4e LabWest patienten nieuwsbrief

kwartaaluitgave december 2013 editie 4
Nieuwe signing
Na de LabWest patiëntenfolders en de
LabWest auto’s werd het tijd voor de
volgende stap, het inrichten van onze
ziekenhuislocaties in de huisstijl. Het was
wel even puzzelen tussen de verschillende
mogelijkheden en wensen van de vier
locaties. Als eerste zijn we begonnen
om onze locatie op de Burgemeester
Geachte patiënt,
Wij vragen twee keer uw
geboortedatum om elke vorm
van verwisseling te voorkomen.
Het is in uw eigen belang.
Wij vragen hier begrip voor,
namens de medewerkers.
Banninglaan te Leidschendam in te
richten. Aansluitend volgen (niet per
se in deze volgorde) de Sportlaan,
Lijnbaan en Leyweg.
labwestnieuws
De verwachting is dat In de loop van
2014 ook de bloedafnameposten in
de regio beter herkenbaar worden.
Balie 1
Wilt u de nieuwsbrief
digitaal ontvangen?
Stuur dan uw e-mailadres
naar [email protected]
www.labwest.nl
www.labwest.nl
Bloedafname >>
Rode bloedcellen
‘Dik en dun’ bloed
LabWest auto’s
en hemolytische anemie
Waarom kan dat gevaarlijk zijn?
sinds eind oktober in gebruik
www.labwest.nl
LabWest auto’s in gebruik
Waarschijnlijk heeft u ze al zien rijden;
de LabWest auto’s. Sinds eind oktober zijn
alle bekende gele trombosedienst auto’s
vervangen door witte LabWest auto’s.
Colofon
Ondersteuning glucose POCT
door LabWest bij Sophia Revalidatie
Auteur: Marjan Veuger
Al vele jaren wordt regulier laboratoriumonderzoek door Sophia Revalidatie aan
LabWest (voorheen HagaZiekenhuis)
uitbesteed. Recent is de serviceverlening
uitgebreid naar glucose POCT. Door de
strengere eisen die gesteld worden aan
het ‘bedside’ meten van laboratoriumbepalingen, waaronder glucose, heeft
Sophia Revalidatie een overeenkomst
www.labwest.nl
gesloten met LabWest voor de POCT
glucose-metingen bij hun eigen patiënten.
LabWest verzorgt de scholing van
medewerkers, is verantwoordelijk voor
de analytische kwaliteit van de meters /
metingen, en maakt het mogelijk dat de
glucose-uitslag in het elektronische
dossier van de patiënt vastgelegd wordt.
LabWest Nieuws is een nieuwsbrief voor
patiënten van LabWest en verschijnt
viermaal per jaar.
Eindredactie: LabWest, redactieraad
Ontwerp: Carola Staatman
Druk: Ando
Oplage: 4.500 exemplaren
Redactieadres
Afdeling Communicatie
E-mail: [email protected]
Ingezonden brieven en artikelen zijn
altijd welkom, maar de redactie behoudt
zich het recht voor om deze in te korten
of niet te plaatsen. Aan de inhoud van
dit magazine kunnen geen rechten
worden ontleend.
nieuwsbrief voor patiënten
Rode bloedcellen en hemolytische anemie
‘Dik en dun’ bloed
Wat is dat eigenlijk en waarom kan dat gevaarlijk zijn?
auteur: Paul Franck
auteur: Helga Vermaas
Wat is een rode bloedcel?
De rode bloedcel (RBC), ook wel
erytrocyt genoemd, is de enige cel van
het lichaam, die geen kern heeft. Ze is
klein en heeft een schotelvorm (figuur 1).
Het is een ideale vorm om door het
bloed te stromen en heeft een groot
oppervlak om de zuurstof op te nemen
en af te staan. De wand van de cel, ook
wel membraan genoemd, is stevig maar
ook heel buigzaam. Hierdoor kan de
rode bloedcel in de kleinste bloedvaten
van het lichaam kruipen, die vaak maar
1/3 van zijn doorsnede zijn.
Ongeveer de helft van ons bloed bestaat
uit rode bloedcellen. Een volwassen mens
heeft er heel veel in zijn bloedvaten.
Zeker wel 25.000 miljard. Per dag maakt
ons lichaam 200 miljard cellen aan. Als je
al die cellen achter elkaar legt, dan heb
je een heel dun lint van 187 duizend
kilometer. Dat is ongeveer 5 maal de
aarde rond. Het totale oppervlak van al
die cellen bij elkaar is ongeveer 4.000 m²,
dat nodig is voor de snelle opname en
afgifte van zuurstof.
De rode bloed cel is namelijk verantwoordelijk voor het zuurstof transport
binnen het lichaam. Het zuurstof wordt
gebonden aan het eiwit hemoglobine.
Dit molecuul zit in de rode bloedcellen
en geeft het bloed de rode kleur.
Figuur 1
Bloed circuleert van het hart naar de
longen en weer terug naar het hart.
Het zuurstof hecht zich in de longen
makkelijk aan het hemoglobine.
Eenmaal in het hart teruggekomen
wordt het bloed naar alle organen van
ons lichaam gestuurd. In deze organen,
zoals de spieren, lever en de hersenen,
staat het hemoglobine de zuurstof moleculen weer makkelijk af. De weefsels
gebruiken het zuurstof bij het omzetten
van suiker, waarbij energie vrijkomt voor
het bewegen van spieren of denken in de
hersenen. Na dit werk keren de bloedcellen weer terug naar het hart en begint
de cyclus via de longen weer opnieuw.
Wat is hemolytische anemie?
Bij hemolytische anemie ontstaat een
bloedarmoede, die veroorzaakt wordt
doordat de rode bloedcellen te zwak zijn.
De cellen gaan in de bloedbaan kapot
(hemolysis) of worden in de milt weggevangen en vernietigd. Als de aanmaak
van nieuwe rode bloedcellen minder is,
dan er kapot gaan, dan komen er steeds
minder rode bloedcellen in de bloedbaan. Er ontstaat een bloedarmoede
met een tekort aan rode bloedcellen.
Een hemolytische anemie kan ook erfelijk
zijn en wordt dan erfelijke hemolytische
anemie genoemd. Er zitten dan fouten
in het DNA van de chromosomen.
Ouders geven deze afwijkende chromosomen door aan hun kinderen en zij
weer aan hun nageslacht. Deze fouten
in het DNA worden in het lichaam
overgenomen bij de aanmaak van
specifieke eiwitten van de rode bloedcel.
Bekende afwijkingen zitten in het
hemoglobine (o.a. sikkelcel anemie en
thalassemie), de energie enzymen (o.a.
G-6-PD deficiëntie) of het omhullende
membraan (o.a. sferocytose).
Hemolytische anemie en malaria
Veel van deze ziekten komen van oorsprong uit gebieden waar malaria heerst.
De malaria parasiet vermenigvuldigd
zich namelijk in rode bloedcellen. Dat
gebeurt als je bent gestoken door een
malaria mug. In het speeksel van die mug
komt de malaria parasiet voor, die
vervolgens in je bloedcellen kruipt en
zich gaat vermenigvuldigen (figuur 2).
In normale rode bloedcellen gaat die
voortplanting goed en krijgen de
mensen helaas malaria. In de zwakke
rode bloedcellen van een patiënt met
hemolytische anemie gaat dat niet zo
goed. Zodra de malaria parasiet in de
zwakke cel binnendringt en zich wil
vermenigvuldigen gaat de cel kapot.
Patiënten met een hemolytische anemie
hebben dus een natuurlijke bescherming
tegen malaria.
Figuur 2
U gebruikt bepaalde bloedverdunners en daarom bent u onder controle van
de trombosedienst. De bloedverdunners waar het om gaat zijn: Fenprocoumon
en Acenocoumarol. Deze middelen zorgen ervoor dat het bloed minder snel
stolt en daarmee neemt het risico op een trombose (stolsel) af.
Dat is ook precies de bedoeling, want u
gebruikt deze medicijnen óf omdat u
een trombose / embolie hebt (gehad)
óf om juist te voorkomen dat er een
trombose zal optreden. De waarde
waarin de stolling wordt uitgedrukt,
wordt de INR (International Normalised
Ratio) genoemd. De INR moet tussen
bepaalde grenzen blijven; voor de
meeste patiënten zal dit gebied (we
noemen dit het streefgebied) tussen
2.5 - 3.5 of tussen 3.0 - 4.0 liggen.
Als de INR lager is dan de ondergrens
van het streefgebied, dan wordt dat in
de volksmond ‘dik’ bloed genoemd.
Dat betekent niet dat het bloed letterlijk
te dik, te stroperig is, waardoor het
minder goed zou stromen. Men bedoelt
ermee dat er te weinig bloedverdunners
in het bloed aanwezig zijn waardoor het
risico op een trombose verhoogd is.
Omgekeerd betekent ‘dun’ bloed, dat
er teveel bloedverdunners in het bloed
aanwezig zijn, waardoor het risico op een
bloeding verhoogd is. De stolling wordt
dan dus teveel geremd. Met het oog op
het zoveel mogelijk vermijden van een
trombose of een bloeding is het dus
belangrijk dat de INR tussen de aangegeven grenzen ligt. Hierbij moet vermeld
worden dat er aan de onderkant van het
streefgebied 0.5 INR speling is, dus
2.0 - 3.5 en 2.5 - 4.0 zijn in de praktijk
de gebieden waarin de kans op het
krijgen van een stolsel het kleinste is.
Het is belangrijk om bij bezoek aan
het ziekenhuis, zeker bij een ingreep /
opname, altijd de laatste doseerkalender
mee te nemen.
ACHTER DE SCHERMEN VAN LABWEST
Naam Cisca Hudig
Functieklinisch chemicus
Wat doe LabWest hieraan?
LabWest doet veel onderzoek naar het
diagnosticeren van deze erfelijke hemolytische anemieëen. Sikkelcel anemie en
thalassemie komen in Den Haag relatief
veel voor. In het bijzonder doet LabWest
wetenschappelijk onderzoek naar de
erfelijke afwijkingen in het membraan van
rode bloedcellen. LabWest heeft tevens
een bijdrage geleverd bij de ontwikkeling van nieuwe technieken om deze
ziekten makkelijker te diagnosticeren.
Ruim 12 jaar geleden ben ik mijn
carrière als klinisch chemicus begonnen in het Leyenburg ziekenhuis.
In de afgelopen jaren is het laboratorium uitgebreid tot het huidige
LabWest. Ik heb mij als klinisch
chemicus kunnen specialiseren in
de hematologie en bloedtransfusie.
Als klinisch chemicus fungeer ik als brug
tussen de arts, die laboratoriumonderzoek
aanvraagt om te achterhalen welke ziekte
een patiënt mogelijk heeft, en het laboratorium dat de analyse uitvoert.
Hierbij adviseer ik de arts wat het meest
geschikte laboratoriumonderzoek is en
als de laboratoriumuitslagen bekend zijn,
voorzie ik deze uitslagen waar nodig van
een interpretatie. Een mooi voorbeeld
hiervan is de aanvraag van een huisarts
voor onderzoek naar bloedarmoede.
Samen met het laboratorium zorg ik dat
er eerst oriënterend onderzoek wordt
uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld het tellen
van het aantal rode bloedcellen. Als dit
afwijkend is worden (zonder nieuwe bloedafname) aanvullende testen ingezet. Dit
om de huisarts te kunnen ondersteunen
bij het stellen van de juiste diagnose.
De klinisch chemicus speelt ook een
belangrijke rol bij het beschikbaar komen
van nieuwe labortoriumtesten. Bijvoorbeeld bij het beschikbaar komen van
nieuwe antistolling medicijnen. Soms is het
nodig om te controleren of deze medicatie
voldoende werkt. Binnen LabWest zorg ik
er dan voor dat er een goede laboratoriumtest beschikbaar komt.
Op het gebied van bloedtransfusie ben ik er
verantwoordelijk voor dat er een geschikt
bloedproduct beschikbaar komt als een
patiënt een bloedtransfusie moet ontvangen.
Een voor een bepaalde patiënt ongeschikt
bloedproduct kan fatale gevolgen hebben.
Daarom zijn er in de hele keten, van bloedbank tot aan toediening, dubbele controles
ingebouwd om er voor te zorgen dat eventuele fouten op tijd opgespoord worden.
Dit is een aantal van de verantwoordelijke
taken van een klinisch chemicus, die ik met
veel plezier vervul!
nieuwsbrief voor patiënten