorbeeld:
• Een te nauwe gehoorgang
• Een middenoorontsteking die niet geneest. Bij een ontsteking zal de arts
eerst proberen om het oor met medicijnen, meestal oordruppels en/of
antibiotica te genezen. In het algemeen lukt dat goed en geneest het oor
Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum
2
zonder nadelige gevolgen. Wanneer dit echter niet lukt, kan de ontsteking
een meer permanent karakter krijgen. In zo’n geval kan een operatie de
oplossing brengen.
• Bepaalde vormen van gehoorverlies. Indien na een periode van ontsteking
toch enige schade is overgebleven, bijvoorbeeld een gat in het trommelvlies
of een beschadiging aan een van de gehoorbeentjes, dan kan dit in het
algemeen met een operatie worden hersteld. Het kan voorkomen dat een
gehoorbeentje (meestal de stijgbeugel) is vastgegroeid aan zijn omgeving.
Hieraan hoeft geen ontsteking te zijn voorafgegaan. Ook deze oorzaak van
gehoorverlies kan met een operatie vaak worden verholpen.
Soorten ooroperaties
Wanneer de gehoorgang te nauw is, kan deze met een operatie wijder gemaakt
worden. Het merendeel van de ooroperaties betreft operaties aan trommelvlies
en middenoor. In het algemeen wordt hierbij het oor geopend via een snede
achter de oorschelp.
Uit de hierboven genoemde redenen om te opereren heeft u wellicht al
begrepen, dat grofweg een onderscheid gemaakt kan worden in twee typen
operatie: sanerende en gehoorverbeterende operaties.
Een sanerende operatie heeft als doel de aanwezige ontsteking in het oor te
verwijderen en het oor op deze wijze te genezen. Vaak is het bij deze ingreep
nodig om niet alleen het middenoor te openen, maar ook het daarachter
gelegen deel van het schedelbot. Bij bepaalde ontstekingen is het bovendien
gewenst om het oor, ook wanneer na de operatie geen klachten meer bestaan,
na ongeveer een jaar opnieuw met een operatie te openen en te controleren.
Een gehoorverbeterende operatie heeft als doel het gehoor te verbeteren. Dit
kan door een trommelvliessluiting, een herstel van de gehoorbeenketen, het
gedeeltelijk vervangen van de vastzittende stijgbeugel, etc. In sommige
gevallen zal daarbij gebruik gemaakt moeten worden van kunststofmateriaal.
Gelukkig is het in veel gevallen mogelijk om tijdens dezelfde operatie zowel de
ontsteking te verwijderen als de oorzaak voor de slechthorendheid weg te
nemen. In dat geval is de operatie dus zowel sanerend als gehoorverbeterend
geweest.
Verdoving
Meestal vindt de operatie onder volledige narcose plaats. In bepaalde gevallen
bestaat er een voorkeur om de ingreep onder plaatselijke verdoving te
verrichten. Het verblijf in het ziekenhuis is mede hierdoor afhankelijk van het
type operatie. Uw behandelend arts kan u dat van tevoren vrij nauwkeurig
vertellen.
Na de operatie
Een ooroperatie is na afloop in het algemeen weinig pijnlijk, ook als daarbij
bepaalde botgedeelten van de schedel uitgeboord moeten worden. Een lichte
pijn in of rond het oor of wat spierpijn in de nek kan voorkomen.
Wanneer het evenwichtsorgaan bij de ontsteking betrokken is, kunnen er wat
duizeligheidklachten zijn. Deze zijn in de meeste gevallen van voorbijgaande
aard.
Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum
3
Complicaties
Bij iedere operatie, ook een ooroperatie, is er sprake van enig risico. Een
ooroperatie wordt echter verricht onder een operatie microscoop met een sterke
vergroting. Hierdoor is elk deel van het oor tijdens de operatie goed zichtbaar
zodat de ingreep zeer nauwkeurig kan gebeuren. Het gevolg is, dat
complicaties bij ooroperaties in de praktijk weinig voorkomen.
Voor de volledigheid worden de belangrijkste complicaties hieronder
beschreven.
De meest bekende is een onbedoelde afname van het gehoor door
beschadiging van het slakkenhuis. Dit kan plaatsvinden door een mechanisch
letsel tijdens de operatie. Het kan echter ook door de oorontsteking zelf worden
veroorzaakt. Een dergelijke zintuiglijk gehoorverlies is in het algemeen blijvend.
Het evenwichtsorgaan bevindt zich in de nabijheid van het slakkenhuis. Bij een
ooroperatie kan dus ook een beschadiging van het evenwichtsorgaan optreden.
De hierdoor veroorzaakte duizeligheidklachten verdwijnen in het algemeen
binnen een paar maanden.
Door het middenoor loopt een dunne zenuw die van belang is voor de smaak
van een tonghelft. Deze zenuw kan bij de operatie intact gelaten worden.
Wanneer de zenuw tijdens de operatie echter moet worden doorgesneden,
ontstaat een verminderde en veranderde sensatie van de tong (zoet, zuur, zout
en bitter) aan deze tonghelft. Deze klacht neemt na verloop van enige weken
snel af en verdwijnt op den duur meestal volledig.
De aangezichtszenuw, verantwoordelijk voor de bewegingen van het gelaat,
loopt door hetzelfde gedeelte van het schedelbot waarin ook het gehoororgaan
ligt. Letsel aan deze zenuw is bij ooroperaties uiterst zeldzaam.
Wellicht ten overvloede, de bovengenoemde complicaties zijn met name voor
de volledigheid vermeld. Ze komen in de praktijk zelden voor.
Resultaat
Hierover is niet zondermeer een uitspraak te doen, omdat er zo veel
verschillende redenen bestaan voor het verrichten van een operatie aan het
oor. Zie “Wanneer wordt een ooroperatie aangeraden?”. Uw arts zal zo
zorgvuldig mogelijk proberen te schatten, hoe groot in uw geval de kans is op
een afname van de klachten. Ook het (geringe) risico van complicaties zal
hierbij worden meegewogen.
Tenslotte
Het is niet mogelijk om in een folder alle details voor elke situatie te beschrijven.
Het kan zijn dat er voor u ondanks de uitleg van uw arts nog onduidelijkheden
zijn. Ook is het mogelijk dat u over eventuele nadelige gevolgen van de ingreep
nog nader uitleg wilt hebben. Aarzel in deze gevallen niet om uw KNO-arts om
aanvullende uitleg te vragen. De KNO-arts zal uw vragen graag beantwoorden.
Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum
4
Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum
5
De inhoud van deze folder stemt overeen met de gelijknamige folder van de
Nederlandse Vereniging voor Keel- Neus- Oorheelkunde en Heelkunde van het
Hoofd-Halsgebied.
© 07-2012
Internet
www.orbismedischcentrum.nl
094
Keel-, neus- en oorheelkunde
Meldpunt Oost 02
Afsprakennummer 088 - 459 5391
Informatienummer 088 - 459 5394
Maandag t/m vrijdag van 08.30 – 17.00 uur