AFSHIN ELLIAN Ik ben herboren In tIlburg

01
09
Alumni magazine van de Universiteit van Tilburg
Afshin Ellian
Ik ben herboren
in tilburg
alumni over de opstand:
‘zelfs de corpsleden liepen mee’
uvt blaakt van
internationale ambitie
24
AFSHIN
ellian
UNTIL HOOFDVERHAAL ■
IDEOLOGIE ALS
ANTWOORD OP
POPULISME
Nieuwe politieke bewegingen zoals die van
Hans Smolders in Tilburg schieten gaten in
politieke bastions. Ze kanaliseren daarbij
de onvrede onder de bevolking. CDA’er
Wouter Gradus (alumnus) probeert daarop
een antwoord te vinden. En volgens de
Tilburgse hoogleraar Erik Borgman moet
ideologie weer terug in het debat.
→
1 COVER
Alumnus
Afshin Ellian
2 1-2009 |
­ TICKERTAPE
4
Laatste nieuws alumni
en universiteit
7 TIJDGENOTEN 8 HOOFDVERHAAL
Zelfde generatie, Over populisme en ideologie
verschillende
als antwoord daarop
carrières
13 COLUMN
Modern society
volgens Corien
Prins
14 UNTIL …WE MEET AGAIN
Alumni Frijns en Van den
Goorbergh blikken terug op
bezetting
until inhoud ■
:Hein v@n Oorschot
Until …we’ll meet again
Na het ontvangen van hun bul, gaan alumni tropen­
jaren tegemoet. Relaties, kinderen, woning en werk
eisen de volle aandacht op. Vroeg of laat echter gaat
het kriebelen; alumni denken met een beetje weemoed
terug aan de tijd op de universiteit. Doorgaans is dit
een bijzonder dierbare periode geweest, bijvoorbeeld
voor Afshin Ellian.
In deze eerste Until leest u een interview met deze
bijzondere alumnus. Daarin vertelt hij hoe hij in
Tilburg kennismaakte met de grote vrijheid zoals wij
die in ons land kennen. Dat hij naar het café ging en
zich verbaasde over eigenzinnig geklede en hardop
pratende mensen.
Ook vele ‘gewone’ alumni verlangen terug naar het
vrije gevoel van hun studententijd. Af en toe zie je ge­
animeerde groepjes dertigers, veertigers of vijftigers
door Tilburg dolen. Tijdens een sentimental journey
halen ze banden met studiegenoten aan. Zulke contac­
ten gaan vaak verder dan een gedeeld verleden.
De studietijd is ook een fundament waarop alumni
hun netwerk bouwen. De universiteit kan hierin een
verbindende schakel zijn, zoals blijkt uit het nieuwe
sociale netwerk op LinkedIn (Tilburg University
Alumni). In een mum van tijd sloten zich hierbij vier­
duizend mensen aan.
Als Alma Mater willen wij onze banden met alumni
graag blijven onderhouden, onder meer met dit
nieuwe tijdschrift Until. Vergeleken met het vorige
orgaan voor alumni, Vice Versa, praten we wat minder
over onszelf – de universiteit - en wat meer over (en
met) u. Dat is nieuw en voor ons een zoektocht. Daarom
vernemen we graag, bijvoorbeeld via LinkedIn, of we
in die opzet zijn geslaagd. We hopen dat dit magazine u
prikkelt om voormalige studiegenoten of de universi­
teit opnieuw te ontmoeten.
Foto: ton toemen
Oktober 2000, bij
het Wilhelmina Kanaal
in Tilburg-Noord
Veel lees- en kijkplezier,
Hein van Oorschot,
bestuursvoorzitter Universiteit van Tilburg
until FEAtuRE ■
DRÖGe
Een cocktail van
Baileys en tonic
laten we ons graag
verrassen?
tilBuRG
BEGEEFt ZiCh oP
intERnAtionAlE
MARKt
Waren studenten uit het
buitenland ruim twintig
jaar geleden nog een
bezienswaardigheid, nu
zijn ze niet meer weg
te denken. Ze komen
overal vandaan en het
worden er steeds meer,
ook in tilburg. de markt
voor hoger onderwijs is
steeds internationaler
geworden en het is dom
om daar niet op in te
spelen. ‘Bij een multinational kom je echt niet
meer binnen zonder internationale ervaring.’
until WEtEnSChAP ■
U VROeG?
MAKeN
GeHeIMeN
GelUKKIG?
Kan recht macht in
bedwang houden?
'Overigens is het
een bewijs van een
prima verstand,
wanneer de
mens weet, hoe
hij goede vragen
moet stellen.'
A
Kan een blinde zien?
→
18 FEATURE
Hoe Tilburg internationale
studenten lokt
21 COLUMN
Jan Renkema
‘aan het woord’
22 from ... with love
De ervaringen van alumna
Lingxiao Qu
27 ALUMNI
NIEUWS
Actualiteiten
voor alumni,
van verenigingen
en UvT
30 U VROEG?
Wetenschapsrubriek
32 BACKCOVER
Understanding
society na
Lehman Brothers
| 1-2009 3
uvt
UvT in het Nieuws: onderzoek naar, 'Steeds meer internat
Peter Spijkers
‘De droom is het
uitgangspunt’
4 1-2009 |
Usain Bolt
tart theorie econometristen
Twee Tilburgse econometristen, hoogleraar statistiek John
Einmahl en alumnus Sander
Smeets, kwamen in juli met de
ultieme records op de 100 meter
hardlopen: 9,51 voor mannen
en 10,33 voor vrouwen. Bij hun
berekeningen hebben zij de
beste persoonlijke records van 762
mannelijke en 479 vrouwelijke atleten geanalyseerd. Wat Einmahl
en Smeets toen nog niet konden
bevroeden, was dat Usain Bolt
kort daarna hun theorie zou tarten. Hij deed dat met een fabelachtige 9,58 op de WK Atletiek in
Berlijn. Dit bracht het onderzoek
van Einmahl en Smeets extra
in de schijnwerpers. Zo meldde
het internationale persbureau
AP dat ze hun voorspelling, met
inachtneming van het record,
tot 9.50 hadden bijgesteld. En de
statistische ondergrens is zelfs
9,21, bij een onzekerheidsmarge
van 95 procent.
Bij hun inschattingen van
de wereldrecords maken Einmahl en Smeets gebruik van de
extreme-waardentheorie. Dit is
een deelgebied van de statistiek
dat tracht vragen over extreme
gebeurtenissen te beantwoorden
aan de hand van informatie over
minder extreme gebeurtenissen.
De theorie wordt binnen de verzekeringswereld veel toegepast, om
risico's van extreme schades als
gevolg van onder meer stormen,
aardbevingen en dijkdoorbraken,
in te kunnen schatten. Maar
bliksemschicht Bolt heeft veel
weg van een onvoorspelbaar natuurverschijnsel.
Boek Wat een onzin
foto: shutterstock
Sinds 2005 helpt alumnus Peter
Spijkers (32) mensen met een
uitkering op weg naar het zelfstandig ondernemerschap. En dat
werkt goed. Met succes brengt zijn
bedrijf Solvid Ondernemen (vaak
langdurig) werklozen terug naar
de arbeidsmarkt als zelfstandig
ondernemer. Hoe doet hij dat?
Spijkers: “Hoewel het zelfstandig
ondernemerschap de laatste jaren
duidelijk aan populariteit wint, is de
stap nog groot. Zeker voor mensen
die al langere tijd in een uitkering
zitten. Bij deze groep bestaat
koudwatervrees: de afstand tot de
arbeidsmarkt is door hun achtergrond vaak sowieso al wat groter.
Bovendien zijn financiers veelal
wat huiveriger bij deze doelgroep,
en dus zul je goed beslagen ten ijs
moeten komen. Sinds mijn afstuderen in 2005 (Organisatiewetenschappen, red.) richt ik me daarom
specifiek op uitkeringsgerechtigden. In tegenstelling tot veel conventionele reïntegratiebedrijven
bieden we geen standaardtrajecten
waarin een business-, marketingen financieel plan de beoogde
snelle sleutel tot het zelfstandig
ondernemerschap vormen. Liever
nemen we de droom die mensen
hebben als uitgangspunt: wat kan
en, vooral, wat wil iemand? Met gericht advies en specifieke opleidingen weten we ondernemers van ze
te maken. Voorbeelden? Een cliënte
ontwikkelde met onze hulp haar
fotografietalent en gooide later als
kunstfotografe hoge ogen op het
Fotofestival Naarden. Een jongen
die klokkenmaker wilde worden, is
nu de trotse eigenaar van zijn eigen
klokkenmakerij. En een stel uit Tilburg dat al twaalf jaar in de bijstand
zat, runt inmiddels met veel succes
een eigen traiteurzaak.”
foto: EPA/KAY NIETFELD
f: irene van der meijs
tilburg begint als eerste met rechtsbiologie: moraal zi
Het paranormale scoort. De
populariteit van tv-programma’s
als die van Char en het Schotse
medium Derek Ogilvie vormen
daarvan het overtuigende bewijs.
In het boek Wat een onzin! geeft
wetenschapsfilosoof Herman de
Regt samen met zijn collega Hans
Dooremalen tegengas aan een
wereldbeeld waarin het bovennatuurlijke een steeds prominentere
plek krijgt. Zo worden televisiemediums, homeopaten en aanhangers van Intelligent Design
(als alternatief voor de evolutietheorie) van repliek gediend.
De filosofen komen uiteindelijk
tot een lijst van twaalf criteria
waaraan goede wetenschap moet
until tickertape ■
nationale studenten', Kort portretje van alumnus, Alumni in het nieuws
foto: Wil van Dusseldorp
zit in onze genen, rector eijlander: einde aan de zesjescultu
Blikvanger verorbert
door ongedierte
Jarenlang was het een van de
blikvangers van de campus: de
kleurige wandschildering die de
Chileense schilderbrigade van
Ramon Parra eind jaren zeventig maakte met studenten en
medewerkers van de toenmalige
voldoen. Volgens de twee is het
heel aannemelijk dat het een
evolutionair voordeel oplevert om
snel conclusies te trekken uit een
beperkte set feiten - óók als dat
betekent dat je af en toe een verkeerde oorzaak van een verschijnsel aanwijst. Het onontkoombare
oordeel van De Regt en Dooremalen over pseudowetenschap na
250 pagina’s: onzin.
Katholieke Hogeschool Tilburg.
Het werk herdacht de val van
president Salvador Allende, in
1973, en vormde een symbool van
internationale betrokkenheid.
Maar dit kenmerkende werk dat oorspronkelijk bedoeld was
voor een periode van vijf jaar - is
alweer een tijdje van de campus
verdwenen; houtworm, maden
en ander ongedierte hadden het
werk dermate aangetast dat herstel geen optie meer was.
BAs van der schot
Wat een onzin
ISBN:
9789085066323
paperback
14 x 22 cm
250 blz. | €18.95
| 1-2009 5
tilburg begint als eerste met rechtsbiologie: moraal zit in onze genen
alkenende: deze universiteit was en is niet weg te
Sebastian Mennes (24) studeert Strategic Management en heeft nu al zijn eigen onderneming: Mennes
Creative. Met in totaal vier werknemers is het bedrijf
actief op het snijvlak van functionele techniek én doeltreffend design.
illustratie: Olivier Heiligers
Waaruit bestaan jullie diensten?
“Vaak zie je dat technisch perfecte websites tekortschieten op grafisch gebied, en andersom. Wij combineren grafisch ontwerp met vernieuwende internettoepassingen. Op die manier bouwen we sinds 2005
maatwerkapplicaties voor uiteenlopende klanten.”
Kun je daar een voorbeeld van geven?
“Voor TNT Express ontwikkelden we een applicatie
waarmee leidinggevenden de uitkomsten van beoordelingsgesprekken online, op één plek, kunnen vastleggen.
In het verlengde daarvan zijn we op dit moment druk
met het opzetten van onze eigen productlijn Creative
Control: een combinatie van content management, relatiemanagement, e-commerce en HRM. Een ondernemer
kan straks via één applicatie zijn hele bedrijfsvoering
- van facturering en relatiebeheer tot marketing en
beoordelingsgesprekken - online beheren: wanneer en
waar hij maar wil.”
Strip maakt outsourcing spannend
Hoe maak je taaie kost lichtverteerbaar? Met een stripboek, bedacht hoogleraar Global Sourcing
Erik Beulen. Studenten die zijn
colleges over outsourcing volgen,
hoeven tegenwoordig geen dikke
pillen meer mee te slepen: een
125 pagina’s tellend stripboek
wijdt hen in de geheimen van
global outsourcing in. Op basis
van een door Beulen opgesteld
scenario werkte illustrator
Olivier Heiligers (Studio Noord)
Studeren en ondernemen: een zware combinatie?
“Natuurlijk: studievertraging ligt al snel op de loer. Het
voordeel van ondernemen tijdens je studie is echter dat
je al het geleerde meteen in de praktijk kunt brengen.
Mijn afstudeerscriptie heeft - uiteraard - betrekking op
mijn eigen bedrijf: ik onderzoek tegen welke obstakels
bedrijven aanlopen bij de implementatie van complexe
IT-systemen. De uitkomsten daarvan kunnen we vervolgens gebruiken bij het aanscherpen van onze diensten.”
{
het stripverhaal Surviving outsourcing uit. Het verhaal draait om
het internationaal opererende
bedrijf Schreuder dat, nadat het
in zwaar weer terecht is gekomen, besluit de automatisering
uit te besteden aan een bedrijf in
een lagelonenland. De verwikkelingen die de nieuwe directeur
Mister Jones en zijn huidige ITleverancier Mutua Fides samen
doormaken, vormen de rode
draad van het verhaal.
”Deze universiteit was
en is niet weg te denken
uit het publieke debat”
Premier Balkenende bij opening van het
academisch jaar 2009-2010 van de UvT
}
Foto: Hester Mennes
Digitale dictaten
6 1-2009 |
Het papierloze tijdperk is al door
vele goeroes voorspeld. Maar het
lijkt toch niet zo’n vaart te lopen.
Alhoewel. Het kan zijn dat het in
de toekomst een stuk stiller wordt
bij het dictatenmagazijn van de
universiteit. Met ingang van dit
collegejaar opent namelijk een
heuse webshop zijn virtuele deu-
ren. Studenten van de rechtenfaculteit kunnen hier – bij wijze
van proef – hun dictaten online
bestellen en betalen. Binnen zes
werkdagen krijgen ze de bundels
vervolgens thuisgestuurd. Wel zo
gemakkelijk. Al is ouderwets ophalen bij het magazijn óók anno
2009 nog steeds toegestaan.
Anouke Bakx
Meta Visser
Woont samen met
Maurits in Helmond.
Twee dochters:
Mara (6) en Lynn (3)
Studie? “Eerst de Pabo gedaan, in 1996
afgestudeerd aan de deeltijdopleiding
Psychologie. Gepromoveerd in 2001, op
een onderzoek naar het leren communiceren met internet-assessments door
hbo-studenten.”
Werk? “Ik werk voor 32 uur per week als
programmamanager aan Fontys Pabo Tilburg én als associate lector Nieuwe Leren.”
Hoeveel UvT-kennis gebruik je nog?
“Zo’n 80 à 90 procent, met name bij het
onderzoekswerk. Statistische analyses en
het schrijven van onderzoeksrapportages
en adviesverslagen zijn aspecten die me
echt vanuit mijn studie zijn bij gebleven.
De combinatie met de Pabo is goud waard,
omdat dat theorie en praktijk prachtig
combineert.”
Waaraan bewaar je goede
herinneringen? “Aan onderwijspsycholoog Johan van der Sanden: mijn afstudeerbegeleider, promotor én mentor. Deze
gepassioneerde docent en wetenschapper
ging nog heel vaak het echte werkveld in:
de scholen. Een inspirerend voorbeeld, en
de schok was dan ook enorm toen Johan
een tijdje terug is overleden.”
Tijdgenoten
Meta Visser
Studie? “Arbeids- en organisatiepsychologie, afgestudeerd in 1997.”
Werk? “Ik werk voor 24 uur per week als
projectleider bij ChainWorks, een bedrijf
dat zich richt op rendementsverbetering
van mensen en organisaties.”
Salaris? “Voldoende.”
Hoeveel UvT-kennis gebruik je nog?
“Veel. Vooral statistiek komt vaak terug:
onderzoek doen en gegevens interpreteren. In mijn vorige werk vroegen organisaties geregeld of ik de werkbeleving
kon onderzoeken. Zeker als de resultaten
minder positief waren voor de organisatie,
moest je goed kunnen uitleggen hoe het
statistisch in elkaar zat.”
Waaraan bewaar je goede
herinneringen? “Aan de colleges
Neuropsychologie: fascinerend hoe onze
hersenen werken.”
Wat heb je gemist in je studie? “Aandacht
voor commercie. Opdrachten binnenhalen,
targets realiseren: in veel beroepen speelt
het een belangrijke rol.”
Heb je nog veel contact met oudstudiegenoten? “In mijn lijst op de
netwerksite LinkedIn staan er maar een
paar. Wel heb ik aantal goede vrienden en
vriendinnen aan die tijd overgehouden,
waaronder Ilja en Meta.”
Anouke Bakx
Getrouwd met Marc
en moeder van
Annemayke (7) en
Lilian (5). Woont in
Tilburg
Ilja van den Bos
Woont in Middelburg
samen met Michiel.
Twee zoontjes: Yoram
(6) en Rayco (1)
Ilja van den Bos
Studie? “Afgestudeerd in 1998 in communicatie en voorlichting, maar diverse extra
vakken gevolgd van Arbeid- en Organisatiepsychologie.”
Werk? “Adviseur personeelsbeleid bij de
Hoe is het alumni uit een bepaalde richting
vergaan ná hun studietijd? De vriendinnen
Anouke, Ilja en Meta, studenten in de jaren
negentig, vertellen.
Gemeente Middelburg, voor 32 uur per
week. Ik houd me bezig met de strategische
kant van P&O.”
Salaris? “Het maximale bruto maandsalaris bij een fulltime dienstverband is voor
mijn functie 4.678 euro. Maar ik kan nog
groeien in mijn schaal.”
Hoeveel UvT-kennis gebruik je nog?
“Dertig procent schat ik. Gesprekstechnieken bijvoorbeeld, bij een-op-een
gesprekken. Verder begeleid ik teams bij
onder meer teambuilding, en dan is mijn
psychologische achtergrond een pre. Maar
in algemene zin ik zie mijn opleiding vooral
als vorming van mijn kritische denkvermogen.”
Aan welke docent bewaar je goede
herinneringen? “Communicatiedocent
Wim de Moor vertelde – altijd met respect
voor zijn cliënten – prachtige verhalen vanuit zijn psychotherapeutische achtergrond.
Slechte herinneringen? Niet zozeer aan
docenten. Wél aan de colleges biologische
psychologie: gewoon heel ingewikkeld.”
Wat mis je aan Tilburg? “Niets. Ik woon
liever aan de kust!” ■
| 1-2009
7
8 1-2009 |
foto: ANP/VINCENT BOON
until hoofdverhaal ■
Ideologie als
antwoord op
populisme
Nieuwe politieke bewegingen zoals die van
Hans Smolders in Tilburg schieten gaten in
politieke bastions. Ze kanaliseren daarbij
de onvrede onder de bevolking. CDA’er
Raymond Gradus (alumnus) probeert
daarop een antwoord te vinden. En volgens
de Tilburgse hoogleraar Erik Borgman
moet ideologie weer terug in het debat.
tekst: Tineke Bennema
→
| 1-2009 9
‘Vergis u niet, ik word minister-president van dit land’, sprak
Pim Fortuyn in 2002. Hij gaf als een van de eersten
stem aan een belangrijk deel van de bevolking. En
hij zag toen al hoe groot de onvrede, en daarmee
de potentie van zijn nieuwe stroming, was. Na de
moord op Fortuyn bleek ‘nieuwe politiek’ een blijvertje. Bewegingen zoals die van Wilders weten nog
steeds in te spelen op dezelfde onvrede.
De oorzaken van die onvrede zijn volgens Erik Borgman ‘zeker niet eenduidig’. De hoogleraar van de
faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit
van Tilburg noemt een combinatie van factoren:
globalisering, individualisering, de politiek die
steeds meer heeft aangedrongen op ‘zelfredzaamheid’ en geen duidelijke visie heeft op de lange
termijn.
“Door de globalisering zijn we ons bewust geworden
van het bestaan van andere culturen. Er blijkt niet
meer één manier van handelen of denken te zijn
die juist is. En er is dus geen gemeenschappelijk ervaring. Daardoor hebben mensen het gevoel dat de
cohesie van de samenleving wordt bedreigd. Geen
enkele politieke partij heeft daarvoor een overtuigend verhaal of een visie. Veel mensen voelen zich
in de steek gelaten, menen dat hun belangen niet
meer worden gediend. Ze zijn het overzicht kwijt.
Daar komt nog bij dat de afgelopen twintig jaar de
boodschap van de politiek is geweest dat ieder voor
zichzelf moest zorgen met zijn zorgverzekering,
pensioen, WAO of andere uitkeringen. Niets is meer
zeker, op de overheid kan en mag je niet meer rekenen. We hebben een stabiele periode afgesloten. En
nu is er geen enkele politicus die kan beloven dat
het leven er in de toekomst beter uit gaat zien. Dat
maakt mensen boos en onzeker.”
10 1-2009 |
→→ Proteststem
Die onvrede over de huidige politiek wordt bijvoorbeeld sterk uitgedragen door een partij als de Lijst
Smolders in Tilburg. Hans Smolders is ondernemer
en lijsttrekker. Ooit was hij de rechterhand van
Pim Fortuyn bij de voorbereidingen voor de Tweede
Kamerverkiezingen. Hij zag de moord op Fortuyn
op enkele meters afstand gebeuren en raakte tegen
wil en dank betrokken bij de politiek. Fortuyn had
hem voorgedragen op zijn lijst en Smolders won een
van de 26 zetels voor die partij in de Tweede Kamer.
Maar hij maakte snel bekend te willen stoppen,
“omdat er zonder Pim geen eer aan te behalen was
en de LPF al snel niets meer met Pim te maken
had.”
Later nam Smolders zitting in de Tilburgse gemeenteraad, waarin ook hij na verloop van tijd
een door zichzelf aangevoerde lijst begon. De Lijst
Smolders is volgens hem geen gewone partij, maar
‘een proteststem’ en ‘een soort burgerverzet’. Zijn
afkeer van de traditionele politiek is te lezen in zijn
burgerprogramma: “Ik walgde al van de Haagse politiek, maar hier in Tilburg zijn ze geen haar beter”,
schrijft hij. De burger staat bij traditionele politici
vaak niet centraal, volgens Smolders, behalve een
paar weken voor de verkiezingen. “En dan mag de
kiezer op basis van allerlei leugenachtige campagnes stemmen”, verklaart hij.
→→ Gewone man
Smolders’ partij doet in zijn uitgangspunten en
organisatie sterk denken aan die van ‘bewegingen’
als van Rita Verdonk en Geert Wilders. Ook deze
zijn opgebouwd rond één persoon en kennen geen
traditionele partijstructuren. Smolders: “Je hebt
ook maar één goede persoon nodig om aantrekkelijk te zijn voor kiezers. Voorwaarde is wel dat je
organisatie op orde moet hebben. Leefbaar Nederland begreep dat niet goed en ging ten onder aan
een slechte organisatie, maar Wilders heeft het wel
Hans Smolders
‘Het zelfreinigend vermogen van
alle grotere traditionele partijen
is nul komma nul, vandaar dat
burgers zoals ik tegen wil en dank
niet aan de zijlijn blijven staan,
maar wel hun nek uitsteken.’
n
k
until hoofdverhaal ■
Raymond Gradus
‘Het populisme komt voort uit onvrede,
onbehagen en onzekerheid en suggereert
dat de overheid alle problemen kan oplossen.
Maar socioloog J.A.A. van Doorn heeft
het mooi gezegd: de geschiedenis is
geplaveid met teleurstellingen.’
goed door.” Smolders verwijst daarbij naar het opgeven van deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen door Wilders (met uitzondering van Almere
en Den Haag) vanwege het gebrek aan capabele kandidaten. Nog een overeenkomst tussen de nieuwe
bewegingen is dat ze zich fel keren tegen het establishment en de gevestigde politiek-economische
elite. Ze nemen het consequent op voor de gewone
man, de ouderen vooral. Daarnaast zoeken ze vaak
zondebokken in de vorm van immigranten, waarin
Wilders het verst gaat door te dreigen met uitzetten van sommige groepen, omdat ze de gekwelde
samenleving verder zouden ondermijnen.
→→ Decentralisatie
Alumnus Raymond Gradus, die in Tilburg econometrie heeft gestudeerd, is nu directeur van het
wetenschappelijk bureau van het CDA in Den Haag.
Populisme vraagt om een antwoord, stelt hij. De
verruwing en ongerijmdheid van de toon van het
debat vindt hij zorgwekkend. ‘Het populisme komt
voort uit onvrede, onbehagen en onzekerheid en
suggereert dat de overheid alle problemen kan
oplossen. Maar socioloog J.A.A. van Doorn heeft
het mooi gezegd: de geschiedenis is geplaveid met
teleurstellingen. De afgelopen tien jaar is dat keer
op keer gebleken met bijvoorbeeld de boekhoudfraudekwestie, de vuurwerkramp in Enschede;
overheidsinstanties kunnen niet alles oplossen. Het
CDA pleit er juist voor meer verantwoordelijkheden
bij de samenleving en de burgers zelf te leggen.
Cruciale vraag daarbij is: hoe krijgen we op een
goede manier meer bezieling in die samenleving?”
Maar is dat juist niet datgene wat de overheid
verweten wordt, en waar de onvrede uit voortkomt,
namelijk dat de burgers alles zelf moeten doen?
Gradus: “Het CDA staat voor een sociaal vangnet.
De AWBZ en de bijstand, bijvoorbeeld, nemen voor
ons een heel belangrijke plaats in. Ik geloof dan
ook niet dat de overheid zich heeft teruggetrokken.
Integendeel, er zijn veel te veel overheidsregels
bijgekomen, het initiatief is veel te veel uit het
Haagse gekomen. Ik heb dus eigenlijk veel meer het
omgekeerde zien gebeuren, zoals veel te grote overheidsbemoeienis ten koste van privaat initiatief
met de sociale zorg of maatschappelijke ondersteuning, die in plaats van verzorgend, steeds meer
gemedicaliseerd is. Een terugtredende overheid
is noodzakelijk, omdat ons systeem anders onbetaalbaar en onhoudbaar wordt, waardoor andere
overheidstaken ernstig in gebreke zullen blijven.
Daarom willen wij dat de sociale verbanden worden
versterkt. En dat moeten we stimuleren door goed
leiderschap dat die verbanden kan borgen. Verder
willen we doorgaan met de decentralisatie van de
overheid.”
→→ Neutraliteitsneurose
De vraag is natuurlijk hoe je verdere decentralisatie
van de overheid wilt verkopen aan die ruim twintig
procent van de Nederlandse bevolking die zowel
teleurgesteld is in diezelfde overheid als er veel van
verwacht. Borgman wijst erop dat het in tijden van
grote veranderingen aankomt op de vraag of we
ons bewust zijn van de problemen. En dat we er ons
gezamenlijk verantwoordelijk voor voelen om die op
te lossen.
“De laatste jaren is politiek eigenlijk alleen bestuur
geweest, maar zonder ideologische discussie. En
zonder ideologisch draagvlak gaat die politiek
onderuit. De traditionele Nederlandse politiek,
gericht op pragmatische oplossingen, en het veel
geroemde poldermodel zitten ons nu in de weg.
We hebben een neutraliteitsneurose, zelfs kranten
durven geen wezenlijke vragen meer te stellen ter
controle van de politiek, laat staan een eigen visie
te ontwikkelen. Er is geen instantie meer die principieel, consequent en beredeneerd voor de vrijheid
van godsdienst opkomt.”
Heeft de partij van Gradus dan wel die visie en
ideologie, die onze samenleving zo hard nodig
heeft? Gradus: “Wij hanteren als uitgangspunt
→
| 1-2009 11
Erik Borgman
‘We hebben een neutraliteitsneurose, zelfs kranten durven
geen wezenlijke vragen meer
te stellen ter controle van de
politiek, laat staan een eigen
visie te ontwikkelen.’
Borgman, in UvT-traditie, vindt het een essentieel
punt dat katholieken het voor moslims opnemen,
vanwege vrijheid van godsdienst. “Die plicht heb
je voor jezelf maar ook voor anderen. Meer ruimte
scheppen voor barmhartigheid, altruïsme en dat
zou zich ook in de politiek moeten terugvertalen.”
Gradus onderschrijft Borgmans standpunt: “Wij
steken de hand uit naar alle gezindten. Zoals de
vrijheid van godsdienst belangrijk is voor ons, is die
voor politiek handelen allereerst solidariteit, zoals
het tot uiting komt in de sociale zekerheid als de
AWBZ, zorg, ontwikkelingssamenwerking. Verder
gespreide verantwoordelijkheid, gerechtigheid en
goed rentmeesterschap, waaronder we verstaan dat
we de komende generaties niet opzadelen met onze
problemen van openbare financiën, klimaatvraagstukken enzovoort. Zaken die nieuwe partijen als
die van Wilders blijven ontkennen.”
Smolders heeft in ieder geval geen enkele fiducie
in een oplossing van die kant: “Het zelfreinigend
vermogen van alle grotere traditionele partijen is
nul komma nul, vandaar dat burgers zoals ik tegen
wil en dank niet aan de zijlijn blijven staan, maar
wel hun nek uitsteken.”
→→ Godsdienstvrijheid
De nieuwe politieke bewegingen hebben ervoor
gezorgd dat islam en migranten de politieke agenda
domineren. Vooral op dit terrein zijn betere oplossingen mogelijk, claimen veel van deze bewegingen. Volgens Borgman is het belangrijk om te beseffen dat ons land zich niet voor het eerst voor deze
thematiek geplaatst ziet. Nederland heeft in het
verleden vaker te maken gehad met grote groepen
mensen die een integraal deel moesten worden - en
ook werden - van de Nederlandse bevolking. Zoals
bij de emancipatie van arbeiders bijvoorbeeld. Ook
de strijd tussen religieuze stromingen - zoals tussen katholieken en protestanten vroeger - en hun
wens om meer politieke invloed, zijn niet nieuw.
Of de komst van grote groepen migranten, zoals
hugenoten in een verder verleden. Het zijn allemaal
dezelfde soort bewegingen en ze horen bij een moderne dynamische maatschappij.
12 1-2009 |
dat ook voor anderen. Het blijkt dat die boodschap
overkomt, want we hebben diverse mensen met
een islamitische achtergrond in onze partij. En wij
verzetten ons sterk tegen uitgedragen standpunten om mensen als groep weg te zetten. Wij staan
op het standpunt ‘wees welkom’. Uiteraard met
de voorwaarden dat enkelen die haat zaaien niet
gedoogd kunnen worden. Mensen moeten zich wel
houden aan de wetten en regels van de democratische rechtsstaat.”
→→ Goede vragen
Over de oorzaken van de problemen in onze samenleving als integratie, zorg, sociale zekerheid,
spanningen op de arbeidsmarkt, maar ook de
oplossingen daarvoor, verschillen het CDA, PVV
of Lijst Smolders hemelsbreed van opvatting. Voor
het CDA ligt de bal nu vooral in het kamp van de
samenleving, terwijl de nieuwe partijen alle pijlen
richten op de overheid. Het debat zit wat dat betreft
vast. Borgman stelt daarom voor ‘te investeren in
het stellen van goede vragen’. “We moeten niet zozeer eigenaars worden van de oplossing, maar ons
gezamenlijk het probleem toe-eigenen. Aan beide
zijden van het debat heerst het idee: het is niet mijn
probleem, degene die het veroorzaakt moet maar
weg of deugt niet of moet bestraft worden. Je moet
juist niet te snel roepen: zij zijn de vijanden want
ze hebben verwerpelijke ideeën, je moet je afvragen
waar die ideeën vandaan komen en aan die oorzaak
iets proberen te doen. Als een grote groep burgers
in een democratie iets vindt of zich in bepaalde zin
gedraagt, is wat zij te zeggen hebben per definitie
belangrijk.” ■
column corien prins ■
0102-55.32:01
nredoM
yteicos
foto: erik van de Burgt
cer
Waar was uw
paspoort deze zomer?
→De zonnige zomer van 2009 ligt al
weer een tijdje achter ons. Heeft u
ook mooie locaties bezocht, smakelijke maaltijden genuttigd en van
een al dan niet goede nachtrust in
een hotel of op de camping genoten?
Is u toen ook om uw creditkaart gevraagd? Of heeft u uw paspoort ingeleverd na de mededeling ‘tijdens het
verblijf op onze camping verlangen
wij inname van uw paspoort’. Heeft
u er toen altijd voldoende vertrouwen in gehad dat uw documenten in
goede handen waren? Nooit bezorgd
geweest dat uw betaalpas of creditcard stiekem werd gekopieerd?
Paspoort, creditcard en de vele
moderne varianten van identificatieinstrumenten: het zijn gewilde
documenten. Niet alleen voor personen en instanties met legitieme
bedoelingen. Diverse onderzoeken
laten zien dat ook in ons land identiteitsfraude een groeiend probleem
is. En een nachtmerrie voor wie het
overkomt. Want behalve de financiële schade, ondervinden slachtoffers flinke emotionele schade. En
staan ze voor de vrijwel onmogelijke
opgave te achterhalen - laat staan
te bewijzen - op welke wijze ze het
slachtoffer van fraude zijn geworden
en wie er met hun identiteit vandoor
is gegaan.
In de Verenigde Staten en diverse
ons omringende landen staat de
problematiek van identiteitsfraude
hoog op de politieke en bestuurlijke
agenda. Maar in ons land lijkt het
alsof de overheid vanuit een soort
van technocratische vervreemding
het probleem niet wenst te onderkennen. Weliswaar is eind vorig jaar
een landelijk loket opgericht waar
slachtoffers zich kunnen melden,
maar voor het overige ontbreekt
het hier aan adequaat beleid, goede
voorlichting en prioriteitsstelling bij
opsporingsinstanties. Hoog tijd dat
deze situatie verandert.
Maar laat één ding duidelijk zijn:
identiteitsdiefstal valt niet effectief
aan te pakken met uitsluitend een
simpele pennenstreek in wetgeving,
opleiden van politieagenten of een
snel op te zetten publiekscampagne.
Willen we voorkomen dat deze
nieuwe vorm van criminaliteit uit
de hand loopt, dan zullen we als samenleving verder moet denken dan
het delict en diens slachtoffers.
Immers, het fenomeen identiteitsdiefstal is een product van onze huidige maatschappij. Een maatschappij waarin we ons voor het verlenen
dan wel verkrijgen van bepaalde
voorzieningen, diensten of toegang
afhankelijk hebben gemaakt van
identificatiemiddelen. En dat betekent dat we ook als burgers de nodige stappen moeten zetten. Om te
beginnen door een kritische houding
aan te nemen en onze identiteitsgegevens en waardevolle documenten
wat minder laks af te geven of slordig rond te laten slingeren.
Tip: kopietje van uw paspoort, geef
het nooit zomaar af. ■
Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid (WRR),
Hoogleraar Recht en Informatisering aan de
Universiteit van Tilburg.
| 1-2009 13
(1948) in de jaren zestig
h
erg
orb
Go
n
de
van
m
Wi
en
)
47
(19
Toen Jean Frijns
lein.
e Hogeschool, was de campus piepk
liek
tho
Ka
de
n
aa
en
erd
de
stu
trie
econome
zetten studenten de hogeschool
be
9
196
In
t.
ch
da
ge
ot
gro
l
we
jds
sti
Maar er werd de
Van den Goorbergh mijmerden
en
jns
Fri
p.
ha
nsc
ge
zeg
er
me
or
vo
in hun strijd
corpsleden liepen vooraan.’
de
lfs
‘Ze
n.
de
rle
ve
e
lijk
en
zam
ge
onlangs over dit
tekst: sara terburg
Foto's op deze pagina's zijn van Sara Terburg en de beide heren die hebben meegewerkt aan het artikel
14 1-2009 |
until…we meet again ■
→→ Studentenbewegingen
Toen Frijns en Van den Goorbergh
studeerden, rommelde het in
universitair Nederland.
In die tijd hadden hogescholen/
universiteiten grondraden met
daarin twintig studenten die zich
bezighielden met facilitaire zaken
zoals huisvesting, sportvelden en
boeken. Partijen vaardigden leden
af in de raden. Frijns was lid van
de Studentenvakbeweging (SVB),
een partij die zich ‘steeds meer met
inhoudelijke onderwijszaken ging
bemoeien’. Steen des aanstoots
was de achterblijvende positie van
een groeiende groep universitaire
medewerkers die geen hoogleraar
waren. De SVB wierp zich op als
natuurlijke bondgenoot. Van den
Goorbergh sloot zich aan bij het
gematigde Appèl, omdat hij het
liberale Nederlands Studenten Akkoord (NSA) te conservatief vond.
Zowel Appèl als SVB behaalden
acht zetels en de NSA vier. Van den
Goorbergh: “Maar we waren niet
georganiseerd en konden niet omgaan met de macht.” Dit schiep een
geweldige ruimte voor de SVB, die
aanstuurde op harde actie. Frijns:
“Ja, wij namen toen het grondraadsbestuur over.”
→→ Bezetting
Met sit-ins op de campus en uiteindelijk in de aula bezette de SVB de
universiteit. Van den Goorbergh:
“Bij het bestuur heerste grote
ongerustheid toen we de aula bezetten, maar er is niets vernield.” De
bezetting volgde, toen uiteindelijk
geen overeenstemming kon worden
bereikt over verschillende hervormingsvoorstellen. Toen de studenten
bleven weigeren akkoord te gaan,
sprak rector magnificus Scheffer
waarschuwende woorden. Frijns
(met een grijns): “Hij zei: ‘Als jullie
vitale onderdelen van de hogeschool
- zoals de telefooncentrale - bezet-
ten, sluit ik de boel’. En dus bezetten
we de telefooncentrale!” Waarop de
rector de Hogeschool sluitte. Deze
sluiting raakte alle studenten en
iedereen gaf massaal gehoor aan de
oproep van de SVB om naar de aula
te komen. Van den Goorbergh: “Zelfs
de corpsleden liepen vooraan, terwijl
wij normaliter niet zoveel moesten
hebben van linkse studenten.”
De acties waren succesvol. Nadat
ook in Amsterdam (bezetting Maagdenhuis) flink in de bus was geblazen,
democratiseerden de universitaire
besturen in het hele land.
| 1-2009 15
→
‘De ideeën die ik in de
jaren zestig over de
wereld had, zou ik nu
redelijk simplistisch
noemen.’
→→ Idealen
Zijn de heren nog steeds even idealistisch als in de jaren zestig? Van den
Goorbergh: “Ik heb in mijn studietijd
en mede door de bezetting gevoel
gekregen voor wat politieke en
maatschappelijke vraagstukken zijn.
En economie ontleent zijn aantrekkelijkheid voor een deel aan het feit
dat je af en toe normatief mag zijn.
Dat je mag zeggen: dit vind ik goed en
dit niet. Exacte wetenschappen hebben dat veel minder.” Frijns: “Maar
de ideeën die ik in de jaren zestig
over de wereld had, zou ik nu redelijk
simplistisch noemen. Ik geloof wel
16 1-2009 |
nog steeds dat je er als econoom
aan kunt bijdragen dat mensen
begrijpen hoe de samenleving in
elkaar zit. Dat is iets wat mij blijvend
motiveert. Ik geloof in het woord, de
kracht van denken en hoe die inzicht
geven in hoe processen werken. Als
econometrist kun je bijdragen aan de
maatschappij doordat je weet hoe
processen werken. De meest slechte
beslissingen zijn gemaakt doordat
mensen niet wisten hoe processen
werken.”
until…we meet again ■
→→ Invloedrijk
Hoewel ‘Tilburg’ veertig jaar geleden
nog hogeschool heette, was het toen
al van universitair niveau, vindt Frijns.
“Ondanks de term hogeschool was
het wel degelijk een heel invloedrijk
instituut in Nederland. Ik zei tegen
Wim: ‘Het was toch maar een provinciale universiteit destijds’. Maar hij
corrigeerde mij met: ‘Dat zie je dus
verkeerd’. En hij heeft gelijk. Tilburg
was in de jaren zestig dé denktank
van de katholieke beweging. Nu is
het een universiteit op topniveau
die zich kan meten met alle andere
universiteiten.” Frijns roemt ook de
uitstraling van de Tilburgse campus:
“Het is echt een van de mooiste van
Nederland. Eindhoven haalt het
hier niet bij en ook de VU heeft deze
uitstraling niet.” Van den Goorbergh
is blij dat de UvT een specialistische
universiteit is die niet alles doet:
“Echt één van de gelukkigste dingen
die deze universiteit kon overkomen
is: geen medische faculteit. Want
die is altijd zo groot en krijgt zoveel
aandacht dat zij de rest weg drukt.”
Frijns: “Een ander positief punt is het
tamelijk homogene alumnibestand.
Het is niet zo dat het een netwerk
is van kruiwagens, maar als je een
mede-Tilburger tegenkomt, is er een
soort gezamenlijke wereldvisie en
dat maakt het soms erg makkelijk.”
Na zijn studie was Wim van den Goorbergh
wetenschappelijk medewerker in Tilburg. Hij
promoveerde in 1978. En in 1980 verruilde hij
de universiteit voor de Rabobank, waar hij tot
2002 werkte. Zijn laatste functie daar was
vice-voorzitter van de raad van bestuur. Jean
Frijns promoveerde in 1978 in Tilburg en ging
daarna aan de slag bij achtereenvolgens het
Centraal Plan Bureau en pensioenfonds ABP,
onder meer als directeur vermogensbeheer.
Zowel Van den Goorbergh als Frijns zijn nog
betrokken bij de UvT. Frijns als fellow bij interdisciplinair onderzoeksinstituut Netspar en
Van den Goorbergh als voorzitter van de Raad
van Toezicht van Nexus.
foto: sara verburg
→→ Wim van den Goorbergh en Jean Frijns
| 1-2009 17
foto: shutterstock
18 1-2009 |
Waren studenten uit het
buitenland ruim twintig
jaar geleden nog een
bezienswaardigheid, nu
zijn ze niet meer weg
te denken. Ze komen
overal vandaan en het
worden er steeds meer,
ook in Tilburg. De markt
voor hoger onderwijs is
steeds internationaler
geworden en het is dom
om daar niet op in te
spelen. ‘Bij een multinational kom je echt niet
meer binnen zonder internationale ervaring.’
tekst: josé van de waerden
until feature ■
Tilburg
begeeft zich op
internationale
markt
A
ls je in de laatste week van augustus
over de campus van de Universiteit van
Tilburg loopt, valt het meteen op: veel
Aziatische jongeren en overal groepjes
studenten die in het Engels met elkaar
praten. Het is Welcome Week, de introductieweek voor
buitenlandse studenten. Sommige nemen deel aan
een uitwisselingsprogramma, waarbij ze een deel
van hun studie in Tilburg volgen, andere beginnen
aan een volledige bachelor- of masteropleiding.
Van alle voltijds bachelor- en masterstudenten aan
de Universiteit van Tilburg heeft zo’n zeven procent
een buitenlandse nationaliteit. Bijna tweederde
hiervan komt van buiten de EU. Vergeleken met
andere Nederlandse universiteiten steekt Tilburg
er niet bovenuit. Maar het is een beetje appels met
peren vergelijken. Technische opleidingen zijn veel
eerder begonnen met een Engelstalig curriculum en
‘talige’ universiteiten hebben vanzelf meer buiten-
landse connecties. Desondanks heeft Tilburg zijn
ambities opgeschroefd. Het uiteindelijke doel is dat
de instroom bij Engelstalige bacheloropleidingen
voor 25 procent uit buitenlanders bestaat. Voor de
Engelstalige masteropleidingen ligt dat streefpercentage op maar liefst 50 procent.
De grote faculteiten in Tilburg bieden allemaal
Engelstalige masters aan. Een Engelstalige bacheloropleiding volgen, kan alleen bij Economie &
Bedrijfswetenschappen en Geesteswetenschappen.
In 2011 starten Rechtswetenschappen en Sociale
Wetenschappen daar ook mee. Een jaar eerder zal
de kleine faculteit Katholieke Theologie haar eerste
Engelstalige master aanbieden, gericht op een
‘nichemarkt’ van vooral Duitse en Oost-Europese
studenten.
Van alle niet-Engelstalige landen heeft Nederland
de meeste Engelstalige opleidingen. Elke universiteit stort zich op de buitenlandse student. Waarom
→
| 1-2009 19
Over de hele wereld kiezen miljoenen studenten ervoor in
een ander land hoger onderwijste volgen.
De een gaat voor de beste kwaliteit, de ander
ervaart in eigen land een capaciteitsprobleem.
Ook alumnibeleid internationaliseert
eigenlijk? Het op peil houden van de studentenpopulatie wordt vaak genoemd, vanwege de vergrijzing. Toch is dat niet de belangrijkste reden, stelt
Hans-Georg van Liempd, afdelingshoofd International Office van de UvT: “Onderwijs is door de
globalisering een product geworden. Over de hele
wereld kiezen miljoenen studenten ervoor in een
ander land hoger onderwijs te volgen. De een gaat
voor de beste kwaliteit, de ander ervaart in eigen
land een capaciteitsprobleem. In China bijvoorbeeld
overstijgt de vraag naar goed wetenschappelijk
onderwijs ruimschoots het aanbod. Duitse studenten kiezen vaak voor Nederland omdat bij ons voor
bepaalde studies geen numerus fixus geldt.” Er ligt
dus een markt open en niets doen met die vraag
is simpelweg dom. Zeker omdat aan gasten van
buiten de EU ook nog wat te verdienen valt. Maar
hoe krijg je die student uit China, Pakistan of de VS
naar jóuw universiteit? Dat blijkt een kwestie van
netwerken, mond-tot-mond reclame en een lange
adem. Recruiters uit Tilburg bezoeken over de hele
wereld scholen en beurzen, vaak vergezeld van buitenlandse studenten en alumni. Ook wordt de open
dag in Tilburg prominent aangekondigd. “Want
wie onze campus eenmaal heeft gezien, is meestal
verkocht”, weet Van Liempd.
Als puntje bij paaltje komt, is het vaak de familie
die de doorslag geeft. De goede reputatie van de
UvT in Turkije, Bulgarije en China komt vooral
doordat bekenden uit eigen ervaring zich positief
over Tilburg uitlaten. Het is dus belangrijk de al
aanwezige student goed te bedienen. Het actieplan
Internationale studenten vinden UvT
goed gastheer
Zittende buitenlandse studenten zijn positief over Tilburg. In
de International Student Barometer, waaraan 81 instellingen
uit de hele wereld meededen,
presteert de universiteit
goed vergeleken met andere
Nederlandse instellingen. De
onderdelen die eruit springen
zijn ‘arrival’ (90% is tevreden;
landelijk 81%) en ‘support’
(88% is tevreden; landelijk
20 1-2009 |
83%). Op het gebied van ‘visaadvies’ is Tilburg zelfs nummer
1 in Nederland en de nummer 3 van alle deelnemende
instellingen. Verbeterpunten
zijn er ook, zoals de kwaliteit
en kosten van huisvesting,
loopbaanbegeleiding en de
prijs/kwaliteitverhouding van
de catering.
De UvT is deze zomer begonnen met het opstarten van
een internationaal alumnibeleid. Meer nog dan de
Nederlandse student blijkt
de buitenlandse student
zich verbonden te voelen
met de instelling waar hij
zijn diploma heeft gehaald.
Internationale alumni blijven
geïnteresseerd en willen op
de hoogte blijven. Zo is er in
China een alumnivereniging
van studenten die in ons
land gestudeerd hebben.
In navolging van andere
universiteiten gaat Tilburg
ook bijeenkomsten en andere
activiteiten in het buitenland
organiseren. Daarnaast
worden digitale mogelijkheden onderzocht en komt
er mogelijk een (deels)
Engelstalige versie van het
alumnimagazine.
Op weg naar een internationale campus is daarvoor een
belangrijk middel. Het plan besteedt veel aandacht
aan het stimuleren van dienstverlening, ondersteuning, Engelstaligheid bij álle medewerkers (“van
kantinemevrouw tot hoogleraar”) en interculturele
communicatie. Als een spin in het web houdt het
International Office zich sinds drie jaar bezig met
een groot aantal coördinerende en adviserende
activiteiten, onder meer op het gebied van internationale marketing. Gezien de ambitieuze doelstellingen voor de toekomst krijgt het marketingbeleid
binnenkort een nieuwe impuls, afgestemd op de
wensen en ideeën van de afzonderlijke faculteiten.
→→ Drempels verlagen
Internationalisering heeft twee kanten. Het gaat
ook over Nederlandse studenten die (een deel van)
hun opleiding in het buitenland doen. De animo
daarvoor blijkt in het hele land niet groot. Jammer,
vindt Hans-Georg van Liempd. “Een tijdje in het
buitenland studeren is goed voor én je persoonlijke
ontwikkeling en én je kansen op de arbeidsmarkt.
Bij een multinational kom je echt niet meer binnen
zonder internationale ervaring.” Dat weinig studenten het buitenlandse avontuur opzoeken, heeft
veelal te maken met de angst voor studievertraging
en extra kosten. Via een aantal maatregelen probeert Tilburg deze drempels te verlagen. Daarnaast
moeten docenten hun studenten meer stimuleren,
al lijken zij vanwege hun nóg lagere mobiliteit niet
de meest aangewezen inspiratiebron. Het is daarom
de bedoeling dat ook docenten vaker naar het buitenland afreizen. Want goed voorbeeld doet goed
volgen. ■
foto: erik van de Burgt
column Jan renkema ■
Weet u wat u niet weet?
→Mijn vader zei al dat de ‘kweek-
school’ van vroeger meer waard was
dan een academische studie van nu.
Vreemd eigenlijk. Want economische theorieën, nanotechnologie
en internet zijn niet ontwikkeld op
de kweekschool. Toch steekt het
verjaardagsfeestgemopper over het
dalende peil van studenten en academische studies steeds opnieuw de
kop op, bijvoorbeeld onder alumni.
Wat is er waar van dit gemopper? Ik
denk dat er iets anders aan de hand
is: Weet ú wat u niet weet?
Stelt u zich voor, het eerste college
met dertig master-studenten Communicatiewetenschap. Zij moeten
leren om op basis van wetenschappelijke inzichten teksten te analyseren,
ter voorbereiding op bijvoorbeeld een
functie als voorlichter. Zij weten nog
niet wat u – door studie of levenservaring – al wel weet: hoeveel er mis
kan gaan in teksten. We behandelden
een zin die (verkort) als volgt luidde:
Er bestaat een paradigmatische kloof tussen
retorica en dialectica.
Dit vooraf: geen kwaad woord over
mijn studenten: ze willen iets
bereiken en konden ook hun eigen
leerdoel formuleren. Ik vroeg ze om
de woorden aan te strepen die ze
niet kenden. ‘Dialectica’ natuurlijk.
Ik vertelde er wat over, en verwees
ze via hun mobiele telefoon naar
wikipedia en nog betere sites. Maar
nu komt het.
- Verder alles duidelijk? Echt?
- OK, kun jij dan even zeggen wat ‘retorica’ is? Je moet het in je bachelor
zijn tegengekomen.
- Ja, dat weet ik, dat is ehm, ehm
een vraag waarop je geen nee mag
zeggen.
- Ah, je bedoelt misschien de retorische vraag. Maar dan kan je definitie
beter. Iemand anders? (stilte, zo’n
ik-dacht-dat-ik-het-wist stilte) Goed,
maar verder is deze zin duidelijk?
Echt? Kan iemand mij vertellen wat
‘paradigmatisch’ betekent?
- Drie studenten vragen het woord
met een blik van ik-ben-slimmerdan-je-denkt. Bijna in koor roepen
ze: Dat heeft iets te maken met
tegenspraak.
- Tegenspraak? Oh, jullie bedoelen
‘paradox’. Maar dat is geen tegenspraak, dat is een bijzonder type
tegenstrijdigheid, namelijk een
schijnbare tegenstrijdigheid.
Dus deze groep studenten destilleerde uit deze eerste zin dat een
retorische vraag in tegenspraak is
met dialectica (zeg maar: ‘de kunst
van het redeneren’). Ze wisten niet
dat ze iets niet wisten.
Terug naar de vraag: daalt het peil?
Het antwoord is ‘ja’. Met deze toevoeging: het peil daalt volgens de criteria van de oudere generatie. Dat is
altijd zo geweest. Ook in de oudheid
klaagde men dat de jeugd zo weinig
wist. Maar er lijkt iets anders aan de
hand. Vroeger was de bron van wijsheid dat je wist wat je nog allemaal
niet wist. Nu lijkt het erop - wellicht
door alle data op internet – dat de
jongere generatie minder weet wat
ze nog niet weet. Kijk, daarom vind
ik doceren zo prachtig. Die geïnteresseerde studenten verzanden zonder
mijn vragen al direct in de eerste zin.
Ze hebben mij nodig (hoop ik) om
inzicht te krijgen in de wetenschap.
Jan Renkema, hoogleraar Tekstkwaliteit
PS
Mijn overbuurvrouw, lerares levensbeschouwing, vertelde dat ze van een ‘best
wel goede’ leerlinge in 3 havo het volgende
antwoord had gekregen op de vraag: Wat is
naastenliefde? “Juf, dat is dat jij wel verliefd
bent op iemand anders maar die ander niet
op jou.”
| 1-2009 21
from ... with love
Foto: Kasper van’t Hoff
a
n
i
Ch
Het aantal buitenlandse studenten in Tilburg
groeit. Maar hoe bevalt het ze hier en waar
komen ze terecht? In deze rubriek vertelt
een internationale alumnus over zijn of haar
ervaringen op de UvT en in Nederland. Deze
keer Lingxiao Qu. Zij behaalde tussen 2002
en 2006 de bachelor International Economics
and Finance en de master Investment Analysis. Tegenwoordig staat zij als projectmanager op de loonlijst bij De Lage Landen. In
2008 werkte Lingxiao als NOC-assistent op
de Olympische Spelen, waar ze het Nederlandse Olympische zeilteam begeleidde.
22 1-2009 |
until alumni internationaal ■
‘Klein land met grote
multinationals’
Wie door de Netherlands Alumni Network in China wordt
uitgeroepen tot distinguished alumni of the year heeft zich
onderscheiden. Dat geldt zeker voor Lingxiao Qu. Deze alumna
schreef samen met haar moeder Shuling Zhang Green Tea, Red
Tulips. In dit openhartige boek op basis van wederzijdse e-mails,
beschrijft ze de ervaringen van een Chinese student in Nederland.
Nederland is vast niet het eerste land waar een Chinese aan
denkt, als ze in het buitenland wil gaan studeren. Waarom koos
je voor ons land?
“Ik wilde studeren in het Westen en heb research
gedaan naar verschillende landen en universiteiten. Wat me in Nederland aansprak, is dat er
veel multinationals en gerenommeerde kleinere
bedrijven zijn gevestigd. Opmerkelijk voor een klein
land.”
Hoe kijk jij terug op jouw tijd in Tilburg?
“De studenten zijn ambitieus en enthousiast en
de docenten professioneel. Na vier jaar studie had
ik voldoende kennis opgedaan om aan het werk
te gaan. Toch heb ik het meeste geleerd buiten de
collegezaal. Hoogtepunt was de publicatie van mijn
in het Chinees geschreven boek Love without distance,
waarvan Green Tea, Red Tulips een Engelse versie is.
Verder heb ik, naast mijn studie gewerkt als PRassistent bij de VN in Spanje en als promotor van de
UvT in China.”
En waarom ben je in Nederland blijven hangen?
“Ik heb het geluk gehad om een gewild traineeship
binnen te halen bij De Lage Landen. Bovendien
heb ik hier veel goede vrienden wonen, dus het was
geen moeilijke beslissing om mijn carrière hier
te starten. De kennis die ik op de universiteit in
Tilburg heb opgedaan, helpt mij de visie en strategieën van het senior management te begrijpen.”
Wat trekt je in ons land?
“Nederland is zeer georganiseerd en schoon. Het
is een goede uitvalsbasis om de rest van Europa te
verkennen en om naar de VS te reizen. In China zijn
vooral collectieve normen belangrijk, terwijl hier
het individu en zijn of haar ontwikkeling voorop
staan.”
Wat is volgens jou typisch Nederlands?
“Kamperen. Jullie trokken deze zomer weer massaal
naar Frankrijk en Italië. Ik las dat veel mensen hun
eigen eten meenemen en zag het voor me: auto’s
volgepakt met Albert Heijn-voedsel! Volgens mij leer
je een land pas goed kennen door het plaatselijke
voedsel uit te proberen. Ik houd bijvoorbeeld erg van
frikadellen, frietspeciaal, appeltaart en wafels.
Ook ben ik onder de indruk van jullie natuurliefde.
Jullie maken fietstochten en hebben plezier in buitensporten zoals voetbal.”
Zijn er onderdelen in de Nederlandse cultuur die jij bewondert?
“Nederlanders gaan slim met geld om zowel in
zaken als het huishouden. Ook fietsen ze veel en
dat is in de huidige tijd van goed omgaan met het
milieu erg positief. Ik verbaas me er nog steeds over
dat ondanks de afstand, slecht weer, hoge hakken
of een net pak, jullie de fiets pakken. Zelfs politici
doen dat.”
En wat kunnen Nederlanders van Chinezen leren?
“Een nauwere familieband te onderhouden. Chinezen gaan veel vaker op bezoek bij hun ouders en
respect voor ouderen en zorgen voor jongeren staat
hoog in het vaandel. In China zijn de familiebanden heel nauw. En eten is daar een manier om het
leven te vieren met mensen van wie je houdt.”■
| 1-2009 23
AfshinE
24 1-2009 |
until interview alumnus ■
Hij vluchtte op 16-jarige leeftijd uit
Iran, zwierf zes jaar door Pakistan
en Afghanistan en kwam toen naar
Nederland. Daar rondde hij aan de
toenmalige KUB in minder dan zes jaar
tijd, drie studies af. Inmiddels is Afshin
Ellian (1966) bekend van het publieke
debat over de politieke islam en moet hij,
treurig genoeg, worden beveiligd. Over
het warme welkom van een uitgenodigd
vluchteling. ‘Ik ben opnieuw geboren in
Nederland en groeide op in Tilburg.’
nEllian
tekst: Corona de Wert
fotografie: Michel Campfens
Over de universiteit die hem de kans gaf
om zich te ontwikkelen spreekt Afshin
Ellian nog altijd met warmte. “Iedereen,
van de rector tot docenten en medestudenten, beschouwde ik als vriend. Ik wist
dat ik een beroep op ze kon doen als ik een
probleem zou hebben, en was er zeker van
dat ze me dan zouden helpen.”
In 1983 ontvluchtte hij het regime van Ayatolla Khomeiny en zwierf door Pakistan
en Afghanistan. Zes jaar later zette hij
als uitgenodigd politiek vluchteling voet
op Nederlandse bodem, een VN-status die
voelde als extreme luxe. “Het gaf mij het
gevoel dat ik voor het eerst ergens welkom
was. Alleen al het woord ‘uitgenodigd’!
Toen ik aankwam op Schiphol, gaf iemand
me een hand en heette me welkom namens de overheid. Dat was ongelooflijk! Ik
ben er nog steeds dankbaar voor.”
→→ Sigaretje
Nadat hij voet op Nederlandse bodem had
gezet wilde hij rechten gaan studeren in
Leiden – de stad waar hij anno 2009 aan de
‘De universiteit
was een veilig
thuis. Het was
mijn stam.’
universiteit werkt. Maar de studieadviseur
in die stad vond zijn beheersing van de
taal onvoldoende. “Ik had in zes maanden
tijd de Nederlandse taal geleerd en voerde
zonder tolk het gesprek. Maar de studieadviseur ontraadde mij die keuze, mijn
beheersing van de taal zou een probleem
zijn. Ze drong erop aan de studie Medicijnen voort te zetten die ik in Kabul had
afgebroken.”
Vrienden vertelden hem over de Tilburgse
universiteit. De ontvangst daar was totaal
anders. “De studieadviseur bood me een
kopje koffie aan en we rookten samen een
sigaretje. Hij complimenteerde mij voor
mijn Nederlands. De taal stond inschrijving aan de juridische faculteit niet in
de weg. Natuurlijk moest ik ook hier een
taaltoets halen maar daarna was het snel
geregeld: in een maand tijd kon ik me
inschrijven.”
Zijn voorkeur voor rechten werd ingegeven
door nieuwsgierigheid. “Wat is het recht?
Waarom slaan jullie elkaar niet de hersens
in? Mijn belangstelling ontstond natuur-
→
| 1-2009 25
lijk niet vanuit een neutrale positie. Ik had
veel onrecht gezien en meegemaakt. In
mijn eerste jaar begon ik met strafrecht.
Tot drie, vier uur ’s nachts zat ik casussen
te vertalen, aanvankelijk gehinderd door
lastige vaktermen. Ik ontmoette steeds
betrokken docenten die het mij wilden
uitleggen. Mijn zelfvertrouwen groeide: ik
haalde in die eerste maanden een 7, een 8,
zelfs een 9,5 en ging als een trein. Toen ik
mijn propedeuse afsloot met de toevoeging
‘met genoegen’ wist ik: vanaf nu volgt drie
jaar technische verdieping. Dat vond ik te
licht. Ik wilde ook nieuwe dingen leren.
Daarom ben ik er twee studies bij gaan
doen: volkenrecht en filosofie.”
→→ Fenomeen
Tussen de aankomst in Nederland en de
inschrijving aan de Tilburgse universiteit
zat krap een jaar. Alles was nieuw in die
tijd. Ellian beschrijft zijn indrukken in
de essaybundel ‘Brieven van een Pers’ uit
2005: Ik keek naar het gras en de groenheid ervan
raakte me. De rust, de vreedzaamheid van het
bestaan. Als ik langs een café liep, zaten de mensen
allemaal te drinken: ze kleedden zich zoals ze zelf
→→ Fanatisme
Als je eenmaal zo’n mooie, geweldige plek hebt
gevonden, ga je je niet afvragen of je nieuwe land
misschien ook ellende kent. Dat deed ik in eerste
instantie ook niet. (Brieven van een Pers, 1995). Die
houding is veranderd. Ellian is inmiddels
in Nederland en daarbuiten bekend om
zijn ongezouten mening over de politieke
islam. 9/11 markeerde de omslag: “Het
fanatisme kwam in onze samenleving. De
islam heeft enkele militante aspecten die
tot problemen kunnen leiden in veiligheid
en integratie. Om terrorisme aan te pakken moet je nieuwe wetten creëren”.
Ellian heeft fans én tegenstanders. Zijn
omstreden optreden heeft er toe geleid dat
hij permanent wordt bewaakt omdat hij
doelwit is van terroristische groeperingen.
Dramatisch vindt hij dat. “Ik ben gevlucht
voor de fanatici die me nu opnieuw bedreigen. Ineens ben je de onschuldige vrijheid
kwijt van de fiets pakken en naar het café
gaan. Ik vind het heel erg dat mensen de
ernst daarvan niet beseffen. Ik kan me
voorstellen dat je het niet eens bent met
Geert Wilders, maar het is zorgelijk dat
een parlementariër met zoveel bewaking
‘Toen ik aankwam op Schiphol, gaf iemand
me een hand en heette me welkom namens
de overheid. Dat was ongelooflijk!’
Prof. dr. Afshin Ellian (1966) is
rechtsgeleerde, filosoof en dichter en
bekend van het publieke debat over de
politieke islam. Hij studeerde aan de
Universiteit van Tilburg, toen nog KUB,
van 1990 tot 1996 en rondde in die tijd
drie studies af: strafrecht, volkenrecht
en filosofie. In 1997 werd hij aangesteld
als aio aan de Tilburgse rechtenfaculteit en in 2003 promoveerde hij op een
onderzoek naar de politieke transitie
van Zuid-Afrika. Een thema dat, naast
zijn wetenschappelijke interesse, ook
raakvlakken heeft met zijn persoonlijke
geschiedenis. In Iran, zijn geboorteland,
is hij namelijk de tirannie van Ayatollah
Khomeini ontvlucht. Tegenwoordig werkt
Ellian als hoogleraar Sociale cohesie,
burgerschap en multiculturaliteit aan
de Universiteit van Leiden. Ook heeft hij
diverse dichtbundels op zijn naam staan
en is hij columnist voor NRC Handelsblad
en blogt hij voor Elsevier.
26 1-2009 |
wilden. En iedereen praatte … hárd vooral. Niemand
fluisterde. Ze waren nergens bang voor.(..) Ik was
verbaasd, ontroerd, geschokt zelfs.
Belangrijk voor Ellian in zijn studietijd
was het tutoraat. “Ouderejaars studenten
maakten me wegwijs op de universiteit
en daarbuiten. Het werden vrienden, een
aantal van hen zie ik nu nog. Ik volgde
vaak tot in de avonduren hoor- en werkcolleges. Tijdens de koffiepauzes rookte ik
shagjes met medestudenten in de kelder
van gebouw A.”
“Ik gebruikte mijn tijd efficiënt. Studeren
gaat ook om het kennen van technieken,
keuzes maken, plannen, discipline. Elke
zondag besteedde ik aan het voorbereiden
van colleges, soms wel 15 uur op een dag.
Die voorbereiding bespaarde uiteindelijk
tijd omdat ik zo het maximale uit de colleges kon halen.”
“’s Avonds, niet elke avond, ging ik met
vrienden naar het café om te praten en bier
te drinken. Ik was een beetje een fenomeen.
Vanwege mijn afkomst en omdat ik de
taal zo goed sprak en goede cijfers haalde.
Aansluiting? Ach, met een paar biertjes op,
ontstaat ook de belangstelling. Als er al een
afstand was in beleving, dan werd die overbrugd door het enorme besef van de Tweede
Wereldoorlog, dat maakte mijn ervaringen
voor medestudenten herkenbaar.”
moet rondlopen. Je kunt je afvragen of
we niet steviger moeten opkomen voor
bedreigde mensen. Niet voor hun opvattingen, maar voor de vrijheid.”
“Ik ben opnieuw geboren in Nederland
en groeide op in Tilburg. Ik leerde er bij
wijze van spreken lezen en schrijven. De
universiteit heeft een enorme bijdrage
geleverd aan wie ik nu ben. Dat begint bij
de studieadviseur en eindigt bij de afstudeercommissie waar ik discussieerde met
Hirsch Ballin omdat ik het totaal oneens
was met een stellingname in zijn oratie.
Hij stelde vragen en luisterde geduldig
naar mijn antwoorden, voerde op een open
manier discussie. Na afloop sprak hij de
hoop uit dat de universiteit mij een baan
zou aanbieden. Een oefening in tolerantie:
je kunt het oneens zijn en elkaar toch het
goede toewensen en zelfs bevriend raken.
Uiteindelijk heb ik me overigens tot de opvatting van Hirsch Ballin bekeerd. Wetenschap betekent ook: ontdekken dat je geen
gelijk hebt en dat openlijk toegeven.”
Keert Ellian nog eens terug naar de Universiteit van Tilburg? “Ik heb het gevoel
dat ik er waarschijnlijk zal sterven. Ik ben
er bijna zeker van dat ik ooit in Tilburg zal
terugkomen, misschien om een dag of wat
hoorcolleges te geven. Dan blijf ik er tot
mijn dood.” ■
until alumni nieuws ■
Vriendendag Cobbenhagen
foto: Harry van der Heijden
Het DNA van Tilburg
ontrafeld
Tilburg, waar zoveel Vrienden van Cobbenhagen hebben gestudeerd, wat is dat eigenlijk voor een stad? Hoe zit het ‘DNA’
in elkaar, en komt dat overeen met het imago? Die vraag stond
centraal tijdens de vriendendag op 22 april. Na een betoog,
rondleiding en discussie was één ding helder: Tilburg heeft
veul (sic) te bieden.
Burgemeester Ruud Vreeman
begon de vriendendag met zijn
‘Verhaal van de Stad’. Hierin
wordt Tilburg vergeleken met
andere steden die in de jaren ’60
en ’70 met grote werkloosheid
en verval te maken kregen door
het verdwijnen van industrie.
Waarom is Tilburg beter en sneller opgekrabbeld dan die andere
steden? Vreeman betoogde dat
dit deels in het DNA van de stad
zit. Ondernemerschap, informele
netwerken, chauvinisme, improvisatie, kennisinfrastructuur,
bereidheid tot samenwerking,
vakmanschap; het zit Tilburg
al vanaf de wolindustrie in de
genen.
Kenmerkend voor de stad is
ook de confrontatie tussen het
moderne en het oude, tussen
het volkse en het hoog culturele.
Daarnaast is er een voortdurende
instroom van jonge mensen, onder wie steeds meer buitenlandse
studenten. Dat zorgt voor dynamiek en een mix van culturen.
→→ Veenbrand
Vreeman vergelijkt de Tilburgse
ontwikkeling met een veenbrand:
het smeult en fikt overal, en dat
blijft maar doorgaan. Het stikt
van het talent. Wel is het zaak
om afgestudeerden meer aan de
stad te binden. En het blijft hard
werken aan het imago, want dat
reflecteert nog onvoldoende de
sterke identiteit. Bij veel mensen
gaat bij de naam Tilburg geen belletje rinkelen. Maar het is al beter
dan vroeger; in 2002 was Tilburg
voor de gemiddelde Nederlander
compleet non-descript. In 2007
associeert een derde de stad met
termen als ondernemend, vernieuwend en actief.
Tijdens de vriendendag werd
ook een bezoek gebracht aan het
Textielmuseum. Het ‘klassieke’
gedeelte toont textielmachines,
stoommachine en geschiedenis.
In het textiellab werken machinebouwers met softwareontwikkelaars, ontwerpers en kunstenaars aan nieuwe materialen en
technieken. Ook hier vinden oud
en modern elkaar; representatief
voor de Tilburgse identiteit.
Elk voor- en najaar
organiseren de
Vrienden van
Cobbenhagen
de zogenaamde
'vriendendag'.
Gastheer ditmaal
was de gemeente
Tilburg.
→→ Fabriekspanden
In het oude Zwijsenpand, nu een
bolwerk van ateliers, bracht vertegenwoordigers uit het onderwijs, politiek en cultuur samen.
Het forum en de zaal kwamen
met verschillende statements: zet
in op cultuur, biedt betaalbare
ateliers, benut oude fabriekspanden, heb aandacht voor ambacht
en vakmanschap, geloof in
maakbaarheid en blijf als stad
vooral jezelf. De slotconclusie:
Tilburg heeft niet álles te bieden,
maar wel heel veul!
‘Het Verhaal van de Stad’ staat op www.
tilburg.nl (het college → burgemeester
Vreeman).
Vrienden van Cobbenhagen
Deze vriendenkring werd in 1993 opgericht en organiseert activiteiten voor
alumni en andere mensen die zich verbonden weten aan de universiteit. De
naamgever, prof.dr. M.J.H. Cobbenhagen, was de eerste hoogleraar van de
Economische Hogeschool, de verre voorloper van de Universiteit van Tilburg.
Meer over deze vereniging vindt u op: www.uvt.nl/alumni/spcvrienden.html
→
| 1-2009 27
Universiteit haalt banden
met alumni aan
Via het Universiteitsfonds probeert de Universiteit van Tilburg
de banden met alumni te versterken. Doel: hechte partnerschappen, waar de beide partners elkaar over en weer meer te
bieden hebben. Bij de rechtenfaculteit start een proefproject
dat moet helpen bij het opzetten van zogeheten ‘friendraising’.
Het Universiteitsfonds van de
UvT verwerft steun – in natura en
in geld – voor onder meer innovatief onderzoek en onderwijs én
voor activiteiten. Ook bijdragen
van alumni zelf, zijn daarbij van
harte welkom. Om meer toe te
groeien naar een Angelsaksische
situatie – waar alumni zeer nauw
betrokken zijn bij hun Alma
Mater – moeten de banden verder
worden aangehaald. Een eerste
stap die daartoe wordt genomen
is het achterhalen van actuele adressen. Volgens directeur
Nicole Fouchier van het Universiteitsfonds beschikt de universiteit inmiddels over de juiste
naam- en adresgegevens van
achtduizend van de naar schatting veertigduizend Tilburgse
alumni. “Het verzamelen en digitaliseren van de overige adressen
is een enorme klus. Maar het
is nodig om onze alumni, veel
actiever en gerichter te gaan
benaderen en bij activiteiten te
betrekken. Veel alumni, zeker
de wat oudere, zijn vaak bereid
om de universiteit te steunen.
Ook financieel”, denkt Fouchier
die zich er terdege van bewust is
dat daar wel iets tegenover moet
staan. “Je zult ze wel iets moeten
bieden. Daarom willen we graag
op het netvlies krijgen waar onze
alumni, afhankelijk van hun
levens- en loopbaanfase, behoefte
aan hebben. Misschien zijn dat
masterclasses over een onderwerp dat in hun beroepspraktijk
speelt. Of wellicht bestaat er
behoefte aan het aanbieden van
bijvoorbeeld netwerkfaciliteiten.
Dat zullen alumni ons zelf moeten vertellen.”
Buitenlands talent, mede dankzij alumni
Vanuit haar maatschappelijke betrokkenheid maakt het Universiteitsfonds het onderwijs op
de UvT ook toegankelijk voor talentvolle buitenlandse studenten die hiervoor zelf de middelen
niet hebben. Met ingang van dit collegejaar loopt er daarom een bijzondere student rond op de
campus: de Zuid-Afrikaanse Janeke Thumbran. Zij volgt de eenjarige Masteropleiding Communication and Information Sciences: een pilotversie van de opleiding, die officieel pas vanaf
2010/2011 volledig in het Engels zal worden aangeboden. Janeke is afkomstig van de University
of Pretoria (een partneruniversiteit van de UvT), en ontvangt de beurs – die mede mogelijk is
gemaakt dankzij giften van alumni – vanwege het honderdjarig bestaan van de Zuid-Afrikaanse
instelling. Janeke houdt een weblog bij: www.uvt.nl/beurszuidafrika.
colofon
Until is een periodieke uitgave van
de Universiteit van Tilburg en de
Stichting Professor Cobbenhagen.
Dit magazine beoogt de banden
met alumni te versterken. Gehele
of gedeeltelijke overname van
artikelen is alleen toegestaan na
schriftelijke toestemming van de
hoofdredacteur.
uitgever
University Office, Communicatie,
Universiteit van Tilburg
28 1-2009 |
hoofdredactie
Walther Verhoeven
bladmanagement
Tonke van de Ven
redactieraad
Jan Boelhouwer, Hein
Coppes, Clemens van Diek,
Dennis van Ham, Anne-Marie
Hartog, Ewoud Jansen,
Merlijn Jansen, Roel Lauwerier,
Annemeike Tan, Dieuwke van
Turenhout, Huub Dekkers (gast)
bladformule, redactiecoördinatie en eindredactie
Joost Bijlsma
(Magma Publicaties)
art direction en vormgeving
Patrick Hoogenberg (Curve bno)
auteurs
Tineke Bennema, Joost Bijlsma,
Clemens van Diek, Philip Dröge,
Quirijn Metz, Joost Peters Corien Prins, Jan Renkema, Sara
Terburg, José van de Waerden,
Corona de Wert
De rechtenfaculteit start dit
najaar al met een proefproject:
een telefooncampagne waarbij
alumni actief worden benaderd
met de vraag waar hun wensen
en behoeften liggen. “Ik ben
erg benieuwd wat dat oplevert.
Ongetwijfeld biedt de proef aanknopingspunten voor de verdere
ontwikkeling van relatiegerichte
fondsenwerving, een fenomeen
dat tegenwoordig ook wel bekendstaat als friendraising.”
→→ Wat is het universiteitsfonds?
Het Universiteitsfonds Tilburg is een
initiatief dat het motto Understanding
Society van de Universiteit van Tilburg
concretiseert. Interactie en betrokkenheid met de samenleving zijn de sleutels
voor een structurele bijdrage aan een
betere samenleving.
Het Universiteitsfonds slaat een brug
tussen universiteit en maatschappij
voor initiatieven die extra financiële
steun nodig hebben waarin de overheidsfinanciering niet (geheel) voorziet.
Op deze manier ontstaat een uitgebreid
relatienetwerk, vindt waardevolle
uitwisseling en overdracht van kennis
en ervaring plaats en kunnen projecten
financieel worden ondersteund.
Wilt u meer weten over het Universiteitfonds Tilburg en de projecten die
het ondersteunt of wilt u doneren,
ga dan naar www.uvt.nl/universiteitsfonds of mail naar [email protected]
fotografen
Harry van der Heijden, Archief
UvT, Kasper van ’t Hoff, Michel
Campfens, Erik Verburgt, Ton
Toemen, Sara Terburg
druk
Koninklijke BDU, Grafisch bedrijf
redactieadres
Postbus 90153
5000 le Tilburg
meer informatie over
alumni-activiteiten
www.uvt.nl/alumni
until alumni nieuws ■
Webwijzer↗
Websites die mogelijk interessant zijn voor alumni
van de Universiteit van Tilburg.
Stelling op LinkedIn
‘Tilburgse alumni zijn te bescheiden.
Dit verkleint hun carrièrekansen’
“Ik zou bescheidenheid niet willen verwarren met een meer beleefde houding, die in het zuiden meer voorkomt dan in de Randstad. Deze houding verkleint misschien in bepaalde sectoren in
het noorden de succeskansen, maar zeker niet in het buitenland,
waar lompheid en overdreven ego’s niet scoren.”
Cor Dücker, Head Business Development Southern Europe at Eurizon Capital
“Onzin! Lijkt me echt een stelling van een groot gebekt iemand
van boven de rivieren die nog steeds in de wijd verbreide misconceptie leeft, dat Brabanders verlegen contactgestoorde stiekeme
mensen zijn die alleen los durven te gaan met Carnaval.”
Jeffrey Beijnon, Senior Legal Officer at the Court of Justice in The Hague
‘Niet de bescheidenheid kan zorgen voor verkleinde carrièrekansen, maar eerder dat wij Tilburgers minder tijd besteden aan
netwerken. In vergelijking met andere universiteiten, vooral
ook in het buitenland, wordt hieraan relatief weinig aandacht
besteed. Ook door de UvT zelf. Wij zoeken elkaar veel minder
gericht op en weten elkaar minder goed te vinden.’
Bart van Heeswijk, Partner at Bedrijfsvitaliteit.nl
foto: shutterstock
→→ linkedin.com (Tilburg University Alumni)
Tilburg University Alumni is een nieuwe groep op de bekende netwerksite LinkedIn. Dit netwerk bestaat sinds
enkele maanden en kent inmiddels zo’n 3900 leden.
Via deze weg kunnen alumni met elkaar in contact
komen en op de hoogte blijven van activiteiten. De
redactie van Until zal hier regelmatig oproepen doen
om op de hoogte te blijven wat alumni beweegt.
→→ mejudice.nl MeJudice is een initiatief van de
Tilburgse economen Kees Koedijk en Harry van
Dalen. Hoewel de site beoogt het publiek debat onder
economen te stimuleren, richt die zich niet alleen op
academische economen of beleidsmedewerkers.
MeJudice streeft ernaar dat de bijdragen voor elke
leek met interesse voor economische vraagstukken te
begrijpen zijn. In september lanceerde MeJudice zijn
eigen videokanaal MJtv.
→→ nanc.org.cn Deze Engelstalige site van de
Netherlands Alumni Network in China (NANC)
is bedoeld voor iedereen die in Nederland heeft
gestudeerd en nu in China woont. Via LinkedIn kunnen
geïnteresseerden zich aanmelden bij de discussiegroep.
Nieuws uit de verenigingen
Eksbit
Dante
Netwerkbijeenkomst
‘Sourcing’
Datum: november
Locatie: nader te bepalen
Meer informatie:
[email protected]
In de IT is outsourcing een begrip geworden. Wat doen we
zelf en wat laten we uitvoeren
door externe serviceproviders? Eksbit organiseert
een inhoudelijke avond
ondermeer in samenwerking
met Eric Beulen, hoogleraar
Global Sourcing bij de economische faculteit.
Themabijeenkomst ‘Crisis’
Datum: 6 oktober, 19.30 21.00 uur
Locatie: Campus UvT,
Dantegebouw Dz3 en Dz4
Meer informatie:
[email protected]
Tijdens deze thema-avond
wil Dante een brug slaan
tussen theorie en praktijk. Ze
doen dit aan de hand van een
actueel thema, namelijk de
crisis. De avond spitst zich toe
op enerzijds de economische
crisis en anderzijds crisiscommunicatie.
Duiventil
→ Van polisboer tot gids in zorgland kopte
het Brabants Dagblad in een artikel over het
afscheid van Mike Leers als bestuursvoorzitter van CZ. Per 1 september heeft hij na
35 jaar definitief afscheid genomen van de
op twee na grootste zorgverzekeraar van
Nederland.
→ Dit jaar behaagde het Hare Majesteit om
René Koeken (49) op te nemen in de Orde
van Oranje Nassau voor zijn vele en gevarieerde bestuurlijke activiteiten, vooral in de
Gemeente Zundert.
→ De benoeming van Jan Hommen (66) tot
voorzitter Raad van Bestuur van ING zal weinig mensen zijn ontgaan. De media berichtten
uitgebreid over deze UvT-alumnus, die zijn
pensioen inruilde voor mogelijk een van de
meest uitdagende functies van Nederland.
→ Roderick Munsters is sinds 1 september de nieuwe topman van Robeco. Munsters
(45) was voorheen lid van de raad van bestuur
van pensioenuitvoerder APG, de vermogens-
beheerder van een van ‘s werelds grootste
pensioenfondsen, het ABP.
→ De Universiteit van Tilburg verwelkomde zelf ook een alumnus in haar midden.
Voormalig student fiscale economie, Huub
Dekkers (38) startte voor de zomer als
secretaris en algemeen directeur van de universiteit. Voor zijn komst naar de UvT heeft
hij tien jaar diverse managementfuncties
binnen Achmea vervuld.
| 1-2009 29
U vroeg?
Verrassend is het antwoord van Marret Noorderwier op
deze vraag. De psychologe in Tilburg deed systematisch
onderzoek naar het effect van het onverwachte. En ze
stuitte op een interessant menselijk trekje. We reageren
in eerste instantie negatief op onverwachte uitkomsten,
ook al is de uitkomst positief. Proefpersonen die denken
dat ze een blokje kaas gaan eten, bijvoorbeeld, vinden
het vies als dit in werkelijkheid marsepein in de vorm van
kaas blijkt te zijn. Zelfs marsepeinliefhebbers roepen
dan bah. Een verklaring voor deze onverwachte reactie
op het onverwachte, is dat mensen behoefte hebben aan
consistentie, voorspelbaarheid en controle. Ze voelen
zich goed als de werkelijkheid overeenkomt met wat ze
verwachten. Verwachtingen los te laten kost tijd en motivatie. En de een kan het beter dan de ander. Mensen met
een beperkte cognitieve capaciteit voelen zich in eerste
instantie zelfs beter wanneer ze zoals verwacht falen dan
wanneer ze onverwacht succesvol zijn.
Maken
geheimen
gelukkig?
Uit angst voor sociale afwijzing verbergt iedereen wel iets. Lange tijd werd
daarom gedacht dat het bewaren van geheimen ongezond is. En die vlieger
gaat vaak ook op voor mensen die er van nature naar neigen om veel
donkere feiten over zichzelf te verbergen voor anderen. Zij kunnen daar
last van krijgen. Maar als je daarvan weinig last van hebt, hoef je niet per
se ongelukkig te worden van het bewaren van geheimen, toont psycholoog
Andreas Wismeijer in recent onderzoek aan. Sterker nog: volgens hem
voelen mensen zich doorgaans gelukkiger als ze een geheim bewaren,
dan nadat ze het met anderen delen. Wie zijn geheimen na deze conclusie toch nog (anoniem) kenbaar wil maken, kan terecht op de site: www.
geheimenvan.nl. Hier verzamelt Wismeijer ontboezemingen, zoals: ik ben
verliefd op mijn buurvrouw, ik kan mijn gezin niet meer aan en ik heb zo’n
kleine zaadbal.
foto: shutterstock
Kan een blinde zien?
30 1-2009 |
Het antwoord op deze vraag is
niet per definitie: nee. In een gang
op de UvT-campus is aangetoond
dat een blinde via een onbewust
oriëntatievermogen en zonder
blindenstok wel degelijk kan ‘zien’.
Een volledig blinde mannelijke
proefpersoon slaagde er tot ieders
verbazing in zeven obstakels in de
gang, waaronder een prullenbak en
een pak papier, te ontwijken. Bij de
man waren door twee beroertes de
visuele functies in beide hersenhelften ernstig beschadigd. Dat
wijst erop dat visuele prikkels op
een andere manier de hersenen
binnenkomen. Dat wordt ook wel
blindsight genoemd: een onbewuste en primitieve werking van de
oogfunctie. Hierbij nemen mensen
dingen of gelaatsuitdrukkingen
waar terwijl ze denken niets te
zien. Blindsight was al aangetoond
bij een blinde aap genaamd Helen,
maar nu dus ook bij een mens.
Dankzij de Tilburgse hoogleraar
Neuropsychologie Beatrice de
Gelder.
foto: shutterstock
Laten we ons graag
verrassen?
until wetenschap ■
Dröge
Kan recht macht in
bedwang houden?
Hoewel democratieën recht en
macht zoveel mogelijk willen
scheiden, zijn dit geen tegengestelde
begrippen. Ze liggen in elkaars verlengde. Recht legitimeert vaak het
gebruik van macht. Maar machthebbers kunnen het recht ook niet negeren. Dat blijkt uit het proefschrift
Regeneration and Hegemony van
Raymond Kubben. Hij bestudeerde
de betrekkingen tussen Frankrijk
en de Bataafse Republiek tijdens de
Revolutionaire oorlogen (1795-1803).
In een wereld die werd gedomineerd
door de Franse supermacht, speelde
internationaal recht wel degelijk een
rol, betoogt de rechtshistoricus. Een
supermacht gebruikt het recht als
instrument om invloed en controle
uit te oefenen. Maar aan de andere
kant kan het recht het gedrag van
zo’n machthebber op z’n minst beïnvloeden, zo niet beperken, volgens
Kubben. Van begrippen als soevereiniteit, gelijkheid en onafhankelijkheid
gaat een normatieve en legitimerende kracht uit die ook supermachten
niet links kunnen laten liggen.
foto: Koen Verheijden/HH
foto: shutterstock
foto: shutterstock
Een cocktail van
Baileys en tonic
De blinde Amerikaan
Dan Kish (met rode trui)
is gespecialiseerd in
echolokalisatie. Dit is het
vermogen om op basis
van de echo's van geluid je
omgeving waar te nemen.
Een soort van zien met
je oren.
Ooit wel eens Baileys en tonic gemixt? Het resultaat is klein chemisch afval. In wetenschappelijke termen: het zuur in de tonic reageert
heftig op de room in de Bailleys, zodat je een
vlokkencocktail krijgt. Hetzelfde gebeurt vaak
als je wetenschappers mengt met journalisten.
Wetenschappers investeren jaren in onderzoek.
Ze zien overal nuances, weten dat je testresultaten met een korrel zout moet nemen. Eén
meting is geen meting. Het is altijd ‘ja, maar’
en ‘nee, mits’. Alles is theorie, zelfs de zwaartekracht.
Journalisten houden van een snel verhaal met
kop, middenstuk, staart en een conclusie. Op
vijf minuten voor deadline moet het gat op ‘de
vijf’ nog dicht. Journalisten hebben namelijk
altijd haast. Ligt er misschien een grappig
onderzoekje in de bak met persberichten? Maar
dan niet te zwaar natuurlijk, wetenschap is geen
onderwerp waar je in deze tijd van teruglopende
oplages abonnees mee werft. Dus wordt vijf jaar
onderzoek samengeperst in 250 woorden en is
de voorzichtige conclusie Vrouwen hebben een
ander ruimtelijk inzicht dan mannen veranderd
in een kop die de gemiddelde lezer ome Ko moet
aanspreken Vrouwen kunnen niet inparkeren.
Sommige wetenschappers laten zich hierdoor
intimideren. Ze kruipen in hun schulp als de
media zich weer eens melden. Jammer. Want
een wetenschapper die zijn of haar kennis niet
deelt, kan net zo goed geen onderzoek doen. Wij
zullen er zonder de krant immers nooit iets van
horen.
Philip Dröge is hoofdredacteur van de populairwetenschappelijke site www.faqt.nl en spreekt
wekelijks een populair-wetenschappelijke column
uit op BNR Nieuwsradio.
| 1-2009 31
understanding society
Beteugelde
hebzucht
zucht? Voor de kredietcrisis intrad, kregen binnenvaartschippers regelmatig een telefoontje van
de bank met de vraag of het geen tijd is een nieuw
schip te bestellen van zes miljoen euro tegen een
nagenoeg 100%-lening? Is dan de bank schuldig
omdat deze een onoorbaar voorstel doet? Of is de
schipper schuldig zodra hij op het aanbod ingaat?
Het is moeilijk om een welvaartsvergrotend
aanbod te weerstaan. Onze economie kan zelfs onmogelijk functioneren zonder het streven naar
welvaart. Inperking van hebzucht werkt contraproductief omdat het ons welvaartstreven raakt.
Als we hebzucht willen beteugelen, komen we uit
bij regels. Zo kunnen we het banken verbieden
(bijna) 100% financiering te verstrekken. Een ondernemer die eigen geld inbrengt, denkt beter na
over wat hij in de waagschaal stelt.
Jan Bouwens, hoogleraar Accounting
foto: corbis
‘Dick Fuld van Lehman Brothers – die inmiddels
figureert in een hoorspel van de BBC – was een jaar
geleden het gezicht van de hebzucht. Toen de ceo
weigerde een mea culpa te uiten, deden anderen
dat voor hem, op een portretschilderij, dat symbolische waarde kreeg. De inhaligheid van bankiers
zoals Fuld, wordt gezien als een van de hoofdoorzaken van de financiële crisis.
Toch moeten we ook onszelf de vraag durven stellen: zijn wij niet medeschuldig aan de grote heb-