KS11 28-30.indd - Warmtepompplein

klimaattechniek
lucht-waterwarmtepomp
kan concurrentie met cv-ketel
aan
Leveranciers van water-waterwarmtepompen zijn er
kennelijk beter in geslaagd de voordelen van hun
systemen voor het voetlicht te brengen. Voortdurend
wijzen zij op de hogere cop’s van hun systemen in ver-
gelijking met de lucht-waterwarmtepompen. Maar als
er wordt gekeken naar de prestaties over een langere
termijn – de seasonal performance factor (spf) – dan
doen lucht-waterwarmtepompen zeker niet onder
voor hun broertjes die grondwater als energiebron
gebruiken.
De vooroordelen over lucht-waterwarmtepompen, als
zouden het toestellen zijn die zelden de prestaties
halen die de fabrikanten voorspiegelen, worden in elk
geval door www.liveheatpump.nl van tafel geveegd.
Bezoekers van deze site kunnen dagelijks de pres-
taties volgen van een vijftiental warmtepompen in
Nederland en België.
De toepassing van de lucht-waterwarmtepomp wacht
Vriesbeveiliging
Dat lucht-waterwarmtepompen doorgaans een lagere
cop-waarde
hebben, heeft vooral te maken met de be-
nog steeds op een echte doorbraak. Waar de water-
veiliging tegen bevriezen. Lucht-waterwarmtepompen
waterwarmtepompen met de toch ook niet echt goed-
men dat de buitenunit bevriest. De meeste toestellen
kope bodembronnen langzaam maar zeker terrein
winnen, wil het maar niet lukken met de acceptatie
van de lucht-waterwarmtepomp. Toch kan de luchtwaterwarmtepomp de concurrentie met de cv-ketel
best aan.
moeten bij buitentemperaturen rond de 2 °C voorko-
doen dat door de opgewekte warmte terug te sturen
naar de unit. Daardoor daalt de
pomp meteen.
cop-waarde
van de
Maar het kan ook anders, zoals de oplossing van
General. General haalt de warmte uit de warmtewisselaar van de binnenunit, dit is een buffervaatje
van 17 liter waarin een concentrische (buis-in-buis)
warmtewisselaar zit. Hierdoor is de warmte meteen
beschikbaar. De General-pompen hebben daardoor
een korte ontdooiperiode. Andere aanbieders van
lucht-waterwarmtepompen gebruiken een platenwisselaar. Op zich een slimme manier voor snelle levering
van warmte, echter met een beperkte waterinhoud
zodat de warmte ook nog uit de woning moet worden
gehaald.
Concurrentie
Vanuit energetisch, milieutechnisch en economische
gezichtspunt kan een lucht-waterwarmtepomp de
concurrentie met de cv-ketel best aan. Voorwaarde
is wel dat de woning goed is geïsoleerd. De grootte
van het toestel kan in een klein huis een reden zijn
om er vanaf te zien. Het toestel is toch wat forser dan
de compacte hr-ketel waarmee de consument tegen-
woordig is verwend, zeker wanneer de warmtepomp
ook nog voorziet in warm tapwater. En natuurlijk, de
investering is 2,5 tot 3 keer hoger dan een cv-toestel.
tekst: mari van lieshout fotografie: industrie
28
KS11 28-30.indd 28
Maar de prijs is al lang terugverdiend voordat het ap-
intech K&S
November ’12
29-10-12 14:24
paraat is afgeschreven. De buitenunit kan ook een argument zijn om er van af te zien; maar de aanbieders
hebben tegenwoordig fraaie oplossingen om de unit
een beetje buiten het gezichtsveld te houden.
Wat een lucht-waterwarmtepomp echter wel kan en
een cv-ketel niet, is koelen. Het toestel kan namelijk
koud water maken en dat door het afgiftesysteem voe-
ren. Een probleem bij een lucht-waterwarmtepomp is
wel het ontvochtigen. Dat is namelijk niet mogelijk en
daarom moet je oppassen dat er geen condensatie optreedt; het is dus zaak niet lager te koelen dan 18 °C om
boven het dauwpunt te blijven. Met die temperatuur
kan de ruimtetemperatuur doorgaans wel een graad
of drie naar beneden worden gebracht. Ontvochtiging
is overigens wél weer mogelijk in combinatie met het
juiste afgiftesysteem. Ventilatieconvectoren van Jaga
bijvoorbeeld kunnen condensvocht afvoeren. Als bij de
installatie vervolgens de leidingen dampdicht worden
geïsoleerd, is ook koeling onder de 18 °C mogelijk.
Kortom, de doorbraak van de lucht-waterwarmtepomp laat dan wel op zich wachten maar er zijn eigenlijk geen steekhoudende argumenten om het geloof in
dit type warmtepomp op te zeggen.
Nefit
Voor wie niet definitief afscheid wil nemen van de
cv-ketel zijn er innovatieve hybride systemen. Het
systeem van Nefit bijvoorbeeld. De Nefit MultiLine-
lucht-waterwarmtepomp wordt gekoppeld aan een
hr-ketel van Nefit. De combinatie zorgt voor comfortabele verwarming en warm water en bespaart tot
Jeroen Koole uit Lunteren verving zijn cv-ketel tot ongeloof van het gasbedrijf
door een lucht/waterwarmtepomp.
35 procent energie en CO2-uitstoot. De bediening via
de hydromodule. Deze module geeft de energie af aan
biedt verschillende regelopties. Een groot voordeel van
warme water via een buffervat naar de radiatoren of
de bekende Nefit ModuLine 400-kamerthermostaat
de MultiLine is dat het systeem eenvoudig kan worden
gemonteerd in de nieuwe én bestaande bouw. De
stille buitenunit – 46 dB(A) – en binnenunit zijn met
elkaar verbonden door een transportcircuit met een
het water waardoor dit opwarmt. Vervolgens gaat dit
vloerverwarming. Het warme tapwater komt van de
cv-ketel. Het systeem heeft net als bij de cv een thermostaatregeling.
koudemiddel. De buitenunit ontrekt warmte aan de
Itho Daalderop
tuur geeft de binnenunit de warmte vervolgens af aan
bride systemen gedoken. In de
omgevingslucht. Na opwaardering van de temperahet (lt-)cv-circuit.
Ecodan
Een vergelijkbare oplossing heeft Duraklima, het in
de warmtepomptechniek gespecialiseerd bedrijf van
Alklima, met het Ecodan-concept. Hierbij is de luchtwaterwarmtepomp eveneens gekoppeld aan de cv-ketel. Als het extreem koud is springt de cv-ketel bij voor
het verwarmen van de woning om een zo optimaal
mogelijk rendement te behouden. De warmtepomp
haalt energie uit de buitenlucht en geeft deze af aan
Ook Itho Daalderop is in de ontwikkeling van de hyhp
Cool Cube en Basic
Cube werken twee toestellen samen. De hp Cool Cube
– een lucht-water warmtepomp – haalt warmte uit
de omgevingslucht en zet deze om in warmte voor de
verwarming van een woning. De Basic Cube – een hrcv-ketel – zorgt voor warm tapwater en springt bij als
de warmtevraag groter is dan de lucht-waterwarmtepomp aan kan. De leverancier ziet in de toepassing van
dit hybride verwarmingssysteem een ideale manier
om te voldoen aan de strenge milieueisen die aan
nieuwbouwwoningen worden gesteld. Daarbij wordt
gewezen op het feit dat de
epc-reductie
kan oplopen
intech K&S
November ’12
KS11 28-30.indd 29
>
29
29-10-12 14:24
lucht-waterwarmtepomp kan concurrentie met cv-ketel aan
tot 0,33. Net als de overige lucht-waterwarmtepomp-
De producent stelt zelf trots dat het systeem de
voor topkoeling. Dit wil zeggen dat de temperatuur
bepaalt. De toerentalgeregelde compressor levert al-
systemen kan het systeem van Itho Daalderop zorgen
in de woning enkele graden kan worden gekoeld ten
opzichte van de buitentemperatuur.
Grotere range
Geen hybride systeem, maar wel fraai presterende
lucht-waterwarmtepompen bieden producenten als
General, Stiebel Eltron, Nibe of Western. Zij bedienen
de markt met warmtepompen in een steeds grotere range. Om met de laatste te beginnen, Western
Airconditioning heeft de reeks Fusio lucht-waterwarmtepompen uitgebreid met zes modellen tussen
nieuwe norm in de lucht-water warmtepomptechniek
tijd slechts zoveel energie als op dat moment nodig is.
En door het gebruik van kooldioxide als natuurlijk koel-
middel worden nieuwe wegen in de warmtepomptechniek bewandeld die vooral een heel efficiënte
warmwaterbereiding opleveren. Het systeem bestaat
uit een warmtepomp en boiler (200 liter) en is goed
toepasbaar in nieuwbouw en bestaande bouw. De
warmtepomp is geschikt voor wandmontage en wordt
zowel elektrisch als hydraulisch met de boilermodule
verbonden.
de 6,5 en 16 kW. De bestaande range bestond uit twee
Ketel eruit
met een invertergeregelde compressor. De hydromo-
vanging toe is, zullen toch niet veel particulieren de
modellen van 3,8 en 7 kW. Het systeem is uitgevoerd
dule, het binnendeel, is standaard voorzien van een
warmtewisselaar, waterpomp, verwarmingselement
en een duidelijk bedieningspaneel.
Nibe heeft de Nibe Split, een drie-in-een-systeem, dat
zowel verwarming als koeling kan verzorgen en warm
water kan leveren. De warmtepomp levert 3,5 – 12 kW
verwarming en tot 12 kW koeling. Nibe wijst op de zeer
stille werking van zowel de binnen- als de buitenunit.
De producent stelt dat er momenteel in Europa geen
vergelijkbare warmtepomp leverbaar is met een lager
geluidsniveau. De warmtepomp is koppelbaar aan
bestaande systemen, zoals radiatoren, convectoren
en vloerverwarming. Daarnaast kan echter ook een
externe warmtebron worden aangesloten, zoals een
zonlichtsysteem of een bestaande cv-ketel. De Nibe
Split is dus geschikt voor mono- en bivalente systemen. Bij toepassing in een bivalent systeem kan de
cv-ketel worden gehandhaafd.
Stiebel Eltron baart opzien in de markt met de wpl 5n.
Keuze te over. Maar wanneer de cv-ketel aan ver-
moed hebben om afscheid te nemen van het toestel
en over te stappen op een lucht-waterwarmtepomp.
Jeroen Koole uit Lunteren deed dat wel. Als technisch
adviseur van Thercon, Nederlands leverancier van
General lucht-waterwarmtepompen, beschikte hij dan
ook over voldoende kennis en vertrouwen om die
stap te zetten. ‘Het gasbedrijf belde me wel drie keer
op met de vraag of ik echt wilde dat ze de gasmeter
weghaalden’, vertelt Koole. Hij heeft in zijn woning de
Waterstage, de lucht-waterwarmtepomp die General
heeft ontwikkeld voor de bestaande bouw. Het toestel
geeft de warmte af via de
ht-radiatoren.
De warmte-
pomp voorziet ook in warm tapwater. De 300-literboiler wordt daarnaast nog geladen door zonnepanelen.
‘Om de boiler te kunnen plaatsen heb ik wel een
garderobekast moeten opofferen. Maar we hebben
altijd genoeg warm water en mijn energierekening is
350 euro lager dan wanneer ik op gas zou stoken.’
Voor lt-systemen heeft General een serie die warm
water kan maken tot 52 °C. Ter voorkoming van legio-
nella warmt deze warmtepomp het tapwater eenmaal
per week op tot 60 °C.
Koelen doet Koole niet met zijn waterpomp. ‘Nog
niet, maar de General warmtepompen zijn wel stan-
daard voorzien van een Siemens-regeling voor twee
stooklijnen. Dit is een regeling die komt uit de ver-
warmingsindustrie. Naast de kamerthermostaat is
er een buitenvoeler die niet, zoals bij de meeste
aanbieders, op de buitenunit is bevestigd, maar op
een plek op het Noorden, waardoor de warmtepomp
effectief kan reageren op de buitentemperatuur. De
units worden namelijk bij voorkeur uit de wind op
het Zuiden geplaatst omdat in het stookseizoen de
De buis-in-buis warmtewisselaar van General zit in een buffervaatje van 17 l
in de buitenunit en zorgt voor een zeer korte ontdooitijd.
30
KS11 28-30.indd 30
lucht-waterwarmtepomp dan de beste energetische
prestatie levert.’
<
intech K&S
November ’12
29-10-12 14:24