Aandacht voor kanker Complementaire zorg Complementaire zorg inhoud • • • • • • Wat betekent complementaire zorg Onderscheid met andere soorten zorg Wie mag het doen Welke interventies Casussen Discussie over complementaire zorg Complementaire zorg Betekenis ‘Complementaire zorginterventies zijn die verpleegkundige interventies binnen het verpleegkundig proces en de verpleegkundige praktijk, die toegepast worden op basis van natuurlijke therapieën om het zelfhelend vermogen van de patiënt te ondersteunen, stimuleren of activeren en waarbij de zorg betrekking heeft op de mentale, emotionele, lichamelijke, spirituele en sociale behoeften van de patiënt, zodat deze een staat van welbevinden kan (her-) winnen’ (Astrid Noorden, 1996) Complementaire zorg Paar uitgangspunten • Complementaire zorg stelt zich als doel het welbevinden van de zorgvrager te vergroten; • Uitgangspunt is het holistisch mensbeeld; • De interventies gebruiken stoffen uit de natuur en/of gaan uit van het energetisch principe ; • De interventies stimuleren het zelfhelend vermogen; • De kwaliteit van de aanwezigheid en aandacht van de zorgverlener spelen een belangrijke rol in de toegepaste interventies; 1 Complementaire zorg Termen toegelicht • Holistisch mensbeeld: De ‘hele mens’ is meer dan de som der delen. Juist de integratie, de samenhang van alle aspecten maakt ieder mens uniek. • Zelfhelend vermogen: Ieder mens beschikt over zelfhelend vermogen; wanneer we een snee of verkoudheid hebben is ons systeem in staat dit te genezen. • Energetisch principe: ieder mens bezit levensenergie. Symptomen van ziekte worden gezien als een uiting van verstoorde levensenergie Complementaire zorg Betekenis • Complementaire zorg betekent letterlijk aanvullende zorg. Deze zorg komt dus niet in plaats van de gangbare zorg maar vormt daarop een aanvulling en doet dit vanuit een holistische mensvisie. Complementaire zorg Onderscheid • Onderscheid met alternatieve zorg; het woord zegt het eigenlijk al. Alternatief tegenover aanvullend • Onderscheid met therapieën die op “grens” liggen zoals therapeutic touch of reiki Complementaire zorg Onderscheid • Lastig: De KNMG wijst alle complementaire en alternatieve geneeswijzen af die niet door artsen worden uitgevoerd. Gooit daarmee complementaire zorg en alternatieve zorg op 1 hoop Complementaire zorg Voor wie • Chronisch zieken, oncologische patiënten en patiënten in de palliatieve fase blijken baat te hebben. • Ook in de psychiatrie, ouderenzorg en kinderverpleging wordt het toegepast Complementaire zorg Wie doet het? Een Amerikaanse verpleegkundige verwoordt treffend waarom complementaire zorg hoort binnen het verpleegkundige domein: “Gebruik van complementaire interventies is een deel van het erfgoed van de verpleegkundige. Toepassing ervan geeft de mogelijkheid voor verpleegkundigen om autonoom zorg te verlenen. Als verpleegkundigen complementaire zorg integreren in het zorgplan kunnen zij laten zien dat zij op holistische wijze zorg verlenen. En juist dit is een hoofdkenmerk van verpleegkunde” (Snyder, 2001). Complementaire zorg interventies 1. 2. 3. 4. 5. We gaan uit van de 4 meest bekende. Ook beschreven in de richtlijn complementaire zorg. Luisteren naar muziek Klassieke massage ontspanningsoefeningen toepassen van etherische oliën Warmte en koude toepassen Complementaire zorg Muziek Complementaire zorg muziek • Wie houdt er niet van muziek? Iedereen kent de helende werking van de juiste muziek op het juiste moment. Muziek dient afgestemd te worden op de smaak en emoties van de zorgvrager. Muziek kan soms veel meer zeggen dan woorden… • contra-indicaties: • psychiatrische problematiek waarbij wanen en hallucinaties optreden • delier Complementaire zorg massage Complementaire zorg massage • toegepast ter verlichting en afleiding • bevordering van ontspanning, welbevinden en/of rust. contra-indicaties: • extreme angst en/of ernstige onrust • toename van de klacht tijdens de massage • lokale factoren op de te masseren plaats: zenuwpijn, wonden, infectie, metastasen, trombose, infuus e.d. Complementaire zorg Massage Complementaire zorg ontspanningsoefeningen Complementaire zorg ontspanningsoefeningen • Ontspanning = afwezigheid van hoge spierspanning, gevoelens van angst en spanning en spanning. 3 soorten: • ontspanning via ademhalingsoefeningen • ontspanning via fysieke activiteit • ontspanning via cognitieve activiteit Complementaire zorg Etherische oliën Complementaire zorg Etherische oliën • Etherische oliën zijn zeer geconcentreerde, geurende, vluchtige oliën die worden en gebruikt voor verzorging, genezing en om te verwennen. Etherische oliën hebben allemaal een andere werking. Inzet kan bijvoorbeeld in: massageoliën, baden, kompressen om te verdampen. Complementaire zorg Discussie • Moet complementaire zorg worden aangeboden door organisatie? • Hoe ga je om met kosten? • Alles binnen de indicatie? • Cliënt zelf betalen? • Opleiding vanuit organisatie aanbieden? Complementaire zorg Tot slot