Leegstand op het platteland - Cultureel erfgoed Enschede

Leegstand op het platteland: koppeling met
energietransitie
Nieuwsbericht | 18-05-2015 | 14:09
In het rapport ‘Vrijkomende agrarische bebouwing in het landelijk
gebied’ van Alterra wordt een schrikbarend beeld geschetst van
omvangrijke leegstand van stallen, schuren, boerderijen en erven.
Rijksadviseur Landschap en Water Eric Luiten liet onderzoeken wat de
consequenties daarvan zijn én wat inspirerende voorbeelden zouden
kunnen zijn voor hergebruik of transformatie. Daarbij maakt Eric Luiten
een koppeling met kansen die de energietransitie kan bieden. Het
rapport ‘Leegstand op het platteland’ met in Deel 1 een verkenning van
de opgave en in Deel 2 een ontwerpend onderzoek naar de kansen voor
energieopwekking zijn nu beschikbaar.
Uit het onderzoek uitgevoerd door Nancy Arkema | ontwerp + advies blijkt dat het grootste
probleem zit in de vrijkomende stallen en andere bedrijfsgebouwen uit de periode 19702000. De architectonische en cultuurhistorische waarde van deze opstallen is laag. Vaak is er
ook nog sprake van asbest, waarvan de sanering duur is. Zowel hergebruik als sloop zijn
lastig en duur. Een oplossing kan worden gevonden in het opschalen van de opgave naar een
groter gebied, zodat herontwikkeling wél mogelijk kan worden gemaakt.
Herontwikkelingsstrategieën zouden moeten worden opgesteld in combinatie met ander
vastgoed dat leeg komt te staan in een gebied, zoals scholen, kerken en bedrijventerreinen.
Het Rijk zou een rol kunnen spelen in het faciliteren van onderzoek en kennisdeling hierover
op landelijke schaal. Er staat immers wat op het spel: de opgave is zodanig groot dat
verpaupering van het platteland op de loer ligt.
Biodiesel-erf
Duurzame energie-opwekking kan als motor fungeren voor transformatie van vrijkomende
agrarische bebouwing. In het onderzoek worden deze kansen op de verschillende
schaalniveaus van gebouw, erf, gebied, regio en Nederland als geheel bekeken. Kansen op
gebouwniveau liggen in het aanbrengen van een nieuwe, energieopwekkende schil. Zoals
het opvangen van zon op het dak, mini-windturbines plaatsen op het dak, maar ook het
kweken van algen op de huid van het gebouw. Ook voor het erf worden diverse scenario’s
onderzocht, zoals het zonne-erf, het biomassa-erf en het biodiesel-erf. Op gebiedsniveau
wordt het opwekken van duurzame energie gecombineerd met andere functies, zoals
recreatie of opslag, maar ook de huisvesting van asielzoekers en arbeidsmigranten.
Conclusies
De conclusies uit het onderzoek zijn niet mals: om het platteland vitaal en aantrekkelijk te
houden zijn transformatie en sloop noodzakelijk. Het verplicht saneren van asbest biedt
kansen voor transformatie, met name in combinatie met het introduceren van nieuwe
functies zoals duurzame energieopwekking. Doordat deze vooral betrekking heeft op de schil
van de bebouwing, is er ruimte voor een gevarieerd nieuw gebruik. De meeste kansen
ontstaan in een combinatie van energieproductie met nieuwe functies zoals huisvesting,
innovatieve teelten en recreatie. Het winnen van duurzame energie levert vooralsnog alleen
neveninkomsten op, in een grootschaliger aanpak kan het een meer volwaardige
inkomstenbron worden. Een gebiedsgerichte aanpak, waarbij de transformatie van het
gebied wordt opgepakt door een collectief, heeft dan ook de meeste kans van slagen, omdat
het programma wordt afgestemd en investeringen kunnen worden gedeeld.
Klik voor het rapport ‘Leegstand op het platteland’, Deel 1 en Deel 2.
http://issuu.com/collegevanrijksadviseurs/docs/leegstand_op_het_platteland_1_-_nan
http://issuu.com/collegevanrijksadviseurs/docs/leegstand_op_het_platteland_2_-_nan