Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Auteurs R.A. de Bock ; Jorick Boll Laatst gewijzigd 02 december 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/89036 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt. Inhoudsopgave Inleiding Zonnestelsel Stap 1: Grootte binnen ons zonnestelsel Stap 2: Afstanden binnen ons zonnestelsel Stap 3: De afstanden rond Nieuw-Vennep Stap 4: De afstanden rond de Haarlemmermeer Info over planeten Aardbol en aardas Stap 5: De bolvorm Stap 6: Draaien om de aardas Stap 7: De scheve aardas Stap 8: De seizoenen Film Stap 9: Maken van de film Stap 10: Bewerken van de film Stap 11: Air-droppen van de film Stap 12: Gemaakte filmpjes Afsluiting Wat heb je geleerd? Wat heb je gedaan? Over dit lesmateriaal Pagina 1 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Inleiding In deze masterclass onderzoeken we de positie van de Aarde in ons zonnestelsel en de bewegingen die onze planeet daarbinnen maakt. Vervolgens maken we een stopmotion-video waarmee we het ontstaan van de seizoenen verklaren. Wil je meer weten over een planeet? Bekijk dan de filmpjes van SchoolTV onder de knop: Info over planeten Pagina 2 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Zonnestelsel Stap 1: Grootte binnen ons zonnestelsel Je krijgt een bol van piepschuim, waarvan je later in deze les een globe gaat maken. Opdracht 1: Meet de doorsnede van deze bal van piepschuim. Hoeveel cm bedraagt deze? Kies uit: 4 cm; 6 cm; 8 cm; 10 cm. Om de zon draaien acht planeten. De aarde is maar een ‘kleine’ planeet; de zon is 110 keer groter. Opdracht 2a: Wat voor soort hemellichaam is onze zon? b: Hoeveel cm in doorsnede zal een model van de zon zijn in verhouding tot de aarde van piepschuim? c: Hoeveel keer past ‘deze zon’ in het klaslokaal? Opdracht 3: De doorsnede van de maan is iets meer dan ¼ van de aarde. Hoe groot is dan een bolletje dat de maan voorstelt? Opdracht 4: Bekijk de afbeelding hieronder. a: Wat is de grootste planeet van ons zonnestelsel? De doorsnede van deze planeet is 11 keer die van de aarde. b: Hoe groot zal deze planeet van piepschuim zijn? Zon en planeten naar grootte Pagina 3 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Stap 2: Afstanden binnen ons zonnestelsel De afstanden in ons zonnestelsel zijn erg groot. Het zonlicht doet er bijvoorbeeld 8 minuten en 20 seconden over om de Aarde te bereiken. Opdracht 5: De lichtsnelheid bedraagt bijna 300.000 km per seconde. Hoe groot is de afstand tussen de zon en de Aarde? We gaan de afstanden omrekenen naar het model met de aardbol van piepschuim. Opdracht 6: Bereken de afstand tussen de zon en de Aarde in ons model. Deze afstand is bijna 12.000 keer de doorsnede van de aarde. Stap 3: De afstanden rond Nieuw-Vennep Bekijk de kaart van Nieuw-Vennep en omgeving; van deze kaart krijg je een versie op papier. De plek van het HVC staat met het logo aangegeven. Opdracht 7: Zoek op de kaart jouw huis en jouw school en zet daar een kruisje. In ons model plaatsen we de zon in het centrum van Nieuw-Vennep, bij de Witte Kerk. Opdracht 8a: Welke cirkel geeft de baan van de Aarde aan? b: Schrijf op je blad de namen van de planeten op de juiste plaats. Pagina 4 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Stap 4: De afstanden rond de Haarlemmermeer Alle planeten draaien, met verschillende snelheden, in dezelfde richting om de zon in min of meer cirkelvormige banen. Bekijk maar eens de animatie van 'Ruimtevaart in de klas'. (FLASH vereist) Opdracht 9a: Welke cirkel geeft de baan van de Aarde aan? b: Hoeveel dagen duurt een complete omloop van onze planeet rond de zon? c: Schrijf op je blad de namen van de planeten op de juiste plaats. Mars staat 1½ keer verder van de zon dan de Aarde. Een ruimteschip doet er zo'n negen tot twaalf maanden over om bij Mars te komen; enkele reis! De meest verre planeet van het zonnestelsel staat 30 keer verder weg van de zon dan de Aarde. Opdracht 10a: Welke planeet staat het verst van de zon? b: Maak eens een schatting van de afstand op de kaart hieronder van de Witte Kerk naar de baan van deze planeet? c: Hoe lang zou je, lopend in ons model, er over doen om die planeetbaan te bereiken? d: Hoe lang ben je als ruimtevaarder minstens onderweg zijn? Pagina 5 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Info over planeten Wil je meer weten over een planeet? Klik dan op één van de links van SchoolTV hieronder: de kleinste planeet de heetste planeet de blauwe planeet de rode planeet de grootste planeet de één na grootste planeet de zevende planeet de verste planeet Pagina 6 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Aardbol en aardas Stap 5: De bolvorm Omdat de Aarde helemaal rond is, ontvangt niet elke plek op onze planeet evenveel zonne-energie. Bekijk de afbeeldingen hieronder en let op de zonnestand op Aarde. (Heb je FLASH, klik dan op het plaatje hieronder en beweeg de zaklantaarn) Opdracht 11: Maak de zinnen kloppend: In de buurt van de evenaar schijnt de zon schuin/recht op Aarde. Gebieden in de buurt van de evenaar ontvangen hierdoor minder/meer zonne-energie Daardoor is het er warmer/kouder dan op andere plekken op Aarde. Stap 6: Draaien om de aardas Opdracht 12: Gebruik het bolletje van piepschuim. a: Zoek de ‘las’ in het midden van de bol op en teken daar met viltstift de evenaar. b: Geef met een stip de noord- en zuidpool weer. Prik een satéprikker in de noordpool in doorboor de globe via het middelpunt. Probeer er bij de zuidpool weer uit te komen. Lukt dat niet helemaal, dan is dat geen probleem. c: Pak de satéprikker aan beide uiteinden vast en draai eraan. Wat gebeurt er dan? Pagina 7 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Dwars door de Aarde 'loopt' er ook zo'n 'satéprikker'; die noemen we de aardas. De aardas gaat door de zuid- en de noordpool. Opdracht 13: Hoe lang doet de Aarde erover om één keer om de eigen as te draaien? Stap 7: De scheve aardas Stel je een grote glasplaat voor. In het midden ligt een brandend waxinelichtje dat de zon voorstelt en erom heen draait een bolletje. Dit bolletje (= de Aarde) maakt twee bewegingen: 1: draaiing om de zon in één jaar 2: draaiing om de eigen aardas in één dag Het bijzondere is, dat de aardas niet loodrecht op de glasplaat staat, maar een beetje scheef. Opdracht 14: Neem nu een hompje boetseerklei en prik hier de satéprikker in. Zorg ervoor dat de 'aardas' een beetje scheef staat. Stap 8: De seizoenen Bekijk de afbeelding hieronder; heb je FLASH, dan kun je een animatie bekijken door op de afbeelding te klikken. De Aarde draait rond de zon in een halfjaar van de positie links naar de positie rechts. Opdracht 15: Welk seizoen heeft Nederland in de linker positie en welk seizoen in de rechter? Pagina 8 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Pagina 9 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Film Stap 9: Maken van de film Gebruik voor deze opdracht de app 'Stop Motion' Zoek een plek op waar je de ruimte hebt, bijvoorbeeld de lege vloer van het lokaal. Zet in het midden een brandend waxinelichtje dat de zon voorstelt. Zet de ‘aarde’ op enige afstand en verplaats, terwijl je steeds (bijvoorbeeld schuin van boven af) een opname maakt, de ‘aarde’ in een ruime cirkel om de ‘zon’. Let erop dat de aardas (= de satéprikker) steeds in dezelfde richting en onder dezelfde hoek blijft staan. Heb je de opnames af, monteer dan op de juiste plek in je film de woorden zomer en winter. Zorg voor een mooie titel en intro. Dit kan je doen door op de button te klikken in de app. Vrij naar: ‘Aarde en seizoenen’, www.ruimtevaartindeklas.nl Stap 10: Bewerken van de film Voor het bewerken van de film kan je gebruik maken van deze button: Bewerk de film zodat je de volgende elementen er in verwerkt hebt: - Thema naar keuze - Movie Name - Cast Daarnaast kan je ook nog uitleg geven tijdens het filmpje. Gebruik hiervoor deze button: Stap 11: Air-droppen van de film Om deze film op de website te zetten moet je hem Airdroppen naar een van de docenten. Ga hiervoor eerst terug naar het hoofdmenu met deze button: Klik dan op 'Save to Camera Roll'. Vanuit de app Foto's kun je de film vervolgens Airdroppen naar 'Mr. Boll' of 'R.A. de Bock' Stap 12: Gemaakte filmpjes De gemaakte filmpjes van woensdag 30 november 2016: Jill en Jennifer Pagina 10 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Zoë en Thijs Daniel en Casper Mahir en Thomas Lars en Robin Quin, Yoshua en Yannick Daan en Friso Het was een gezellige middag, dank voor jullie komst! Mr. de Bock en Mr. Boll De gemaakte filmpjes van woensdag 16 november 2016: Chadi en Julia Thijmen en Arjan Mats en Stan Isabella en Veronica Kyara en Cleo Luuk en Jasper Max, Sven en Thomas Aida en Catharina Jesse en João Wij vonden het een toffe middag, bedankt voor jullie komst! Mr. de Bock en Mr. Boll De gemaakte filmpjes van woensdag 9 november 2016: Lennard en Matthijs Jesse en Danilo Daphne en Larissa Lisa en Robine Sjoerd Pellicaan Wij hebben er van genoten en we hopen jullie ook! Mr. de Bock en Mr. Boll Pagina 11 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Afsluiting Wat heb je geleerd? Dat: ons zonnestelsel uit een ster met 8 planeten bestaat deze in dezelfde richting draaien in bijna cirkelvormige banen de aarde naar verhouding een kleine planeet is de afstanden in ons zonnestelsel erg groot zijn de aarde om de zon en om de schuine aardas draait door deze twee bewegingen de seizoenen ontstaan Bron: www.ruimtevaartindeklas.nl Wat heb je gedaan? Je hebt: gewerkt met een iPad een aardbol gemaakt met daarop de evenaar en de polen een filmpje over het ontstaan van zomer en winter opgenomen daarvan een videobewerking gemaakt https://youtu.be/HwYCDnd51vk Pagina 12 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Pagina 13 Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion' Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs R.A. de Bock ; Jorick Boll Laatst gewijzigd 02 december 2016 om 10:35 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 1; PO groep 8; VWO 1; Leerinhoud en Aarde in het zonnestelsel en heelal; Planeten in het zonnestelsel; Draaiing van doelen de aarde; Systeem aarde; Aardrijkskunde; Exogene processen; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting Pagina 14 2 uur en 0 minuten Masterclass 'De planeet Aarde in stopmotion'