Veilig voedsel

e
d
o
s
v
e
l
g
i
l
i
e
V
r k t e ra a n m e
u
k
o
O
we
e !
Verantwoordelijke uitgever : Gil Houins
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
D/2003/10413/4
Een vraag over de voedselveiligheid ?
Of hebt u er een klacht over ?
Richt u tot het Meldpunt !
0800 13 550
meldpunt @favv.be
Veil
ig voeds
el : ook u werkt eraan mee !
De laatste schakel in de voedselketen…
dat bent uzelf !
En ook u hebt uw rol te spelen wanneer het om voedselveiligheid gaat…
Het is u wellicht wel eens overkomen : doodziek na een gezellig
En dan komt de diagnose : een voedselvergiftiging !
We mogen ervan uitgaan dat de producenten in de voedselketen er
(meestal) alles aan doen om veilige producten op de markt te brengen
(Het Voedselagentschap moet voldoende controles uitvoeren om dat te
garanderen).
Hoe komt u dan toch aan die voedselvergiftiging ?
Dikwijls ligt de oorzaak bij een slordigheid van de verbruiker.
Veel ellende kan vermeden worden als we, als laatste schakel in de
voedselketen, een aantal eenvoudige hygiëneregels ter harte nemen.
Deze folder geeft een overzicht van wat uzelf kan doen om voedselveilig te tafelen. En ook wat u beter niet doet… .
Tenslotte een gulden regel. Als u twijfelt aan de kwaliteit of de versheid
van een product, eet het dan niet meer. Het is immers geen voedselvergiftiging waard. En aarzel niet om raad te vragen bij het meldpunt
van het Voedselagentschap…
Vei lig voedsel : ook u wer kt era an mee !
avondje tafelen. Buikpijn, braakneigingen, …
3
In de winkel : koop bewust !
• Let op de verpakking. Koop geen voedingswaren waarvan de verpakking open, vervormd
of beschadigd is.
•
Let op de versheid van hetgeen u koopt.
Voor verpakte voedingswaren kijkt u naar
de vervaldata : de uiterste consumptiedatum : “te gebruiken tot…”,
en de datum van minimale houdbaarheid : “ten minste houdbaar tot…”
Op zeer bederfelijke voedingsmiddelen staat de uiterste
consumptiedatum vermeld (“Te gebruiken tot…”).
Zeer bederfelijke waren zijn onder andere verse vis, rauw vlees of
gemalen of gehakt vlees, bereide gerechten, voorgesneden
groenten enzovoorts.
Veilig vo edsel : ook u wer kt eraan mee !
Deze voedingsmiddelen zijn slechts beperkt houdbaar. De uiterste
4
consumptiedatum geeft precies het einde aan van de periode waarin
de producent de kwaliteit van het product garandeert. Dit betekent in
de praktijk dat u binnen die periode het product veilig kan eten, als u
het tenminste goed bewaart.
Op producten die langer bewaard kunnen worden staat de minimale
houdbaarheidsdatum. Dit kan op twee manieren gebeuren :
• ofwel “Tenminste houdbaar tot…” met de vermelding van de dag, de maand en het jaar ;
• ofwel “Tenminste houdbaar tot einde …” en geen dagvermelding,
maar maand en jaar of enkel jaar.
Dag, maand en jaar moeten niet altijd tegelijk vermeld worden.
• Voor voedingswaren die minder dan 3 maanden bewaard
kunnen worden volstaat de dag en de maand.
• Voor voedingsmiddelen die tussen 3 en 18 maanden houdbaar
zijn volstaat de maand en het jaar.
• Voor producten die meer dan 18 maanden houdbaar zijn, volstaat
enkel het jaar.
De houdbaarheidsdatum is een aanwijzing van de producent.
Deze datum hangt af van de bewaaromstandigheden in alle verdere
schakels van de voedselketen, van producent over alle tussenpersonen (groothandelaars, vervoerders, winkeliers) tot de consument
(tijdens en na de aankoop). Tijdens de vermelde termijn garandeert
de producent de kwaliteit van zijn product, voor zover ook de
bewaaromstandig­heden, die op het etiket vermeld zijn, worden gerespecteerd. Lees die dus ook, en houd u eraan !
Opgelet !
Eenmaal de verpakking geopend, houdt de garantie op.
Eens geopend, wordt het voedingsmiddel immers een kwetsbaarder
product, en vervalt de aan­gegeven datum.
UHT-melk kan u bijvoorbeeld maandenlang op kamertemperatuur
bewaren, maar van zodra u de verpakking opent moet de melk in de
koelkast en binnen de 48 uur worden verbruikt. Bevroren vlees kan u
maal ontdooid in de koelkast moet u het binnen de 24 uur verbruiken.
• Koop uw diepvrieswaren en gekoelde waren altijd als laatste,
en maak geen ommetje op weg naar huis.
Bij erg warm weer neemt u best een koelbox mee om
de diepvrieswaren in te stoppen.
Veilig vo edsel : ook u wer kt eraan mee !
verschillende maanden in de diepvriezer houden bij –18°, maar een-
5
Eenmaal thuis : respecteer de koudeketen !
• Stop diepvriesproducten direct in de diepvriezer als u ze niet
onmiddellijk gebruikt.
• Bederfbare waren (groenten, verse vis, vers vlees, eieren) bewaart u in de koelkast. Wacht niet te lang alvorens ze te verbruiken :
ze bewaren slechts een beperkte tijd.
• Laat diepgevroren voedingswaren in de koelkast ontdooien.
Of gebruik een microgolfoven als u ze erg vlug wil ontdooien.
Als u dit doet bij kamertemperatuur, dan riskeert u dat schadelijke
bacteriën of andere organismen (die altijd wel in erg geringe hoeveelheden aanwezig zijn) zich kunnen ontwikkelen. Vooral bij
warm weer kan dit erg vlug gaan.
Veili g vo edsel : ook u wer kt eraan mee !
• Vries nooit een ontdooid product opnieuw in. Er kunnen zich
6
intussen immers schadelijke micro-organismen gevormd hebben en
die worden niet altijd onschadelijk gemaakt in de vriezer.
• Controleer regelmatig de temperatuur van uw koelkast
(moet tussen 1 en 5° C zijn) en van uw diepvriezer (-18°).
Geef deze toestellen ook regelmatig eens een beurt : ijsaanslag
vermindert namelijk de vriescapaciteit zodat de ideale temperaturen
moeilijker worden gehaald (en u meer elektriciteit verbruikt ook).
In de keuken : hou het netjes !
• Was uw handen, voordat u voedingswaren aanraakt, nadat u rauwe voedingswaren hebt aangeraakt en ook nadat u uw huisdier
hebt gestreeld. En uiteraard na elk bezoek aan het toilet, en na het
snuiten van uw neus. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar het wordt al te
dikwijls vergeten.
• Was huisraad, keukengerei en de werkbladen met
zo warm mogelijk water en zeep.
• Gebruik niet te lang dezelfde keukenhanddoek,
vaatdoek of spons. Zeker bij warm weer kunnen ook
hierin grote hoeveelheden schadelijke organismen tot ontwikkleling komen (zelfs als u daar op het zicht niks van merkt).
• Vergeet ook niet uw koelkast regelmatig te reinigen
(bij voorkeur maandelijks, met een reukloos product).
• Vermijd elk contact tussen rauwe voedingswaren en
gekookte en klaargemaakte gerechten.
Micro-organismen kunnen anders al te gemakkelijk van de
rauwe naar de bereide gerechten overgaan.
Dit moet u in de ruimste zin opvatten : gebruik bijvoorbeeld niet
dezelfde snijplank waarop rauw vlees gelegen heeft om er vervolgens rauwkost op te versnijden (tenzij u de snijplank eerst grondig
hebt afgewassen natuurlijk).
• Bereid de gerechten op de juiste manier. Volg de instructies op
het etiket wat betreft tijd en temperatuur. Warm restjes altijd op tot
ze voldoende warm zijn (liefst laten koken).
Veili g vo edsel : ook u wer kt eraan mee !
Was ze regelmatig uit of vernieuw ze.
7
Aan tafel : warm blijft warm, koud blijft koud !
Tijd voor het middageten !
Of misschien organiseert u een gezellig etentje of een buffet voor
familie of vrienden ? Ook in dat geval let u best op een aantal dingen.
Veili g vo edsel : ook u wer kt eraan mee !
• Let op de “twee-uren-regel”. Zorg ervoor dat bederfbare
8
voedingswaren niet langer dan 2 uur in de “gevaarlijke” temperatuurzone blijven (tussen 4° en 65°). Restjes die u van plan bent te
behouden, stopt u zo vlug mogelijk in de koelkast. Bij warm weer is
twee uur zelfs al veel te lang. Vries restjes die niet binnen twee
dagen zullen opgegeten worden onmiddellijk in.
• Maak de gerechten vlug klaar, en laat ze grondig bakken
of koken. Warme gerechten houdt u warm (gebruik zo nodig een
schotelwarmer). Gerechten die koud gegeten worden houdt u zo
lang mogelijk koud (in de frigo). Op een buffet plaatst u ze indien
mogelijk op verpulverd ijs.
• Voeg geen verse voedingswaren toe aan gerechten die meer
dan twee uur op kamertemperatuur gebleven zijn.
• Een koud buffet ? Haal de gerechten na twee uur weg
van het buffet.
Onderweg : hou het koel !
Hebt u een lekkere pic-nic mee op reis,
let dan toch even op. Veel is afhankelijk van de duur
van de reis, maar de hoofdbekommernis blijft de aangroei van bacteriën zoveel mogelijk te beperken en
bederf te vermijden.
•
Lang houdbare voedingswaren in
de oorspronkelijke verpakking genieten
de voorkeur, zeker voor langere trips.
•
Een lange autoreis voor de boeg ?
Vermijd dan zoveel mogelijk verse voedings-
producten te vervoeren. Neem bijvoorbeeld geen
•
Denk eraan : sommige voedingsmiddelen en trouwens ook
geneesmiddelen dienen bij lage temperatuur
bewaard te worden !
•
Stel levensmiddelen nooit aan direct zonlicht bloot
(achterbank van de wagen…), maar gebruik uw kofferruimte.
Veili g vo edsel : ook u wer kt eraan mee !
gehakt of eieren mee naar Zuid-Frankrijk.
9
•
Gebruik een koelbox. Koel de verse producten voldoende op
Bij het gebruik van koelelementen (veelal gevuld met een blauwe
voorhand grondig, en plaats ze op de bodem van de koelcel.
vloeistof ) plaatst u de voedingswaren op de bodem en de elementen er bovenop. Hoe meer u meeneemt, hoe meer koelelementen
u nodig hebt om gedurende de reis de koelte te bewaren.
•
Respecteer zoals steeds de houdbaarheidsdata van verse producten. Geopende verpakkingen maximum nog 2 dagen bewaren
en bij lange trajecten zelfs maar 1 dag.
•
Controleer als u aankomt uw voedingswaren.
Werp ze zonder aarzelen weg indien er twijfel is rond de versheid
ervan. Verse voedingswaren of geopende verpakkingen die een
picnic hebben “overleefd”, vertrouwt u best niet al te veel meer.
Veilig voedsel : ook u wer k t eraan mee !
•
10
Open de koelbox zo weinig mogelijk. En laat hem zeker
niet te lang open staan. Onmiddellijk het deksel er terug op
is de boodschap.
Aandacht voor voeding en voedsel is ook
de verantwoordelijkheid van de consument..
Gezond eten en het eten goed bewaren.
Slordigheid kan vervelende gevolgen hebben.
Maar als u ietwat oplet, kan u veel ellende voorkomen…
Veilig voedsel
Ook u werk
t era
an
me
e!
Het Voedselagentschap
AC-Kruidtuin
Food Safety Center
Kruidtuinlaan 55
1000 Brussel
T 02/211 82 11
F 02/211 82 00
e-mail : [email protected]
www.favv.be