De eventuele matiging van het niet

De eventuele matiging van het nietconcurrentiebeding in het
vennootschapsrecht
FORUM ADVOCATEN BVBA
Nassaustraat 37-41
2000 Antwerpen
T 03 369 95 65
F 03 369 95 66
E [email protected]
W www.forumadvocaten.be
1
Niet-concurrentiebeding: algemeen
 Doel: het cliënteel en/of de knowhow van (een
van) de contractspartijen beschermen
 Slechts voor bepaalde contractvormen specifiek
wettelijk geregeld
Arbeidsovereenkomsten
Handelsagentuurovereenkomsten
 In het vennootschapsrecht niet wettelijk
geregeld
2
Niet-concurrentiebeding
vennootschapsrecht
in
het
 Niet-concurrentiebeding is echter in het
vennootschapsrecht ook een nuttig instrument
Verbod voor bestuurders/ zaakvoerders en/of
aandeelhouders
om
vennootschap
te
beconcurreren
o Statuten vennootschap
o Aanstellingsovereenkomsten van bestuurders of
aandeelhoudersovereenkomsten
Bescherming van het overgedragen cliënteel
o Overeenkomsten tot overdracht van
handelszaak, bedrijfstak of van aandelen
een
3
Niet-concurrentiebeding
ondernemen
vs.
vrijheid
van
 Decreet d’Allarde (1791): eenieder is vrij om
naar eigen goeddunken elke handel te drijven of
elk beroep, bedrijf of ambacht uit te oefenen
 Wetboek Economisch Recht: principe van
algemene vrijheid van ondernemen (artikel II.3
en II.4 WER)
4
Niet-concurrentiebeding
ondernemen
vs.
vrijheid
van
 Vrijheid van ondernemen houdt ook de vrijheid
in
om
de
eigen
ondernemingsvrijheid
contractueel te beperken
Opgelet!
o Vrijheid van handel en nijverheid
openbare orde → absolute nietigheid
raakt
de
Niet-concurrentiebeding mag er nooit toe
leiden dat de ondernemingsvrijheid van één
van de contractanten fundamenteel wordt
aangetast
5
Oorspronkelijk: consensus in rechtspraak en
rechtsleer
 Niet-concurrentiebeding slechts geoorloofd indien:
Beperkt in de tijd
Beperkt in de ruimte
Beperkt wat betreft de aard van de uitgesloten
activiteiten
 Geen wettelijk kader
De rechter beoordeelt de rechtsgeldigheid van
het concurrentiebeding
o Rechtspraak < 2015
 Ofwel concurrentiebeding geldig
 Ofwel concurrentiebeding in zijn totaliteit nietig
6
Arrest Hof van Cassatie 23 januari 2015
 Cassatieberoep tegen arrest Hof van Beroep Gent 17
december 2012
 In casu: overeenkomst tot overdracht van
bedrijfstakken
o Verbod voor overnemende vennootschap om welbepaalde
activiteiten te ontwikkelen
 Concurrentieverbod van 17 jaar
o Clausule in overeenkomst die bepaalt dat indien een
bepaling (geheel of gedeeltelijk) nietig zou zijn, deze blijft
bestaan voor het deel dat wettelijk toegelaten is
 Dictum Gent: concurrentieverbod van 17 jaar is te
lang → strijdig met vrijheid van handel en nijverheid
→ nietigheid volledig concurrentiebeding (absolute
NH)
7
Arrest Hof van Cassatie 23 januari 2015
 Cassatie: De rechter is bevoegd om een
onwettig niet-concurrentiebeding te herleiden tot
“wettelijke grenzen”
Nietigheid beperken tot het deel van het
beding dat in strijd is met de bepaling van
openbare orde
Rekening houden met bedoeling van partijen
Voorwaarde:
partijen
moeten
deze
mogelijkheid in hun overeenkomst voorzien
8
Besluit
 Voorzie een matigingsclausule in het nietconcurrentiebeding
Matiging door de rechter mogelijk
Geen
nietigheid
van
volledig
nietconcurrentiebeding
Meer rechtszekerheid
9
Meer weten?
 Gent 17 december 2012, 2012/AR/846
 Cass. 23 januari 2015, C.13.0579.N
10
Contact
Forum Advocaten: Altijd bereikbaar.
FORUM ADVOCATEN BVBA
Nassaustraat 37-41
2000 Antwerpen
T 03 369 95 65
F 03 369 95 66
E [email protected]
W www.forumadvocaten.be
FORUM ADVOCATEN
 03/369.95.65
[email protected]
www.forumadvocaten.be
11