DE ECONOMETER e CONJUNCTUURBERICHT 4 KWARTAAL 2016 Consumentenvertrouwen saldo van positieve en negatieve antwoorden (uitgedrukt in %), kwartaalcijfers 60 60 Gld NL 40 20 20 0 0 -20 -20 -40 -60 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Economische groei Werkloosheidspercentage %-groei van het BBP ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder werkloosheid in % van de beroepsbevolking kwartaalcijfers 8 9 6 8 4 7 2 6 0 5 -2 4 -4 -6 Gld NL CBS / BEO -8 3 Gld NL CBS / BEO 2 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 e Conjunctuur enquête Nederland, begin 4 kwartaal 2016 (CBS / KvK e.a.) CBS CBS -60 De aanhoudende conjunctuurverbetering begint nu ook op de arbeidsmarkt zichtbaar te worden. Het werkloosheidspercentage in Gelderland vertoont net zo als in Nederland sinds 2014 een dalende tendens, maar e is nog wel ver verwijderd van het laagste niveau in 2008 (geschat niveau 4 e kwartaal 2016 5,1% vs. 3,3% in het 3 kwartaal 2008). Het aantal nieuwe vacatures is intussen gestegen tot boven het niveau van voor de crisis. Het UWV karakteriseerde de situatie op de Gelderse arbeidsmarkt in het eerste kwartaal nog als ruim, maar in het tweede kwartaal was de spanning al weer toegenomen tot gemiddeld. Afgaande op de ontwikkelingen sindsdien zal er in het derde en vierde kwartaal op deelmarkten intussen sprake zijn van krapte. De Conjunctuurenquête Nederland brengt per provincie de belangrijkste ontwikkelingen en verwachtingen van het bedrijfsleven in kaart. De stemmingsindicatoren geven de richting aan waarin de economie zich volgens de ondernemers ontwikkelt. Daaruit blijkt dat ondernemers in Gelderland, net als in de voorgaande kwartalen, van alle provincies het meest positief en optimistisch gestemd zijn. Gld NL 40 -40 Het Nederlandse conjunctuurbeeld is volgens het CBS in december nog weer verder verbetert. Na een lange aanloop van voorzichtig herstel begint de economie zo langzamerhand tekenen van een hoogconjuntuur te vertonen. Alle indicatoren presteren beter dan hun langjarige trend en het consumentenvertrouwen is sinds de hoogconjunctuur van 2007 niet meer zo hoog geweest. De afzet van de Nederlandze industrie blijft volgens de Nederlandse Vereniging van Inkoopmanagers sterk groeien, nu al 44 maanden op rij. De inkoop van materialen in december was sinds de start van het onderzoek in 2000 nog nooit zo hoog. Ook internationaal gezien kende de Nederlandse industrie een sterk en succesvol jaar. De groei van het Nederlandse BBP bedroeg in het derde kwartaal van 2016 2,4%, waarmee Nederland terug is in de top van de EU en van alle Noord- en Westteuropese lidstaten zelfs het beste presteerde. Het Bureau Economisch Onderzoek van de provincie Geldeland raamt de Gelderse groei voor geheel 2016 op 2,5%. Het CPB komt voor Nederland iets lager uit (2,1%) als gevolg van de afgenomen aardgas baten. Economisch klimaat bedrijven r Trendbeeld Gelderse conjunctuur (voortschrijdend 12-maandsgemiddelde) Gld ( ) en NL (.…) indexcijfer, jaargemiddelde niveau 2008 = 100 uitzenduren overnachtingen R&T bouwvergunningen 150 120 180 100 100 100 ABU 50 CBS 20 80 jan 2008…… ……..nov 2016… ….jan 2008… … faillissementen …sep 2016… CBS .jan 2008… …………okt 2016 bevolkingsgroei 300 0,8 100 0,4 in % t.o.v. dezelfde maand een jaar eerder industrie 50 %-bedrijven met omzetgroei 25 hoe donkerder de kleur hoe positiever en optimistischer het bedrijfsleven CBS 0 0 CBS / UWV 0 CBS jan 2008………… .. nov 2016…… .jan 2008………… nov 2016… … .jan 2008…… ………nov 2016 woningverkoop economisch klimaat omzet 170 100 100 100 export Kadaster jan 2008 investeringen vacatures 130 30 personeelssterkte woningprijzen 170 70 nov 2016 Kadaster 30 jan 2008 UWV sep 2016 .. jan 2008 nov 2016 winstgevendheid Meer informatie - Menno Walsweer, Bureau Economisch Onderzoek - www.gelderland.nl/econometer Gebruikte bronnen: zie grafiekjes, trendstilering Bureau Economisch Onderzoek, provincie Gelderland