Blekerssingel

Blekerssingel - Blekersbrug
Redegevende omschrijving
Adres: Blekerssingel (brug over de Karnemelksloot)
Naam: Blekersbrug
Bouwjaar: 1938-1939
Architect: L. Joosten, Dienst Gemeentewerken Gouda
Bouwtekeningen: Gouda, Groene Hart Archief, archief Openbare Werken Gouda,
inv.nr 199 en 293
Inleiding
De Blekersbrug over de Karnemelksloot verbindt de Fluwelensingel met de
Blekersingel en is gebouwd als onderdeel van het Singelplan uit 1938-1939. Het
Singelplan had tot doel een betere verbinding tot stand te brengen tussen het lokale
wegenstelsel van Gouda en de in ontwikkeling zijnde Rijkswegen en Provinciale wegen
van en naar Gouda. Het is kenmerkend voor het stelsel van Rijks- en Provinciale wegen
van voor 1940 dat het toenemende gemotoriseerd wegverkeer via knooppunten door
stadscentra werd geleid in plaats van via ringwegen eromheen. Gouda groeide in dit
wegenstelsel uit tot een van de regionale knooppunten. De opdrachtgever van de brug,
het gemeentebestuur van Gouda, was verantwoordelijk voor de lokale wegen. Het
singeltracé, gelegen op de grens van het stadsdeel binnen de singels en westelijke
uitbreidingswijken, kreeg de status van verbindingsweg door de stad. De beoogde
verbetering van het Singelplan hield een verbreding in van vier meter van het wegdek
van de Fluwelensingel ten zuiden van de Blekersbrug en van de Blekerssingel ten
noorden van de brug. Integraal onderdeel hiervan vormde de vervanging van de
bestaande brug over de Karnemelksloot door een nieuwe vaste brug waarvan het tracé
meer in het verlengde kwam te liggen van de beide singels zodat het wegverkeer sneller
afgewikkeld kon worden. Het Singelplan met de Blekersbrug is ontworpen door de
Dienst Gemeentewerken van Gouda en in 1938 en 1939 uitgevoerd. Het ontwerp van de
brug, dat invloeden vertoont van de Amsterdamse School, is getekend door L. Joosten,
werkzaam bij Gemeentewerken.
Omschrijving
De Blekersbrug is een vaste brug over de Karnemelksloot en verbindt de Blekerssingel
met de Fluwelensingel. De licht gebogen overspanning van het brugdek heeft aan
weerszijden van de rijbanen voor het snelverkeer een smal trottoir en een borstwering.
De overspanning van het brugdek is in aanzicht vrij rank en heeft een constructie van
gewalste stalen profielbalken met gewapend betonnen vullingen. De brug heeft
afgeschuinde bruggenhoofden. Aan de zijde van de Karnemelksloot sluiten de
keermuren van de bruggenhoofden aan op de schuin aflopende en begroeide
beschoeiing langs de Karnemelksloot. De noordoostelijke keermuur heeft een gebogen
vorm. Aan de zijde van de Blekerssingel liggen de rechte walmuren van de
bruggenhoofden in het verlengde van de gemetselde walmuren van de Blekerssingel.
De detaillering van de brug in de vorm van baksteen metselwerk, gehakt en
gebouchardeerd natuursteen en smeedijzeren brugleuningen vertoont invloeden van de
Amsterdamse School.
Aan de zijde van de Karnemelksloot en de Blekerssingel zijn de muren en
afgeschuinde bruggenhoofden gemetseld van rode bakstenen in kruisverband. De
bovenrand van de rechte keermuur is een rollaag. De overgang van de muren naar de
afgeschuinde bruggenhoofden wordt gevormd door hoekblokken van grijs,
gebouchardeerd graniet. Het bovenste hoekblok is zowel aan de zijde van
Karnemelksloot als aan de Blekerssingel van een gebeiteld opschrift voorzien. Op de
linker hoeksteen staan de letters: ANNO, op de rechter hoeksteen de letters: 1939.
Tussen de bovenste hoekstenen ligt een geschilderd balkijzer met een profiel. De
bakstenen zijmuren hebben een opstaande rand van horizontale afdekstenen van grijs
gebouchardeerd graniet waarvan de bovenranden zijn afgeschuind. Op de hoeksteen
met de letters staat een hoofdstijl van grijs, gebouchardeerd graniet die zeskantig in
doorsnede is en aan de zijkanten en bovenkant van sierlijke gebeitelde profilering is
voorzien.
De granieten hoofdstijlen vormen markante aanhechtingspunten voor een metalen
brugleuning. De hoofdstijlen verdelen de metalen borstwering zowel aan de zijde van
de Karnemelksloot als aan de Blekerssingel in drie delen. Het middendeel vormt de
borstwering van de overspanning. De twee buitenste delen vormen de borstwering van
de vleugelmuren. De noordoostelijke borstwering heeft een gebogen vorm en volgt het
trottoir. De andere brugleuningen zijn recht. De middelste borstwering heeft zes
verticale stijlen met een gesmeedijzerd profiel die op regelmatige afstand zijn geplaatst.
Tussen deze metalen stijlen en de twee granieten hoofdstijlen zijn vijf gesmeedijzerde
raamwerken gemonteerd met stijlen die een orthogonaal raster vormen. De handleuning
wordt gevormd door een rechte, ononderbroken getrokken metalen buis. Aan deze buis
zijn twee gebogen haken gemonteerd en aanhechtingspunten voor een naambord. De
borstwering van de zijmuren bestaat uit drie verticale hoofdstijlen, twee gesmeedijzerde
raamwerken met een orthogonaal raster en een handleuning. Het eindstuk van de
handleuning is naar beneden gebogen en eindigt dicht. De onderdelen van de
borstwering zijn aan elkaar gemonteerd, in het wegdek en de dekstenen gegoten en aan
de granieten hoofdstijlen vastgezet met onder andere porringen, platen, bouten, ankers
en moeren. Het metaalwerk van de brugleuning is geschilderd.
Bij elk afgeschuind bruggenhoofd van de brug staat in het water een
remmingswerkpaal. De vier palen zijn van hout en worden afgedekt door een metalen
paalmuts. Aan de zijde van de Blekerssingel heeft de paalmuts een haalpen.
Waardering
Blekersbrug over de Karnemelksloot, aan de Blekerssingel, is cultuurhistorisch
en architectuurhistorisch van belang omdat:
- het door de detaillering een goed voorbeeld is van een brug in een sober
gehouden Amsterdamse Schoolstijl;
- het een goed voorbeeld is van een ontwerp van de Dienst Gemeentewerken voor
straatmeubilair uit de jaren dertig van de twintigste eeuw;
-de detaillering ambachtelijke vaardigheid vertoont;
- de detaillering in baksteen, natuursteen en metaalwerk nog grotendeels intact is;
- het tot uitdrukking brengt de ontwikkeling van het rijks-, provinciale- en lokale
wegenstelsel door en rondom Gouda.
Aanzicht zijde Blekerssingel
Detail hoofdstijl hekwerk
Detail hekwerk bij Karnemelksloot
Aanzicht zijde Karnemelksloot
Opmerkingenblad
Adres: Blekerssingel (brug over de Karnemelksloot)
Naam: Blekersbrug
Bouwjaar: 1939
Architect: Dienst Gemeentewerken Gouda
Opmerking:
-De vier remmingswerkpalen (twee aan elke zijde van de brug) behoren tot het
oorspronkelijke ontwerp uit 1938.
-Het wegdek wordt niet beschreven omdat het vernieuwd is.
-de verfkleuren van het metaalwerk. Het metaalwerk van de brug is heden ten dage wit
en bruin (leuning) geschilderd. Een kleuronderzoek verdient aanbeveling ten einde de
oorspronkelijke kleuren bij de toekomstige onderhoudsbeurt te herstellen.
Bouwkundige staat: slecht (vooral het verfwerk van het metaal is zeer slecht)
Datum schouw en foto’s: 28 mei 2004
Archief: Gouda, Groene Hart Archief, archief Openbare Werken Gouda, inv.nr 199 en
293
Opsteller omschrijving en waardering: Dolf Broekhuizen
Situatie 2004: