infokaart mondgezondheid

Mondgezondheid
Infokaart Volwassenen
19- 64 jarigen 2005
Waar gaat deze infokaart over?
Een gaaf en gezond gebit is een groot goed. Het gebit heeft
immers een centrale functie bij het eten, drinken, praten en
lachen. Daarnaast is een gaaf gebit ook een belangrijk onderdeel
van een verzorgd uiterlijk. Om problemen met tanden, kiezen en
tandvlees te voorkomen is een goede mondverzorging
noodzakelijk. Er zijn aanwijzingen dat een slechte mondhygiëne
een risicofactor kan zijn voor het bevorderen van een hartinfarct.
In deze infokaart wordt beschreven hoe het is gesteld met het
poetsgedrag van de Eindhovense bevolking. Daarnaast wordt
ook gevraagd of ze een eigen tandarts hebben, of ze daar het
afgelopen jaar geweest zijn en wel of niet tevreden zijn over de
dienstverlening. Tenslotte is er een vraag gesteld over de
bereikbaarheid en aanwezigheid van een tandarts in de buurt.
5%
niet dagelijks
33%
1x per dag
2x of meer per dag
62%
Figuur 1. Frequentie tandenpoetsen
Kerngegevens
• 38% van de volwassenen tot 65 jaar poetst de tanden minder
dan 2 keer per dag.
• Van de mannen in de leeftijd van 55-64 jaar poetst 56% zijn
tanden minder dan 2 keer per dag.
• 30% van de volwassenen met een HBO of wetenschappelijke
opleiding poetst minder dan 2 keer per dag hun tanden.
• Bij de volwassenen zonder opleiding of alleen lagere school
poetst 50% hun tanden minder dan 2 keer per dag.
• 18% van de niet-Westerse allochtonen heeft geen eigen
tandarts, tegen 8% van de Nederlandse volwassen tot 65 jaar.
• 6% van de volwassenen met een hogere opleiding heeft géén
eigen tandarts. Volwassen met geen of nauwelijks opleiding
hebben in 23% van de gevallen geen eigen tandarts.
• Meer dan driekwart (78%) van de volwassenen is het laatste jaar
bij hun tandarts of mondhygiëst geweest; vrouwen wat vaker
dan mannen (81% resp. 75%).
• Ongeveer 7% van de respondenten vonden de bereikbaarheid
van de tandarts onvoldoende.
• 3% van de volwassen Eindhovenaren was ontevreden over de
dienstverlening van hun tandarts.
Poetsgedrag
‘Hoe vaak poetst u uw tanden?’
De meerderheid van de volwassen Eindhovenaren tot 65 jaar
poetst de tanden 2 maal per dag (62%). Eenderde van de
volwassenen poets éénmaal per dag. Vijf procent poetst niet elke
dag (figuur 1).
Mannen poetsen duidelijk minder vaak dan vrouwen. Van de
Eindhovense mannen poetst 7% niet dagelijks hun tanden; van
de vrouwen is dat 2%. In de oudste leeftijdsgroep wordt het
slechtst gepoetst.
Als richtlijn voor goede mondgezondheid wordt gehanteerd
minimaal 2 keer per dag tanden poetsen. Op basis van deze
richtlijn poetst 38% van de volwassen Eindhovenaren
onvoldoende. Voor heel Noord-Brabant is dit percentage 42%.
In figuur 2 staat het percentage Eindhovenaren die
onvoldoende poetsen, uitgesplitst naar leeftijd en geslacht.
%
60
50
40
30
20
10
0
19-24
25-39
man
40-54
55-64
vrouw
Figuur 2. Percentage dan minder dan 2x per dag tanden poetst
naar leeftijd en geslacht
Zoals uit figuur 2 is af te lezen poetst de oudste leeftijdsgroep,
zowel bij de mannen als ook de vrouwen het slechtst. Dit houdt
waarschijnlijk verband met een toename van het aantal mensen
met een gebitsprothese.
1
Poetsgedrag en etniciteit
Er is tussen de bevolkingsgroep met een Nederlandse
nationaliteit enerzijds en de groepen westerse- en niet-westerse
allochtonen nauwelijks verschil in poetsgedrag
60
%
20
16
12
8
4
%
0
50
Nederlands
40
Westers
alloc htoon
Niet-westers
alloc htoon
30
20
10
Figuur 4. Percentage zonder eigen tandarts naar etniciteit.
0
geen, lo
mavo, lbo
havo,
vwo,mbo
hbo, wo
Figuur 3. Percentage dat minder dan 2x per dag poetst naar
opleidingsniveau.
Poetsgedrag en sociaal economische status
Het opleidingsniveau kan beschouwd worden als indicator voor
de sociaal economische status van mensen. In de cijfers van de
volwassenenmonitor is een duidelijk verband zichtbaar tussen
opleiding en poetsgedrag (figuur 3).
Van de volwassenen zonder opleiding of met hooguit lagere
school geeft 50% aan dat ze niet dagelijks, of hooguit 1 keer per
dag hun tanden poetst. Bij de groep met de hoogste opleiding is
dat 31%.
Verder poetst een groot deel (47%) van de volwassenen tot 65
jaar die moeite mee hebben om financieel rond te komen hun
tanden minder dan 2 keer per dag.
Tandarts
Eigen tandarts
Ongeveer 10% van de respondenten geeft aan géén eigen
tandarts te hebben. Voor heel Noord-Brabant geldt hetzelfde
percentage. In Eindhoven hebben mannen wat vaker geen
tandarts dan vrouwen (11% tegen 8%). Volwassenen uit de
leeftijdsgroep 55-64 jaar hebben vaker geen tandarts dan de
jongeren. Dit geldt zowel voor mannen (19%) als ook voor
vrouwen (17%).
Eigen tandarts en sociaal economische status
Van de volwassen in Eindhoven met een lage sociaal
economische status (geen opleiding of alleen lager onderwijs)
heeft bijna een kwart (23%) geen eigen tandarts. Bij mensen met
de hoogste sociaal economische status (hbo of wo) is dit 6%.
Tandartsbezoek
Ruim driekwart (78%) van alle volwassen Eindhovenaren heeft
het afgelopen jaar een tandarts of mondhygiënist bezocht.
Vrouwen wat vaker dan mannen (81% respectievelijk 75%).
Evenals bij het hebben van een eigen tandarts is het bezoek aan
tandarts of mondhygiënist bij personen met een niet-westerse
nationaliteit veel lager dan bij de andere groepen. Bij nietwesters allochtonen heeft 38% het afgelopen jaar geen tandarts
of mondhygiënist bezocht. Van westerse allochtonen ging een
kwart het afgelopen jaar niet, en van personen met een
Nederlandse nationaliteit is 19% het laatste jaar niet naar een
tandarts of mondhygiënist geweest.
Tweederde van de Eindhovense volwassenen uit de
leeftijdsgroep van 55 tot 65 jaar bezocht minder dan een jaar
geleden een tandarts. Dit relatief lage percentage heeft
waarschijnlijk te maken met de toename met de leeftijd van het
aantal mensen met een kunstgebit.
Eigen tandarts en etniciteit
Een behoorlijk deel van de volwassen bevolking met een nietwesterse nationaliteit heeft geen eigen tandarts (figuur 4).
Van de volwassen niet-westerse allochtonen heeft 18% geen
eigen tandarts voor westers allochtonen en Nederlanders is dit
11% respectievelijk 8%.
2
Tevredenheid met bereikbaarheid en dienstverlening tandarts
Verreweg de meeste volwassenen tot 65 zijn tevreden over de
dienstverlening van hun tandarts. Zowel in eindhoven als in heel
Noord-Brabant is slechts 3% minder tevreden over de
dienstverlening. Over de bereikbaarheid wordt in Eindhoven iets
slechter geoordeeld dan in heel Noord-brabant. Van de
Eindhovenaren is 7% ontevreden over de bereikbaarheid van
hun tandarts, terwijl in heel Noord-Brabant 5% hier ontevreden
over is.
Over het algemeen oordelen allochtonen van een niet-westerse
nationaliteit het meest negatief over de bereikbaarheid en
dienstverlening van de tandarts; 14% van deze groep beoordeelt
de bereikbaarheid van de tandarts onvoldoende en 8% is
ontevreden over de dienstverlening. Van de groep volwassen tot
65 jaar met een Nederlandse nationaliteit vindt 6% de
bereikbaarheid onvoldoende en slechts 2% is ontevreden over
de dienstverlening van de tandarts (zie figuur 5)
Hoe komt de GGD aan deze informatie?
De gegevens in deze infokaart zijn afkomstig uit de
Volwassenenmonitor 2005 van de GGD’s van Brabant en
Zeeland. Het onderzoek is uitgevoerd in de GGD-regio’s WestBrabant, Hart voor Brabant, Eindhoven, Zuidoost-Brabant en
Oosterschelde (zie figuur 5). In 2005 hebben bijna 44.000 19- 64
jarigen in Brabant en Zeeland een vragenlijst ingevuld. In
Eindhoven vulden ruim 7400 volwassenen de vragenlijst in.
Waar in deze infokaart risicogroepen worden beschreven, is
steeds gekeken naar geslacht, leeftijd, etniciteit, burgerlijke
staat, huishoudsamenstelling, opleiding, werksituatie, kunnen
rondkomen, mate van verstedelijking en GGD-regio. De
risicogroepen zijn bepaald aan de hand van logistische regressie
uit de provincie Noord-Brabant en de Oosterschelde regio. De
cijfers die in deze infokaart genoemd worden, zijn Eindhovense
cijfers.
niet-westers
alloc htoon
westers
alloc htoon
nederlands
0
5
bereikbaarheid
10
15
dienstverlening
Figuur 5. Tevredenheid en bereikbaarheid dienstverlening
tandarts naar etniciteit.
Personen die grote moeite hebben om financieel rond te komen
zijn vaker ontevreden over de bereikbaarheid en dienstverlening
van de tandarts. Van degenen die grote moeite hebben om rond
te komen vindt 13% de bereikbaarheid van de tandarts
onvoldoende en vindt 6% de dienstverlening onder de maat.
Figuur 5. GGD-regio's
Meer informatie?
Voor meer resultaten van de volwassenenmonitor gaat u naar
www.ggdgezondheidsatlas.nl. Op deze website vindt u meer
cijfers. Daar vindt u tevens een link naar de andere infokaarten
die over de 19-64 jarigen zijn geschreven: kwaliteit van leven,
ziekten en letsels, overgewicht, roken, voeding en bewegen,
alcohol- en drugsgebruik, milieu en woonomgeving, sociale
omgeving, veiligheid en geweld, curatieve zorg en
voorzieningen en verpleging en verzorging.
Landelijke cijfers en trends
Er zijn geen landelijke cijfers bekend waarmee het poetsgedrag
van de Eindhovenaren kan worden vergeleken. Wel zijn er
gegevens bekend over het tandartsenbezoek in Nederland. In
2005 heeft 78% contact gehad met de tandarts. Dit percentage
komt overeen met het Eindhovense percentage. Ook landelijk is
een daling van het tandartsenbezoek naar leefijd zichtbaar.
3
Bronnen
1. Nederlandse Maatschappij ter bevordering der
Tandheelkunde (NMT) www.tandartsennet.nl
2. CBS. Gebruik medische voorzieningen. www.statline.cbs.nl
Colofon
Auteur: Chris Verhoeven, Loes Pouwels
GGD Eindhoven, afdeling Gezondheidsbevordering
www.eindhoven.nl en www.ggdgezondheidsatlas.nl
© GGD Eindhoven, Eindhoven, Mei 2007.
4