title - Milieuinfo

DEEL I – ALGEMEEN DEEL
Inhoudstafel
1.
VOORWOORD ........................................................................................................................... 1
1.1.
MILIEUEFFECTRAPPORTAGE: ALGEMEEN .................................................................................1
1.2.
HET REGLEMENTAIRE KADER M.B.T. MILIEUEFFECTRAPPORTAGE VOOR NUCLEAIRE
INSTALLATIES................................................................................................................................1
1.3.
2.
3.
1.2.1.
Milieueffectbeoordeling – Radiologische en niet-radiologische milieu-impact........... 1
1.2.2.
Grensoverschrijdend overleg................................................................................ 3
KORT OVERZICHT VAN DE MER- PROCEDURE ..........................................................................5
1.3.1.
Kennisgevingsfase .............................................................................................. 5
1.3.2.
Richtlijnenfase ................................................................................................... 6
1.3.3.
Uitvoeringsfase .................................................................................................. 6
1.3.4.
Beoordelingsfase ................................................................................................ 6
ALGEMENE INLICHTINGEN .................................................................................................... 8
2.1.
GEGEVENS VAN DE INITIATIEFNEMER ......................................................................................8
2.2.
HET EXPLOITATIEADRES VAN HET PROJECT ............................................................................8
2.3.
KORTE SCHETS VAN HET BEOOGDE PROJECT ...........................................................................8
2.4.
HISTORIEK VAN DE KERNCENTRALE DOEL (KCD) ....................................................................9
2.5.
SITUERING VAN DE PROJECTSITE ............................................................................................10
2.5.1.
Beschrijving van de omgeving ........................................................................... 10
2.5.2.
Ruimtelijke situering ......................................................................................... 15
2.5.3.
Ontsluiting ....................................................................................................... 16
2.6.
TOETSING AAN DE M.E.R.-PLICHT ............................................................................................17
2.7.
VOORGESTELDE COÖRDINATOR EN DESKUNDIGEN ..............................................................17
2.8.
OVERZICHT VAN DE BESTAANDE VERGUNNINGEN EN AAN TE VRAGEN
VERGUNNINGEN ........................................................................................................................19
BELEIDSMATIGE EN JURIDISCHE RANDVOORWAARDEN ................................................. 20
3.1.
BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN .................................................................................20
3.1.1.
Het milieubeleidsplan 2003-2007/2010 ............................................................... 23
3.2.
3.3.
4.
3.1.2.
Milieu- en natuurverkenning 2030 ...................................................................... 36
3.1.3.
Het Vlaams Energie- en Klimaatbeleid ............................................................... 37
3.1.4.
Stofplan ........................................................................................................... 37
3.1.5.
Provinciaal Milieubeleidsplan ............................................................................ 38
3.1.6.
Gemeentelijk Milieubeleidsplan ......................................................................... 39
3.1.7.
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen ................................................................... 40
3.1.8.
Ruimtelijk structuurplan provincie Oost - Vlaanderen .......................................... 40
3.1.9.
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan ................................................................. 41
3.1.10.
Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan ............................................................... 41
3.1.11.
Gemeentelijk mobiliteitsplan ............................................................................. 41
3.1.12.
Het Strategisch Plan Haven van Antwerpen ......................................................... 42
JURIDISCHE VOORWAARDEN ...................................................................................................42
3.2.1.
Ruimtelijke ordening ........................................................................................ 46
3.2.2.
Scheldeverdragen ............................................................................................. 47
3.2.3.
Natuurbehoud en natuurmilieu ........................................................................... 48
3.2.4.
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie ................................................. 52
3.2.5.
Waterbeleid...................................................................................................... 53
3.2.6.
Kwaliteit van het oppervlaktewater ..................................................................... 53
3.2.7.
Drinkwaterproductie ......................................................................................... 55
3.2.8.
Legionella ........................................................................................................ 55
3.2.9.
Grondwaterbescherming .................................................................................... 56
3.2.10.
Bodembescherming .......................................................................................... 56
3.2.11.
Afvalstoffen ..................................................................................................... 57
3.2.12.
Milieuvergunningsreglementering ...................................................................... 57
3.2.13.
IPPC-richtlijn ................................................................................................... 59
3.2.14.
Klimaat en energie ............................................................................................ 59
3.2.15.
Veiligheidsrapportage (VR) ............................................................................... 63
3.2.16.
Gewestgrensoverschrijdende milieueffecten ........................................................ 63
3.2.17.
Radiologische effecten....................................................................................... 63
INTERFERENTIE MET ANDERE PLANNEN EN PROJECTEN ......................................................64
CONCRETE BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN ........................................................... 67
4.1.
ALGEMEEN .................................................................................................................................67
4.2.
INLEIDING TOT DE KERNENERGIE .............................................................................................67
4.2.1.
Principe van kernsplijting .................................................................................. 67
4.2.2.
Radioactiviteit .................................................................................................. 68
4.2.3.
Bindingsenergie per nucleon .............................................................................. 69
4.2.4.
Kernsplijting in praktijk .................................................................................... 70
4.2.5.
Veiligheid in een kerncentrale ............................................................................ 71
4.3.
BEKNOPTE BESCHRIJVING VAN DE WERKING VAN EEN PRESSURIZED WATER
REACTOR (PWR) .........................................................................................................................72
4.4.
BESCHRIJVING VAN DE BELANGRIJKSTE KENMERKEN VAN DE INSTALLATIES OP DE
SITE VAN DOEL ..........................................................................................................................73
4.4.1.
Inleiding .......................................................................................................... 73
4.4.2.
Nucleaire productie eenheden Doel 1 en Doel 2 ................................................... 74
4.4.3.
Nucleaire productie eenheden Doel 3 en Doel 4 ................................................... 77
4.4.4.
Behandeling en opslag van splijtstof ................................................................... 79
4.5.
5.
6.
7.
4.4.5.
Gebouw voor de opslag van de oude stoomgeneratoren op de site van Doel ............ 80
4.4.6.
WAB ............................................................................................................... 80
4.4.7.
Ondersteunende eenheden ................................................................................. 81
4.4.8.
Niet-radiologisch afval ...................................................................................... 81
KORTE TOELICHTING VAN DE TE VERWACHTEN MILIEU-IMPACT ........................................83
ADMINISTRATIEVE VOORGESCHIEDENIS ........................................................................... 84
5.1.
BESTAANDE VERGUNNINGSTOESTAND ..................................................................................84
5.2.
TOEKOMSTIGE VERGUNNINGSTOESTAND ..............................................................................84
BESCHRIJVING VAN DE ALTERNATIEVEN VOOR HET PROJECT ....................................... 85
6.1.
LOCATIEALTERNATIEVEN: .......................................................................................................86
6.2.
NULALTERNATIEF .....................................................................................................................86
6.3.
UITVOERINGALTERNATIEVEN .................................................................................................87
6.4.
BESLUIT......................................................................................................................................90
RELEVANTE GEGEVENS UIT VOORSTUDIES & RAPPORTAGES ......................................... 91
7.1.
RELEVANTE BODEMONDERZOEKEN ........................................................................................91
7.1.1.
Oriënterend bodemonderzoek KCD, mei 2000 ..................................................... 92
7.1.2.
Beschrijvend bodemonderzoek KCD, mei 2001 ................................................... 92
7.1.3.
Oriënterend bodemonderzoek posten 380kV en 150kV, september 2002 ................ 92
7.1.4.
Orienterend bodemonderzoek KCD, mei 2005 ..................................................... 93
7.1.5.
Indicatief bodemonderzoek GMH Doel 3, Oktober 2007....................................... 93
7.1.6.
Beschrijvend bodemonderzoek perceel 471 P2 SPG, november 2007 ..................... 93
7.1.7.
Indicatief, oriënterend en beschrijvend bodemonderzoek werfzone perceel 471
H2, november 2009 .......................................................................................... 94
7.2.
RELEVANTE STUDIES MET BETREKKING TOT WATER ...........................................................94
7.3.
RELEVANTE GELUIDSTUDIES ...................................................................................................94
7.4.
RELEVANTE MILIEUJAARVERSLAGEN.....................................................................................94
7.5.
VEILIGHEIDSRAPPORTEN IN HET KADER VAN DE SEVESO-WETGEVING ..............................95
7.6.
RELEVANTE STUDIES MET BETREKKING TOT RADIOLOGISCHE IMPACT ...................................95
8.
BEKNOPTE BESCHRIJVING VAN DE REFERENTIESITUATIE ............................................... 96
9.
TOETSING AAN BBT-BEPALINGEN ....................................................................................... 97
10.
9.1.
BBT-STUDIE: STOOKINSTALLATIES EN STATIONAIRE MOTOREN..........................................97
9.2.
BBT-STUDIE: STOOM (ENERGIEBESPARING IN STOOMNETWERKEN) ....................................98
9.3.
BBT-STUDIE: LEGIONELLABEHEERSING ................................................................................ 100
INGREEP– EN EFFECTANALYSE ......................................................................................... 101
Figurenlijst
Figuur 1-1: Stroomschema van de mer-procedure ............................................................................... 7
Figuur 2-1: Omgeving van de productiesite KCD (schaal 1:150000) ................................................ 10
Figuur 2-2: Bekken van de Beneden-Schelde (geen schaal beschikbaar) .......................................... 12
Figuur 2-3: Natuurwaarden in de omgeving van KCD en wijde omgeving (schaal 1:115000) ......... 14
Figuur 3-1: VEN- en IVON-gebieden in de omgeving van KCD (schaal 1:110000) ........................ 48
Figuur 3-2: Speciale beschermingsgebieden in de omgeving van KCD (schaal 1: 120.000) ............ 50
Figuur 3-3: Belangrijke broed- en pleistergebieden in de omgeving van KCD (schaal 1:155.000) .. 51
Tabellenlijst
Tabel 2-1: Gemiddelde afstand en ligging van de woonkernen tot KCD .......................................... 11
Tabel 2-2: Voorgestelde coördinatoren en deskundigen voor de niet-radiologische aspecten........... 18
Tabel 3-1: Matrix van de beleidsmatige randvoorwaarden ................................................................ 21
Tabel 3-2: Matrix van de juridische randvoorwaarden ...................................................................... 42
Tabel 3-3: Beschermde dorpsgezichten, landschappen en monumenten in de omgeving van KCD . 52
Tabel 3-4: Belangrijke rubrieken milieuvergunning KCD ................................................................. 58
Tabel 3-5: Relevantie plannen en projecten in de omgeving van KCD op dit MER ......................... 64
Tabel 6-1: Structuur van de Belgische bruto jaar elektriciteitsproductie ........................................... 86
Tabel 6-2: Overzicht van de emissies gerelateerd aan verschillende alternatieven zoals opgenomen in
het MARKAL-model, uitgedrukt in gram per MWhe ................................................................ 88
Tabel 6-3: Overzicht van de benodigde oppervlakte per technologie voor een geïnstalleerd vermogen
van 1.100 MWh.......................................................................................................................... 89
Tabel 6-4: Algemene vergelijking van de milieu-impact voor de verschillende technologieën voor
elektriciteitsproductie. ................................................................................................................ 90
Tabel 7-1: Gegevens kadasterpercelen en inrichtingen op KCD ....................................................... 91
Tabel 10-1: Ingreep-effect-relatiematrix voor zowel de niet-radiologische als de radiologische
aspecten .................................................................................................................................... 101
Bijlagen
Bijlage I-1: aanduiding op kaart van KCD in zijn omgeving ........................................................... 103
Bijlage I-2: Gewestplan van de omgeving (inclusief legende) ........................................................ 104
Bijlage I-3: overzicht van de vergunningen ..................................................................................... 105
Bijlage I-4: Overzichtsplan van KCD met aanduiding van de verschillende eenheden ................... 106
Bijlage I-5: Overzicht van de geproduceerde afvalstromen ............................................................. 107
Bijlage I-6: Aanduiding van de kadastrale percelen van KCD ........................................................ 108
1.
VOORWOORD
In wat volgt, wordt een kort overzicht gegeven van de mer-procedure.
1.1.
MILIEUEFFECTRAPPORTAGE: ALGEMEEN
Milieueffectrapportage (m.e.r.) is een juridisch-administratieve procedure waarbij de
milieugevolgen van een gepland project op een wetenschappelijk verantwoorde wijze
bestudeerd, besproken en geëvalueerd worden. De milieueffectrapportage gaat vooraf aan
de aanvraag van een vergunning en het milieueffectrapport moet bij de
vergunningsaanvraag gevoegd worden als beslissingsondersteunend instrument. Via het
milieuonderzoek wordt getracht om de voor het milieu mogelijk negatieve effecten in een
vroeg stadium van de besluitvorming te kennen zodat ze kunnen worden voorkomen. Op
die wijze kan het project worden bijgestuurd.
1.2.
HET REGLEMENTAIRE KADER M.B.T. MILIEUEFFECTRAPPORTAGE VOOR
NUCLEAIRE INSTALLATIES
1.2.1.
Milieueffectbeoordeling – Radiologische en niet-radiologische milieu-impact
1.2.1.1.
REGELGEVING OP EUROPEES NIVEAU - DE RICHTLIJNEN 85/337/EEG EN 97/11/EG
De Europese richtlijn 85/337/EEG van 1985 handelt over de “Milieueffectbeoordeling van
openbare en particuliere projecten die aanzienlijke gevolgen op het milieu kunnen
hebben”. Door middel van deze richtlijn werden de lidstaten gedwongen een relatief
uniforme wetgeving aangaande milieueffectrapportage in te voeren. Aanpassingen hierin
hebben geleid tot de richtlijn 97/11/EG van 1997 “tot wijziging van de richtlijn
85/337/EEG”.
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Deze richtlijnen bepalen onder andere de minimale inhoud van het milieueffectrapport en
vermelden de categorieën van projecten waarop de milieueffectrapportage van toepassing
is. Ze behandelen ook kernpunten zoals het grensoverschrijdende aspect en de
openbaarheid van informatie. Een belangrijke wijziging in richtlijn 97/11/EG t.o.v.
85/337/EEG betreft het in beschouwing nemen van de voornaamste bestudeerde
alternatieven in het licht van de milieueffecten.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
1108
1.2.1.2.
DE OMZETTING VAN DE EUROPESE REGELGEVING IN BELGISCH RECHT VOOR NUCLEAIRE
PROJECTEN
Als gevolg van de bijzondere wetten tot hervorming der instellingen van 8 augustus 1980
en 8 augustus 1988 wordt een groot deel van de wetgevende en reglementaire
bevoegdheden op het gebied van het leefmilieubeleid voortaan uitgeoefend door de
gewestelijke overheden (Belgisch Staatsblad (B.S.), 2 februari 1994). Het omzetten van de
richtlijn 85/337/EEG behoorde grotendeels tot de verantwoordelijkheden van de
gewestelijke overheden. Deze omzetting gebeurde op 23 maart 1989 door zes tijdelijke
besluiten van het Vlaamse gewest, op 10 december 1987 door een executievebesluit van
het Waalse gewest en op 30 juli 1992 door een ordonnantie van het Brussels hoofdstedelijk
gewest. De regelgeving m.b.t. milieueffectrapportage is in Vlaanderen ondertussen
vervangen door het zogenaamde MER-VR-decreet: Decreet van 18 december 2002 tot
aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake
milieubeleid met een titel betreffende de milieueffect- en veiligheidsrapportage.
In de bedoelde projecten van de richtlijn 85/337/EEG bevinden zich echter ook projecten
die betrekking hebben op de kernbrandstofcyclus. De bevoegdheid op het gebied van
ioniserende stralingen behoort als gevolg van de bijzondere wet tot hervorming der
instellingen niet tot de bevoegdheden van de Gewesten maar wel tot deze van de federale
staat. De omzetting voor wat betreft deze aspecten van de richtlijn 85/337/EEG moest dus
ook op het niveau van de federale overheid geschieden. Dit gebeurde via de aanpassing
van 23 december 1993 aan het Koninklijk Besluit (KB) van 28 februari 1963 houdende het
algemeen reglement op de bescherming van de bevolking en van de werknemers tegen het
gevaar van de ioniserende stralingen (afgekort het ARBIS) thans vervangen door het K.B.
van 20 juli 2001, waarin artikel 6.2.9 de milieueffectbeoordeling voor de effecten die
verband houden met ioniserende stralingen regelt. Voor de minimaal vereiste informatie in
het milieueffectrapport wordt verwezen naar de aanbeveling van de EURATOM-commissie
betreffende de toepassing van artikel 37 van het EURATOM-verdrag (aanbeveling
1999/829/EURATOM).
Inmiddels heeft het Arbitragehof bevestigd dat de Gewesten bevoegd zijn om een inrichting
te onderwerpen aan een milieuvergunning. Het onderwerp van de vergunning betreft de
milieudoelstellingen1 niet behorend tot deze die betrekking hebben op de bescherming
tegen ioniserende stralingen. In dit kader kunnen de gewesten dan ook een
effectbeoordeling voorschrijven, die zich echter niet mag inlaten met de bescherming tegen
ioniserende stralingen, waarvoor immers de federale overheden bevoegd zijn.
Dit gegeven maakt de omzetting van de notie “milieueffectbeoordeling” zoals bedoeld in
de Europese richtlijnen voor een “nucleair project” eerder ingewikkeld. De Europese
richtlijnen vereisen immers een globale beoordeling (dus zowel met betrekking tot
radiologische als niet-radiologische effecten) van de gevolgen van het project op een
aantal factoren en op de interactie tussen die factoren.
1
Arbitragehof, 12 juli 1995, nr.57/95, over. B.12.2 en overw. B8
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Op basis van wat het Arbitragehof reeds in 1988 besliste, op grond van de oorspronkelijke
versie van de bijzondere wet tot hervorming der instellingen, sluit de federale bevoegdheid
niet uit dat de Gewesten “nucleaire” inrichtingen aan een vergunning kunnen
onderwerpen voor wat betreft de niet-radiologische aspecten en in het kader daarvan een
milieueffectbeoordeling kunnen voorschrijven.
2108
Een invulling van de vereisten van de richtlijn voor zowel de radiologische als de nietradiologische aspecten zou dan ook een samenwerkingsakkoord tussen de federale
overheid en de Gewesten vereisen 2.
Aangestipt kan worden dat het advies van de Minaraad dd 22/1/2004 met betrekking tot
het ontwerpbesluit (MER in Vlaanderen) ook deze lacune heeft vastgesteld en verwijst
naar een mogelijk samenwerkingsakkoord.
Bovenstaande verklaart waarom ervoor geopteerd werd één globale kennisgevingsnota
(niet-radiologische en radiologische aspecten) op te stellen.
Deze redenering wordt eveneens aangehouden bij het opstellen van het MER (nietradiologische en radiologische aspecten).
1.2.2.
Grensoverschrijdend overleg
1.2.2.1.
NIET-RADIOLOGISCHE IMPACT - VERDRAG INZAKE MILIEUEFFECTRAPPORTAGE IN
GRENS-OVERSCHRIJDEND VERBAND (25 FEBRUARI 1991)
In navolging van Richtlijn 85/337/EEG werd in 1991 door de leden van de Economische
Commissie voor Europa van de VN het Verdrag inzake de milieueffectenrapportage in
grensoverschrijdend verband gesloten (Espoo, 25 februari 1991).
Dit verdrag vindt in Vlaanderen ingang door de goedkeuring ervan door het Vlaamse
Gewest (Decreet van 15 juli 1997 tot goedkeuring van het Verdrag inzake
milieueffectenrapportage in grensoverschrijdend verband (B.S., 1 oktober 1997)) en
daaropvolgend door België (Wet van 9 juni 1999 houdende instemming met het Verdrag
inzake milieueffectenrapportage in grensoverschrijdend verband (B.S., 31 december
1999)).
Daarnaast komt het ook tot uiting in het samenwerkingsakkoord van 4 juli 1994 dat de
verschillende gewesten in België al eerder afsloten met betrekking tot de uitwisseling van
informatie over projecten met – in dit geval – gewestgrensoverschrijdende milieueffecten
(B.S., 11/08/1994).
Het Verdrag viseert het voorkomen, verminderen en beheersen van belangrijke nadelige
grensoverschrijdende milieueffecten op projectniveau, en voor zover relevant ook op
beleids-, planning- en programmatieniveau.
Het Verdrag is uiteraard enkel van kracht indien een voorgenomen activiteit leidt tot
milieueffecten op het grondgebied van een andere verdragspartij.
2
E.Orban de Xivry. “Politique de l’énergie, évaluation des incidences sur l’environnement, permis d’environnement:
une étape supplémentaire”. Noot onder Arbitragehof, 12 juli 1995, nr. 57/95, Amén.-Env, 1995, (245), 247
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het Verdrag omschrijft de effecten als ieder gevolg voor het milieu veroorzaakt door een
voorgenomen activiteit. Met deze ruime definitie worden ook de effecten of de samenhang
van de effecten bedoeld op de gezondheid en veiligheid van de mens, de flora, de fauna, de
bodem, de lucht, het water, het klimaat, het landschap, de historische monumenten of
andere fysieke structuren en ook de gevolgen voor het cultureel erfgoed.
3108
In Aanhangsel I bij het Verdrag van Espoo is een lijst van activiteiten opgenomen die de
verdragspartijen
moeten
onderwerpen
aan
een
nationale
milieueffectenrapportageprocedure alvorens een besluit tot machtiging of uitvoering van deze
activiteiten kan worden getroffen. Deze lijst van activiteiten bevat onder andere
kerncentrales en andere kernreactoren, met inbegrip van de ontmanteling of
buitengebruikstelling van dergelijke centrales of reactoren. In die zin is dus ook het
Verdrag van Espoo van belang voor Electrabel Kerncentrale Doel (KCD).
De milieueffectenrapportageprocedure moet onder meer resulteren in een
milieueffectenrapport en moet het publiek toelaten aan de procedure deel te nemen. In
eerste instantie zal de verdragspartij die een activiteit uit Aanhangsel I met mogelijke
belangrijke nadelige grensoverschrijdende milieueffecten moet vergunnen of toelaten, de
potentieel benadeelde verdragspartijen in kennis stellen van deze activiteit. Er is geen
verplichting tot uitwisseling van informatie indien deze schadelijk zou zijn voor de
bescherming van industriële geheimen en handelsgeheimen of voor de nationale
veiligheid. Op basis van deze kennisgeving bepalen de verdragspartijen of nadelige
milieueffecten te verwachten zijn en of dus ook het opgestelde milieueffectenrapport aan
de mogelijke benadeelde verdragspartij moet worden overgemaakt, zodat opmerkingen
hierop gemaakt kunnen worden.
Aan het Verdrag van Espoo werd uitvoering gegeven door het Besluit van de Vlaamse
regering van 12 januari 1999, tot wijziging van het VLAREM van 6 februari 1991. Door
dit besluit werd een nieuw artikel 19bis ingevoegd in het VLAREM dat voornamelijk
handelt over grensoverschrijdende effecten van exploitaties. Conform dit nieuw artikel
19bis moet de vergunningsverlenende overheid, wanneer op om het even welke wijze
wordt vastgesteld dat de exploitatie van de inrichting negatieve en significante effecten op
het milieu van een verdragspartij bij het Verdrag van Espoo zou kunnen hebben, of
wanneer een verdragspartij bij het Verdrag van Espoo die daardoor in belangrijke mate
getroffen kan worden ter zake een verzoek indient, een exemplaar van de
milieuvergunningsaanvraag en de bijbehorende bijlagen aan de bevoegde autoriteit van
een verdragspartij bij het Verdrag van Espoo overmaken.
1.2.2.2.
RADIOLOGISCHE IMPACT - ART. 37 VAN HET EURATOM-VERDRAG EN ZIJN OMZETTING
Artikel 37 van dit verdrag legt volgende vereiste op:
“Elke lidstaat is gehouden aan de commissie algemene inlichtingen over projecten
die de lozing van radioactieve effluenten inhouden, onder gelijk welke vorm, te
verschaffen. Deze inlichtingen moeten toelaten te bepalen of het uitwerken van het
project tot een contaminatie van lucht, bodem of water van een andere lidstaat kan
leiden.”
De aanbeveling 1999/829/EURATOM geeft aanbevelingen omtrent de toepassing van dit
artikel. De belangrijkste aspecten van de aanbeveling betreffen de projecten onderhevig
aan de bepaling van het artikel en de algemene gegevens welke verstrekt moeten worden.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het verdrag van Rome richtte in 1957 samen met de Europese Economische Gemeenschap
(EEG) ook EURATOM op. Het doel van dit EURATOM-verdrag was het scheppen van de
voorwaarden die noodzakelijk waren voor de groei van de kernindustrie.
4108
De vereiste van art. 37 waarbij lidstaten de commissie algemene inlichtingen dient te
verschaffen is in het Algemeen Reglement op de Bescherming van de bevolking, van de
werknemers en van het leefmilieu tegen het gevaar van de Ioniserende Stralingen (K.B.
van 20 juli 2001) opgenomen in artikel 6.3.2 ‘Internationale raadplegingen’, dat stelt dat
het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (het FANC) het advies van de Europese
Commissie dient in te winnen in de gevallen voorzien in artikel 37. Dit zijn de projecten
die nominatief opgesomd zijn in de aanbeveling 1999/829/EURATOM.
Bovendien stelt dit artikel dat het FANC het MER, opgesteld conform de bepalingen van
de aanbeveling 1999/829/EURATOM, over dient te maken aan de EER3-lidstaten:

waarvoor de Wetenschappelijke Raad van oordeel is dat het geplande project
aanzienlijke milieueffecten kan hebben;

die daar zelf om verzoeken indien zij van oordeel zijn aanzienlijke milieueffecten te
kunnen ondergaan t.g.v. het geplande project.
Aangezien er aan dit MER geen vergunningsaanvraag volgens het ARBIS is gekoppeld zal
de internationale raadpleging volgens artikel 6.3.2 van het ARBIS niet worden gevolgd.
1.3.
KORT OVERZICHT VAN DE MER- PROCEDURE
Dit MER kadert in de milieuvergunningaanvraag voor de hervergunning van de
kerncentrale. Gezien dit gewestelijke materie is, zal de gewestelijke m.e.r.-procedure als
uitgangspunt dienen voor de uitvoering van dit MER. Ondanks het feit dat de
milieuvergunning slechts betrekking heeft op de niet-radiologische aspecten zullen ook de
radiologische aspecten behandeld worden. Deze radiologische aspecten zullen beoordeeld
worden conform de procedure en de richtlijnen van de federale overheid.
Het decreet betreffende milieueffect- en veiligheidsrapportage van 18 december 2002 (het
zogenaamde mer/vr-decreet, hierna “het decreet” genoemd) beschrijft de m.e.r.-procedure
(B.S., 13 februari 2003, gewijzigd bij het decreet van 22 april 2005 (B.S., 13 mei 2005) en
het decreet van 27 april 2007 (B.S., 20 juni 2007)). Deze procedure is opgebouwd uit vier
belangrijke stappen die ook schematisch weergegeven zijn in Figuur 1-1.
Kennisgevingsfase
De initiatiefnemer controleert of de vergunningsplichtige activiteit moet onderworpen
worden aan een milieueffectrapportage. Lijsten van mer-plichtige activiteiten zijn te
vinden als bijlagen bij het uitvoeringsbesluit van 10 december 2004 (B.S., 17/02/2005).
Omdat de voorgenomen activiteit MER-plichtig is, werd door de initiatiefnemer een team
van deskundigen samengesteld en werd een kennisgevingsdossier opgesteld en ingediend
bij de bevoegde overheid, namelijk de Dienst Mer, Afdeling Milieu-, Natuur-, en
Energiebeleid, van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie.
Na het ontvangen van de kennisgeving onderzoekt de dienst Mer of de kennisgeving
volledig is en betekent deze beslissing binnen een termijn van 20 dagen na ontvangst van
de kennisgeving.
3
Europese Economische Ruimte
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
1.3.1.
5108
Het dossier wordt voor wat betreft de beoordeling van de radiologische aspecten, intern
doorgegeven aan de bevoegde instanties.
1.3.2.
Richtlijnenfase
Binnen 10 dagen na ontvangst van de volledigverklaring van de kennisgeving stuurt de
initiatiefnemer het kennisgevingsdossier door naar de betrokken gemeentebesturen, de
vergunningverlenende overheid en de door de Vlaamse regering aangewezen
administraties.
Het college van burgemeester en schepenen van de gemeente, waar het project gepland is,
legt deze kennisgeving binnen de 10 dagen na ontvangst ter inzage. Op deze kennisgeving
kunnen de burgers reageren. Binnen de 30 dagen na aanvang van de terinzagelegging
bezorgt het college de bij hen binnengekomen reacties van inwoners en eigen opmerkingen
aan de dienst Mer. Op basis van inspraakreacties van de inwoners en reacties van de
aangeschreven administraties en openbare besturen en na een informele vergadering met
de betrokkenen, stellen de medewerkers van de dienst Mer richtlijnen op die de
initiatiefnemer moet volgen bij het opstellen van het milieueffectrapport. De dienst Mer
betekent deze richtlijnen binnen de 70 dagen (of 90 dagen ingeval van
grensoverschrijdende effecten) na goedkeuring van de kennisgeving aan de initiatiefnemer,
de betrokken overheden, administraties en het college van burgemeester en schepenen van
de betrokken gemeentebesturen.
1.3.3.
Uitvoeringsfase
Na het betekenen van de richtlijnen stelt het team van erkende deskundigen het MER op
onder leiding van een MER-coördinator, conform deze richtlijnen. Er bestaat een
mogelijkheid de ontwerptekst van het MER informeel te bespreken tussen de
initiatiefnemer, het team van deskundigen, de Dienst Mer en aangeschreven administraties
en openbare besturen.
Beoordelingsfase
Na indiening van het MER bij de Dienst Mer zal deze controleren of het MER
beantwoordt aan de inhoudelijke vereisten van de richtlijnen. Daarna keurt de dienst het
MER goed of af en stellen ze een goedkeurings- of afkeuringsverslag op. Deze goed- of
afkeuring wordt binnen een termijn van 40 dagen (of 60 dagen ingeval van
grensoverschrijdende effecten) betekend aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden,
administraties, de MER-coördinator en het college van burgemeester en schepenen van de
betrokken gemeentebesturen. Een goedgekeurd MER maakt deel uit van de
vergunningsaanvraag en is een openbaar document.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
1.3.4.
6108
Figuur 1-1: Stroomschema van de mer-procedure
Kennisgevingsfase
De initiatiefnemer stelt de kennisgeving op
en dient het in bij de Dienst Mer
Binnen 20 dagen na ontvangst
De Dienst Mer verklaart de kennisgeving
(on)volledig en meldt dit aan de
initiatiefnemer
Richtlijnenfase
Zodra de kennisgeving volledig verklaard is:
binnen 10 dagen na ontvangst:
De initiatiefnemer verstuurt de
kennisgevingen naar betrokken overheden,
administraties en gemeentebesturen
Binnen 70 dagen na volledigverklaring:
De Dienst Mer bundelt de opmerkingen van
de inwoners, openbare besturen en
administraties; verwerkt de opmerkingen tot
richtlijnen voor het opstellen van het MER
en betekent deze richtlijnen aan de
initiatiefnemer, betrokken overheden,
administraties en gemeentebesturen
Uitvoeringsfase
Het team van deskundigen o.l.v. een
coördinator stelt het MER op, en dient het
MER in bij de Dienst Mer al dan niet na een
indiening en bespreking van een ontwerpMER
Richtlijnenfase
Binnen 40 dagen na ontvangst
Binnen 10 dagen na ontvangst
Het college van burgemeester en schepenen
van de betrokken gemeentebesturen legt de
kennisgeving ter inzage
Binnen 30 dagen na start terinzagelegging:
In geval van goedkeuring van het MER,
wordt het toegevoegd bij de
vergunningsaanvraag en kan het
vergunningsproces starten
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het college van burgemeester en schepenen
van de betrokken gemeentebesturen
verstuurt de opmerkingen naar de Dienst
Mer
De Dienst Mer keurt het MER goed of af en
stelt een verslag op. De Dienst Mer betekent
de beslissing aan de initiatiefnemer,
betrokken overheden, MER-coördinator,
administraties en gemeentebesturen
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
7108
2.
ALGEMENE INLICHTINGEN
2.1.
GEGEVENS VAN DE INITIATIEFNEMER
Naam:
Electrabel
Adres:
Regentlaan 8
(maatschappelijke zetel)
1000 Brussel
Bestuurder:
Sofie Dutordoir, Gedelegeerd Bestuurder
Telefoon:
+32 2 518 61 11
Fax:
+32 2 518 64 00
BTW-nummer:
BE 0403.170.701 (Electrabel)
2.2.
HET EXPLOITATIEADRES VAN HET PROJECT
Naam:
Electrabel Kerncentrale Doel (KCD)
Adres:
Haven 1800
Scheldemolenstraat
Directie:
Jan Trangez, Site Manager van de kerncentrale van Doel
Telefoon:
+32 3 202 20 11
Fax:
+32 3 202 20 07
Milieucoördinator
Michel Aerts
Telefoon:
+32 3 202 22 66
Fax:
+32 3 202 20 08
2.3.
KORTE SCHETS VAN HET BEOOGDE PROJECT
Momenteel baat Electrabel in de kerncentrale in Doel vier productie-eenheden uit. Het
netto opgesteld vermogen bedraagt midden 2009 in totaal 2 839 MWe (megawatt
elektrisch vermogen)4, inbegrepen de aandelen van SPE en EDF.
De hieronder aangegeven geproduceerde vermogens betreffen het jaar 2008.
4
In de loop van 2009 verhoogde het totale vermogen van de centrale als gevolg van de vervanging van de
stoomgeneratoren van Doel 1 (verhoging van 392 MWe tot 433 MWe) en de rotor van de turbine van Doel 4
(verhoging van 1008 MWe tot 1047 MWe). Het totale vermogen bedroeg daardoor eind 2009 in totaal 2 919 MWe.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
9130 Doel (Beveren)
8108

Doel 1 heeft een vermogen van 392 MWe4 en produceerde 2 829,497GWh
elektriciteit, t.o.v. thermisch geproduceerd vermogen 8 053,176 GWhth.

Doel 2 heeft een vermogen van 433 MWe en produceerde 3 664,935 GWh
elektriciteit, t.o.v. thermisch geproduceerd vermogen 10 349,377GWhth.

Doel 3 heeft een vermogen van 1 006 MWe en produceerde 7 334,575 GWh
elektriciteit, t.o.v. thermisch geproduceerd vermogen 21 000,64 GWhth.

Doel 4 heeft een vermogen van 1 008 MWe 4 en produceerde 7 917,07GWh
elektriciteit, t.o.v. thermisch geproduceerd vermogen 22 326,08GWhth.
Naast de productie-eenheden, de reactoren, beschikt KCD uiteraard over tal van
neveninstallaties om de goede en veilige werking van de centrale te garanderen.
Dit MER kadert in de hervergunning van de milieuvergunning van de kerncentrale. Er zijn
geen uitbreidingen van installaties of vermogens voorzien. De eerder aangehaalde
vermogenstijgingen kaderen allen in een rendementsverbetering van de installaties en
hebben geen bijkomende emissies tot gevolg.
Het project vereist geen hernieuwing van de exploitatievergunning volgens Art. 6 van het
KB van 20/7/2001. De radiologische milieu-impact van de bestaande situatie zal echter
wel worden behandeld in het MER.
In dit MER wordt als referentiesituatie de huidige productiecapaciteit vooropgesteld. Deze
referentiesituatie zal in dit MER getoetst worden.
2.4.
HISTORIEK VAN DE KERNCENTRALE DOEL (KCD)
Electrabel, onderdeel van de internationale industriële en dienstengroep GDF-SUEZ,
vierde in 2005 zijn honderjarig bestaan. In 1905 werd immers uit een aantal kleinere
elektriciteitsbedrijven de ‘Elektriciteitsmaatschappij der Schelde’ opgericht, wat de
voorloper zou worden van het huidige Electrabel.
In 1956 fuseert deze groep met een aantal andere vennootschappen tot de ‘Verenigde
Energiebedrijven van het Scheldeland’ (EBES).
In 2007 ten slotte wordt Electrabel volledig eigendom van de Franse groep SUEZ, dat in
2008 fusioneert met GDF tot GDF-SUEZ.
De geschiedenis van de kerncentrale in Doel zelf begint in 1968, het jaar waarin men de
bestelling plaatste voor de tweelingcentrale die later in Doel zou komen te staan (Doel 1 en
2). De uitbating ervan zou gebeuren door EBES, nu dus Electrabel.
Het Scheldedorp Doel was eerder al een ideale plaats bevonden voor de bouw van een
centrale omwille van de aanwezigheid van voldoende koelwater. Voor de bouw van de
centrale werd tachtig hectare poldergrond ter beschikking gesteld.
In 1966 startten de opspuitingswerken. De dijken werden tot negen meter boven de
zeespiegel verhoogd en in 1968 werden de palen geheid. De eigenlijke bouwwerken
vingen pas in 1969 aan, maar vorderden snel.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In 1990 worden de bestaande energiebedrijven in België dan gehergroepeerd in één
maatschappij, Electrabel.
9108
In februari 1972 arriveerde de eerste reactor, later gevolgd door respectievelijk de
stoomgeneratoren, de nooddiesels, de alternator en de turbine.
De eerste reactor, Doel 1, komt voor de eerste keer echt in actie op 18 juli 1974. Op 15
februari 1975 wordt de projectfase afgesloten en begint de productiefase. Ondertussen
werd verder gewerkt aan de bouw van Doel 2, die in augustus van datzelfde jaar voor het
eerst in actie zou komen en waar de projectfase werd afgesloten op 1 december 1975. In
november 1974 startten de werken aan Doel 3. Op 14 juni 1982 stelden de bedrijfsmensen
ook deze splinternieuwe kerncentrale in werking en op 1 oktober werd de projectfase
afgesloten. Op 31 maart 1984 ten slotte was ook Doel 4 gebruiksklaar en op 1 juli 1985
werd de projectfase afgesloten.
Het water- en afvalbehandelingsgebouw, afgekort WAB-gebouw, herbergt de systemen
voor de behandeling van vloeibare effluenten en van vast afval. De industriële
indienststelling van de oorspronkelijke installaties vond plaats in 1983. De industriële
indienststelling van de uitbreiding WAB vond plaats in 1992.
De containers met verbruikte splijtstof worden op de vestigingsplaats geborgen in het
gebouw voor de intermediaire opslag (splijtstofcontainergebouw of SCG). De eerste
container afkomstig van Doel 3 werd in het gebouw opgeslagen in november 1995.
2.5.
SITUERING VAN DE PROJECTSITE
2.5.1.
Beschrijving van de omgeving
De site is gelegen in het Antwerpse havengebied, meer bepaald op Linkeroever, in Doel,
deelgemeente van de gemeente Beveren. De ligging is aangeduid op onderstaande figuur
(zie ook Bijlage I-1, waarin topografische kaarten zijn opgenomen op schaal 1/:50.000 en
1:25.000).
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Figuur 2-1: Omgeving van de productiesite KCD (schaal 1:150000)
Bron: Topografische kaarten 1:50.000 van het Nationaal Geografisch Instituut

KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Kerncentrale Doel
Deel I
10108
Het bedrijventerrein van KCD werd in de jaren ‘60 aangelegd, waarbij de toenmalige
poldergronden opgehoogd werden met een laag Scheldeslib. De Scheldepolders zijn
voornamelijk in het Holoceen tot stand gekomen en zijn dus, geologisch gezien, eerder
recent ontstaan.
KCD ligt vrij geïsoleerd in een noordelijke uithoek van het havengebied op Linkeroever.
Het bedrijfsterrein wordt geografisch begrensd door:

polders en het natuurcompensatiegebied Paardenschor in het noorden;

het polderdorp Doel (of de restanten ervan) in het zuiden;

de Schelde in het oosten;

en polders (aangeduid als zeehavengebied met tijdelijke agrarische bestemming –
ZTA-gebied) in het westen.
Rondom het bedrijfsterrein is een veiligheidszone met een straal van 1800 meter
gedefinieerd, waarbinnen industriële activiteiten niet zijn toegelaten.Er bevinden zich dan
ook geen andere bedrijven rondom de site van KCD. De dichtstbijzijnde bedrijvigheid
situeert zich op rechteroever op ongeveer 2 km (chemische industrie) en rondom het
Deurganckdok (containertrafiek).
Voor wat betreft bewoning, bevinden er zich, naast de dorpskern van het polderdorp Doel,
op zo’n 900 meter ten zuiden van KCD, waarvan de situatie beschreven wordt in paragraaf
2.5.2, geen woongebieden in de directe omgeving van de kerncentrale. Wel liggen er
verspreid in de polders verschillende wooneenheden en woonclusters, onder meer de
poldergehuchten Ouden Doel, Saftingen en Prosperpolder.
Het dichtstbijzijnde woongebied bevindt zich op 2600 meter (vanaf de terreingrens) naar
het zuidoosten, met name Lillo-Fort. Daarna volgen Berendrecht (3300 meter –
noordoosten) en Zandvliet (4000 meter – noordoosten). Al deze woonzones zijn gelegen
op rechteroever. De dichtstbijzijnde woonzone op linkeroever is Kieldrecht, op ongeveer
5700 meter ten zuidwesten. Kallo is gelegen op meer dan 6700 meter (zuidoosten), terwijl
de Beverse dorpskern zich op 10 km ten zuiden van het bedrijfsterrein situeert.
Tabel 2-1 geeft een overzicht van de belangrijke woonkernen rondom KCD, met
aanduiding van de gemiddelde afstanden tot het bedrijf (bij benadering).
Woonkern
Aantal inwoners
Ligging t.o.v. KCD
Gemiddelde afstand
Lillo5
32
ZO
2,6 km
Berendrecht5
5952
NO
3,3 km
Zandvliet5
3652
NO
4 km
Kieldrecht6
3784
WZW
5,7 km
5
Bevolkingsgegevens Antwerpen – 2008, www.antwerpen.buurtmonitor.be
6
Bevolkingsstatistieken gemeente Beveren – 2008, www.beveren.be
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Tabel 2-1: Gemiddelde afstand en ligging van de woonkernen tot KCD
Deel I
11108
Stabroek7
17500
O
6,4 km
Kallo6
1938
ZZO
6,7 km
Verrebroek6
1908
ZZW
8,4 km
Beveren – Melsele6
30064
Z
9,8 km
De polders in de onmiddellijke omgeving zijn dunbevolkt.
Zoals gezegd is de centrale gelegen langs de Schelde en bevindt zich dientengevolge dan
ook in het stroomgebied ervan, meer bepaald in het bekken van de Beneden-Schelde.
De Schelde is met zijn 350 km een van de belangrijkste rivieren in België en is opgedeeld
in drie bekkens. Het stroomgebied van aan de bron in Noord-Frankrijk tot aan het
samenvloeiingspunt met de Leie in Gent geldt als het bekken van de Boven-Schelde.
Hierna volgt het bekken van de Beneden-Schelde of ook wel Zeeschelde genoemd, dat
zich uitstrekt van Gent tot Antwerpen. Vanaf de Nederlandse grens wordt er gesproken
van de Westerschelde, waarlangs de Schelde uitmondt in de Noordzee.
De rivier heeft een totaal stroomgebied van 21860 km² en is verantwoordelijk voor het
grootste deel van de afwatering van Vlaanderen, met de rivieren de Leie, de Dender, de
Zenne, de Dijle, de Demer en de Rupel, samen met de Nete als belangrijkste zijrivieren.
De omvang van het volledige bekken wordt aangetoond in Figuur 2-2.
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Figuur 2-2: Bekken van de Beneden-Schelde (geen schaal beschikbaar)
Bron: http://www.lin.vlaanderen.be/awz/html/water.htm

7
Kerncentrale Doel
De gemeente in cijfers – www.stabroek.be
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
12108
De Schelde is een getijdenrivier, waarvan de tijwerking voelbaar is tot in Gent. Deze
tijwerking zorgt er ook voor dat er aan de oevers van de Schelde tal van belangrijke
natuurgebieden met een biologisch zeer waardevol karakter liggen.
Die natuurgebieden omvatten de poldergebieden en de slikken en schorren die buitendijks
gelegen zijn. Deze slikken en schorren zijn gebieden die onderhevig zijn aan de
getijdewerking, waarbij ze periodiek overstroomd worden met brak water. Bij slikken
gebeurt dit tweemaal per etmaal, bij schorren gebeurt dit slechts bij zeer hoog tij. Door
deze extreme condities is hier een unieke fauna en flora te vinden.
De slikken zijn onbegroeid. Toch is hier veel leven terug te vinden, met name waterdieren
die zich verbergen in het zand en daar een rijke voedselbron vormen voor vogels.
Op de schorren treft men zoutminnende en ruigtekruidvegetatie aan. Daarnaast is het een
rust- en nestgebied voor veel watergebonden vogels en worden druk gebruikt tijdens de
jaarlijkse trekperiodes.
De slikken en schorren zijn aangeduid als habitatrichtlijngebied.
Daarnaast zijn het hele gebied van de Waaslandhaven en de daarbij aansluitende
poldergebieden aangeduid als faunistisch belangrijk gebied. Het is tevens ingekleurd als
vogelrichtlijngebied.
Het is ten slotte belangrijk te vermelden dat een groot stuk ten noordwesten van de
kerncentrale is herbestemd tot natuurgebied, zoals definitief vastgesteld door de Vlaamse
Regering op 11 april 2008 in het RUP ‘Intergetijdengebied noordelijk gedeelte
Prosperpolder’.
Ook net ten noorden van de kerncentrale is een deel van het industriegebied herbestemd tot
natuurcompensatiegebied, met de naam Paardenschor. Dit maakt deel uit van het ruimtelijk
uitvoeringsplan (RUP) Waaslandhaven fase 1 (zie ook verder).
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Onderstaande figuur toont enkele voorname natuurwaarden in de omgeving van de
kerncentrale (maar zie ook verder).
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
13108
Figuur 2-3: Natuurwaarden in de omgeving van KCD en wijde omgeving (schaal 1:115000)
Slikken en schorren
van de Schelde
Prosperpolder
De Kuifeend
Wase Scheldepolders
Bron: http://geo-vlaanderen.gisvlaanderen.be/geo-vlaanderen/ven/#

Kerncentrale Doel
De geologie in de omgeving van KCD wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een
opgespoten zandlaag, bestaande uit Scheldeslib. Deze laag heeft ter hoogte van KCD een
dikte tussen 4 en 8 meter. Het gaat om heterogene fijne tot middelgrove zanden, lokaal met
veel schelpfragmenten. Deze laag is antropogeen en kent dan ook een zeer beperkt reliëf.
Ook de rondom gelegen polders vertonen vrijwel geen reliëf, al zijn ze natuurlijk lager
gelegen dan de site zelf.
Onder de opgespoten laag worden alluviale afzettingen van de Schelde aangetroffen. Het
gaat daarbij voornamelijk over een fijne kleilaag die kan aangeduid worden als de
oorspronkelijke poldergronden.
De grondwatertafel wordt, ter hoogte van de site, aangetroffen op een diepte tussen 2,2 m
en 4,5 m onder het maaiveld. Het gemiddeld grondwaterpeil ligt hoger dan het
nabijgelegen gemiddeld Scheldeniveau, waardoor het grondwater hiernaar afvloeit.
Als gevolg van de getijdewerking op de Zeeschelde treedt er toch verzilting op van het
grondwater. Het zoutgehalte van het grondwater stijgt naarmate men dieper onder het
grondniveau daalt.
De opgespoten zanden bezitten een hoge doorlaatbaarheid. De alluviale afzettingen
daarentegen zijn slecht tot zeer slecht doorlatend.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het tertiair wordt gevormd door de Zanden van Merksem uit de Formatie van Lillo. Het
betreft weinig kleihoudende zanden. Daaronder worden respectievelijk zanden uit de
formaties van Kattendijk en Berchem aangetroffen. Dit hele zandige pakket wordt aan de
onderzijde afgesloten door de dikke kleilagen uit de formatie van Boom, die voor het eerst
teruggevonden worden op een diepte van ongeveer 50 meter onder het maaiveld.
14108
2.5.2.
Ruimtelijke situering
De vestigingsplaats van KCD bevindt zich op het grondgebied van Beveren in de provincie
Oost-Vlaanderen, in het uiterste noorden van wat wordt omschreven als de Waaslandhaven
(Antwerps havengebied Linkeroever).
Met betrekking tot de ruimtelijke ordening voor dit gebied blijven de gewestplannen tot op
heden de belangrijkste wettelijke documenten. Het grondgebied van de gemeente Beveren
is opgenomen in het gewestplan Sint-Niklaas/Lokeren (KB 7 november 1978 gewijzigd bij
Besluit van de Vlaamse Regering (BVR) van 17 juni 1996).
Op dit gewestplan is de zone waarin de centrale gelegen is, aangeduid als industriegebied,
waarbij het hele poldergebied ten westen ervan ingekleurd is als havenuitbreidingsgebied.
Het dorp Doel is aangeduid als woongebied en is omgeven door een buffer ingekleurd als
agrarisch gebied.
Op het bedrijfsterrein, waarop de kerncentrale gelegen is, zijn twee bijzondere plannen van
aanleg (BPA) van toepassing, die elk handelen over de uitbreiding van de industriezone.
Ze dateren van respectievelijk 15 oktober 1986 en 18 juli 1989, dus van voor de laatste
gewestplanwijzigingen, waarin ze opgenomen zijn.
Om echter gehoor te geven aan de roep om meer overslagcapaciteit in de Antwerpse
haven, meer bepaald op Linkeroever, duiken plannen op voor de bouw van een getijdedok,
ten zuiden van Doel. Om dit te realiseren wordt het gewestplan een eerste keer gewijzigd
(BVR 1 juni 1999), waarbij het polderdorp herbestemd wordt tot industriegebied en
waarbij een zone wordt voorzien voor de bouw van het Deurganckdok.
Deze gewestplanswijziging werd echter geschorst (31 mei 2000) en later vernietigd (24
juni 2003) door de Raad van State, waardoor de dorpskern ingekleurd bleef als
woongebied omgeven door agrarisch gebied.
Ondertussen is een tweede gewestplanswijziging in aantocht (BVR 08 september 2000),
als ruimtelijke vertaling van het ‘Strategisch Plan Linkerscheldeoevergebied’ dat dateert
van het jaar ervoor.
Op dit gewestplan verschijnt ook een zone met veiligheidsoverdruk met een straal van
1800 m rond de nucleaire installaties ingetekend. Dit impliceert dat industriële activiteiten
binnen deze zone enkel zijn toegelaten op voorwaarde dat het geen industrieën betreft
welke de veilige uitbating van de kerncentrale in het gedrang zouden kunnen brengen.
Doel zelf wordt zeehavengebied type 3 i.p.v. type 2. Dat betekent dat op deze zone
speciale voorschriften van toepassing zijn in afwachting van de datum waarop een
stedenbouwkundige vergunning wordt verleend voor een tweede getijdendok waardoor
handelingen en wijzigingen worden toegestaan die de leefbaarheid van het gebied
garanderen. Met dit tweede getijdendok wordt het Saeftinghedok bedoeld, dat ten noorden
van het toen geplande (en ondertussen bestaande) Deurganckdok was gepland. Volgens het
regeringsbesluit blijft de finaliteit van Doel en omgeving als zeehavengebied dus duidelijk.
Tot de bouwvergunning voor een tweede getijdendok wordt verleend (op dat moment ten
vroegste in 2007) kunnen renovatiewerken vergund worden. Daarmee verleent de Vlaamse
regering woonrecht voor de Doelenaars.
Om de woonkwaliteit van Doel (voorlopig) te verzekeren wordt een reservatiestrook voor
leefbaarheidsbuffer ingetekend.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Op basis van deze wijziging wordt de industriezone waarin de centrale zelf is gelegen,
aangeduid als een zeehavengebied type 2 (effectief onderdeel van het zeehavengebied,
waar onder andere ook de lagunering van baggerspecie is toegelaten).
15108
Ook deze tweede wijziging werd geschorst door de Raad van State op 30 juni 2002. Het is
echter pas wanneer het ook vernietigd wordt, dat deze tweede wijziging als onbestaand
beschouwd kan worden.
Ondertussen gaat de bouw van het Deurganckdok door (met behulp van het goedkeuren
van het nooddecreet van 14 mei 2001 en het aanduiden van natuurcompensatiegebieden).
Het dok wordt uiteindelijk afgewerkt en geopend in het jaar 2005.
Uit de werkzaamheden in uitvoering van het ‘strategisch plan Linkerscheldeoevergebied’
blijkt op dat moment echter dat er nood is aan een RUP voor de Waaslandhaven. De
Vlaamse Regering heeft in haar beslissing van 7 november 2003 de inhoud van dit RUP
vastgelegd. Het omvat niet alleen het zeehavengebied Waaslandhaven, maar ook
bestemmingen die te maken hebben met de leefbaarheid van de dorpskernen en met
natuurcompensaties (onder meer Paardenschor, onmiddellijk ten noorden van KCD) die
ingevolge de bepalingen van het nooddecreet van 14 december 2001 en de bepalingen over
speciale beschermingszones in het decreet natuurbehoud moeten gerealiseerd worden om
dit ruimtelijk uitvoeringsplan voor de haven te kunnen vaststellen.
Het ontwerp RUP werd op 16 december 2005 definitief goedgekeurd door de Vlaamse
regering.
Het RUP Waaslandhaven omvat echter niet de bestemming van het polderdorp Doel. Het
bestendigt daarmee de bestaande situatie, maar legt wel een bufferstrook vast tussen het
dorp en het ten zuiden daarvan gelegen Deurganckdok ten behoeve van de (voorlopige)
leefbaarheid van het dorp.
Daarenboven wordt in het RUP een herbestemming tot woongebied beschreven in de kern
Haasdonk met het oog op de herhuisvesting van de overgebleven Doelenaars.
Dit alles heeft niets gewijzigd aan het oorspronkelijk besluit van de Vlaamse regering dat
Doel moet verdwijnen. Het woonrecht werd in 2007, na afloop van een eerste periode,
éénmalig verlengd tot 31 augustus 2009, wat meteen het definitief einde van het dorp zal
inhouden.
Een uittreksel uit het gewestplan van 8 september 2000, dat momenteel de bestemming
van KCD invult, is opgenomen in Bijlage I-2. In die bijlage is daarnaast ook een plan
opgenomen met aanduiding van de geldende RUP’s in de omgeving (RUP Waaslandhaven
fase 1 en RUP Prosperpolder). In een laatste kaart die in deze bijlage is opgenomen is het
bestaande gewestplan gewijzigd aan de hand van de wijzigingen uit het RUP. Het is deze
laatste kaart, waarop dus de bestemmingen zoals vastgelegd in zowel het gewestplan als de
RUP’s, die de huidige situatie vastlegt.
2.5.3.
Ontsluiting
Het bedrijfsterrein is bereikbaar over de weg en via de Schelde.
De site wordt, net zoals de rest van de Waaslandhaven, ontsloten via de R2 – Ring rond
Antwerpen die zowel aansluit op de E34 Antwerpen – Knokke (via de Beverentunnel) in
het zuiden als op de A12 Antwerpen – Bergen-op-Zoom (via de Liefkenshoektunnel en de
Tijsmanstunnel) in het noorden.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Los van dit alles werd in april 2008 een ander gewestelijk RUP goedgekeurd. Het betreft
de inrichting van het noordelijk gedeelte van de Prosperpolder tot intertijdegebied. Het
gebied wordt daarmee omgevormd tot natuurgebied.
16108
Zowel de E34 als de A12 ontsluiten naar de R1 – Ring rond Antwerpen, waarop
verschillende autosnelwegen aansluiten:

E17 richting Gent

E19 richting Brussel (zuid) en Breda (noord)

A12 richting Brussel (zuid) en Bergen-op-Zoom (noord)

E314/E34 richting Luik/Eindhoven (NL)
KCD heeft geen aansluiting op het Belgisch spoorwegennet.
2.6.
TOETSING AAN DE M.E.R.-PLICHT
Overeenkomstig de huidige wetgeving, met name het besluit van de Vlaamse regering d.d.
10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen
aan milieueffectrapportage, is de uitbating door Electrabel van de kerncentrale Doel
m.e.r.–plichtig binnen het kader van de hervergunning van hun activiteit. Zij behoort tot
een categorie van hinderlijke inrichtingen die m.e.r.–plichtig zijn volgens bijlage I van dit
besluit, namelijk:
2b) Kerncentrales en andere kernreactoren, met inbegrip van de ontmanteling of
buitengebruikstelling van dergelijke centrales of reactoren (met uitzondering van
onderzoeksinstallaties voor de productie en verwerking van splijt- en kweekstoffen, met
een constant vermogen van ten hoogste 1 thermische kW).
Dit betekent dat een milieuvergunningsaanvraag voor de hervergunning van de activiteiten
van KCD vergezeld moet zijn van een MER.
Aanvullend aan deze toetsing en bij nader onderzoek blijkt dat op geen enkele van de nietnucleaire installaties afzonderlijk een m.e.r.-plicht rust.
2.7.
VOORGESTELDE COÖRDINATOR EN DESKUNDIGEN
De studie van de radiologische impact zal door Tractebel Engineering uitgevoerd worden.
Hiervoor is een goedkeuringsdossier van de onderneming Tractebel Engineering als
auteur van de impactstudie bij het FANC ingediend. Het FANC vereist niet langer dat de
exploitant een onafhankelijke externe verificator inhuurt. Het Agentschap zal na ontvangst
van het MER de onafhankelijke externe verificatie van de radiologische milieueffecten
toevertrouwen aan Bel V. Op deze manier wordt de analogie behouden met de
veiligheidsstudies, waarvan de verificatie eveneens door Bel V uitgevoerd wordt8.
Het college van interne en externe deskundigen, aangesteld door Electrabel Kerncentrale
Doel voor wat betreft de studie van de niet-radiologische aspecten, wordt weergegeven in
Tabel 2-2.
8
Zie email ontvangen van Frederik Vanwonterghem dd 3 maart 2010
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De interne coördinatie van het globale MER wordt verzekerd door Michel Aerts
(Electrabel) en Frédéric Madry (Tractebel Engineering).
17108
Tabel 2-2: Voorgestelde coördinatoren en deskundigen voor de niet-radiologische aspecten
Intern
Naam
Discipline/Rol
Mr. Michel Aerts
Milieucoördinator KCD - Electrabel
Mr. Frédéric Madry
Energy & Environmental Consultant – Tractebel Engineering
Discipline
Naam
Rol
Coördinator
Tinne Snoeijs en
Geert Boogaerts
MER-coördinatoren
Geluid & Trillingen
Stephan Claes
Erkend MER-deskundige Geluid & Trillingen
Tom Schyvens
Erkend MER-deskundige Geluid & Trillingen
Water
Paul Van Haecke
Kathleen Nysten
Eliane De Becker
Erkend MER-deskundige Water
Erkend MER-deskundige Water
Erkend MER-deskundige Water
Fauna & Flora
Tinne Snoeijs
Erkend MER-deskundige Fauna & Flora
Mieke Deconinck
Erkend MER-deskundige Fauna & Flora
Lucht
Geert Boogaerts
Erkend MER-deskundige Lucht
Bodem
Frank Van Boven
Erkend MER-deskundige Bodem
Mens-gezondheid
Geert Boogaerts
Erkend MER-deskundige Mens-gezondheid
Ondersteuning
Geert Boogaerts
Ondersteuning MER-deskundigen en Coördinatie
Annelies Aerts
Ondersteuning MER-deskundigen
Toon Timmers
Ondersteuning MER-deskundigen
Alle MER-deskundigen zijn werkzaam bij Vinçotte Environment N.V., met uitzondering
van mevrouw Deconinck (Discipline Fauna & Flora), mevrouw Nysten en meneer
Vanhaecke (Discipline Water) die werkbaar zijn bij Arcadis Belgium N.V.
Dhr. Geert Boogaerts treedt op als coördinator van deze MER. Hij wordt bijgestaan door
Mevr. Tinne Snoeijs en Dhr. Toon Timmers.
Naast hoger vermelde sleuteldisciplines Geluid, Water en Fauna & Flora worden bepaalde
disciplines in het MER behandeld door de coördinator. Het gaat hier om de disciplines
Lucht, Bodem, Mens-gezondheid en Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie. Zij
worden als nevendisciplines beschouwd. Andere disciplines worden niet besproken.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Extern
18108
Elke deskundige is verantwoordelijk voor de inhoud van de discipline waarvoor hij/zij
werd aangesteld. De coördinator draagt de verantwoordelijkheid voor het finale MER
(niet-radiologische impact). Zijn taak bestaat erin de verschillende disciplines op elkaar af
te stemmen en de interdisciplinaire gegevensoverdracht tijdig en vlot te laten verlopen. Hij
stelt een eindevaluatie en een niet-technische samenvatting op.
Deze eindevaluatie en de niet-technische samenvatting zullen aangevuld worden met de
conclusies met betrekking tot de radiologische impact van het project.
2.8.
OVERZICHT VAN DE BESTAANDE VERGUNNINGEN EN AAN TE VRAGEN
VERGUNNINGEN
De vergunningstoestand van de kerncentrale in Doel vormt een complex geheel.
De kerncentrale Doel is als nucleaire instelling klasse I onderworpen aan het
vergunningstelsel van artikel 6 van het Koninklijk Besluit van 28 februari 1963, dat
vervangen werd door het Koninklijk Besluit op ioniserende stralingen van 20 juli 2001;
zijnde het Koninklijk Besluit houdende algemeen reglement op de bescherming van de
bevolking van de werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar van de ioniserende
stralingen.
In het KB van 20 juli 2001 art. 11.2. staat een richtlijn m.b.t. de door het KB te vergunnen
inrichtingen:
“11.2. De inrichtingen die vergunningsplichtig zijn op grond van de milieuwetgeving en
bovendien behoren tot een inrichting ingedeeld krachtens artikel 3 en door het Agentschap
onontbeerlijk worden geacht voor de werking of de exploitatie van de inrichting, moeten
vergund worden door de krachtens dit reglement bevoegde overheid.
De exploitatie van de kerncentrale Doel is vergund onder het ondertussen opgeheven
ARAB-stelsel (Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming), op basis van,
enerzijds installaties die krachtens titel I van dit Reglement als gevaarlijke, ongezonde of
hinderlijke inrichtingen aan dit reglement onderworpen waren, en anderzijds
stoomtoestellen die onder de bepalingen vallen van het KB van 1991 (vroeger titel IV van
het ARAB). Deze installaties zijn onontbeerlijk voor de werking en exploitatie van de
(nucleaire) instellingen in haar geheel.
Daarnaast omvat de kerncentrale ook inrichtingen die wél gedefinieerd worden in het
VLAREM (Vlaams reglement op de Milieuvergunningen). In die gevallen wordt de
vergunning verleend door de Vlaamse regering. Dit is ook zo wat de lozingsvergunningen
betreft (m.b.t. de niet-radiologische aspecten).
Dat maakt dat de vergunningen versnipperd zijn. In de tabel in Bijlage I-3 van dit MER
wordt een volledig overzicht gegeven van de diverse vergunningen die van toepassing zijn
op de installaties van de kerncentrale.
Een nieuwe milieuvergunningsaanvraag in het kader van het VLAREM wordt voorbereid,
die alle voorgaande “niet-radiologische” vergunningen zal vervangen, voor zover het de
niet-radiologische aspecten betreft. Het doel is te komen tot een eenduidige, globale
vergunning. Enkel de bestaande activiteiten zullen worden vergund. Er is geen uitbreiding
voorzien van welke aard dan ook.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De hierdoor te verstrekken inlichtingen en bescheiden zijn deze die door het eerste lid
vermelde reglementeringen bepaald zijn. De onderzoeksformaliteiten zijn die welke door
onderhavig reglement voor de betrokken onderneming bepaald zijn”.
19108
3.
BELEIDSMATIGE EN JURIDISCHE
RANDVOORWAARDEN
3.1.
BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In onderstaande Tabel 3-1 wordt een overzicht weergegeven van de beleidsmatige
voorwaarden. De relevantie en de reden van relevantie zijn hierin opgenomen, en dit voor
de verschillende disciplines.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
20108
Tabel 3-1: Matrix van de beleidsmatige randvoorwaarden
Beleidsplannen
Relevant
Discipline
Reden van relevantie
Milieubeleidsplan: verdunning van de ozonlaag
Ja
Lucht
Potentiële emissies naar lucht
Milieubeleidsplan: verandering van het klimaat door het broeikaseffect
Ja
Lucht
Uitstoot CO2
Milieubeleidsplan: verontreiniging door fotochemische stoffen
Ja
Lucht
Fotochemische precursoren
Milieubeleidsplan: verzuring
Ja
Lucht / Mens
NOX
Milieubeleidsplan: verspreiding van milieugevaarlijke stoffen
Ja
Mens
Mogelijk zware metalen
Milieubeleidsplan: verontreiniging en aantasting van de bodem
Ja
Bodem
Bodemonderzoeken en bodembescherming
Milieubeleidsplan: verontreiniging door afvalstoffen
Ja
Mens
Productie van afvalstoffen door KCD
Milieubeleidsplan: verstoring van watersystemen
Ja
Water
Lozing afvalwaters en koelwater
Milieubeleidsplan: hinder
Ja
Mens
Geluid, klachten…
Milieubeleidsplan: geluid
Ja
Geluid & Trillingen
Specifieke geluid van de installaties van KCD plus potentieel
effect op Natura 2000 gebieden in de omgeving.
Milieubeleidsplan: verlies aan biodiversiteit
Te
onderzoeken
Fauna & Flora
Ten gevolge van de hervergunning zijn er geen directe
rechtstreekse ingrepen in de Natura 2000 gebieden; eventuele
potentiële indirecte effecten zullen bestudeerd worden samen
met de noodzaak tot het opmaken van een passende
beoordeling.
Milieu- en natuurverkenning 2030
Neen
-
-
Visiedocument geur
Neen
-
-
Vlaams Energie- en Klimaatbeleid
Ja
Lucht
Energieplan
Stofplan
Weinig
Lucht
Uitstoot van fijn stof door transport en verbrandingsprocessen
Provinciaal milieubeleidsplan
Weinig
Alle
Interferentie van de activiteiten van KCD met de doelstellingen
en de vooropgestelde acties van dit plan zal onderzocht worden
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
21108
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen
Weinig
Alle
Interferentie van de activiteiten van KCD met de doelstellingen
en de vooropgestelde acties van dit planzal onderzocht worden
Provinciaal en gemeentelijk ruimtelijk structuurplan
Weinig
Alle
Interferentie van de activiteiten van KCD met de doelstellingen
en de vooropgestelde acties van deze plannen zal onderzocht
worden
Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan
Weinig
Fauna & Flora
Interferentie van de activiteiten van KCD met de doelstellingen
en de vooropgestelde acties van dit plan zal onderzocht worden
Gemeentelijk Mobiliteitsplan
Weinig
Mens
Mobiliteit in en rond de site van KCD zal bestudeerd worden
Masterplan Mobiliteit Antwerpen
Neen
-
-
Strategisch plan Haven van Antwerpen
Weinig
Fauna & Flora
Het Strategisch Plan Haven Antwerpen voorziet in de opmaak
van een achtergrondnota natuur, met betrekking tot de
instandhouding van de speciale beschermingszones in het
Linkerscheldeoevergebied.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
22108
3.1.1.
Het milieubeleidsplan 2003-2007/2010
Het Decreet Algemene Bepalingen inzake Milieubeleid (DABM) ligt aan de basis van het
vijfjaarlijks milieubeleidsplan. Op 19 september 2003 keurde de Vlaamse regering het
milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA 3) goed. Op 21 december 2007 keurde de Vlaamse
Regering de tekst goed voor de verlenging tot 2010 en actualisatie van het Vlaamse
Milieubeleidsplan 2003-2007.
Dit plan zet de bakens uit voor het milieubeleid in Vlaanderen tot 2010.
Voor de benadering van het milieubeleid vormen de zogenaamde milieuthema’s het
aangewezen analysekader. Het Vlaamse milieubeleid wordt opgebouwd vanuit twaalf
milieuthema’s. Deze thema’s maken deel uit van de milieuverstoringsketen dat
milieuproblemen ontleedt van oorzaak tot gevolg. Verder worden relevante projectthema’s
uit het plan weergegeven. Telkens wordt ook aangegeven op basis van het
milieujaarprogramma van 2008, wat de stand van uitvoering van het geldende
milieubeleidsplan is anno 2007.
3.1.1.1.
VERDUNNING VAN DE OZONLAAG

een verbod op het gebruik van CFK’s, HBFK’s, tetrachloorkoolstof en 1,1,1trichloorethaan met uitzondering van het gebruik in enkele essentiële toepassingen;

een verbod op het gebruik van nieuw geproduceerde HCFK’s vanaf 1/1/2010 (met
uitzondering van enkele specifieke toepassingen). Vanaf 1/1/2015 geldt dit ook voor
gerecycleerde HCFK’s;

bepalingen voor gebruikers van ozonafbrekende stoffen met betrekking tot de
ontmanteling van apparatuur die deze stoffen bevat en de verplichte terugwinning
van deze stoffen;

strengere afspraken inzake import en export van ozonafbrekende stoffen om een
doelmatiger beleid tegen de illegale handel in verboden ozonafbrekende stoffen te
kunnen voeren.
Het milieubeleidsplan stelt de doelstelling voorop om de emissies van ozonafbrekende
stoffen terug te dringen met ten minste 70% ten opzichte van de emissies in 1999 tegen
2007 (74,5% tegen 2010)). In 2005 werd reeds een reductie van 75% bereikt ten opzichte
van 1999.9
In bepaalde koelinstallaties in KCD wordt er nog gebruik gemaakt van de CFK’s en R-115
(in R-502, een mengsel van R-115 en R-22) en van de HFCK, R-22. De VLAREM-regels
dienen gerespecteerd te worden m.b.t. het handelen en de vervanging van deze
koelmiddelen.
9
Milieujaarprogramma 2008 en doorkijk naar 2010. Vlaamse overheid
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Op 29 juni 2000 keurde de Europese Raad de EU-verordening 2037/2000 betreffende de
ozonlaag-afbrekende stoffen goed. Deze verordening is een gevolg van een verdere
uitdieping van het protocol van Montreal (1987). Kernpunten van deze verordening zijn
onder meer:
23108
3.1.1.2.
VERANDERING VAN HET KLIMAAT DOOR HET BROEIKASEFFECT
Het Raamverdrag over klimaatverandering (UNFCCC), dat in 1994 in werking trad, wil de
concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer gelijk houden. Het verbindt alle
deelnemende landen (België sloot zich aan in 1996) tot een jaarlijks rapport over de
broeikasgasemissies. Verder moeten zij een nationale klimaatstrategie uitwerken en
uitvoeren.
In december 1997 werd het Protocol van Kyoto goedgekeurd door alle deelnemende
landen van het Raamverdrag over klimaatverandering en trad in werking op 16 februari
2005. De deelnemende industrielanden, waaronder België, engageren zich daarbij om de
jaarlijkse uitstoot van de voornaamste broeikasgassen (CO2, CH4, N2O, HFK’s en PFK’s)
te verminderen. De jaarlijkse uitstoot moet gemiddeld 5% dalen in de periode 2008-2012
tegenover het referentiejaar 1990. Deze vermindering wil het Protocol in eerste instantie
bekomen door middel van beleidsmaatregelen die betrekking hebben op energie, vervoer,
industrie, land en bosbouw en afvalbeheer.
Naast emissiereductiedoelstellingen voorziet het Protocol van Kyoto ook in de uitwerking
van maatregelen voor de aanpassing aan klimaatverandering. Een groep van 15 Europese
landen (EU-15) heeft in Kyoto de verbintenis aangegaan een vermindering van de emissies
met 8% in de periode 2008-2012 tegenover die van het referentiejaar 1990 te
bewerkstelligen. Een Europees akkoord verdeelde in 1998 die reductie onder de lidstaten
waarbij België zich engageerde voor een vermindering van 7,5%. Ondertussen beslisten de
staats- en regeringsleiders van de Europese Unie op de Europese Raad van 8 en 9 maart
2007 dat de Europese Unie haar broeikasgasuitstoot tegen 2020 met 20% moet
verminderen ten opzichte van 1990. Deze doelstelling is ook vastgesteld in het nieuwe
Europese klimaatsplan dat nog wel goedgekeurd moet worden door het Europees
Parlement en door de verschillende lidstaten.
Met betrekking tot het klimaatbeleid in België wordt het takenpakket dat voortvloeit uit het
klimaatdossier verdeeld tussen de federale overheid en de gewesten. De federale overheid
beschikt over de belangrijke beleidsinstrumenten voor fiscaliteit en productbeleid. De
gewesten zijn bevoegd voor het beleid rond rationeel energiegebruik (REG), hernieuwbare
energie, milieuwetgeving en klimaataspecten in de domeinen mobiliteit, woonbeleid en
landbouw. Ten behoeve van een kosten- en middelenefficiënte samenwerking en een
tijdige uitvoering van de Belgische reductiedoelstelling sloten de federale overheid en de
gewesten in 2001 een samenwerkingsakkoord over het klimaatbeleid. Naar aanleiding
hiervan werd de Nationale Klimaat Commissie (NKC) opgericht. Het is deze NKC die de
Belgische verdeelsleutel voor de Kyoto-doelstelling vastlegde waarbij het Vlaamse gewest
zich engageerde om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen met 5,2% ten opzichte
van 1990 voor de periode 2008-2012. De federale overheid heeft zich ertoe verbonden een
reeks bijkomende interne emissiereducerende maatregelen te nemen, minstens voor 4,8
Mton CO2-equivalenten.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In 2000 legde Europa haar rol in de verandering van het klimaat vast in een Europees
Programma over de bestrijding van de Klimaatverandering (EPK), waarbij een
klimaatactieplan en een emissiehandelssysteem uitgewerkt werd. Dit programma trekt de
krijtlijnen van het toekomstig EU-beleid in de strijd tegen de klimaatverandering en de
aanpassing aan de onvermijdelijke gevolgen ervan. Verschillende andere EUbeleidsplannen ondersteunen dit klimaatbeleid, namelijk het Zesde Milieuactieprogramma,
de Strategie Duurzame Ontwikkeling en de Lissabon-strategie. Om bovenstaand
programma uit te voeren nam de Europese Commissie een aantal wetgevende initiatieven,
die in belangrijke mate de lijnen trekken van het klimaatbeleid in Vlaanderen.
24108
Een Nationaal Klimaatplan 2002-2012 bundelt de maatregelen van de gewestelijke en
federale overheden binnen de Belgische Kyoto-doelstelling in een landelijk plan. Dit plan
dient regelmatig geëvalueerd te worden en in functie daarvan herzien zoals vastgelegd in
de Wet van 11 april 2003 houdende instemming met het Samenwerkingsakkoord tussen de
Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest betreffende het opstellen, het uitvoeren en het opvolgen van een Nationaal
Klimaatplan, alsook het rapporteren in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde
Naties inzake Klimaatverandering en het Protocol van Kyoto, afgesloten te Brussel op 14
november 2002.
Voor de realisatie van de Kyoto-reductiedoelstelling van 7,5% binnen België over de
periode 2008-2012 dienen zowel beleidsinstrumenten ingezet te worden die behoren tot de
federale als de gewestelijke bevoegdheden om tot een gelijkwaardige inspanning te
komen. De verschillende gewesten werken eigen verdelingsscenario’s uit.
Het Vlaamse klimaatbeleidsplan 2006-2012, dat als een strategisch plan is uitgetekend, is
opgesteld om de Vlaamse Kyotodoelstellingen te realiseren en bevat concrete
beleidsmaatregelen. Aan de basis van het Vlaamse Klimaatbeleidsplan ligt het principe dat
alle sectoren in de samenleving zich moeten inzetten om de strijd tegen de
klimaatverandering aan te binden.
In uitvoering van het Kyotoprotocol is daarenboven een handelssysteem van CO2emissierechten opgezet. Elke lidstaat beschikt over een toewijzingsplan dat emissierechten
toewijst aan energie-intensieve bedrijfsinstallaties. Dit handelssysteem is voor het Vlaamse
gewest een belangrijk klimaatbeleidsinstrument dat resultaten boekt; de emissies van 171
deelnemende Vlaamse bedrijfsvestigingen uit de handelsperiode 2005-2007 daalden met
4% van 33,6 miljoen ton in 2005 tot 32,3 miljoen ton in 2007. Het aantal toegewezen
emissierechten voor de bedrijven in de handelsperiode 2008-2012 bedraagt 32,6 miljoen
emissierechten per jaar.10
10
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Enkele voorname doelstellingen uit het milieubeleidsplan in deze context is het stabiliseren
van de broeikasgasemissies in Vlaanderen in 2005 t.o.v. 1990 (plandoelstelling), een 7,5%
emissiereductie voor de familie van zes broeikasgassen in België over de periode 20082012 ten opzichte van 1990 (tussentijdse doelstelling) en een 5,2% emissiereductie voor de
familie van zes broeikasgassen in Vlaanderen over de periode 2008-2012 ten opzichte van
1990. De stabilisatiedoelstelling werd in 2005 niet gehaald. De cijfers van 2006 geven
echter aan dat de totale uitstoot van broeikasgassen voor het eerst onder het niveau van
1990 zou liggen, namelijk ruim 2% minder dan in 1990.9
Persmededeling van het kabinet van minister Hilde Crevits, 21 oktober 2008
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
25108
Per Koninklijk besluit van 21 april 200711 werden de kerncentrales voor de periode 2005 –
2007 voor alle hulp- en veiligheidsinstallaties, voor zover zij uitsluitend dienen voor de
veilige exploitatie van een kerncentrale vrijgesteld van het hebben van een vergunning
voor de uitstoot van broeikasgassen en werden ook tijdelijk buiten de
gemeenschapsregeling voor de handel in broeikasgasemissierechten gehouden. In de
tussentijd werd door het FANC geoordeeld dat de Europese Richtlijn niet van toepassing is
op nucleaire installaties of op installaties die onontbeerlijk zijn voor de werking van deze
nucleaire installaties. De werking hiervan wordt immers uitsluitend geregeld door het
EURATOM-verdrag. Dit standpunt werd bevestigd door de Vlaamse Administratie en
daaruit voortvloeiend eveneens dat er voor de volgende periode 2008 – 2012 geen CO2monitoringsplan moet worden opgesteld door KCD. De Europese Commissie werd hiervan
op de hoogte gesteld en heeft dit stilzwijgend goedgekeurd. Onder dit stelsel hoeft KCD
dus geen monitoringsplan op te stellen.
In dit MER, zal onafgezien onder welk regime de broeikasgassen vallen, een inventaris
worden opgemaakt van de relevante broeikasgassen.
3.1.1.3.
VERONTREINIGING DOOR FOTOCHEMISCHE STOFFEN
De Europese Richtlijn inzake de beperking van de emissies van Vluchtige Organische
Stoffen (VOS) als gevolg van het gebruik van organische oplosmiddelen bij bepaalde
industriële installaties (Richtlijn 99/13/EC) voorziet in een reductie van de VOS-emissies
met ongeveer 70% tegen 2010. VOS worden immers aanzien als een precursor van
fotochemische luchtverontreiniging.
Deze richtlijn is grotendeels omgezet in VLAREM I en II via onder meer een wijziging
van de indelingslijst, rubriek 59 en de bijhorende sectorale voorwaarden onder rubriek
5.59.
De Europese Unie legt doelstellingen vast voor de luchtkwaliteit, gekoppeld aan uniforme
methoden en criteria om deze te beoordelen en de resultaten aan de bevolking mee te
delen. Zij vaardigt ook richtlijnen uit waarmee emissieplafonds aan de verschillende
lidstaten worden opgelegd om verzuring, eutrofiëring en de ozonproblematiek in te dijken
(NEC-richtlijn en de richtlijn Grote Stookinstallaties).
Europa heeft ook wetgeving voor sectoren ontwikkeld. De bindende emissiedoelstellingen
zijn afgeleid uit de EU-richtlijn Nationale Emissiemaxima (NEC-richtlijn). De
milieukwaliteitdoelstelling zal worden bereikt indien de EU-lidstaten de overeengekomen
NEC-emissieplafonds tegen 2010 realiseren. De NEC-richtlijn heeft als doel de
grensoverschrijdende milieuproblemen van verzuring en troposferische ozonvorming aan
te pakken.
11
Koninklijk besluit van 21 april 2007 tot omzetting van de Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de
Raad van 13 oktober 2003 tot vaststelling van een regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de
Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 96/61/EG van de Raad voor wat betreft de hulp- en veiligheidsinstallaties
van kerncentrales
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het Protocol van Genève van 18 november 1991 omvat een reductie of een stand-still ten
opzichte van een referentiejaar voor de emissies van VOS. In dit kader koos België voor
een emissiereductie van 30% tegen 1999 met als referentiejaar een jaar te kiezen tussen
1984 en 1990.
26108
De richtlijn werd omgezet in Vlaamse wetgeving door het Besluit van de Vlaamse regering
van 14 maart 2003 (gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 14 april 2003). In dit
besluit worden de Vlaamse emissieplafonds vastgesteld, de doelstellingen van de richtlijn
onderschreven en verantwoordelijke instanties voor de implementatie van de richtlijn
aangeduid.
De emissiereductiedoelstellingen voor Vlaanderen zoals deze zijn vastgesteld in
bovenvermeld besluit zijn:

SO2: 65,8 kton/jaar

NOX: 58,3 kton/jaar

VOS: 70,9 kton/jaar

NH3: 45,0 kton/jaar
Het Belgisch NOX-plafond werd opgesplitst in 4 subplafonds: één nationaal cijfer voor
emissies van de niet-stationaire bronnen en drie plafonds voor de overige bronnen van elk
van de gewesten. Gezien er geen overeenstemming bestaat over de verdeling van het
plafond voor de niet-stationaire bronnen, kan geen globale Vlaamse doelstelling
vooropgesteld worden. Bijgevolg is in het geactualiseerde milieubeleidsplan de volgende
Vlaamse doelstelling opgenomen:

voor stationaire bronnen (industrie/huishoudens) het Vlaamse NEC-emissieplafond
van 58,3 kton NOX tegen 2010;

voor niet-stationaire bronnen het Belgische NEC-emissieplafond van 68 kton NOX
tegen 2010.

voor stationaire bronnen (industrie/huishoudens) het Vlaamse NEC-emissieplafond
van 70,9 kton VOS tegen 2010;

voor niet-stationaire bronnen het Belgische NEC-emissieplafond van 21 kton VOS
tegen 2010.
Het Protocol van Göteborg en de richtlijn ‘nationale emissieplafonds’ werden parallel
uitgewerkt voor dezelfde polluenten (SO2, NOX, VOS en NH3), evenwel binnen andere
fora: terwijl de toepassing van de NEC-richtlijn beperkt is tot het grondgebied van de
Europese Unie, is het LRTAP-Verdrag (Verdrag ter bestrijding van Grensoverschrijdende
Luchtverontreiniging in het kader van de Economische Commissie voor Europa van de
Verenigde Naties), en dus ook het Protocol van Göteborg, van toepassing op de 15
lidstaten van de EU, de Midden- en Oost-Europese landen, Canada, de Verenigde Staten
en Rusland.
Beide dossiers hebben dezelfde benadering: op basis van een grondige kostenbatenanalyse, waarbij de geografische gevoeligheidsvariatie en het grensoverschrijdend
karakter van de polluenten in rekening worden gebracht, zijn een aantal maatregelen en
acties geïdentificeerd en voorgesteld in de strategie.
De NEC-richtlijn legt echter scherpere emissiemaxima op dan het Protocol van Göteborg
en is sowieso bindend, terwijl de engagementen in het kader van het Protocol pas bindend
worden op het moment van de ratificatie. Dit NEC-reductieprogramma dient bijgevolg ook
als reductieprogramma in uitvoering van het Protocol van Göteborg.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Voor VOS gelden de volgende plafonds:
27108
Volgens het milieujaarprogramma van 2008 vertonen de stationaire NOX-emissies in de
periode 1990-2002 in Vlaanderen een licht dalende trend. In de periode 2002-2005 is er
echter een stagnatie waarneembaar, doch de emissie nam in 2006 verder af tot 67,6 kton.9
De stationaire VOS-emissies zijn in Vlaanderen sinds 1990 jaarlijks gedaald. Voor het jaar
2006 bedroeg de stationaire VOS-emissie 57,5 kton. De gerealiseerde daling is voor het
grootste deel te wijten aan een aanpassing van de methodologie om industriele VOSemissies in te schatten. De huishoudelijke VOS-emissies zijn sinds 1990 nauwelijks
gedaald.9
De evolutie van de NOX-emissie van de niet-stationaire bronnen vertoont een licht dalende
trend in Vlaanderen. Het doelbereik van de Vlaamse niet-stationaire NOX-emissie kan
echter niet exact worden berekend omdat de beschikbare emissiegegevens niet
vergelijkbaar zijn met de oorspronkelijke mina-plan 3 doelstelling. De VOS-emissie van
niet-stationaire bronnen bedroeg in Vlaanderen 20,6 kton in 2006. De doelstelling wordt
momenteel al bereikt. De mobiliteitsevolutie wordt hier gecompenseerd door de
verdieselijking.9
De verbranding van diesel gaat gepaard met de emissies van schadelijke stoffen die onder
controle gehouden worden door bovenstaande emissieregelgeving (voornamelijk NOx).
VOS-emissies kunnen mogelijk geassocieerd worden met de opslag en activiteiten ter
hoogte van KCD, met name voor de te vergunnen spuitinstallatie. In dit MER zal
onderzocht worden of KCD aan de verplichtingen voldoet en zullen de emissies van de
desbetreffende stoffen onderzocht en beoordeeld worden binnen het kader van de
emissieplafonds.
3.1.1.4.
VERZURING
Verzuring is één van de grensoverschrijdende problematieken. Het resultaat van behaalde
reducties is functie van het reductiebeleid in de andere gewesten en de ons omringende
landen. Vandaar dat, net als bij andere milieuproblemen, een verhoogde inbreng bij de
totstandkoming van het internationale beleid een must is.
De trends inzake NOX-emissies in Vlaanderen staan reeds hierboven geschetst. Wat betreft
de SO2-emissie, wordt waargenomen dat het een dalende trend vertoont die sinds het jaar
2000 is afgezwakt. In 2006 bedroeg de SO2-emissie nog 106,4 kton. De doelstelling voor
2010 is het verminderen van de totale jaarlijkse SO2-emissie tot maximum 67,05 kton (er
wordt gestreefd naar een verdere reductie tot 60 kton).9
Met betrekking tot verzuring zijn voor KCD de parameters stikstofoxiden van belang. Dit
wordt verder in de discipline Lucht onderzocht. De elektriciteitsproductie van KCD is
echter stikstofarm.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het LRTAP-verdrag van 1979 (Verdrag betreffende grensoverschrijdende
luchtverontreiniging over lange afstand, Genève) en zijn protocollen zorgden ervoor dat in
Europa en Noord-Amerika een nationaal stelsel werd opgezet, gestoeld op onderzoek, op
samenwerkingsprogramma's voor systematische observatie, op evaluatie van de
luchtverontreiniging en op de uitwisseling van informatie hieromtrent. Het verdrag beoogt
de mens en zijn milieu tegen verontreiniging van de lucht te beschermen en deze in de
mate van het mogelijke geleidelijk terug te dringen en te voorkomen. Dit geldt voor de
grensoverschrijdende luchtverontreiniging over lange afstand. Verschillende protocollen
werden in het raam van het LRTAP-Verdrag afgesloten ter bestrijding van enkele
specifieke verontreinigende stoffen of verontreinigingen.
28108
3.1.1.5.
VERSPREIDING VAN MILIEUGEVAARLIJKE STOFFEN
De internationale context is bepalend voor de beleidsuitvoering en -ontwikkeling van het
stoffenbeleid en introduceert tevens beleidsvernieuwing, zowel op het gebied van nieuwe
aandachtsstoffen als van beleidsstrategieën.
Er komen internationaal afspraken tot stand om de grensoverschrijdende verspreiding van
milieugevaarlijke stoffen aan te pakken. Een voorbeeld hiervan is het LRTAP-protocol ter
voorkoming van grensoverschrijdende luchtverontreiniging. Momenteel is dit ingevuld
voor zware metalen en Persistente Organische Polluenten (POP’s).
Om verstoringen van de markt te beperken en de verspreiding van bepaalde stoffen via
lucht of water in te dijken, wordt ook getracht om op internationaal niveau stoffen te
bannen. Voorbeeld hiervan is het recent goedgekeurde UNEP-POP’s-protocol dat de
globale ban van twaalf POP’s en onder meer het Europese PCB-beleid regelt.
De Europese aandacht gaat ook steeds meer naar het bereiken van kwaliteitsnormen voor
de verschillende milieucompartimenten. In dat opzicht zijn de Europese Kaderrichtlijn
Water en de Kaderrichtlijn Lucht opgesteld. Na een grondige evaluatie van het Europees
wetgevend kader inzake gevaarlijke stoffen werd eind 2000 een Witboek Chemicaliën
voorgesteld aan de lidstaten.
De federale overheid is bevoegd voor het productbeleid. Daardoor bepaalt zij een
belangrijk onderdeel van het stoffenbeleid. De federale overheid is betrokken bij de
risicoanalyse van bestaande en nieuwe stoffen en zij voorziet in de uitwerking van een
nationaal actieplan. Bij het instellen van gebruiks- en marktbeperkingen ter bescherming
van de consument en het leefmilieu leunt de federale overheid nauw aan bij de Europese
regelgeving ter zake. Hierbij is de federale kaderwet Productnormen een belangrijk
instrument.
Aanvullend regelt de REACH-verordening de beperking van milieugevaarlijke stoffen.
Wat betreft de emissie van zware metalen naar water, stelt het milieubeleidsplan tegen
2010 een reductie voorop van 50% (t.o.v. 1998). De emissies naar oppervlaktewater
nemen voor de meeste zware metalen verder af ten aanzien van 1998: As (-16%), Cr (13%), Cu (-7%), Hg (-21%), Ni (-25%), Pb (-14%), Zn (-15%). Voor Cd werd in 2005 een
lichte toename vastgesteld (+2%).9
Voor de emissies van PAK (Polycyclische aromatische koolwaterstoffen) stelt het
milieubeleidsplan een reductie naar lucht voorop tot maximaal 192 ton in 2010. Sinds
1990 daalt de PAK-emissie. Op basis van de recentste cijfers blijkt dat de vooropgestelde
doelwaarde al in 1995 werd bereikt. Sinds 1995 is de daling sterk afgezwakt en schommelt
de PAK-emissie rond 170 ton per jaar. In 2006 wordt de doelstelling nog net gehaald met
een totale emissie van 188 ton. De PAK-emissie door de industrie kent een sterke daling,
terwijl men een grote toename merkt voor de transportsector. Ook de huishoudens hebben
een belangrijk emissie aandeel.9
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Wat betreft zware metalen stelt het milieubeleidsplan tegen 2010 een reductie in emissie
naar de lucht voorop van 70% (t.o.v. 1995). In 2006 werd de doelstelling al gehaald voor
Cd, doch de trend is niet langer dalend. Voor de andere zware metalen wordt een dalende
trend vastgesteld: As (-52%), Cr (-57%), Cu (-32%), Ni (37%), Hg (56%), Pb (58%), Zn
(46%). Voor de zware metalen As, Cd en Ni zijn er verschillende hotspotgebieden in
Vlaanderen, meer bepaald rond bedrijven van de sector ferro en non-ferro.9
29108
Het aantal overschrijdingen van de 40 μg/m3 norm voor PM1012-concentratie (fijn stof)
vertoont een schommelend verloop. In 2006 werden twee overschrijdingen vastgesteld
terwijl de doelstelling van het milieubeleidsplan is het vermijden van een dergelijke
overschrijding. Bijkomende doelstellingen tegen 2010 zijn het vermijden van meer dan 35
overschrijdingen op jaarbasis van een PM10-daggemiddelde concentratie van 50 μg/m3, het
reduceren van de PM10-concentratie tot 20 μg/m3 (jaargemiddelde) en het reduceren van de
PM2,513-jaargemiddelde concentratie tot 25 μg/m3. De jaargemiddelde PM10-concentratie
vertoont, na een scherpe daling in de periode 1996-1998, een eerder schommelend verloop.
Binnen de planperiode treedt een lichte daling op. In 2006 was dit jaargemiddelde 34
μg/m3. De metingen van PM2,5 bevinden zich nog in een experimentele fase zodat nog
geen uitspraak kan gedaan worden over trend en doelbereik. 9
Dit wordt verder in de disciplines Lucht en Water (verspreiding via oppervlaktewateren)
onderzocht. De elektriciteitsproductie van KCD is echter zeer arm aan emissies van PM
(alle korrelverdelingen).
Inzake de regelgeving die voortvloeit uit REACH, is KCD geen producent of invoerder
van gevaarlijke stoffen onder het toepassingsgebied van REACH. KCD is enkel
downstream-gebruiker van gevaarlijke stoffen en producten. Bijgevolg heeft KCD geen
preregistratie- of registratieverplichtingen maar wel communicatieverplichtingen up- en
downstream van de toeleveringsketen.
3.1.1.6.
VERONTREINIGING EN AANTASTING VAN DE BODEM
Dit thema wordt niet onmiddellijk gestuurd door het Europees kader aan de hand van
richtlijnen. Lange termijndoelstellingen met betrekking tot bodemverontreiniging zijn
onder meer dat de sanering van dringende historische bodemverontreiniging aangevat
dient te worden voor 2021. Historische verontreinigingen die een ernstige bedreiging
vormen, worden voor 2036 gesaneerd.
Inzake mogelijke bodemsanering volgt de overheid het bodemsaneringsbeleid (vrijwillige
en verplichte saneringen). De krachtlijnen en de bepalingen hiertoe zijn vastgelegd in het
bodemsaneringsdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten.
Een belangrijke doelstelling vastgesteld in het milieubeleidsplan is de sanering van 23%
(2.450 gronden) van de gronden met historische bodemverontreiniging minstens opgestart
(d.w.z. een project is ingediend) tegen 2007 (totaal te saneren gronden met historische
bodemverontreiniging is naar schatting 10.700). De trend daaromtrent is sterk stijgend
voor de periode 1997 (47 gronden) tot 2006 (2.694 gronden = 25,2%) waarmee de
doelstelling voor 2007 werd bereikt. Tegen 2010 dient de sanering van 31% (3.300
gronden) van de gronden met historische bodemverontreiniging minstens opgestart (d.w.z.
een project is conform verklaard).9
Op de verplichtingen van het bodemsaneringdecreet en de bijhorende uitvoeringsbesluiten,
samen met de mogelijke effecten van potentieel aanwezige bodemverontreiniging wordt
tijdens het m.e.r.-proces in de optiediscipline Bodem uitgebreid ingegaan.
12
PM10: fijn stofdeeltjes (PM) met een aërodynamische diameter kleiner dan 10 µm
13
PM2,5: fijn stofdeeltjes (PM) met een aërodynamische diameter kleiner dan 2,5 µm
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Versnelde ambtshalve saneringen worden vooropgesteld om de hierboven weergegeven
doelstellingen te kunnen halen. Een geautomatiseerde procedure zorgt voor de aanwijzing
van historisch verontreinigde gronden waar sanering moet plaatsvinden.
30108
3.1.1.7.
VERONTREINIGING DOOR AFVALSTOFFEN
Europese en internationale wetgeving en afspraken bepalen het Vlaamse afvalbeleid. Deze
internationale context bepaalt de wijze waarop in het Vlaamse Gewest de verwerking van
afvalstoffen plaatsvindt samen met het regime dat van toepassing is op de
grensoverschrijdende overbrenging van afvalstoffen.
Lidstaten van de EU zijn verplicht een plan op te stellen voor het beheer van afvalstoffen
op grond van de kaderrichtlijn. De prioriteiten voor wat bedrijfsafvalstoffen betreft,
worden gelegd in het in kaart brengen van de productie van de belangrijkste
bedrijfsafvalstoffen en het vastleggen van reductiedoelstellingen, interne recuperatie en
terugname door hergebruik, afvalkost en economische voordelen van afvalpreventie.
Na een sterke toename in de periode 1992-2000, stabiliseerde de afvalproductie in
Vlaanderen rond 20 Mton. De waarde voor het referentiejaar 2002 is 19,0 Mton. In 2005
(24,9 Mton) wordt er terug een toename vastgesteld. Gezien de toegenomen afvalproductie
in 2005 wordt in de periode 2002-2005 niet langer een ontkoppeling tussen afvalproductie
en het Bruto Regionaal Product vastgesteld. De voorzichtig positieve trend van de voorbije
jaren zet zich dus niet door. De trend van de hoeveelheid gestorte bedrijfsafvalstoffen is
dalend voor de volledige periode van 1992 (5,4 Mton) t.e.m. 2005 (1,9 Mton). De
doelstelling van 2010 (2,3 Mton) van het milieubeleidsplan wordt hiermee bereikt.9
Een aanvullende doelstelling beoogt het verminderen van de schadelijkheid van het
geproduceerde afval, zodat de impact ervan op het milieu zoveel mogelijk wordt beperkt.
De productie van de niet-radiologische afvalstoffen en de verdere verwijdering ervan bij
KCD worden in het MER behandeld.
3.1.1.8.
VERSTORING VAN WATERSYSTEMEN

aquatische ecosystemen en wat de waterbehoeften ervan betreft, terrestrische
systemen en waterrijke gebieden die rechtstreeks afhankelijk zijn van aquatische
ecosystemen, voor verdere achteruitgang behoedt, beschermt en verbetert;

duurzaam gebruik van water bevordert op basis van de bescherming van de
beschikbare waterbronnen op lange termijn;

verhoogde bescherming en verbetering van het aquatisch milieu beoogt, onder
andere door emissies van prioritaire stoffen progressief te verminderen en emissies
van prioritaire gevaarlijke stoffen stop te zetten of geleidelijk te beëindigen;

zorgt voor de progressieve vermindering van de verontreiniging van grondwater en
verdere verontreiniging hiervan wordt voorkomen;

bijdraagt tot het afzwakken van de gevolgen van overstromingen en perioden van
droogte.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De kaderrichtlijn Water (KRLW) (RL 2000/60/EG) is sinds 22 december 2000 van kracht
en heeft verregaande gevolgen voor het waterbeleid in de Europese lidstaten en dus ook in
Vlaanderen. De richtlijn benadert de waterproblematiek integraal op stroomgebiedniveau
en heeft zowel betrekking op oppervlaktewater als op grondwater. Het doel van deze
richtlijn is een kader op te stellen voor de bescherming van landoppervlaktewater,
overgangswater, kustwateren en grondwater, dat:
31108
De algemene doelstelling van de richtlijn is tegen eind 2015 een goede toestand voor
oppervlaktewater en grondwater te bereiken. Om deze doelstelling te bereiken legt de
richtlijn onder meer volgende verplichtingen op:

omzetten van de richtlijn en aanduiding van bevoegde autoriteiten tegen eind 2003;

analyseren van de kenmerken van het stroomgebiedsdistrict, beoordelen van de
effecten van menselijke activiteiten en economische analyse van het watergebruik
tegen eind 2004;

monitoringprogramma’s operationaliseren voor de toestand van oppervlaktewater,
grondwater en beschermde gebieden tegen eind 2006;

eerste stroomgebiedbeheersplannen en eerste maatregelenprogramma’s vaststellen
tegen eind 2009 (voor de eerste keer en vervolgens om de zes jaar);

het beginsel van terugwinning van de kosten van waterdiensten toepassen, inclusief
milieukosten en kosten van de hulpmiddelen tegen eind 2010.
In Vlaanderen gebeurt de omzetting door middel van het Decreet betreffende het integraal
waterbeleid van 18 juli 2003 (B.S., 14.11.2003).
In dit MER zullen alle waterstromen van het project geïdentificeerd worden, kwantitatief
en kwalitatief beschreven worden en er zal een waterbalans opgemaakt worden. Ook de
oorsprong en de uiteindelijke bestemming van deze verschillende waterstromen zullen
omschreven worden. De afvalwaterkarakteristieken zullen getoetst worden aan de
geldende reglementering.
Daarnaast gaat er specifieke aandacht naar de captatie en het terugstorten van koelwater in
de Schelde, waarbij ook gekeken zal worden naar de potentiële thermische belasting in de
Schelde, die dit met zich meebrengt.
3.1.1.9.
HINDER
Ter ondersteuning van het hinderbeleid heeft de overheid in de loop van 2000 en 2001 een
belangrijk instrument ontwikkeld dat het mogelijk moet maken het hindergevoel bij de
Vlaamse bevolking op te volgen.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het aantal meetplaatsen dat in 2006 voldeed aan de basiskwaliteit voor BZV (BOD)
bedroeg 45% (doelstelling milieubeleidsplan voor 2007-2010 bedraagt 66%). De evolutie
van de laatste 10 jaar wijst op een aanzienlijke verbetering, maar met sterke
schommelingen per meetjaar. Het percentage meetplaatsen dat voldoet aan de
basiskwaliteit voor biologische kwaliteitsnorm schommelde tot 2001 al enige jaren rond
25%. Sinds 2002, en ook in 2006, voldoet ongeveer 30% van de meetplaatsen aan de
biologische kwaliteitsnorm (doelstelling milieubeleidsplan voor 2007-2010 bedraagt 40%).
Op maximaal 25% van de meetplaatsen met een goede of zeer goede biologische kwaliteit
(situatie 2001) is de toestand verslechterd in 2007. Van de 52 meetplaatsen die in 2001 een
goede of zeer goede kwaliteit hadden en die in 2006 opnieuw bemonsterd zijn, waren er 4
(8%) die significant lager (minimaal twee indexpunten) scoorden dan in 2001. De
doelstelling voor 2010 is dat de biologische kwaliteit van de meetplaatsen echter niet mag
verslechteren.9
32108
Het SLO (schriftelijk leefomgevingonderzoek) is een gewestelijk beleidsinstrument
waarbij op regelmatige basis een representatief staal van de Vlaamse burgers door middel
van een schriftelijke enquête wordt gevraagd het hindergevoel van geur, geluid en licht te
evalueren. Een eerste referentie-enquête (SLO-0) had begin 2001 plaats bij ruim 3200
personen verspreid over het hele Vlaamse grondgebied. Ze gaf een beeld van de toestand
begin 2001 en leerde dat 30% van de respondenten tenminste tamelijk gehinderd was door
geluid, 19% door geur en 5% door licht. Meer dan 90% vond het belangrijk tot
uitzonderlijk belangrijk dat de overheid een oplossing zocht om geluidhinder en
geurhinder weg te nemen. Voor licht was dat ongeveer 80%. 30% van de ondervraagden
ondervond geluidshinder van straatverkeer, 10% van luchtverkeer, 9% van huisdieren van
buren. Andere belangrijke bronnen van geluidshinder waren laden en lossen van
vrachtwagens (5%), doe-het-zelfactiviteiten van buren (5%), bouw- en sloopactiviteiten
(4,5%), treinverkeer (4%) en bedrijven (3,5%). Straatverkeer was ook de belangrijkste
bron van geurhinder (13%). Verder waren ook verbranden van afval door buren (6%),
uitspreiden van dierlijke mest (5%) en huisdieren van buren (3,5%) belangrijke bronnen
van geurhinder. Bij lichthinder was voornamelijk de verlichting van gemeente- en
gewestwegen een hinderbron (3%).
MKROS, het milieuklachtenregistratie- en -opvolgingssysteem maakt het mogelijk
milieuklachten in te voeren en op te volgen via het internet.
In het geactualiseerde milieubeleidsplan worden met betrekking tot hinder door geluid,
geur en licht volgende doelstellingen vooropgesteld9:

in 2010 ligt het aantal potentieel ernstig gehinderden door geluid niet hoger dan
15% van de bevolking; Het percentage van de bevolking dat potentieel ernstig
gehinderd wordt door geluid bedraagt ongeveer 18%. Dit cijfer is onveranderd
gebleven gedurende de planperiode en verschilt ook niet beduidend van de jaren
voordien;

tegen 2010 het aantal gehinderde door geur terugbrengen tot 15%; op basis van
enquetes werd aangetoond dat het aantal gehinderden in 2004 tot 15,4%
teruggebracht was t.o.v. 18,7% in 2001;

tegen 2010 nieuwe lichtvervuiling voorkomen en bestaande lichtvervuiling
verminderen.
Daarnaast wordt onderzocht in welke mate er reeds klachten van omwonenden werden
geregistreerd.
3.1.1.10.
GELUID
In juni 2002 keurde de EU-raad de nieuwe richtlijn goed ‘aangaande de beoordeling en het
beheer van omgevingslawaai’. Richtlijn 2002/49/EG inzake de evaluatie en beheersing van
omgevingslawaai heeft als doel de aanpak van geluidsproblemen in de verschillende
lidstaten te harmoniseren. De richtlijn heeft betrekking op lawaai veroorzaakt door weg-,
lucht- en treinverkeer en industrie. De richtlijn geeft voorschriften voor het opstellen van
geluidskaarten, het informeren van de bevolking, het rapporteren van het aantal
blootgestelde personen aan de Europese commissie en het opstellen van actieplannen voor
lokale probleemgebieden. De richtlijn voorziet tevens in een lange termijnstrategie om het
aantal geluidgehinderden te reduceren.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In het kader van het milieueffectrapport wordt onderzocht of enige hinder met betrekking
tot geluid, geur of licht ten gevolge van het project kan worden verwacht.
33108
Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft richtlijnen uitgevaardigd voor
omgevingslawaai. Vooral de richtlijn die stelt dat het aanbevolen geluidsniveau van de
slaapkamer (LAmax = 45 dB(A)) 's nachts slechts 10 tot 15 keer mag overschreden
worden, wordt regelmatig gehanteerd in verband met de luchthavenproblematiek.
Bij de beoordeling van het geluid van hinderlijke bedrijven wordt vastgesteld dat op
verschillende plaatsen in Vlaanderen de milieukwaliteitsnormen voor geluid overschreden
worden. Als een groep dicht bij elkaar gelegen bedrijven de overschrijding veroorzaakt,
was het tot op heden moeilijk uit te maken welke bedrijven moeten saneren en welke niet.
Via de vastgestelde methoden voor het bepalen van het geluidvermogenniveau van
industriële bronnen (EMOLA) en het geluidsimmissieberekeningsmodel voor
industrielawaai (BEGIS) is dit evenwel mogelijk geworden.
Het geactualiseerde milieubeleidsplan stelt voorop dat in 2010 het aantal potentieel ernstig
gehinderden door geluid niet hoger dan 15% van de bevolking mag bedragen.9
Tijdens het m.e.r.-proces zal onderzocht worden of het opstellen van een geluidskaart en
dito modellering noodzakelijk is teneinde de potentiële hinder en de conformiteit met de
Vlaamse regelgeving in kaart te brengen respectievelijk aan te tonen.
3.1.1.11.
VERLIES AAN BIODIVERSITEIT
De belangrijkste internationale verdragen zijn:

de Conventie van Ramsar (1971) inzake watergebieden van internationale
betekenis, in het bijzonder als leefgebied voor watervogels;

de Conventie van Bern (1979) tot behoud van wilde dieren en planten en hun
natuurlijk milieu in Europa;

de Conventie van Bonn (1979) ter bescherming van trekkende wilde diersoorten (en
de overeenkomsten voor onder meer watervogels, vleermuizen en kleine
walvisachtigen);

de Conventie van Rio (1992) voor biodiversiteit.
Inzake bosbeleid zijn vooral de Ministeriële Conferenties ter Bescherming van de Bossen
in Europa van belang. Daarin is onder andere het begrip duurzaam bosbeheer gedefinieerd.
Deze conferenties stellen de zorg voor biodiversiteit centraal in het bosbeleid en
bosbeheer. Op het niveau van de Europese Unie kaderen de belangrijkste bepalingen
inzake natuur- en/of bosbehoud in:

de Vogelrichtlijn 79/409/EEG (1979) tot behoud van de vogelbestand (Natura
2000);

de Habitatrichtlijn 92/43/EEG (1992) inzake de instandhouding van de natuurlijke
habitats en de wilde flora en fauna (Natura 2000);

de Verordeningen voor bosbescherming inzake luchtverontreiniging (1986) en tegen
brand (1992);

de Plattelandsverordening (1999);
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Op Europees niveau werd in de Ministeriële Conferentie van 1995 de Pan-Europese
Strategie voor Biologische en Landschappelijke Diversiteit bekrachtigd. In het kader
hiervan werd de Europese Landschapsconventie opgesteld (2000).
34108

de Kaderrichtlijn Water (2000).
Een belangrijke doelstelling uit het geactualiseerd milieubeleidsplan is de milieukwaliteit
afstemmen op de ecologische vereiste van de kwetsbare soorten en habitats in gebieden in
het VEN, de groen-, park-, buffer- en bosgebieden en in de speciale beschermingszones.
Indicatoren die daartoe vanaf 2008 opgevolgd worden, zijn9:

Percentage oppervlakte met overschrijding kritische lasten verzuring in bos, heide
en graslanden.

Gemiddelde overschrijding van kritische lasten vermesting in bos, heide en
graslanden.

Percentage meetplaatsen oppervlaktewatermeetnet met duurzame BBI.
Voor de Natura 2000 gebieden dient conform de Europese richtlijnen een gunstige staat
van instandhouding gegarandeerd te worden voor de tot doel gestelde soorten en habitats,
m.a.w. de ecologische integriteit van de beschermingszone dient ten allen tijde gevrijwaard
te blijven. Om de inpasbaarheid van toekomstige plannen en projecten in het Linker-en
Rechterscheldeoevergebied en de cohabitatie ervan met het krachtens de Vogel- en
Habitatrichtlijnen beschermde ecosysteem mogelijk te maken, dient als kader een plan te
worden opgesteld dat de gunstige staat van instandhouding van soorten en habitats
garandeert. In dergelijk plan worden zowel in kwantiteit als in kwaliteit voldoende
oppervlakten aan habitats en leefgebieden voor de beschermde vogelsoorten continu
verzekerd.
Als voorbereidende stap naar voornoemd (natuurricht)plan en naar het strategisch plan
voor de haven Antwerpen werd door de Vlaamse Regering op 7 november 2003 echter
beslist voorafgaand een zogenaamde Achtergrondnota Natuur (AN) op te maken. De
Minister bevoegd voor Leefmilieu preciseerde in zijn nota van 12 januari 2004 de scope en
het doel van deze Achtergrondnota Natuur (AN) als volgt.
De AN geeft uitvoering aan de betreffende principes van de ‘Geactualiseerde
principes van Strategisch Plan Linkerscheldeoever.’ Over deze principes is bij
de verschillende ondertekende bestuurlijke entiteiten een dergelijke mate van
consensus aanwezig dat zij door hun uitvoerende bestuurlijke organen worden
onderschreven. De AN geeft tevens uitvoering aan het ontwerp strategisch plan
voor de haven rechteroever, in bijzonderheid het streefbeeld natuur zoals daarin
opgenomen.
De AN formuleert kwantitatieve, kwalitatieve en ruimtelijke doelstellingen met
betrekking tot de natuurwaarden in en om de haven, met het oog op de
duurzame instandhouding ervan.”
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
“De AN geeft een ruimtelijke vertaling aan de omvang en de aard van de
biotopen die volgens de instandhoudingsdoelstellingen (IHD) noodzakelijk zijn
en geeft deze ruimtelijke keuzen (selectie van gebieden voor biotopen) weer. De
verdere ontwikkeling van de zeehaven zal binnen de bepalingen van de AN en
het natuurrichtplan verlopen.
35108
De AN werd in maart 2006 afgewerkt. Voor het Linkeroevergebied zijn er in de
Achtergrondnota verschillende scenario’s opgemaakt en is nagekeken of ze volstaan om
aan de natuurverplichtingen te voldoen. Bij de opmaak van de scenario’s stonden de
Vogelrichtlijnverplichtingen (oppervlakte van diverse habitattypes) centraal. Daarna
werden ze ook nog getoetst t.o.v. de Habitatrichtlijnverplichtingen. Vooral het creëren van
voldoende areaal kwalitatief slik en schor is een cruciale factor gebleken omdat er in de
actuele toestand immers geen garantie op duurzaamheid is. De autonome ontwikkeling
wijst op verdere degradatie en de impact van toekomstige menselijke ingrepen in en rond
het gebied zal hierop ook nog een belangrijke invloed kunnen hebben. Enkel de
scenariovarianten die beter dan behoorlijk scoorden na een toetsing met zowel de Vogelals de Habitatrichtlijnverplichtingen, werden vervolgens meegenomen bij de opmaak van
het plan-MER voor het Ontwerp-Strategisch Plan voor en de afbakening van de haven van
Antwerpen in haar omgeving.
De voorliggende scenario’s uit de AN zijn echter slechts in abstracte termen beschreven,
m.n. in functie van het habitattype dat in de verschillende deelgebieden moet worden
ontwikkeld. Verder onderzoek naar de meest wenselijke inrichtingsmaatregelen zal via
andere studies moeten gebeuren. Wat betreft de directe omgeving van KCD zijn de
voorliggende scenario’s nagenoeg identiek. In de discipline Fauna & Flora zullen in de
effectbespreking de verwachte effecten getoetst worden aan de voorliggende scenario’s.
Voor Natura 2000 gebieden gelden een aantal verplichtingen zoals het uitvoeren van
beschermingsmaatregelen en de monitoring van effecten en dit om de al dan niet nog op te
stellen instandhoudingsdoelstellingen te waarborgen. Bij plannen, programma’s en
vergunningsplichtige activiteiten die effecten kunnen hebben op de habitats en soorten van
deze gebieden moet uit een passende beoordeling blijken of de natuurlijke kenmerken van
het gebied niet aangetast worden.
In geval dat er aantasting verwacht wordt zal het project of plan niet kunnen doorgaan
tenzij in geval van groot openbaar belang en indien er bovendien geen alternatieven
mogelijk zijn. In dit laatste geval is een volwaardige compensatie naar aard en omvang
verplicht. Er wordt gesteld dat de compensatie moet gerealiseerd zijn op het moment dat
het betrokken gebied schade ondervindt.
Een belangrijk aspect waar rekening mee gehouden moet worden, is het feit dat de
kerncentrale reeds van 1974 in gebruik is en dat er in het kader van dit MER-onderzoek
geen nieuwe activiteiten of uitbreidingen voorzien zijn.
3.1.2.
Milieu- en natuurverkenning 2030
De Milieuverkenning en de Natuurverkenning 2030 (opgesteld door respectievelijk de
VMM en het INBO in samenwerking met de VITO) beschrijven meerdere ontwikkelingen
die zich in de toekomst onder bepaalde omstandigheden kunnen voordoen met betrekking
tot de evolutie van het milieu en de natuur in Vlaanderen gedurende de volgende decennia.
Bovendien bekijken ze hoe het beleid hier een impact op kan hebben.
De Milieuverkenning 2030 beschrijft ontwikkelingen in de economische sectoren, en de
gevolgen daarvan voor de milieudruk en de milieukwaliteit. De Natuurverkenning 2030
focust op de gevolgen van de milieukwaliteit en het landgebruik voor de biodiversiteit.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In dit MER zal er een evaluatie uitgevoerd worden met betrekking tot de noodzaak van het
opstellen van een passende beoordeling. Deze zal gebeuren op basis van de mogelijke
effecten die er zijn op de Natura 2000 gebieden in de omgeving.
36108
De Milieuverkenning en de Natuurverkenning 2030 evalueren enerzijds een
referentiescenario, dat het huidige beleid ongewijzigd voortzet tot 2030. Ze evalueren
anderzijds ook een of meerdere alternatieve scenario’s die zich richten op de Europese
doelstellingen voor milieu en natuur.
3.1.3.
Het Vlaams Energie- en Klimaatbeleid
Vlaanderen heeft een belangrijke bevoegdheid inzake het energie- en klimaatbeleid, dat
onder meer wordt gestuurd door het halen van de Kyotonormen. Rationeel energiegebruik,
warmtekrachtkoppeling, hernieuwbare energiebronnen en flexibele mechanismen zijn, in
die volgorde, de voornaamste aandachtspunten.
Deze kernpunten worden uitgezet in de beleidsnota Energie en Natuurlijke Rijkdommen
2004 – 2009.
In het kader van rationeel energiegebruik worden voor gebouwen op een gefaseerde wijze
de energieprestatieregelgeving en de energieprestatiecertificaten ingevoerd. Daarnaast
worden de netbeheerders verplicht om maatregelen te nemen op het gebied van rationeel
energiegebruik. Zo moeten ze jaarlijks een vooraf bepaalde hoeveelheid primaire energie
besparen bij hun afnemers.
Voor de industrie zijn er de energiebeleidsovereenkomsten, zoals het benchmarkconvenant
en het auditconvenant, het besluit energieplanning en het beleid betreffende verhandelbare
emissierechten.
Verder zijn er verscheidene initiatieven genomen, zoals ecologiesteun en certificaten, die
het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en warmtekrachtkoppeling substantieel
verhogen. In het nieuwe Vlaamse klimaatbeleidsplan worden, naast de voortzetting van het
bestaande beleid, tal van nieuwe maatregelen aangekondigd die kaderen in een integrale en
duurzame visie.
Een en ander werd reeds besproken in het kader van de toelichting van het
milieubeleidsplan van de Vlaamse Overheid (zie voorgaande).
Stofplan
Op 23 december 2005 keurde de Vlaamse minister van leefmilieu het zogenaamde fijn
stofplan goed ("Saneringsplan fijn stof voor de zones met overschrijding in 2003 en
aanpak fijn stofproblematiek in Vlaanderen"). Met het plan voert de Vlaamse overheid de
richtlijnen 96/62/EG en 1999/30/EG uit. Door de maatregelen in dit plan uit te voeren,
hoopt de Vlaamse overheid de concentratie aan fijn stof in de omgevingslucht te verlagen.
Het plan focust vooral op PM10, maar besteedt ook aandacht aan PM2,5 en NOx. Het plan
beschrijft genomen en geplande maatregelen voor de verschillende bronnen van fijn stof in
Vlaanderen. Het plan maakt een onderscheid tussen (1) generieke maatregelen die over het
ganse Vlaamse grondgebied genomen kunnen worden, (2) generieke maatregelen naar
verontreinigde zones en (3) specifieke aanpak van verschillende verontreinigde zones.
Voorbeelden van maatregelen zijn (uit het Stofplan):

aandachtig opvolgen van de luchtkwaliteit in de havenregio's. Bij knelpunten wordt
een multipolluent aanpak voorgesteld en besproken met de betrokkenen;

verscherping van de controle naar diffuse emissies van industriële bronnen;
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
3.1.4.
37108

opstarten van een studie naar de bronnen die overschrijdingen veroorzaken in de
haven van Antwerpen en onderzoek naar set van mogelijke maatregelen. Evalueren
van de maatregelen van in dit onderzoek en studie 'hot spot' voorgestelde
maatregelen. Overleggen met de betrokkenen.
Deze studie waarvan sprake in het laatste punt heeft geleid tot het opstellen van een
‘actieplan fijn stof en NO2 in de Antwerpse haven en de stad Antwerpen’, waarin tal van
acties verder uitgewerkt worden met betrekking tot de reductie van de emissie van fijn stof
en NO2, toegespitst op de specifieke situatie.
Het vervoer, maar ook verschillende verbrandingsinstallaties kunnen bij KCD
verantwoordelijk zijn voor de emissie van fijn stof. De activiteiten zelf, namelijk de
productie van elektriciteit op basis van kernenergie, levert geen bijdrage tot de
fijnstofproblematiek. De emissie van fijn stof wordt bekeken in de discipline lucht.
3.1.5.
Provinciaal Milieubeleidsplan
Het Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid (DABM) bepaalt dat het Provinciaal
Milieubeleidsplan uitwerking geeft aan het Gewestelijk Milieubeleidsplan. Algemeen zijn
de bepalingen van het Provinciaal Milieubeleidsplan indicatief, uitgezonderd de
bepalingen en het actieplan die door de provincieraad als bindend zijn aangeduid. De
provincieraad keurde op 21 april 2005 het provinciaal milieubeleidsplan van OostVlaanderen definitief goed.
Dit provinciaal milieubeleidsplan geeft een beeld van het milieu- en natuurbeleid dat de
provincie voor de volgende 5 jaar wil voeren. In het plan is er aandacht voor thema's zoals
ruimte voor water, een groene provincie en duurzame ontwikkeling op provinciaal niveau.

Project 1: Werken aan integraal waterbeleid via de deelbekken werking;

Project 2: Bestrijden van erosie;

Project 3: Behoud en versterking van stiltegebieden in Oost-Vlaanderen;

Project 4: Uitbouw, coördinatie en ondersteuning van het overlegplatform
huishoudelijke afvalstoffen;

Project 5: Intensiveren van de samenwerking met regionale landschappen en
bosgroepen;

Project 6: Samen met landbouwers de natuur beheren;

Project 7: Natuurgerichter beheer van de Provinciale domeinen en natuurgebieden;

Project 8: Creëren van natuurverbindingsgebieden;

Project 9: Verruimen van het bovenlokale fietsroutenetwerk tot een netwerk van
trage wegen;

Project 10: Ontwikkelen van een visie voor de inplanting van windturbines;

Project 11: Milieubewuster aankopen;

Project 12: Duurzaam bouwen in Oost-Vlaanderen;
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het provinciaal milieubeleidsplan 2005 – 2009 omvat 14 grote projecten:
38108

Project 13: Samen met gemeenten werken aan een duurzaam milieubeleid;

Project 14: Netwerking en kwaliteitsbewaking van de natuur- en milieueducatie.
De meeste van bovenstaande projecten vinden hun implementatie binnen de
bedrijfsvoering van KCD door het milieuzorgsysteem dat ISO14001 en EMAS
gecertificeerd is. Andere projecten hebben geen relevantie met KCD (bijvoorbeeld
‘bestrijden van erosie’). Geen enkel project is in tegenspraak met de exploitatie van KCD.
3.1.6.
Gemeentelijk Milieubeleidsplan
Het DABM regelt de milieubeleidsplanning op de verschillende Vlaamse bestuursniveaus.
In het kader hiervan wordt de gemeente door het Vlaams Gewest gestimuleerd om via
intekening op milieuconvenanten, en nadien de Samenwerkingsovereenkomst 'Milieu als
opstap naar duurzame ontwikkeling', haar milieubeleid beter te plannen en verder uit te
werken in milieujaarprogramma’s.
In het kader van een uitvoeringsbesluit betreffende de provinciale en gemeentelijke
milieubeleidsplanning (B.S., 08/08/02) van dit decreet, dient elke gemeente in OostVlaanderen te beschikken over een goedgekeurd gemeentelijk milieubeleidsplan. Dit
milieubeleidsplan dient in overeenstemming te zijn met de bindende bepalingen
opgenomen in de milieubeleidsplannen van het Vlaams Gewest en van de provincie OostVlaanderen.

actieve informatie en sensibilisatiecampagnes naar de diverse doelgroepen opstellen
met betrekking tot het gebruik van milieuvriendelijkere bestrijdingsmiddelen,
verven, lijmen, oplosmiddelen, bouwmaterialen of alternatieve werkwijzen in het
algemeen, hiertoe wordt een prioritering wat betreft milieuvriendelijkheid van
verven opgenomen;

bij het afleveren van milieuvergunningen toezicht houden op toepassen van de
principes van rationeel watergebruik en de uitvoering hiervan;

sensibilisatiecampagne naar bedrijven (KMO’s, landbouwbedrijven, …) om te
komen tot een afbouw van hoogwaardig water voor laagwaardige toepassingen;

in geval van klachten/calamiteiten/bij probleeminrichtingen toezien op het naleven
van de geluidsnormen en zo nodig bijkomende exploitatievoorwaarden opleggen;

de milieudienst legt bij vergunningen waar het nodig geacht wordt, bijzondere
voorwaarden op ivm lichthinder (bij grote terreinen, bij woonkernen, terminals,
parkings in de dokken, …);

informatie over de voorwaarden opgelegd in VLAREM betreffende bovengrondse
en ondergrondse stookolietanks, in het kader van klachten uitvoeren van controle;
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het gemeentelijk milieubeleidsplan is zeer praktisch opgebouwd aan de hand van clusters.
De acties die erin beschreven staan, kunnen zowel betrekking hebben op de gemeentelijke
diensten als op de burgers en huishoudens, de scholen, de landbouwers en de bedrijven. Zij
kunnen ook specifiek gericht zijn op een bepaalde gebied gelegen binnen de gemeente.
Raakvlakken tussen de activiteiten van KCD en de doelstellingen van het gemeentelijk
milieubeleidsplan van Beveren situeren zich uiteraard binnen de context van acties gericht
op bedrijven en op het gebied van de Waaslandhaven. Een hierop gebaseerde selectie van
acties, is:
39108

aanleg van korte en autoluwe fietsverbindingen tussen de verschillende stadsdelen,
en onderhoud en verbetering van de bestaande verbindingen zoals opgenomen in het
mobiliteitsplan. Ook de aanleg van goede fietsverbindingen naar de Waaslandhaven
is prioritair om de autopendel te verminderen;

verbeteren van de busverbindingen tussen de deelgemeenten, de Waaslandhaven en
andere steden via frequentieverhogingen of nieuwe lijnen.
Het meest recente gemeentelijk milieubeleidsplan van Beveren bestrijkt de periode 2006 –
2010.
3.1.7.
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen
De decretale basis voor de ruimtelijke planning in Vlaanderen wordt vastgelegd in het
Decreet ruimtelijke planning van 24 juli 1996 houdende de ruimtelijke planning aangevuld
met het Besluit van de Vlaamse regering van 23 september 1997 houdende de definitieve
vaststelling van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) en het Decreet van 17
december 1997 houdende de bekrachtiging van de bindende bepalingen van bovenvermeld
besluit met betrekking tot de definitieve vaststelling van het Ruimtelijk Structuurplan
Vlaanderen.
Het RSV bestaat uit drie delen. De eerste twee delen schetsen een beeld van de bestaande
en de gewenste ruimtelijke structuur. Het derde deel omvat de bindende bepalingen.
Het RSV beschouwt Beveren als een kleine stad, die behoort tot het stedelijk kerngebied
met daarin de centraal gelegen grote steden Antwerpen en Brussel.
Daarenboven bevestigt het RSV het belang van het Antwerpse havengebied, waarvan de
Waaslandhaven op het grondgebied van de gemeente Beveren een belangrijk onderdeel
uitmaakt.
Tevens behoort het aangrenzend internationaal multimodaal logistiek park BeverenVerrebroek tot het afgebakend zeehavengebied van Antwerpen.
Daarnaast wordt de gemeente doorkruist door de spoorweg Antwerpen – Gent en worden
er hoogspanningsleidingen teruggevonden die door het landschap lopen.
Tot slot heeft het RSV ook aandacht voor de natuurgebieden in Vlaanderen, waarbij voor
de omgeving van de kerncentrale voornamelijk de Scheldepolders en –oevers van belang
zijn, als elementen van de open ruimte die zoveel mogelijk gevrijwaard moeten worden.
3.1.8.
Ruimtelijk structuurplan provincie Oost - Vlaanderen
Het ruimtelijk structuurplan van de provincie Oost-Vlaanderen beschrijft de bestaande
ruimtelijke structuur, de visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling, de ruimtelijke
principes (de ordeningsbeginselen), de gewenste ruimtelijke structuur en de
beleidsmaatregelen om deze structuur te realiseren.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In het RSV worden ook de belangrijkste infrastructuurkenmerken beschreven. Voor
Beveren zijn dit dan vooral de verschillende autosnelwegen die het grondgebied opdelen,
zoals de N49 Antwerpen – Knokke, de R2 als onderdeel van de ring rond Antwerpen en de
E17 Antwerpen – Gent.
40108
Analoog aan het RSV worden drie delen beschouwd: een informatief deel, een
richtinggevend deel en een bindend deel.
Raakvlakken tussen de activiteiten van KCD en de doelstellingen van het ruimtelijk
structuurplan van de provincie Oost-Vlaanderen worden besproken in de discipline
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie.
3.1.9.
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan
Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan concretiseert de doelstellingen die worden
opgelegd vanuit het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen via het provinciaal ruimtelijk
structuurplan. Het gaat hierbij voornamelijk om het creëren van ruimte voor wonen en
werken, kaderend in de algemene principes van ruimtelijke ordening, zoals het
stedenbeleid en het beleid specifiek gericht op het buitengebied.
Daarnaast wordt in dit plan ook een antwoord gezocht op gemeentespecifieke
problematieken, zoals verstedelijkingsdruk of de nabijheid van het Antwerpse
havengebied.
Raakvlakken tussen de activiteiten van KCD en de doelstellingen van het gemeentelijk
ruimtelijk structuurplan van Beveren worden besproken in de discipline Landschap,
Bouwkundig erfgoed en Archeologie.
3.1.10.
Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan
In 1995 verscheen het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan voor Beveren, kortweg
GNOP. Dit plan brengt het huidige natuurbestand in kaart en schetst het beleid dat ervoor
moet zorgen dat de natuur maximale overlevings- en ontplooiingskansen krijgt.
Dit plan bevat 5 grote delen: fysische aspecten, natuurbeleid, inventarisatie,
knelpuntenanalyse en plannen.
Het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan van Doel (Beveren) wordt kort toegelicht in de
discipline Fauna & Flora.
Gemeentelijk mobiliteitsplan
De gemeente Beveren keurde op 1 juli 2003 het mobiliteitsplan goed, waarin de contouren
vastgelegd werden van een meerjarig verkeersbeleid. Dit mobiliteitsplan wil een duurzaam
mobiliteitsbeleid ontwikkelen.
Het mobiliteitsplan heeft 4 belangrijke doelstellingen namelijk:
1.
de verkeersveiligheid verhogen;
2.
de verkeersleefbaarheid verbeteren;
3.
de bereikbaarheid instandhouden en
4.
de groei van de automobilisten beheersen
Het gemeentelijk mobiliteitsplan van Doel (Beveren) komt ter sprake in de discipline
Mens-gezondheid.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
3.1.11.
41108
3.1.12.
Het Strategisch Plan Haven van Antwerpen
Op basis van de uitvoering van het Vlaamse Regeerakkoord van juli 1999 werd in de
Vlaamse havens een planningsproces opgestart waarbij elk havengebied in Vlaanderen een
strategisch plan en een ruimtelijk uitvoeringsplan moet opstellen. Dat moet uitgaan van
een maximale bescherming van de omliggende woonzones, het behoud en het versterken
van de ecologische infrastructuur binnen en buiten het havengebied en een zuinig
ruimtegebruik. De principes van het strategisch plan vormen de basis voor elke verdere
ontwikkeling van de haven, ongeacht of het hierbij gaat over maritieme dan wel industriële
ontwikkeling. Deze ontwikkelingen zullen ook gekoppeld worden aan de realisatie of de
versterking van de ecologische infrastructuur in en rondom het havengebied.
Oorspronkelijk werd de strategische planning van de Antwerpse haven voor beide
Scheldeoevers afzonderlijk uitgevoerd. Ondertussen zijn beide planningsprocessen
geïntegreerd, waardoor in 2006 één globaal strategisch plan voor het Antwerpse
havengebied werd opgemaakt.
Het Strategisch Plan focust vooral op de verdere ontwikkeling van het havengebied,
waarbij prioritaire projecten worden gedefinieerd, zoals een tweede toegang tot de
Waaslandhaven, de afwerking van het Verrebroekdok, de ontwikkeling van het Logistiek
Park Waasland en het Logistiek Park Hoevenen, en een substantiële uitbreiding van de
containerbehandelingscapaciteit.
In het kader van dit planproces werd echter ook de zogenaamde Achtergrondnota Natuur
opgesteld en in het plan verwerkt. De kwantitatieve, kwalitatieve en ruimtelijke
doelstellingen van de Achtergrondnota Natuur moeten garant staan voor het bereiken van
een ‘robuust’ natuurlijk systeem, waardoor een duurzame cohabitatie van economie en
natuur gerealiseerd kan worden (zie hoger).
Hiermee zal rekening gehouden worden in de discipline Fauna & Flora.
3.2.
JURIDISCHE VOORWAARDEN
Juridische voorwaarden die relevant zijn voor het beschrijven van het breder milieukader
of die relevant zijn voor één van de nevendisciplines (Lucht, Bodem, Landschap,
Bouwkundig erfgoed, Archeologie en Mens-gezondheid), worden door de coördinator
besproken doorheen het rapport.
Tabel 3-2: Matrix van de juridische randvoorwaarden
Wetten en decreten
Relevant
Discipline
Reden van relevantie
Wet op de ruimtelijke ordening van 1962
Ja
Mensgezondheid
Geluid &
Trillingen
(1) o.a. bestemming gewestplan,
inplanting, …
(2) stedenbouwkundige
vergunning…
Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening
Ja
Mensgezondheid
Geluid &
Trillingen
(1) o.a. bestemming gewestplan,
inplanting, …
(2) stedenbouwkundige vergunning
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Tabel 3-2 geeft een overzicht van de juridische voorwaarden. De relevantie en de reden
van relevantie zijn hierin opgenomen voor de verschillende disciplines (Geluid, Fauna &
Flora en Water).
42108
Relevant
Discipline
Reden van relevantie
Scheldeverdragen
Ja
Fauna & Flora
Effect captatie op het estuarien
systeem
Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het
natuurbehoud en het natuurlijk milieu
(Natuurbehoudsdecreet)
Ja
Fauna & Flora
KCD bevindt zich in de nabijheid
van VEN-gebieden
Besluit van 23 juli 1998 van de Vlaamse
regering tot vaststelling van nadere regels ter
uitvoering van het decreet van 21 oktober
1997 betreffende het natuurbehoud en het
natuurlijk milieu
Ja
Fauna & Flora
KCD bevindt zich in de nabijheid
van VEN-gebieden
Besluit van de Vlaamse regering van 24 mei
2002 tot vaststelling van de gebieden die in
uitvoering van artikel 4, lid 1, van Richtlijn
92/43/EEG van de Raad van de Europese
Gemeenschappen van 21 mei 1992 inzake de
instandhouding van de natuurlijke habitats en
de wilde flora en fauna aan de Europese
Commissie zijn voorgesteld als speciale
beschermingszones
Ja
Fauna & Flora
KCD is omgeven door een SBZ-V
(vogelrichtlijngebied)
Beslissing van de Vlaamse regering van 4
mei 2001 aangaande het aanduiden van
habitatrichtlijngebieden
Ja
Fauna & Flora
KCD bevindt zich in de nabijheid
van
een
SBZ-H
(habitatrichtlijngebied)
Besluit van de Vlaamse regering van 27 juni
2003 tot vaststelling van de voorwaarden
voor de erkenning van natuurreservaten en
van terreinbeherende natuurverenigingen en
houdende toekenning van subsidies
Ja
Fauna & Flora
KCD bevindt zich in de nabijheid
van een natuurreservaat
Besluit van de Vlaamse Regering houdende
de definitieve vaststelling van het gebied
“Waterzone van het gebied Schelde- en
Durme-estuarium van de Nederlandse grens
tot Gent” dat in aanmerking komt als
speciale beschermingszone in toepassing van
de Habitatrichtlijn 92/43/EEG van de Raad
van de Europese Gemeenschappen van 21
mei 1992
Ja
Fauna & Flora
In dit besluit wordt een gedeelte
van de stroomgeul van de
Zeeschelde bijkomend afgebakend
als SBZ-H (habitatrichtlijngebied).
KCD loost koelwater in de Schelde.
Besluit van de Vlaamse Regering van 3 april
2009 betreffende de aanwijzing van speciale
beschermingszones en de vaststelling van
instandhoudingsdoelstellingen
Ja
Fauna & Flora
KCD bevindt zich in de nabijheid
van een SBZ-H en in een SBZ-V.
Koninklijk Besluit van 27 september 1984
tot aanwijzing van de watergebieden van
internationale betekenis
Ja
Fauna & Flora
KCD bevindt zich in de nabijheid
van een Ramsar-gebied
Wet van 20 april 1989 aangaande het behoud
van wilde dieren en planten en hun natuurlijk
milieu in Europa
Neen
-
Er komen geen bedreigde wilde
plant- en diersoorten voor in de
directe projectomgeving van KCD
Decreet van 16 april 1996 betreffende de
landschapszorg (Decreet Landschapszorg)
Neen
-
Het voorgenomen project beoogt
geen ingrepen in het omliggende
landschap
Decreet van 3 maart 1976 tot bescherming
van Monumenten, Stads- en Dorpsgezichten
Neen
-
Het voorgenomen project beoogt
geen ingrepen aan monumenten,
stads- en dorpsgezichten
Decreet van 30 juni 1993 houdende de
bescherming van het archeologisch
patrimonium
Neen
-
Het voorgenomen project kan niet
geassocieerd
worden
met
archeologisch patrimonium
Het Bosdecreet van 13 juni 1990
Neen
-
Geen bossen in de nabije omgeving
van KCD
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Wetten en decreten
43108
Relevant
Discipline
Reden van relevantie
Decreet van 18 juli 2003 betreffende het
integraal waterbeleid
Ja
Water
Alle
nodige
informatie
ter
uitvoering van de watertoets wordt
vermeld in een aparte paragraaf
Wet van 24 mei 1983 betreffende de
kwaliteitsobjectieven van oppervlaktewater
Ja
Water
Lozing van het afvalwater wordt
geëvalueerd
Wet van 26 maart 1971 op de bescherming
van de oppervlaktewateren tegen
verontreiniging
Ja
Water
Lozing van water in de Schelde
Besluit van de Vlaamse Regering van 3 mei
1991 betreffende het afleveren van
vergunningen voor het capteren van water uit
de in het Vlaamse Gewest gelegen
bevaarbare waterlopen, kanalen en haven.
Ja
Water
KCD capteert oppervlaktewater
voor de koeling.
Besluit van de Vlaamse Regering van 10
maart 2006 houdende de vaststelling van de
regels met betrekking tot de scheiding tussen
de gemeentelijke en de bovengemeentelijke
saneringsverplichting en het vaststellen van
de zoneringsplannen
Neen
-
KCD reinigt het eigen
huishoudelijk afvalwater
Besluit van de Vlaamse Regering van 9
februari 2007 betreffende de preventie van
de veteranenziekte op publiek toegankelijke
plaatsen
Ja
Mensgezondheid
Koeltorens
-
Het project omvat geen
grondwater-winning
Decreet van 24 januari 1984 houdende
maatregelen inzake grondwaterbeheer
(grondwaterdecreet)
Neen
Decreet van 22 februari 1995 betreffende de
bodemsanering
Ja
Bodem
Bodembescherming, bodemonderzoeken
Besluit van de Vlaamse regering van 5 maart
1996 tot vaststelling van het Vlaams
Reglement betreffende de Bodemsanering
(VLAREBO)
Ja
Bodem
Bodembescherming, bodemonderzoeken
Decreet van 2 juli 1981 betreffende de
voorkoming en het beheer van afvalstoffen
(Afvaldecreet)
Ja
Algemeen deel
Productie van afvalstoffen
Besluit van de Vlaamse regering van 17
december 1997 tot vaststelling van het
Vlaams Reglement inzake afvalvoorkoming en –beheer
Ja
Algemeen deel
Productie van afvalstoffen
Decreet van 28 juni 1985 betreffende de
milieuvergunning
(Milieuvergunningsdecreet)
Ja
Bodem, Geluid
& Trillingen,
Water, Lucht
Exploitatie van
vergunningsplichtige inrichtingen
Besluit van de Vlaamse regering van 6
februari 1991 houdende de vaststelling van
het Vlaams Reglement betreffende de
milieuvergunning (VLAREM I)
Ja
Bodem, Geluid
& Trillingen,
Lucht, Water
Exploitatie van
vergunningsplichtige inrichtingen
Besluit van de Vlaamse regering van 1 juni
1995 houdende algemene en sectorale
bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM
II)
Ja
Bodem, Geluid
& Trillingen,
Lucht, Water
Sectorale voorwaarden voor
vergunningsplichtige inrichtingen
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Wetten en decreten
44108
Relevant
Discipline
Reden van relevantie
Samenwerkingsakkoord van 01/06/2006
tussen de Federale Staat, het Vlaams Gewest,
het Waals Gewest en het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest tot wijziging van het
samenwerkingsakkoord van 21/06/1999
tussen de Federale Staat, het Vlaams Gewest,
het Waals Gewest en het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest betreffende de
beheersing van de gevaren van zware
ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn
betrokken
Ja
Mensgezondheid
Aanwezigheid
stoffen
Wet van 31 januari 2003 houdende de
geleidelijke uitstap uit kernenergie voor
industriële elektriciteitsproductie
Ja
Algemeen deel
Exploitatieduur
van
kernreactoren van KCD
Decreet van 8 mei 2009 houdende algemene
bepalingen betreffende het energiebeleid
Ja
Algemeen deel,
Lucht
Emissie van broeikasgassen
Decreet van 18 december 2002 tot
aanvulling van het Decreet houdende
algemene bepalingen inzake milieubeleid
(DABM) betreffende veiligheidsrapportage
Ja
Mensgezondheid
Aanwezigheid van gevaarlijke
stoffen
De Seveso-toetsing zal geëvalueerd
worden
Samenwerkingsakkoord met betrekking tot
gewestgrensoverschrijdende milieueffecten
van 4 juli 1994 (B.S. 11 augustus 1994) als
uitvoering van het verdrag van Espoo
(Finland 1991).
Mogelijk
Lucht, water
(legionella,
thermische
verontreiniging)
Er zal worden onderzocht of
gewestgrensoverschrijdende
milieueffecten te verwachten zijn
Dit wordt mogelijk geacht
van
gevaarlijke
de
Wet van 15 april 1994 betreffende de
bescherming van de bevolking en van het
leefmilieu tegen de uit ioniserende stralingen
voortspruitende gevaren en betreffende het
Federaal Agentschap voor Nucleaire
Controle
Ja
Radiologische
effecten
De nucleaire activiteiten van KCD
kunnen ioniserende stralingen
veroorzaken die een gevaar kunnen
vormen voor de bevolking en het
leefmilieu
Koninklijk besluit van 20 juli 2001 houdende
algemeen reglement op de bescherming van
de bevolking, van de werknemers en het
leefmilieu tegen het gevaar van ioniserende
stralingen
Ja
Radiologische
effecten
De nucleaire activiteiten van KCD
kunnen ioniserende stralingen
veroorzaken die een gevaar kunnen
vormen voor de bevolking en het
leefmilieu
Koninklijk besluit van 17 oktober 2003 tot
vaststelling van het nucleair en radiologisch
noodplan voor het Belgisch grondgebied
Ja
Radiologische
effecten
De nucleaire activiteiten van KCD
behoeven een noodplan
Euratom-verdrag Artikel 37 (overleg inzake
mogelijke grensoverschrijdende nucleaire
milieueffecten)
Ja
Radiologische
effecten
KCD bevindt zich op enkele
kilometers van de Nederlandse
grens. De grensoverschrijdende
radiologische
effecten
zullen
worden geëvalueerd.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Wetten en decreten
45108
3.2.1.
Ruimtelijke ordening
De wetgeving betreffende ruimtelijke ordening en stedenbouw biedt de bevoegde
overheden verschillende mogelijkheden om de kwaliteit van het leefmilieu in stand te
houden of te herstellen/verbeteren. Een ruimtelijke ordening ontstaat pas als gevolg van
een ruimtelijke planning en een daaruit voortvloeiend ruimtelijk beleid waarbij men een
afweging maakt van de belangen van de maatschappelijke sectoren in functie van de
kwaliteit van het leefmilieu. De ruimtelijke ordening probeert om de verschillende
activiteiten zo goed mogelijk tot ontplooiing te brengen in een ruimte waarvan de kwaliteit
en de kwantiteit optimaal bewaard blijven. Bodembestemmingsplannen zijn gebaseerd op
de Wet op de ruimtelijke ordening van 1962 die voorzag in de opmaak van
bodembestemmingsplannen namelijk de plannen van aanleg.
In de praktijk worden twee planniveaus gehanteerd. Vooreerst zijn er de gebiedsdekkende
gewestplannen, waar de bestemmingen worden vastgelegd tot op perceelsniveau.
Gewestplanwijzigingen worden echter niet meer doorgevoerd. In het decreet van 18 mei
1999 is immers vastgelegd dat in de toekomst bestemmingen vastgelegd worden in
ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's). De gewestplannen blijven wel gelden op de
plaatsen waar ze (nog) niet vervangen zijn door deze nieuwe plannen.
Daarnaast zijn er de meer lokale voorschriften, vastgelegd in onder meer de bijzondere
plannen van aanleg (BPA). Dit zijn plannen die de gemeentelijke overheid opstelt voor een
bepaald deel van hun grondgebied. Net zoals de gewestplannen bestaan bijzondere plannen
van aanleg uit een grafisch plan, aangevuld met een tekstgedeelte met de bijhorende
voorschriften.
De site van KCD is op het gewestplan ingekleurd als zeehavengebied type 2. Op het
bedrijfsterrein waarop de kerncentrale gelegen is, zijn twee bijzondere plannen van aanleg
van toepassing, die elk handelen over de uitbreiding van de industriezone. Ze dateren van
respectievelijk 15 oktober 1986 en 18 juli 1989, dus van voor de laatste
gewestplanwijzigingen, waarin ze in opgenomen zijn.
Op delen van de omgeving van de kerncentrale zijn bepaalde ruimtelijke
uitvoeringsplannen van toepassing. De site van de centrale behoort niet tot de gebieden
besproken in deze RUPs. Gelet op de mogelijke impact van deze RUPs op de externe
veiligheid van de Kerncentrale Doel heeft het Federaal Agentschap voor Nucleaire
Controle (FANC) echter gevraagd betrokken te worden in het beslissingstraject voor
ruimtelijke wijzigingen in de omgeving van de centrale. Eveneens werd de noodzaak
aangekaart voor een structureel overleg tussen de verschillende beleidsniveaus
(gewestelijk-federaal) betreffende ruimtelijke ordening in de buurt van nucleaire
installaties zoals de centrale van Doel.
Sinds 1 september 2009 is de Vlaamse Codex Ruimtelijk Ordening in werking getreden
dat een coördinatie is van het Decreet betreffende de ruimtelijke ordening (gecoördineerd
op 22/10/96) en het Decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening
(18/05/99 met aanpassingen). De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening bepaalt enerzijds
hoe de ruimtelijke ordening in plannen van aanleg en ruimtelijke uitvoeringsplannen wordt
gegoten, en anderzijds hoe de normen van de ruimtelijke ordening concreet, op individuele
situaties, worden toegepast. Het gaat hier om regels in verband met onder andere de
stedenbouwkundige en de verkavelingsvergunning. Niemand mag zonder
voorafgaandelijke, schriftelijke en uitdrukkelijke vergunning, een vaste inrichting bouwen,
het reliëf van de bodem wijzigen of ontbossen.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Een uittreksel van het gewestplan is gegeven in Bijlage I-2.
46108
Ruimtelijke uitvoeringsplannen zullen de gewestplannen en plannen van aanleg in
voorkomend geval in de toekomst vervangen en de link leggen met de hogere structuur
van het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, het provinciaal ruimtelijk structuurplan en het
gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Dit toont aan dat de wetgeving aangaande
ruimtelijke ordening zich momenteel in een overgangsfase bevindt.
In het kader van ruimtelijke ordening stippen we een belangrijk besluit aan: het Besluit van
de Vlaamse regering van 1 oktober 2004 houdende vaststelling van een gewestelijke
stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen,
buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater.
De site van KCD beschikt over geldige stedenbouwkundige vergunningen.
3.2.2.
Scheldeverdragen
Het Schelde-estuarium is gelegen op zowel Nederlands als Vlaams grondgebied. Het heeft
een lengte van ca. 160 km van de stad Gent in Vlaanderen tot de monding in Nederland.
Dit estuarium is geregeld onderhevig aan stormvloeden vanuit de Noordzee, het is de
maritieme toegangsweg tot belangrijke havens, waaronder Antwerpen en het heeft een
grote ecologische waarde met zowel zoet als zout water getij.
In 1999 besloten Nederland en Vlaanderen een gezamenlijke langetermijnvisie voor het
Schelde-estuarium op te stellen rond de functies ‘Veiligheid tegen overstromen’,
‘Toegankelijkheid van de havens’ en ‘Natuurlijkheid van het systeem’.
1.
De instandhouding van de fysieke systeemkenmerken van het estuarium is
uitgangspunt van beheer en beleid.
2.
Maximale veiligheid is belangrijke bestaansvoorwaarde voor beide landen.
3.
Als trekpaard voor de welvaart zijn de Scheldehavens optimaal toegankelijk.
4.
Het estuarien ecosysteem is gezond en dynamisch.
5.
Nederland en Vlaanderen werken bestuurlijk-politiek en operationeel samen.
Dit alles is vastgelegd in de zogenaamde Scheldeverdragen. In deze verdragen worden drie
doelen vastgelegd:
1.
Opvolgen en bewaken van de morfologische evolutie van het Schelde-estuarium.
2.
Scheppen van een wetenschappelijk kader voor en het ondersteunen van plannen,
programma's en projecten.
3.
Geregelde toetsing van de effecten van in uitvoering zijnde en uitgevoerde
projecten.
Hierin wordt dus onder meer gestipuleerd dat de effecten op het estuaria systeem als
gevolg van bepaalde ingrepen in het Schelde-estuarium moeten worden onderzocht. In het
MER zal hierop verder worden ingegaan in de disciplines Fauna & Flora en Water.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het uitgangspunt hierbij was: “Het ontwikkelen van een gezond en multifunctioneel
watersysteem dat op duurzame wijze gebruikt wordt voor menselijke behoeften”. De
langetermijnvisie kan samengevat worden in een streefbeeld voor het jaar 2030 bestaande
uit 5 kenmerken:
47108
3.2.3.
Natuurbehoud en natuurmilieu
Het DABM integreert het natuurbehoud in het milieubeleid. Het natuurbehoud en de
bevordering van de biologische en landschappelijke diversiteit behoren immers tot de
doelstellingen van het milieubeleid.
Het Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu,
kortweg Natuurbehoudsdecreet, vult deze bepalingen verder aan. De krachtlijnen van dit
decreet zijn onder meer de horizontale maatregelen, het vrijwaren van de ecologische
milieukwaliteit, het gebiedsgericht natuurbeleid samen met het soortgericht natuurbeleid
en het doelgroepenbeleid. De afbakening van het ‘Vlaams Ecologisch netwerk’ (VEN)
samen met het ‘Integraal Verwevings- en ondersteunend Netwerk’ (IVON) zijn
kernpunten van het gebiedsgericht beleid.
Het VEN is een samenhangend en georganiseerd geheel van gebieden van de open ruimte
waarin een specifiek beleid inzake het natuurbehoud wordt gevoerd, gebaseerd op de
kenmerken en elementen van het natuurlijk milieu, de onderlinge samenhang tussen de
gebieden van de open ruimte en de aanwezige en potentiële natuurwaarden.
Het Besluit van 23 juli 1998 van de Vlaamse regering tot vaststelling van nadere regels ter
uitvoering van bovenvermeld kaderdecreet voorzag onder meer in een procedure tot het
afbakenen van het VEN, GEN (Grote Eenheden Natuur), GENO (Grote Eenheden Natuur
in Ontwikkeling) en het IVON.
Figuur 3-1 geeft alle VEN-gebieden en IVON-gebieden in de directe omgeving van KCD
weer. De gearceerde zones langs beide oevers van de Schelde maken deel uit van het
VEN-gebied ‘De slikken en schorren langsheen de Schelde’. Het gebied ‘De Kuifeend’ is
ook een VEN-gebied maar ligt op meer dan 6 km van KCD (meer bepaald op 6,1 km), net
zoals het VEN-gebied ‘Wase Scheldepolders (6,9 km).
Figuur 3-1: VEN- en IVON-gebieden in de omgeving van KCD (schaal 1:110000)
De Kuifeend
Wase Scheldepolders
Bron: http://geo-vlaanderen.gisvlaanderen.be/geo-vlaanderen/ven/#
Kerncentrale Doel
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Slikken en schorren
van de Schelde
48108
Natura 2000 betreft een Europees netwerk gevormd door speciale beschermingszones in
uitvoering van de Europese Richtlijnen 92/43/EEG (Habitatrichtlijn) en 79/409/EEG
(Vogelrichtlijn):
de
zogenaamde
habitatrichtlijngebieden
(SBZ-H)
en de
vogelrichtlijngebieden (SBZ-V). De Habitatrichtlijn heeft tot doel de biodiversiteit in de
lidstaten te behouden en streeft naar de instandhouding en het herstel van de natuurlijke
habitats en de wilde flora en fauna die hiervan deel uitmaken.
De Vogelrichtlijn op zijn beurt heeft tot doel de instandhouding van alle natuurlijk in het
wild levende vogelsoorten op het Europese grondgebied van de lidstaten te bevorderen.
Hiervoor moeten speciale beschermingsmaatregelen getroffen worden voor de
leefgebieden van een aantal vogelsoorten, vermeld in de Bijlage I van de richtlijn.
Bovendien moet men ook de rui-, overwinterings- en rustplaatsen van geregeld
voorkomende trekvogelsoorten, onder andere watervogels en ganzen, beschermen.
De Vlaamse regering gaf op 4 mei 2001 haar goedkeuring voor de afbakening van de
habitatrichtlijngebieden. Het Belgisch Staatsblad van 18 augustus 2002 publiceerde deze
goedkeuring. De afbakening van de vogelrichtlijngebieden is vastgelegd in het Besluit van
de Vlaamse Executieve van 17 oktober 1988 en de wijzigingen die op 23 juni 1998 en op
17 juli 2000 door de Vlaamse regering werden goedgekeurd.
Figuur 3-2 geeft de ligging van habitat- en vogelrichtlijngebieden aan voor de omgeving
van KCD.
De groene zones die habitatrichtlijngebieden aanduiden en zich langs de oevers van de
Schelde uitstrekken, maken deel uit van het habitatrichtlijngebied ‘Schelde- en
Durmeëstuarium van de Nederlandse Grens tot Gent’, afgebakend bij het Besluit van de
Vlaamse regering van 24 mei 2002 (B.S., 17 augustus 2002).
Daarnaast is er nog een klein habitatrichtlijngebied ter hoogte van Berendrecht. Dit omvat
één van de historische forten rond Antwerpen en is van belang voor zijn
vleermuizenpopulatie.
Daarbij mag niet vergeten worden dat ook het gebied Westerschelde - Verdronken Land
van Saeftinghe, op Nederlands grondgebied, aangeduid is als vogel- én
habitatrichtlijngebied. Andere nabij gelegen Natura 2000 gebieden op het Nederlandse
grondgebied zijn Brabantse Wal (vogel- én habitatrichtlijngebied), Markiezaat
(vogelrichtlijngebied)
en
Zoommeer
(vogelrichtlijngebied)
en
Vogelkreek
(habitatrichtlijngebied) (niet aangeduid op kaart).
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De gebieden, aangeduid door de blauwe arcering, zijn fragmenten van het
vogelrichtlijngebied ‘Schorren en polders van de Beneden-Schelde’ dat tevens opgenomen
is in de lijst van Ramsargebieden (afgebakend bij het Koninklijk Besluit van 27 september
1984). Ook het VEN-gebied ‘De Kuifeend’ maakt hier deel van uit.
49108
Figuur 3-2: Speciale beschermingsgebieden in de omgeving van KCD (schaal 1: 120.000)
Schorren en polders van de Beneden-Schelde
Groot Buitenschoor
Galgeschoor
Schor van Oud Doel
De Kuifeend
Schelde- en Durmeëstuarium van de
Nederlandse Grens tot Gent
Bron: http://geo-vlaanderen.gisvlaanderen.be/geo-vlaanderen/natura2000/#
Kerncentrale Doel
De afbakeningen van de Waaslandhaven (K.B. 7/11/78) en van het Vogelrichtlijngebied
(79/409/EEG) 3.6 “Schorren en polders van de Beneden Schelde” (BVE 17/10/88) vallen
grotendeels samen. De schorren en slikken in het gebied behoren eveneens tot het
Habitatrichtlijngebied (92/43/EEG) ‘Schelde- en Durme-estuarium van de Nederlandse
grens tot Gent’ (BVE 14/2/96). Door de realisatie van het Verrebroekdok en het
Deurganckdok werden habitat van verschillende vogelsoorten en slikken en schorren
vernietigd. Krachtens artikel 6 van de Habitatrichtlijn was hiervoor compensatie vereist.
De in eerste instantie voorziene compensatiemaatregelen werden door de Europese
Commissie ontoereikend geacht, met stillegging van de in 1999 aangevatte werken voor
het Deurganckdok tot gevolg. Het Vlaams Parlement heeft toen het initiatief genomen tot
de opmaak van het “decreet voor enkele bouwvergunningen waarvoor dwingende redenen
van groot openbaar belang gelden”. Het zogeheten Nooddecreet werd op 20 december
2001 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Tevens keurde het Vlaams Parlement op 20
februari 2002 de resolutie “betreffende de toepassing van de Richtlijn 79/409/EEG en
92/43/EG ter compensatie van grote infrastructuurwerken in de Westerschelde en de
Zeeschelde” goed, waarin aan de Vlaamse regering een aantal aanvullende maatregelen
gevraagd werden. De Vlaamse regering hechtte op 18 maart 2002 haar goedkeuring aan
het protocol ter uitvoering van het compensatieplan van grote infrastructuurwerken in de
Westerschelde en de Zeeschelde, af te sluiten tussen het Vlaams Gewest, de Vlaamse
Landmaatschappij, het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en de Maatschappij voor
Haven-, Grond- en Industrialisatiebeleid van het Linkerscheldeoevergebied. In de
discipline Fauna & Flora wordt verder ingegaan op de afgebakende compensatiegebieden
in de omgeving van KCD.
In de directe omgeving van KCD zijn er verschillende broed- en pleisterplaatsen
afgebakend (zie Figuur 3-3). KCD is nagenoeg volledig omsloten door het pleistergebied
Beveren Linkeroever Polders. Andere belangrijke gebieden zijn de Zeeschelde
Nederlandse Grens-Lillo (pleistergebied), Linkeroever (broedgebied), Galgeschoor en het
Groot Buitenschoor (broed- en pleistergebied), het Kanaaldok B2, het Kanaaldok B3, de
Zandvliet sluis, het Doeldok en het Deurganckdok. Vogeltrekroutes vermijden de site van
KCD maar rondom de site is het een druk verkeer van slaap-, voedsel- en seizoentrek.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming

50108
Figuur 3-3: Belangrijke broed- en pleistergebieden in de omgeving van KCD (schaal 1:155.000)
Groot Buitenschoor
Galgeschoor
Zeeschelde Nederlandse Grens Lillo
Linkeroever
Beveren Linkeroever
Polders
Bron: http://geo-vlaanderen.gisvlaanderen.be/geo-vlaanderen/vogelatlas/#

Kerncentrale Doel
De terreinen die van belang zijn voor het behoud en de ontwikkeling van de natuur of het
natuurlijk milieu kunnen door de Vlaamse overheid aangewezen of erkend worden als
natuurreservaat. In deze natuurgebieden wordt via aangepast beheer, een natuurstreefbeeld
behouden of ontwikkeld. Een onderscheid wordt gemaakt tussen een Vlaams
natuurreservaat en een erkend natuurreservaat. Een Vlaams natuurreservaat wordt door de
Vlaamse regering aangewezen op gronden die het Vlaamse Gewest in eigendom of huur
heeft of die ze daartoe ter haar beschikking worden gesteld. Erkende natuurreservaten
worden door de Vlaamse regering erkend op verzoek van de eigenaar, de beheerder of
diegene die het gebruiksrecht heeft.
Verderaf gelegen zijn de reservaten Grote Geule in Kieldrecht (Wase Scheldepolders – zie
Figuur 3-1) en Kreken van Saleghem in Meerdonk (niet op kaart). Beide reservaten liggen
ten zuidwesten van KCD.
Het Decreet van 19 juli 2002 betreffende de wijziging van onder meer het Decreet van 21
oktober 1997 aangaande het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en het Bosdecreet
voorziet voor sommige activiteiten, plannen of programma’s in een passende beoordeling.
Wanneer een vergunningsplichtige activiteit (of plan of programma) onderworpen is aan
de verplichting tot milieueffectrapportage, dan gebeurt de passende beoordeling binnen dit
kader. Een vergunningsplichtige activiteit (of een plan of programma), die een
betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale
beschermingszone kan veroorzaken, wordt onderworpen aan een passende beoordeling
aangaande de betekenisvolle effecten voor de speciale beschermingszones.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In de directe omgeving van KCD bevindt er zich geen enkel Vlaams natuurreservaat. Het
Schor van Oud Doel, Galgeschoor, Groot Buitenschoor en De Kuifeend zijn vier erkende
natuurreservaten (zie Figuur 3-2 voor hun ligging). Er bevinden zich ook geen bossen in de
directe omgeving van KCD.
51108
Op 3 april 2009 keurde de Vlaamse Regering het besluit betreffende de aanwijzing van
speciale beschermingszones en de vaststelling van instandhoudingsdoelstellingen goed
(B.S., 28/05/2009). Het besluit geeft uitvoering aan enkele bepalingen van de
Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn. Het grootste deel van het besluit is gericht op het
verder
concretiseren
van
de
procedure
voor
vaststelling
van
de
instandhoudingsdoelstellingen. Daarnaast zorgt het besluit voor het faciliteren van de
aanwijzing van speciale beschermingszones. Ten slotte bevat het ook enkele bepalingen
inzake het instandhoudingsbeleid. De rechtsgrond van het ontwerpbesluit ligt in diverse
artikelen van het Natuurdecreet. Artikel 36bis van het Natuurdecreet bepaalt de procedure
tot aanwijzing van speciale beschermingszones. Artikel 36ter vormt de rechtsgrond voor
instandhoudingsdoelstellingen en instandhoudingsmaatregelen. Artikelen 48 tot en met 50
van het Natuurdecreet geven invulling aan het instrument van het natuurrichtplan.
In dit MER zal er een evaluatie uitgevoerd worden met betrekking tot de noodzaak van het
opstellen van een passende beoordeling. Deze zal gebeuren op basis van de mogelijke
effecten die er zijn op de Natura 2000 gebieden in de omgeving.
3.2.4.
Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie
Het Decreet van 16 april 1996 houdende de bescherming van landschappen of kortweg het
Landschapzorgsdecreet, voorziet onder meer in de bescherming en de instandhouding, het
herstel en het beheer van de in het Vlaamse Gewest gelegen beschermde landschappen.
Een besluit van de Vlaamse regering legt algemene beschermingsvoorschriften vast. Het
Decreet van 3 maart 1976, geactualiseerd in 1995, regelt de bescherming van
monumenten, stads- en dorpsgezichten. In uitvoering van dit decreet wordt de bescherming
finaal gerealiseerd via besluiten van de Vlaamse regering. Het Decreet van 30 juni 1993
houdende de bescherming van het archeologisch patrimonium regelt de bescherming, het
behoud, de instandhouding, het herstel en het beheer van het archeologisch patrimonium.
De organisatie en de reglementering van de archeologische opgravingen zijn eveneens
aspecten die geregeld worden door dit decreet.
KCD zelf ligt niet in een beschermd landschap of dorpsgezicht. Archeologisch
patrimonium kan niet in verband worden gebracht met dit project. Tabel 3-3 geeft een
overzicht van de beschermde landschappen, monumenten en stads- en dorpsgezichten in
de directe projectomgeving.
Omschrijving
Erfgoed
Waar
Wanneer
Ligging
tov
KCD
Gem.
afstand
(km)
Groot Buitenschoor
- Galgeschoor
Landschap
Scheldelaan,
Lillo
21/01/1985
O-ZO
1,3-3
Slikken en schorren
‘Ouden Doel’
Landschap
Hertog Prosperstraat,
Doel
17/12/1981
N-O
< 0,5
Witte molen of
eenhoorn Lillo
Monument
Scheldelaan,
Lillo
13/10/1943
O-ZO
2
Stenen windmolen
op de Scheldedijk
Monument
Scheldemolenstraat,
Doel
05/11/1946
Z
0,7
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Tabel 3-3: Beschermde dorpsgezichten, landschappen en monumenten in de omgeving van KCD
Bron: http://paola.erfgoed.net/
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
52108
3.2.5.
Waterbeleid
Het Belgisch Staatsblad publiceerde op 14 november 2003 het Decreet inzake integraal
waterbeleid (bekrachtigd op 18 juli 2003). Dit decreet werd van kracht op 24 november
2003. Het legt de krijtlijnen vast voor het waterbeleid in Vlaanderen en geeft uitvoering
aan de verplichting om de Europese kaderrichtlijn Water om te zetten naar eigen
wetgeving. Dit decreet is een kaderdecreet en legt de doelstellingen en de beginselen van
het integraal waterbeleid in grote lijnen vast.
Watersystemen worden ingedeeld in stroomgebieden en stroomgebieddistricten, bekkens
en deelbekkens. Hoewel de Europese kaderrichtlijn Water in hoofdzaak doelstellingen
oplegt voor de waterkwaliteit en slechts indirect ingaat op de kwantiteit van het
oppervlaktewater en de waterbodems, komt dit kwantiteitsaspect wel aan bod in het
decreet. Het legt eveneens de verbinding met andere beleidsdomeinen.
De site van KCD is uiteraard gelegen in het Scheldebekken.
Op 9 september 2005 werd een eerste uitvoeringsbesluit bij bovenvermeld decreet
bekrachtigd. Dit besluit zorgt voor de geografische indeling van de watersystemen.
Eveneens voorziet dit besluit in de formele oprichting van de overlegstructuren op de
verschillende niveaus.
In uitvoering van het Decreet integraal waterbeleid is ook ‘de watertoets’ ingevoerd. Met
de watertoets gaat de overheid na of een ingreep schade kan veroorzaken aan het
watersysteem. Bij elke beslissing over een plan, programma of een vergunning moet de
bevoegde overheid deze evaluatie opmaken. In dit MER zal in een aparte paragraaf de
noodzaak van een watertoets onderzocht worden en indien nodig zal de nodige informatie
worden aangeleverd om de watertoets te kunnen uitvoeren.
Kwaliteit van het oppervlaktewater
De Wet van 24 mei 1983 betreffende de kwaliteitsobjectieven van oppervlaktewater, stelt
de algemene normen vast voor de kwaliteitsobjectieven waaraan oppervlaktewater,
bestemd voor welbepaalde doeleinden, moet voldoen. Er worden verschillende soorten
oppervlaktewater onderscheiden: water bestemd voor de productie van drinkwater,
zwemwater, viswater en schelpdierwater. In het Vlaamse Gewest kan men stellen dat deze
wetgeving achterhaald is. Analoge voorschriften zijn terug te vinden in VLAREM II. In
uitvoering van de Wet van 26 maart 1971 (Wet op de bescherming van de
oppervlaktewateren tegen verontreiniging), worden in hoofdstuk 2.3. van VLAREM II de
milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewateren opgenomen. De basiskwaliteitsnormen
gelden voor alle oppervlaktewateren en zijn als bijlage opgenomen in VLAREM II.
Aanvullend bevat VLAREM II nog bijzondere milieukwaliteitsnormen voor:

oppervlaktewater bestemd voor drinkwaterproductie;

oppervlaktewater met de bestemming zwemwater;

oppervlaktewater met de bestemming viswater;

oppervlaktewater bestemd voor schelpdieren.
De indeling van de oppervlaktewateren naar bestemming toe, gebeurt door het Besluit van
de Vlaamse regering ter aanduiding van de oppervlaktewateren bestemd voor de productie
van drinkwater, zwemwater, viswater en schelpdierwater.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
3.2.6.
53108
De belangrijkste waterloop in de omgeving van KCD is de Schelde. Voor de Schelde geldt
de basismilieukwaliteitsnorm.
De voorwaarden waaraan de lozingen van huishoudelijk en bedrijfsafvalwater moeten
voldoen, zijn opgenomen in VLAREM II, net zoals de sectorale lozingsnormen. Er wordt
hierbij zowel voor industrieel als voor huishoudelijk afvalwater een onderscheid gemaakt
tussen lozingen in de openbare rioleringen aan de ene kant en lozingen in oppervlaktewater
of kunstmatige afvoerwegen voor hemelwater aan de andere kant.
Alle gemeenten dienen in het kader hiervan over een goedgekeurd zoneringsplan te
beschikken. Een zoneringsplan zegt heel concreet hoe het huishoudelijk afvalwater in een
bepaalde zone wordt gezuiverd, door collectieve zuivering, via een bestaande of nieuw aan
te leggen riolering of door individuele zuivering. Op een zoneringsplan zijn vier zones
terug te vinden:

het centrale gebied met een bestaande aansluiting op een zuiveringsstation (oranje
gearceerd);

het geoptimaliseerde buitengebied met recente aansluiting op een zuiveringsstation
(groen gearceerd);

het collectief te optimaliseren buitengebied, dit is de zone waar de aansluiting nog
zal worden gerealiseerd (groen ingekleurd);

het individueel te optimaliseren buitengebied, waar het afvalwater individueel zal
moeten gezuiverd worden door middel van een individuele behandelingsinstallatie
(rood ingekleurd).
De vergunningsaanvraag van KCD waarvan dit MER deel uitmaakt heeft betrekking op de
lozing van afvalwater.
Grootschalige captatie van oppervlaktewater wordt in Vlaanderen geregeld door het
Besluit van de Vlaamse Regering van 3 mei 1991 betreffende het afleveren van
vergunningen voor het capteren van water uit de in het Vlaamse Gewest gelegen
bevaarbare waterlopen, kanalen en haven.
De voorwaarden qua thermische belasting waaraan koelwater moet voldoen voor het mag
teruggestort worden in de betreffende waterloop zijn dan weer opgenomen in Vlarem.
Deze
voorwaarden
met
betrekking
tot
de
maximum
opgelegde
koelwaterlozingstemperatuur zijn echter onafhankelijk van de aard en de grootte van het
oppervlaktewater waarin wordt geloosd (klein kanaal of grote stroom).
KCD is in Vlaanderen de grootste verbruiker van koelwater. In het MER zal dieper worden
ingegaan op de effecten hiervan op de Schelde, zowel aan de zijde van de captatie als
wanneer het water, thermisch belast, teruggestort wordt.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De definitieve zoneringsplannen zullen conform het decreet integraal waterbeleid om de 6
jaar worden getoetst en zo nodig gelijktijdig en conform de procedure voor herziening van
de bekkenbeheerplannen worden herzien. De definitieve zoneringsplannen blijven in ieder
geval van kracht tot de herziene definitieve zoneringsplannen in het bekkenbeheerplan zijn
opgenomen en bekendgemaakt. Specifiek voor KCD zijn deze zoneringsplannen niet
relevant, aangezien KCD het eigen huishoudelijk afvalwater reinigt en loost. De Wet van
26 maart 1971 en haar uitvoeringsbesluiten vormen de basis voor de bescherming van het
oppervlaktewater tegen verontreiniging. Bijkomende verordenende bepalingen door
gemeenten zijn uitgesloten. Het toepassingsgebied van deze wet is beperkt tot het openbaar
hydrografisch net.
54108
3.2.7.
Drinkwaterproductie
Het Grondwaterdecreet van 24 januari 1984 betreffende het grondwaterbeheer voorziet in
de mogelijkheid tot afbakening van waterwingebieden en beschermingszones en tot de
uitwerking van een specifieke regeling voor de grondwaterbescherming in deze gebieden.
De waterwinningsinstallaties met een bufferzone van maximum 20 m bakenen een
waterwingebied af. De beschermingszones voor type I, II en III zijn echter ruimer:

type I komt overeen met de 24-uurs grens;

type II geldt als bacteriologische zone en wordt begrensd door de 60-dagen-lijn (met
een maximum van 150 m voor artesische lagen en van 300 m voor de andere lagen);

type III geldt als “chemische zone” en omvat het voedingsgebied van de
waterwinning.
De oppervlakte van het voedingsgebied wordt evenwel beperkt door een contour gelegen
op 2000 m van de grens van het waterwingebied voor het geval van freatische
waterwinningen. Voor artesische winningen wordt een zone III niet afgebakend.
Er zijn geen waterwingebieden of beschermingszones binnen een straal van 5 km rondom
KCD.
3.2.8.
Legionella
Op 4 mei 2007 werd het nieuwe Legionellabesluit, dat door de Vlaamse Regering werd
goedgekeurd op 9 februari 2007, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad en ging het ook
meteen van kracht. Het besluit vervangt de legionellawetgeving van 11 juni 2004. De
bedoeling van de wetgeving is de preventie van de veteranenziekte, die veroorzaakt wordt
door de legionellabacterie.
In dit legionellabesluit worden regels opgelegd onder meer met betrekking tot de
exploitatie van koeltorens.

een beheersplan moet opgesteld worden;

het meldingsformulier voor een inrichting met koeltoren moet ingediend worden bij
de afdeling Toezicht Volksgezondheid;

bij aanpassingen aan de koeltoren moet een conformiteitsattest ter inzage liggen van
de toezichthoudende ambtenaar.
Daarnaast zijn er ook specifieke maatregelen opgelegd voor koeltorens die werken met
oppervlaktewater.
Op de verplichtingen die KCD heeft in het navolgen van het legionellabesluit zal in het
MER dieper worden ingegaan.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Exploitanten van bestaande koeltorens moeten volgende maatregelen nemen:
55108
3.2.9.
Grondwaterbescherming
Het Besluit van de Vlaamse regering van 27 maart 1985 houdende reglementering van de
handelingen binnen waterwingebieden en beschermingszones, zoals gewijzigd via
VLAREM I en II (B.S., 11.03.1999), realiseert de specifieke regeling voor de
grondwaterbescherming.
Deze wijziging leidt tot een uitbreiding van de indelingslijst van VLAREM I met een
rubriek 53, zodat de winning van grondwater geïntegreerd werd in het VLAREM
vergunningsstelsel.
KCD beschikt noch voorziet grondwaterwinningen voor hun werking. Grondwater wordt
dan ook niet beschouwd in dit MER. De grondwaterkwaliteit (ondiep grondwater) zal
besproken worden aan de hand van uitgevoerde bodemonderzoeken in de discipline
Bodem.
3.2.10.
Bodembescherming
Het Vlaams Parlement keurde op 11 oktober 2006 een nieuw Decreet betreffende de
bodemsanering en de bodembescherming goed. De Vlaamse regering bekrachtigde dit
decreet op 27 oktober 2006 (B.S., 22/01/2007).
Het is een kaderdecreet, wat inhoudt dat de belangrijkste bepalingen in het decreet vervat
zijn, maar dat deze verder beschreven worden door de uitvoeringsbesluiten.

een inhoudelijke bijsturing en verfijning van een aantal bestaande krachtlijnen (o.a.
grondinformatieregister; saneringsdoel; getrapte saneringsplicht; vrijstelling
saneringsplicht...);

een vereenvoudiging, verfijning en verduidelijking van bestaande procedures en
begrippen (o.a. definitie 'overdracht van gronden', oriënterend en beschrijvend
bodemonderzoek, beperkt bodemsaneringsproject, versnelde overdrachtsprocedure,
grondverzet,...);

een aantal nieuwe krachtlijnen (cofinanciering en draagkrachtregeling, risicobeheer,
schadegevallen, waterbodems, bodembescherming...).
Op KCD worden onderzoeksplichtige activiteiten uitgeoefend. KCD heeft hiervoor de
nodige bodemonderzoeken laten uitvoeren. Deze zullen in het MER nader besproken
worden.
In het VLAREBO van 14 december 2007 is ook een regelgeving uitgewerkt in verband
met grondverzet. Deze regelgeving legt vast hoe je met uitgegraven bodem moet omgaan,
vertrekkende op de plaats van ontgraving, over het transport tot en met de eindbestemming
van de bodem.
Aangezien er echter geen sprake is van nieuwe bouwwerken of uitbreidingen, is deze
regelgeving over grondverzet niet van toepassing in het kader van dit onderzoek.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Bovenstaand decreet verschilt in weinig van de geest van het voorgaande
Bodemsaneringsdecreet, dat dateert van 22 februari 1995. Het omvat onder meer:
56108
3.2.11.
Afvalstoffen
Het Vlaamse Decreet betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen dateert
van 2 juli 1981. Dit decreet werd een aantal keren gewijzigd. Het is een kaderdecreet, wat
inhoudt dat de belangrijkste bepalingen in het decreet vervat zijn, maar dat deze verder
beschreven worden door uitvoeringsbesluiten.
Het Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en –beheer, VLAREA geeft uitvoering aan
dit decreet. Dit besluit werd van kracht in 1998 en bundelde alle reeds bestaande
uitvoeringsbesluiten. Het VLAREA werd diverse keren gewijzigd. Een laatste wijziging
werd goedgekeurd door de Vlaamse regering op 13 februari 2009.
Belangrijk in deze context is het begrip afvalstof: een afvalstof is ‘elke stof of elk
voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet
ontdoen’. Nucleair afval is uitgesloten van deze definitie.
Het beleid van KCD m.b.t. afval wordt grotendeels bepaald aan de hand van de
internationale norm ISO14001 en de Europees aanvaarde norm EMAS. Beide normen
hebben hetzelfde doel: een performant milieuzorgsysteem creëren dat streeft naar continue
verbetering t.a.v. het milieu.
Om het milieubeleid in goede banen te leiden werd beroep gedaan op een set van
procedures die alle verplichtingen m.b.t. het milieu, en in dit geval niet-radiologisch afval,
borgen.

Afval van huishoudelijke aard: afvalstoffen welke afkomstig zijn van niettechnische lokalen

Inerte afvalstoffen

Recyclage/recuperatie afvalstoffen

Gevaarlijke afvalstoffen.

Bedrijfsafvalstoffen: afvalstoffen uit technische installaties die niet ondergebracht
kunnen worden bij één van de voorgaande 4 groepen

Overig afval
Afvalstoffen worden, waar mogelijk, steeds zoveel mogelijk gescheiden ingezameld en
gerecupereerd, gerecycleerd en slechts in laatste instantie gestort of verbrand. Alle
verwerking van afvalstoffen gebeurt door daarvoor erkende overbrengers en verwerkers.
Meer informatie hieromtrent wordt gegeven bij de beschrijving van de werking van KCD.
3.2.12.
Milieuvergunningsreglementering
Op 28 juni 1985 keurde het Vlaams parlement het Decreet betreffende de
milieuvergunning goed. Dit decreet noemt men ook kortweg het Milieudecreet. Het
verscheen in het Belgisch Staatsblad op 17 juli 1985. Dit kaderdecreet legt alleen de grote
lijnen vast, de meer uitgebreide regelgeving vindt men in haar uitvoeringsbesluiten terug.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het bovenvermeld besluit is van toepassing op de niet-radiologische afvalstoffen
geproduceerd bij KCD, die als volgt worden ingedeeld:
57108
Titel I van het VLAREM is het eerste uitvoeringsbesluit. De Vlaamse regering keurde het
op 6 februari 1991 goed (B.S., 26/06/91). Deze reglementering behandelt onder meer de
vergunningsplicht van (industriële) activiteiten aan de hand van een indelingslijst van
hinderlijke inrichtingen.
Daar waar VLAREM I een reglementering is die de procedures beschrijft met betrekking
tot het verkrijgen van een milieuvergunning, omvat VLAREM II onder meer de
voorwaarden waaraan een bedrijf dient te voldoen na het verkrijgen van de
milieuvergunning tijdens de exploitatie van een inrichting. De algemene en de relevante
sectorale voorwaarden die in VLAREM II zijn opgenomen, gelden voor KCD.
Volgende belangrijke rubrieken14 van de indelingslijst zijn onder meer van toepassing op
KCD.
Rubriek
Omschrijving
Rubriek 3
Afvalwater en koelwater
Rubriek 12
Electriciteit
Rubriek 15
Garages en parkeerplaatsen en herstellingswerkplaatsen voor motorvoertuigen
Rubriek 16
Gassen
Rubriek 17
Gevaarlijke producten
Rubriek 19
Hout
Rubriek 24
Laboratoria
Rubriek 29
Metalen
Rubriek 31
Motoren (machines) met inwendige verbanding
Rubriek 39
Stoomtoestellen
Rubriek 43
Verbrandingsinrichtingen
Rubriek 44
Vetten, wassen, oliën, paraffine, glycerine, stearine, harsen en andere niet voor
voeding bestemde soortgelijke producten
Rubriek 50
Zout (strooizout)
Rubriek 57
Vliegvelden
14
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Tabel 3-4: Belangrijke rubrieken milieuvergunning KCD
Deze lijst is louter indicatief maar geeft een vrij volledig beeld van de toekomstige vergunningstoestand.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
58108
3.2.13.
IPPC-richtlijn
De IPPC-richtlijn, 96/61/EG, inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van
verontreiniging heeft betrekking op industriële activiteiten (bijlage I-activiteiten). Deze
richtlijn stelt verplichtingen vast waaraan elke betrokken bestaande of nieuwe industriële
installatie moet voldoen. Deze verplichtingen omvatten een lijst van maatregelen om
industriële emissies in lucht, water en bodem te bestrijden en het ontstaan van afvalstoffen
te voorkomen of ze te verwerken. Deze richtlijn is omgezet via VLAREM I en II aan de
hand van de aanduiding ‘X’ in de indelingslijst.
De inrichting KCD is volgens de Europese richtlijn niet gecatalogeerd als een IPPCinrichting.
3.2.14.
Klimaat en energie
3.2.14.1.
FEDERALE REGELGEVING INZAKE (KERN)ENERGIE
Kernsplijting in kernreactoren op Belgisch grondgebied voor de industriële productie van
elektriciteit is in tijd beperkt. De wet bepaalt immers een geleidelijke uitdoving. De
geleidelijke uitdoving van het gebruik van kernenergie voor de industriële
elektriciteitsproductie op Belgisch grondgebied is geregeld door de Wet van 31 januari
2003 houdende de geleidelijke uitstap uit kernenergie voor industriële
elektriciteitsproductie (B.S., 28/02/2003).
De wet heeft betrekking op:

de bestaande kernreactoren gelegen op Belgisch grondgebied bestemd voor de
industriële elektriciteitsproductie door kernsplijting;

op Belgisch grondgebied nieuw te bouwen kernreactoren bestemd voor de
industriële elektriciteitsproductie door kernsplijting.

het gebruik van kernenergie voor de productie van radio-isotopen;

kernfusie.
Het uitdovingsscenario gaat uit van een exploitatieduur van de Belgische kernreactoren
van veertig jaar. De uitbatingsvergunningen voor de volgende kernreactoren moeten
bijgevolg stopgezet worden op de hierna vermelde data:

Doel 1: 15 februari 2015

Doel 2: 1 december 2015

Doel 3: 1 oktober 2022

Doel 4: 1 juli 2025

Tihange 1: 1 oktober 2015

Tihange 2: 1 februari 2023

Tihange 3: 1 september 2025
Het uitdovingsscenario kan worden herzien:
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De wet is niet van toepassing op:

het gebruik van kernenergie in nucleaire onderzoeksreactoren;
59108

door de Koning bij een in ministerraad overlegd besluit, én

na advies van de Commissie van de Regulering van de Elektriciteit en het Gas
(CREG), en

in het geval van bedreiging van de bevoorradingszekerheid, en

in het geval van overmacht.
Met betrekking tot dit uitdovingsscenario heeft de Belgische regering in een
principebesluit recent bepaald dat de exploitatieduur van de kernreactoren Doel 1, Doel 2
en Tihange 1 met tien jaar kan worden verlengd. Concreet wil dat zeggen dat deze
reactoren tot in 2025 operationeel kunnen blijven. Voor het echter zover is, zal de
nucleaire exploitant grondige werkzaamheden uitvoeren onder toezicht van het Federaal
Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC).
De beslissing van de Belgische regering is gebaseerd op een studie uitgevoerd door de
zogeheten GEMIX-commissie. Deze commissie van nationale en internationale experts is
door de Regering in het leven geroepen met de opdracht van een denkoefening over de
toekomst van de elektriciteitsvoorziening van het land uit te voeren. Haar conclusies, die in
de herfst van 2009 werden gepubliceerd, waren ondubbelzinnig. Mochten de oudste
kerncentrales van België (Tihange 1, Doel 1 en Doel 2) dichtgaan, zou het volgens de
GEMIX-commissie nauwelijks mogelijk zijn om een elektriciteitsvoorziening te
garanderen tegen prijzen waarbij de koopkracht van de gezinnen en het
concurrentievermogen van de ondernemingen behouden blijven. De sluiting van de drie
reactoren in 2015 zou het land bovendien nog bijkomende problemen bezorgen omdat het,
zoals vele andere, ambitieuze doelstellingen inzake het terugdringen van CO2-emissies
moet waarmaken.
Tussen de herfst 2006 en de herfst 2009 werd tevens op grond van de bepalingen van de
wet van 1 juni 2005 tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie
van de elektriciteitsmarkt een prospectieve studie van elektriciteitsbevoorrading 20082017 (PSE 2008-2017) opgemaakt.

een gepaste variatie in gebruikte brandstoffen te verzekeren;

het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te bevorderen;

de milieuverplichtingen die bepaald zijn door de gewesten, te integreren;

de productietechnologieën met een lage emissie van broeikasgassen te bevorderen.
Het doel van deze prospectieve studie is de economische actoren en de openbare instanties
een referentiekader te bieden voor het definiëren van een in economische termen optimaal
elektriciteitsproductiepark, rekening houdend met de evolutie van de elektriciteitsvraag, de
afbouw van de bestaande kerncentrales, de randvoorwaarden op het gebied van leefmilieu
en de mogelijkheden om elektriciteit uit te wisselen met de buurlanden. De studie is ook
nuttig voor de toekenningsprocedure van de individuele vergunningen voor de vestiging
van nieuwe productie-eenheden.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De PSE heeft als voorwerp de analyse van de mogelijkheden van het realiseren van het op
elkaar afstemmen van het aanbod van en de vraag naar elektriciteit, op lange en
middellange termijn, rekening houdend met de noodzaak om:
60108
Enerzijds toont deze studie hoe de energievraag, en de elektriciteitsvraag in het bijzonder,
zal evolueren in een bepaald hypothesekader (referentiescenario) en wat de invloed is van
onzekerheidsfactoren op deze evolutie (alternatieve scenario's). De studie komt echter niet
tot een bepaalde keuze: er wordt geen voorkeur in geformuleerd voor een bepaald
scenario. Anderzijds beschrijft ze de productiecapaciteiten die nodig zijn om te voldoen
aan deze elektriciteitsvraag, met vermelding van de primaire energiebronnen, de types
centrales, de investeringskalender en de verhoudingen van binnenlands geproduceerde en
ingevoerde elektriciteit.
Het modelleren van de evolutie van het energieaanbod en de energievraag is echter een
oefening die onzekerheden inhoudt en de vooruitzichten die eruit voortvloeien kunnen niet
beschouwd worden als exacte voorspellingen, maar eerder als een toelichting van de
uitdagingen voor de komende tien-vijftien jaar. De oefening zal dus regelmatig worden
herhaald en bijgesteld worden zoals bij wet voorzien. Bovendien voorziet de wet van 1
juni 2005 niet dat de studie wordt aangenomen. De resultaten van de prospectieve studie
zullen waarschijnlijk wel als input dienen voor plannen en programma’s en/of andere
werkzaamheden die zouden kunnen aangenomen worden.
Het kwantitatieve deel van de PSE 2008-2017 werd opgesteld vooraleer de federale
regering een beslissing nam inzake de verlenging van de werkingsduur van de
kerncentrales Doel 1 & 2 en Tihange 1 die, conform de wet van 31 januari 2003 houdende
de geleidelijke uitstap uit kernenergie voor industriële elektriciteitsproductie, hun
productie zouden moeten stopzetten in 2015.
De beslissing van de regering houdt in dat het geheel van de huidige nucleaire capaciteit
(5800 MW) operationeel zal blijven tijdens de ganse horizon van de PSE 2008-2017, in
plaats van 1800 MW te moeten missen vanaf 2015. Dat heeft dus een impact op
verschillende indicatoren bestudeerd in de studie, waaronder de investeringen in nieuwe
productiecapaciteit, de energiemix voor elektriciteitsproductie, de CO2-emissies en de
grensoverschrijdende stromen.
3.2.14.2.
VLAAMSE ENERGIEREGELGEVING
In 2009 heeft Vlaanderen al zijn energiedecreten gecoördineerd in één nieuw
energiedecreet, het decreet van 8 mei 2009 houdende algemene bepalingen betreffende het
energiebeleid (het zogenaamde energiedecreet). Dit nieuwe decreet maakt de zeven
bestaande energiedecreten tot een meer samenhangend en transparanter geheel en omvat
onder meer het REG-decreet, energieprestatiecertificaten, regels voor de erkenning van
energiedeskundigen, regelgeving m.b.t. groene energieproductie, sociaal energiebeleid,..
Energieplanning is hierin niet opgenomen. Het nieuwe energiedecreet bevat slechts een
beperkt aantal wijzigingen. De Vlaamse regering zal de inwerkingstredingsdatum van het
nieuwe decreet vastleggen. De bijhorende uitvoeringsreglementering wordt later
gecoördineerd tot één uitvoeringsbesluit bij het energiedecreet van 8 mei 2009.
15
http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/energie/elektriciteit/Prospectieve_studie_elektriciteit/index.jsp
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Binnen de PSE 2008-2017 werden evenwel een aantal alternatieve scenario’s bestudeerd
waarvan één zich inschrijft in de logica van het referentiescenario, maar de recente
regeringsbeslissing integreert. Het scenario Base_Nuc beschouwt ‘s lands
elektriciteitsbevoorrading wanneer het geheel van nucleaire capaciteit beschikbaar blijft
tegen de horizon 2020. De resultaten van dit scenario worden in sectie 7.2 van de studie
onder de loep genomen.15
61108
Het Vlaams klimaatplan voorziet in een aantal acties met betrekking tot energieverbruik en
klimaatvriendelijke investeringen. Ze worden hieronder toegelicht.
Energieplanning
Het Vlaams klimaatplan voorziet onder meer dat aan energie-intensieve bedrijven met een
verbruik van meer dan 0,1 petajoule verplichtingen opgelegd worden. Dit wordt geregeld
in het Besluit van de Vlaamse regering van 14 mei 2004 inzake energieplanning voor
ingedeelde energie-intensieve inrichtingen waarin wordt bepaald dat:

een energiestudie opgesteld dient te worden in het kader van een
milieuvergunningsaanvraag zowel voor een nieuwe inrichting met een verwacht
jaarlijks energieverbruik van tenminste 0,1 PJ als voor het veranderen van een
bestaande inrichting met een jaarlijks energieverbruik van tenminste 0,1 PJ;

een energieplan opgesteld dient te worden door zowel bestaande inrichtingen met
tenminste 0,1 PJ energieverbruik per jaar die een hernieuwing van de
milieuvergunning aanvragen als door bestaande inrichtingen met tenminste 0,5 PJ
energieverbruik per jaar.

De bedrijven moeten jaarlijks rapporteren over hun energieverbruik in het
emissiejaarverslag.
Electrabel is ingedeeld als een energie-intensief bedrijf en zal dus een energieplan
opstellen in het kader van de geplande hervergunning.
Emissiehandel
De Europese richtlijn 2003/87/EG inzake de handel in emissierechten voorziet in de
invoering van een CO2-emissiehandelssyteem. Elk van de deelnemende bedrijven krijgt
een hoeveelheid emissierechten toegewezen.
Elk emissierecht verschaft het recht om 1 ton CO2 uit te stoten. Op het einde van de eerste
handelsperiode (eind 2007) moet het bedrijf precies evenveel rechten kunnen voorleggen
als ze tijdens dat werkingsjaar heeft uitgestoten. Door de aankoop van rechten kan een
bedrijf meer emissieruimte verkrijgen. Wanneer een onderneming denkt emissierechten
teveel te hebben, kan ze deze verkopen.
Gunstig investeringsklimaat
Het is de wens van de Vlaamse Overheid om een gunstig klimaat te scheppen voor
energiezuinige en klimaatvriendelijke investeringen.
Daarvoor zijn volgende maatregelen genomen:

De ecologiepremie

De investeringsaftrek

Groenestroomcertificaten

Warmtekrachtcertificaten
Geen van deze maatregelen zijn echter van toepassing op de activiteiten van de
kerncentrale.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
KCD hoeft geen monitoringsplan in het kader van de handel in broeikasgasemissierechten
op te stellen (zie 3.1.1.2).
62108
3.2.15.
Veiligheidsrapportage (VR)
Het Samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 betreffende de beheersing van zware
ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn (SWA), werd in het Vlaamse gewest
van kracht door het Decreet ‘goedkeuring samenwerkingsakkoord’ van 17 juli 2000. Dit
Samenwerkingsakkoord werd, als gevolg van de wijziging van de Seveso II-richtlijn,
gewijzigd door het Samenwerkingsakkoord van 1 juni 2006 en die wijziging werd door het
Vlaamse gewest bekrachtigd op 1 december 2006.
De kerncentrale is ingedeeld als een lagedrempelinrichting, als gevolg van de
aanwezigheid van een hoeveelheid gasolie die die lage drempel overschrijdt.
Een lagedrempelinrichting moet een kennisgeving indienen, een document opstellen dat
het preventiebeleid voor zware ongevallen beschrijft, en dit beleid actief voeren, en dit
samen met het opstellen van een intern noodplan.
KCD heeft als lagedrempelinrichting niet de verplichting om een SWA-VR op te stellen.
Ook moet voor de hervergunning van de activiteiten geen omgevingsveiligheidsrapport
opgesteld worden, zoals dat bepaald wordt in het Decreet van 18 december 2002 tot
aanvulling van het Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake
milieubeleid, dat aangevuld is met een titel betreffende onder meer de
veiligheidsrapportage.
3.2.16.
Gewestgrensoverschrijdende milieueffecten
Op 4 juli 1994 werd een Samenwerkingsakkoord goedgekeurd met betrekking tot
gewestgrensoverschrijdende milieueffecten (B.S., 11 augustus 1994) als uitvoering van het
Verdrag van Espoo (Finland 1991). Er zijn voor deze inrichting geen onmiddellijke
gewestgrensoverschrijdende milieueffecten te verwachten.
De centrale is gelegen op slechts enkele kilometers van de grens met Nederland. Teneinde
potentiële effecten te kunnen melden, zal de gewestgrensoverschrijdende procedure
opgestart worden.
Radiologische effecten
De federale regelgeving omtrent milieueffectrapportage van nucleaire projecten heeft de
praktijk omtrent artikel 37 van het EURATOM-verdrag als basis genomen. Zo wordt voor
de minimaal te verstrekken gegevens verwezen naar de aanbeveling 1999/829/EURATOM
m.b.t. het toepassen van het zgn artikel 37.
In België is de regelgeving met betrekking tot de gevolgen op de mens van radioactieve
lozingen opgenomen in het ARBIS (Koninklijk besluit van 20 juli 2001 houdende algemeen
reglement op de bescherming van de bevolking, van de werknemers en het leefmilieu tegen
het gevaar van de ioniserende stralingen). De controle op een correcte uitvoering van dit
ARBIS en andere nucleaire wetgeving gebeurt door het FANC waarvan de werking is
vastgelegd in de FANC-wet16.
16
Wet van 15 april 1994 betreffende de bescherming van de bevolking en van het leefmilieu tegen de uit ioniserende
stralingen voortspruitende gevaren en betreffende het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
3.2.17.
63108
Voor de situatie bij normale uitbating, ook wel de routinelozingen genoemd, is in het
bijzonder artikel 20 met betrekking tot het beperken van de doses belangrijk. Met
betrekking tot de effecten voor omwonenden vereist dit artikel in het bijzonder dat:

(artikel 20.1.4 punt a) De effectieve-dosislimiet voor de personen van het publiek is
vastgesteld op 1 millisievert per jaar;

(artikel 20.1.1.1 punt b) Elke blootstelling dient zo laag als redelijkerwijze mogelijk
te worden gehouden, rekening gehouden met economische en sociale factoren. (Dit
staat ook wel bekend als het ALARA-principe “As low as reasonably achievable”)
Om aan noodsituaties het hoofd te bieden is de uitbater ertoe verbonden een intern
noodplan op te stellen. Dit noodplan moet goedgekeurd worden door de bevoegde
overheid en geïntegreerd worden in het ‘Noodplan voor Nucleaire Risico’s op het Belgisch
Grondgebied’, zoals bepaald door het Koninklijk Besluit van 27 september 1991
(uitwendig noodplan). Dankzij een intensieve samenwerking met de betrokken overheden
en diensten en regelmatige oefeningen wordt de noodplanorganisatie permanent getest en
indien nodig verbeterd.
3.3.
INTERFERENTIE MET ANDERE PLANNEN EN PROJECTEN
In de Antwerpse haven en in de daar rond liggende gebieden zijn verschillende
planningsprocessen van belang. Daarnaast staan er tal van projecten op stapel. In
onderstaande tabel worden deze plannen en projecten getoetst op hun relevantie voor dit
MER en de disciplines waarop ze een invloed kunnen hebben.
Tabel 3-5: Relevantie plannen en projecten in de omgeving van KCD op dit MER
Plan /
Project
Omschrijving
Relevantie
PL0002
Sigmaplan
Beperkt
PL0003
Ontwikkelingsschets
2010 Scheldeestuarium
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Beperkt
Het plan bespreekt de toekomst van het fysieke Schelde-estuarium, onder
meer vanuit het oogpunt van de natuurlijke eigenschappen van de Schelde,
rekening houdend met de bereikbaarheid van de Antwerpse haven en met
het benodigde beveiligingsniveau t.o.v. overstromingen in het
stroomgebied van de Schelde. Het bevat weinig concrete elementen die van
toepassing zouden kunnen zijn op KCD. Het is enkel beperkt relevant voor
de discipline Fauna & Flora (Herwige-Prosperpolder).
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het Sigmaplan gaat over beschermingsmaatregelen tegen overstroming van
de Schelde. Het bespreekt onder meer de verhoging van dijken, maar ook
het inrichten van overstromingsgebieden, onder meer ten noorden van
KCD. In die zin is het beperkt relevant (Fauna & Flora)
64108
PL0005
Lange termijn visie
Vlaamse havens
Neen
De doelstelling van de Langetermijnvisie is een visie te ontwikkelen over
de rol van de Vlaamse overheid in het zeehavenbeleid. De
langetermijnvisie is geen juridisch bindend plan, het is een beleidsplan dat
eerder te beschouwen is als een beleidsvoornemen. In die zin bevat het
weinig concrete elementen die relevant zijn voor dit onderzoek.
PL0015
PL0055
Strategisch plan haven
Antwerpen en
omgeving +
Achtergrondnota
Natuur
Ja
Liefkenshoekspoortunnel
Beperkt
In dit MER worden verschillende alternatieven voor de ontwikkeling van
de haven in zijn geheel afgewogen t.o.v. het gewenste economisch beleid
en de impact op de mens enerzijds en de natuur anderzijds. Het in dit plan
gekozen maatschappelijk meest haalbare alternatief is belangrijk voor KCD
in die zin dat de dorpskern Doel plaatsmaakt voor het (kleiner dan
voorzien) Saeftinghedok en dat de zone daarrond (die dan zal aansluiten op
het terrein van KCD) ingenomen zal worden door logistiek (eigenlijk zoals
dat nu het geval is voor het Deurganckdok). De Achtergrondnota Natuur
geeft o.m. voor de gebieden aansluitend aan het terrein van KCD aan welke
biotopen en natuurwaarden er gecreëerd moeten worden opdat deze
gebieden in een goede staat van instandhouding zouden verkeren. Het
verlies aan slikken en schorren door de aanleg van een nieuw dok wordt
volgens het MER ruimschoots gecompenseerd door het nieuw aan te
leggen intergetijdegebied (Hedwige - Prosperpolder)(zie ook eerder). Met
deze gewenste ruimtelijke vertaling wordt rekening gehouden in de
discipline Fauna & Flora.
In dit MER wordt de aanleg van een tweede spoorwegtunnel onder de
Schelde onderzocht. Relevant zijn de compensatiegebieden voor natuur die
hiervoor gezocht moeten worden. De zoekgebieden voor deze compensatie
zijn echter reeds beschreven in de Achtergrondnota Natuur (zie eerder). De
beschreven situatie als gevolg van de aanleg van deze tunnel verandert dan
ook weinig.
Doelpolder Noord
Ja
De aanleg van een Kreek in Buffer Noord en anderzijds de aanleg van
weidevogelgebied in Doelpolder-Noord kadert in de natuurcompensatie als
gevolg van het ontwikkelen van andere projecten. Deze studie is relevant
omdat het het gebied ten noorden van KCD als onderwerp heeft. Dit gebied
wordt mee opgenomen in het onderzoek van de discipline Fauna & Flora.
PR0182
Verruiming vaargeul
maritieme toegang
Neen
Dit onderzoek komt voort uit eerder onderzoek voor de
Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium. De vaargeul wordt verdiept
en verbreed zodat Antwerpen bij eb én vloed goed bereikbaar is voor
schepen. Het onderzoek focust op het baggeren en terugstorten van
baggerspecie op het Scheldesysteem. Uit de studie blijkt dat de effecten
van de verruiming en verdieping beperkt zijn en gecompenseerd kunnen
worden. Andere elementen die van belang zijn voor KCD zijn niet relevant.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
PR0053
65108
PR0195
Hedwige- en
Prosperpolder
Ja
De aanleg van het intergetijdegebied Hedwige- en Prosperpolder kadert in
het Sigmaplan waarin het veiligheidsniveau tegen overstromingen in het
Scheldegebied wordt verhoogd. De inrichting van het gebied tot
natuurgebied is relevant gezien de ligging ervan ten noorden van KCD. Dit
gebied wordt mee opgenomen in het onderzoek van de discipline Fauna &
Flora.
PR0283
PR0306
Tweede maritieme
toegang tot de
Waaslandhaven
Neen
Steenkoolcentrale E.on
Beperkt
Deze MER bespreekt de bouw van een sluizencomplex op het einde van
het Deurganckdok, waarmee een verbinding wordt gemaakt tussen dit dok
en de Waaslandhaven. Dit project heeft geen invloed op het onderzoek dat
in dit MER gevoerd wordt.
Op rechteroever, op de terreinen van Bayer-Lanxess wordt een
steenkoolcentrale ingeplant. De significantie van mogelijke cumulatieve
effecten zal worden onderzocht.
OHPR0303
Dijkwerken
Liefkenshoek tot
Deurganckdok
Neen
Dit project kadert in de uitvoering van het geactualiseerde Sigmaplan en
bestaat uit de verhoging van de bestaande dijken op Linkeroever tussen de
Liefkenshoektunel (R2) en het Deurganckdok. In deze zone wordt verlies
aan habitat gemeld. Meer concrete gegevens met betrekking hiertoe zijn
niet beschikbaar, waardoor de relevantie voor dit MER niet beoordeeld kan
worden.
Hieruit blijkt dat voornamelijk de ontwikkeling van bijkomend natuurgebied (in de vorm
van intergetijdengebieden en natuurcompensatiegebieden) belangrijk is voor het onderzoek
dat in dit MER wordt uitgevoerd. Hiermee zal rekening gehouden worden in de
desbetreffende discipline(s).
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Daarnaast verdient het cumulatief effect van de koelwaterlozingen van de verschillende
centrales in het Scheldewater meer aandacht. Ook hier zal verder worden op ingegaan in
de gepaste discipline(s).
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
66108
4.
CONCRETE BESCHRIJVING VAN DE
ACTIVITEITEN
4.1.
ALGEMEEN
Electrabel baat in Doel een kerncentrale uit waarin in 2008 (referentiejaar) vier productieeenheden instonden voor een totaal opgesteld vermogen van 2839 MWe. Eind 2009
bedraagt het totale vermogen 2919 MWe als gevolg van een rendementsverbetering na de
vervanging van de stoomgeneratoren van Doel 1 en de turbinerotor van Doel 4.
Daarnaast zijn er een aantal nevenactiviteiten aanwezig die de optimale werking van de
kerncentrale moeten ondersteunen en waarborgen.
De vier productie-eenheden worden aangeduid met Doel 1, Doel 2, Doel 3 en Doel 4.
De impact op het leefmilieu van de nucleaire en niet-nucleaire activiteiten van de
kerncentrale vormen het onderwerp van het onderzoek dat gevoerd zal worden in het
milieueffectenrapport. Er is geen sprake van een capaciteitsverandering, noch van de bouw
(of afbraak) van nieuwe (bestaande) installaties.
4.2.
INLEIDING TOT DE KERNENERGIE
In dit deel “inleiding tot de kernenergie” is het de bedoeling de lezer op een vlotte manier
vertrouwd te maken met enkele principes uit de kernenergie. Hierbij kan de lezer steeds
naar de verklarende woordenlijst waarin basisbegrippen uit het nucleair domein uitgelegd
staat.
4.2.1.
Principe van kernsplijting
4.2.1.1.
HET ATOOM
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Een atoom is van ieder scheikundig element de kleinste nog als zodanig herkenbare
bouwsteen. In Figuur 4-1 wordt de voorstelling gegeven van een zuurstof atoom.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
67108
Figuur 4-1 Schematische voorstelling van een zuurstof-16 atoom
Hier zien we dat het atoom zelf verder onder te verdelen is in drie bouwstenen. De
elektronen, de protonen en de neutronen. Het geheel van protonen en neutronen wordt de
atoomkern genoemd. De elektronen zijn elektrisch negatief geladen, de protonen zijn
positief geladen en de neutronen zijn elektrisch neutraal. Het atoom in zijn geheel is
elektrisch ongeladen als gevolg van het feit dat er steeds evenveel protonen als elektronen
in een atoom aanwezig zijn.
Het chemisch gedrag van een atoom wordt volledig bepaald door de elektronen die zich
rond de kern van het atoom bevinden. Een gevolg hiervan is dat twee atomen met een
gelijk aantal protonen en elektronen maar een verschillend aantal neutronen hetzelfde
chemisch gedrag hebben. Dit worden isotopen van een chemisch element genoemd. De
fysische eigenschappen (bv. smeltpunt) van deze 2 isotopen kunnen echter wel verschillen.
waarbij X staat voor het desbetreffende chemisch element (bv. H, He, Li,…,U, enz).
Aangezien de notatie X op unieke wijze verbonden is met het atoomnummer wordt dit
veelal weggelaten (zo heeft zuurstof (O) altijd 8 protonen). Zodat we tot de notatie Xmassagetal komen. Bv. U-235, U-238, O-16, enz.
4.2.2.
Radioactiviteit
In vorige paragraaf is uitgelegd wat een atoom is. Een ander belangrijk aspect om te
verstaan wat er in een kerncentrale gebeurt, is een zicht hebben op wat radioactiviteit is.
Er zijn 3 belangrijke soorten radioactiviteit te onderscheiden. Alfastraling, bètastraling en
gammastraling. Radioactiviteit heeft zijn oorzaak in het feit dat de verhouding tussen het
aantal neutronen en protonen niet in balans is zodat de sterke kernkracht, die de kern
samen probeert te houden, niet in staat is de elektromagnetische kracht, die de kern uiteen
wil doen vallen, in te tomen. Het gevolg is dat de kern zal trachten deze balans te
verbeteren. Hieronder staan de 3 meest voorkomende mechanismen hiertoe beschreven:
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Om de verschillende isotopen te noteren wordt gebruik gemaakt van het massagetal en het
atoomnummer. Het atoomnummer is het aantal protonen in een kern; het massagetal is de
som van het aantal neutronen en protonen in een kern. Een isotoop van een chemisch
element heeft hetzelfde atoomnummer, maar een verschillend massagetal. Als algemene
notatie hebben we
68108
Figuur 4-2 Grafische voorstelling van alfa-, bèta- en gammastraling
In het geval van alfastraling wordt een heliumkern (2 protonen en 2 neutronen) uitgestoten
om zo tot een stabielere kern te vervallen. In het geval van bèta straling wordt een elektron
uitgestoten om zo een neutron om te zetten tot een proton. In het geval van gamma-straling
zijn het de neutronen en protonen zelf die gaan evolueren tot een stabielere toestand door
uitzenden van een energierijk foton maar zal de kern niet van gedaante veranderen.
4.2.3.
Bindingsenergie per nucleon
Om het verschijnsel kernsplijting te begrijpen is niet het chemisch gedrag en de elektronen
van belang maar het gedrag van de kern zelf. De kern bestaat uit een aantal protonen en
een aantal neutronen. Het feit dat de kern niet uiteen valt ondanks dat hij bestaat uit
elkaar onderling afstotende protonen (deze zijn immers elektrisch positief geladen) heeft
zijn oorsprong in de werking van de kernkrachten. Deze kernkrachten zullen de kern
trachten bijeen te houden en ze behandelen neutronen en protonen op dezelfde manier.
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Wanneer de gemiddelde bindingsenergie per nucleon (dit is de gemeenschappelijke naam
van protonen en neutronen) uitgezet wordt in functie van het aantal nucleonen krijgen we
de resultaten uit Figuur 4-3.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
69108
Figuur 4-3 Gemiddelde bindingsenergie van een nucleon in functie van het totaal aantal nucleonen
De bindingsenergie per nucleon is de energie die we aan de kern moeten toevoegen om er
een nucleon uit los te maken. We merken 2 zaken op uit de grafiek. Enerzijds valt op dat de
bindingsenergie voor lage massagetallen kleiner is dan voor grote, deze trend zet zich
voort tot Fe-56. Voorbij Fe-56 daalt de energie per nucleon. Het is dit verschijnsel wat
gebruikt wordt bij zowel kernfusie als kernsplijting. Bij kernsplijting zal men zware
elementen splijten in verschillende lichtere kernen. Het verschil in energie komt dan vrij
en wordt gebruikt voor de productie van elektriciteit. Bij kernfusie zal men trachten 2
lichte elementen te binden tot één zwaarder element.
Alle huidige commercieel uitgebate kernreactoren maken gebruik van het principe van
kernsplijting.
Kernsplijting in praktijk
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
4.2.4.
Figuur 4-4Splijting van U-235
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
70108
In de Belgische centrales gebruikt men U-235 als brandstof in de kernsplijting.
Zoals schematisch getoond in Figuur 4-4 zien we dat wanneer U-235 beschoten wordt met
een neutron U-236 gevormd wordt. Dit U-236 is instabiel en valt uiteen in 2 verschillende
kernen en een aantal (2 à 3) losse neutronen en waarbij energie vrijkomt. Dit proces wordt
gebruikt in een kerncentrale.
De vrijgekomen neutronen worden na moderatie gebruikt om een nieuwe U-235 te splijten
zodat men tot een kettingreactie komt. Bij de splitsing ontstaan echter meer neutronen dan
er verbruikt worden. Om de kettingreactie gecontroleerd te laten verlopen wordt het
overschot van neutronen gevangen met materialen zoals cadmium (typisch in de
regelstaven) en boor (typisch opgelost in het water).
4.2.5.
Veiligheid in een kerncentrale
Nucleaire veiligheid omvat het geheel van technische en organisatorische maatregelen die
worden getroffen in alle stadia van het ontwerp, de bouw, de werking en de stillegging van
installaties, om een normale werking te waarborgen, ongevallen te voorkomen en de
gevolgen voor gezondheid en milieu te beperken.

Defense in depth: het concept "defence in depth" (verdediging in de diepte), dat erin
bestaat op systematische wijze rekening te houden met mogelijke ‘zwakheden’
(technische en menselijke), en zich ertegen te beschermen door opeenvolgende
maatregelen (preventie, toezicht, actieplan in geval van anomalie).

België is een land met een grote bevolkingsdichtheid; de ontwerpers van onze
centrales streefden er dan ook constant naar om zoveel mogelijk barrières te
voorzien. De eerste barrière (1) wordt gevormd door het splijtstoftablet zelf, de
tweede (2) door de hulzen in een speciale legering, waarin de splijtstoftabletten zijn
gestapeld. De derde barrière (3) bestaat uit de volledige kringloop (primaire
kringloop genaamd) waarin het water circuleert dat de warmte afvoert afkomstig
van de splijtstofelementen. De laatste twee barrières (4 & 5) ten slotte worden
gevormd door de dubbele mantel rond het reactorgebouw die bescherming biedt
tegen ongevallen van zowel interne als externe oorspong
Figuur 4-5 Voorstelling van de 5 barrières

KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
de beheersing van de veiligheidsfuncties (controle van de kettingreactie, koeling
van de splijtstof en insluiting van de radioactieve stoffen), waarbij essentiële regels
in acht moeten worden genomen, zoals de redundantie, de diversificatie en de
fysieke scheiding van de installaties.
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Nucleaire veiligheid is gebaseerd op een aantal basisprincipes:
71108
Dit zijn de basisprincipes van de nucleaire veiligheid. Daarnaast rust die ook op de
competenties van de medewerkers en een efficiëntie organisatie. Allemaal samen vormen
ze de pijlers van de veiligheidscultuur van Electrabel. Die verplicht iedereen die bij de
werking van een kerncentrale betrokken is om zich voortdurend alert, gedisciplineerd,
voorzichtig en communicatief te gedragen.
4.3.
BEKNOPTE BESCHRIJVING VAN DE WERKING VAN EEN PRESSURIZED
WATER REACTOR (PWR)
De vier reactoren van Doel zijn van het type Pressurized Water Reactor (PWR), wat wil
zeggen dat water onder druk, (155 bar), de door een kernsplijtingsreactie ontstane warmte
wegvoert van de reactoren.
Figuur 4-6: Werking van een PWR
Een PWR is typisch opgebouwd uit drie kringen.
De reactorkern bevat de splijtstof. De splijtstof is gesinterd uraniumoxide (UO2) in de
vorm van gestapelde tabletten in bekledingsbuizen in legering van zirkonium. Zij zorgen
voor de insluiting van de splijtingsproducten (zie ook §4.2.5). De aldus gevormde stiften
worden gebundeld tot splijtstofelementen en worden in een netwerk gehouden door middel
van roosters.
De reactiviteit van de reactor wordt gecontroleerd door middel van de
neutronenabsorberende bundels (controlestaven) en het boor aanwezig in het water van de
primaire kring in de vorm van boorzuur. De regelbundels worden onderverdeeld in twee
categorieën:

de regelbundels, die zorgen voor de snelle controle van de reactiviteit;

de stopbundels, die samen met de regelbundels zorgen voor een voldoende
antireactiviteitsmarge in geval van een automatische stop.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In een eerste kring, de primaire kring (roze kring op Figuur Figuur 4-6), wordt water onder
hoge druk (155 bar) rondgepompt. Deze kring voert de vrijgekomen warmte die door de
kernreactie in het reactorvat vrijkomt, af. De hoge druk, geregeld door het drukregelvat,
belet dat het water begint te koken.
72108
De regelbundels bestaan uit een legering van zilver-indium-cadmium. Ze worden
gemanoeuvreerd aan de hand van elektromechanische uitrustingen. De ontkrachtiging van
deze mechanismen bij een automatische stop garandeert dat de bundels in de reactor vallen
door de zwaartekracht.
Het onder hoge druk opgewarmde water stroomt vanuit de reactor vervolgens naar een
stoomgenerator, in wezen een warmtewisselaar, waar het water door duizenden buisjes
wordt gepompt. Aan de andere zijde van deze buisjes verdampt het water van de
secundaire kring (blauwe kring op figuur Figuur 4-6) tot stoom. Daarna wordt het water
van de primaire kring via de primaire pompen terug naar de reactor gevoerd.
De primaire kring is volledig gescheiden van de secundaire, wat moet vermijden dat
eventueel aanwezige radioactieve stoffen in het secundaire deel zouden terechtkomen.
De stoom van de secundaire kring doet een turbine en de daaraan verbonden alternator
draaien. De alternator zorgt voor de opwekking van elektriciteit.
De stoom verlaat vervolgens de turbine en gaat richting condensor om er gekoeld te
worden door water van de derde (tertiaire) kring (groene kring op figuur Figuur 4-6). Deze
kring wordt gevoed door Scheldewater. De stoom uit de secundaire kring geeft zijn
warmte af aan het Scheldewater uit de tertiaire kring. De stoom koelt af, condenseert tot
water en gaat terug naar de stoomgeneratoren.
De koeling van het water uit de secundaire kring zorgt ervoor dat dit Scheldewater lichtjes
opwarmt. Daarom wordt het eerst afgekoeld in de koeltoren vooraleer het ofwel opnieuw
naar de condensor gaat of terug in de Schelde stroomt.
Om contaminatie van het secundair circuit te vermijden worden de stoomgeneratoren
onderworpen aan een streng programma van kwaliteitscontrole. De specificaties van de
onderzoeken (radiografie/ultrasoon/magnetoscopie/penetranttest naargelang het onderdeel
van de stoomgenerator) en de aanvaardingscriteria zijn conform de vereisten van de
ASME-code.
4.4.
BESCHRIJVING VAN DE BELANGRIJKSTE KENMERKEN VAN DE
INSTALLATIES OP DE SITE VAN DOEL
4.4.1.
Inleiding
De globale inplanting van het bedrijfsterrein van KCD in de omgeving werd reeds
aangegeven in paragraaf 2.5.
In Bijlage I-4 wordt de inplanting van de installaties op de site van KCD getoond.
KCD bestaat uit:

KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Vier productie-eenheden:

De tweelingcentrale Doel 1/2 met een respectievelijk nominaal netto
vermogen van 433 (392 voor de vervanging van de stoomgeneratoren van
Doel 1) en 433 MWe;

De centrale Doel 3 met een nominaal netto vermogen van 1006 MWe;
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Bovendien wordt de radioactiviteit in het secundair circuit gemeten. De gemeten
radioactiviteit is een aanduiding voor een lek van het primair naar het secundair gedeelte
van de stoomgeneratoren.
73108

De centrale Doel 4 met een nominaal netto vermogen van 1047 MWe (1008
MWe; voor de vervanging turbinerotor

Een installatie voor verwerking van nucleaire afval en levering van proceswaters.

Een installatie voor droge opslag van gebruikte nucleaire brandstof.

Een gebouw voor opslag van de oude stoomgeneratoren.
Merk op dat de hervergunning die aanleiding geeft tot dit MER geen betrekking heeft op
het ‘nucleair eiland’, doch wel op het ‘niet-nucleair’ deel van de centrale.
De eenheden van Doel 1 en Doel 2 worden samen beschreven omwille van het feit dat het
gaat om een tweelingcentrale waarvoor bepaalde circuits gezamenlijk zijn.
De eenheden van Doel 3 en Doel 4 zijn aparte, doch nagenoeg identieke eenheden en
worden daarom eveneens samen beschreven.
4.4.2.
Nucleaire productie eenheden Doel 1 en Doel 2
De installaties van Doel 1 en Doel 2 omvatten de volgende structuren en gebouwen.
4.4.2.1.
REACTORGEBOUWEN (RGB)
De twee reactorgebouwen (RGB's) van Doel 1 en Doel 2 zijn symmetrisch aan weerszijden
van het gebouw van de nucleaire hulpdiensten (GNH) gelegen.
Elk van de beide nucleaire stoomproductie-eenheden is geïnstalleerd in een lekdicht
containment dat wordt gevormd door een metalen sfeer met een diameter van 46 m,
omgeven door een betonnen cilindrisch containment met een buitendiameter van 50 m,
bekroond met een afgeronde kap.
Tot de interne structuren worden hoofdzakelijk gerekend:

de ballistische afscherming rond de primaire kring van de reactor;

het reactorbekken;

de werkvloeren verdeeld over 4 niveaus (5m - 9m - 18,5m en 24,5m);

de rolbaan van de polaire kraan.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Elk reactorgebouw bevat een twee-loopsreactor en zijn primaire kring met water onder
hoge druk, alsook een gedeelte van de nucleaire hulpdiensten, zoals de accumulatoren van
het veiligheidsinjectiesysteem, en de sproeicollectors van de sproeikring van het
containment. Men kan stellen dat het veiligheidsinjectiesysteem en de sproeikring ervoor
zorgen dat de reactorkern tijdens een ongeval met verlies van primair koelmiddel gekoeld
blijft en dat de drukstijging in het containment beperkt blijft zodat het containment intact
en de uitstoot van radioactiviteit beperkt blijft.
74108
4.4.2.2.
GEBOUW VAN DE REACTORHULPDIENSTEN (BAR)
In het gebouw van de reactorhulpdiensten bevinden zich de stoomleidingen (MS-kring) en
de voedingswaterleidingen (FW-kring), de uitrustingen van deze kringen en nagenoeg alle
uitrustingen van de hulpvoedingswaterkring (AFW-kring).
4.4.2.3.
GEBOUW VAN DE NUCLEAIRE HULPDIENSTEN (GNH)
Het gebouw van de nucleaire hulpdiensten, dat zich tussen de reactorgebouwen nummers 1
en 2 bevindt, werd opgesplitst in twee zones om de potentieel hoog radioactieve zones af
te zonderen van de rest van het gebouw. De opsplitsing gebeurde ter hoogte van de vloer
9m. Het GNH bevat:

de nucleaire hulpsystemen en de veiligheidssystemen van de reactoren van Doel 1
en Doel 2;

het desactiveringsbekken voor de afgewerkte splijtstof;

de installaties voor de opslag en de behandeling van de radioactieve afvoerstoffen,

de laboratoria en de kleedkamers die toegang verlenen tot de gecontroleerde zone.
Het gebouw van de nucleaire hulpdiensten is 85 m lang op 22 m breed.
4.4.2.4.
GEBOUW VAN DE NOODSYSTEMEN (GNS)
Onder GNS verstaat men het gebouw waarin de noodsystemen zijn ondergebracht. Het
gebouw van de noodsystemen (GNS) werd gebouwd aan het GNH langs de kant van de
Schelde. Het bevat de noodcontrolezaal en het staat in verbinding met het GEH via een
gang op het dak van het GNH.
4.4.2.5.
MACHINEZAAL (MAZ)
De MAZ is 132 m lang, 38 m breed en 40 m hoog.
4.4.2.6.
GEBOUW VAN DE ELEKTRISCHE HULPDIENSTEN (GEH)
Het gebouw van de elektrische hulpdiensten (GEH) grenst aan de machinezaal, langs de
kant van de Schelde.
Het gebouw van de elektrische hulpdiensten omvat:

de controlezaal met de bedieningstafels en de verticale hoofdpanelen. Er is slechts
één controlezaal (KZ), gelegen in het midden van het GEH en grenzend aan het
GNH; van daaruit kunnen de beide eenheden vanaf afzonderlijke kontroletafels en panelen worden bestuurd;

de hulpcontrolezalen met de verticale hulppanelen;
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De machinezaal (MAZ) bevat, opgesteld in lijn, de uitrustingen van het secundair gedeelte
van de eenheden, met uitzondering van de circulatiepompen die zich in de watervang
bevinden.: de turboalternatorgroepen met een toerental van 1500 t/m, hun waterposten, de
condensors, de herverwarmingspost, enz..
75108

de elektronicazaal;

de relais- en verdelerszaal;

de kabelzaal;

de batterijzaal;

de zalen met de elektrische borden.
Het gebouw heeft een totale lengte van 132 m en een breedte van 10 meter. In het midden
van het gebouw loopt deze breedte op tot 14 m over een lengte van 39,6 m. De totale
hoogte van het gebouw bedraagt 22,5 m.
4.4.2.7.
GEBOUW VAN DE MECHANISCHE HULPDIENSTEN (GMH)
Het gebouw van de mechanische hulpdiensten bevat de veiligheidsdiesels. Vier
veiligheidsdiesels leveren de noodvoeding aan de verbruikers met veiligheidsfunctie van
de centrale. Ze hebben een voldoende capaciteit om in een ongevalsituatie alle verbruikers
te voeden die nodig zijn om de gevolgen van het ongeval in die mate te beperken dat de
gezondheid en veiligheid van de bevolking niet in gevaar wordt gebracht.
Het is een gebouw van 51 op 28 m. Het gedeelte van het gebouw met verdieping is 18 m
hoog. Het gedeelte zonder verdieping is 9 m hoog. Op het dak werden de luchtkoelers van
de dieselgroepen en de ventilatie van het Onsite Technical Support Center (OTSC)
geplaatst.
4.4.2.8.
WATERVANG- EN WATERLOZINGSLEIDINGEN
De watervang voor de aanvoer van Scheldewater (tertiair circuit) bevindt zich op ongeveer
200 m van de vaargeul. Hij wordt beveiligd door een reeks van dukdalven waarvan de drie
belangrijkste, die in visgraat langs de zijde van de vaargeul zijn opgesteld, zijn berekend
voor het opvangen van een schok van een schip van 50.000 ton.
4.4.2.9.
GEBOUW VAN DE POST-LOCA WATERSTOFRECOMBINATOREN (GWR)
Het gebouw van de Post-LOCA waterstofrecombinatoren is ingeplant tegen het
reactorgebouw van Doel 2 en tegen het GNH.
Het gebouw van de Waterstofrecombinatoren heeft hoofdzakelijk tot doel de uitrustingen
gebruikt voor de recombinatie van de waterstof onder één beschermend omhulsel samen te
brengen. Deze waterstof wordt na LOCA in het containment geproduceerd, het wordt
afgevoerd en behandeld door de HR-kring (HR = Hydrogen Recombiner).
4.4.2.10.
BIJGEBOUWEN
De bijgebouwen omvatten de volgende structuren:

KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
het ingangsgebouw
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het circulatiewater wordt naar de machinezaal gestuwd via een stuwleiding uit gewapend
beton.
76108
4.4.3.

het kantoorgebouw

werkplaats – magazijn
Nucleaire productie eenheden Doel 3 en Doel 4
De installaties van DOEL 3 en 4 omvatten elk de volgende structuren en gebouwen:
4.4.3.1.
HET REACTORGEBOUW (RGB)
Het reactorgebouw (RGB) waarin ondermeer de reactor en de primaire kring zijn
ondergebracht, alsook een gedeelte van de nucleaire hulpdiensten zoals de nakoelkring, de
accumulatoren van het veiligheidsinjectiesysteem, de sproeicollector van de sproeikring
van het containment.
Het RGB van Doel 3 en Doel 4 bestaat uit een primair en een secundair containment.
Het primair containment bestaat uit een cilinder waarop een koepel in de vorm van een
bolkap is opgetrokken. Beide structuren zijn vervaardigd uit spanbeton. Deze
bovenstructuur is verankerd op een funderingsplaat van gewapend beton.
De lekdichtheid is verzekerd door een metalen wand ("liner").
Het secundair containment bestaat uit een cilinder die overwelfd is door een koepel die
vervaardigd is uit gewapend beton.
4.4.3.2.
1)
de integriteit van het primair containment te waarborgen t.g.v. belastingen van
buitenuit. Deze belastingen kunnen van klimatologische of seismische oorsprong
zijn, of kunnen het gevolg zijn van het neerstorten van een vliegtuig of van een
externe ontploffing.
2)
Eventuele lekken vanuit het primair containment op te vangen. Daartoe wordt er
een kleine onderdruk in stand gehouden in de ruimte tussen de twee containments
(de zogenaamde tussenruimte of TUR). De totale dikte van de 2 containments
verzekert de biologische afscherming.
HET GEBOUW VAN DE NUCLEAIRE HULPDIENSTEN (GNH)
Het Gebouw Nucleaire Hulpdiensten (GNH) heeft een nuttige hoogte van 34,8 m (25,8 m
boven het grondniveau). Het is in drie afzonderlijke delen verdeeld:

het veiligheidsgedeelte, dat de 3 veiligheidssystemen van de reactor bevat
(veiligheidsinjectie, besproeiing, enz...);

het hulpgedeelte, dat de nucleaire hulpkringen en de aanverwante installaties omvat,
zoals de verzamelkring en de tijdelijke opslag van afvoerstoffen, de verzamel- en
opslagkring voor gasvormige afvoerstoffen (GW ) en de distributienetten van de
algemene fluïda;
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het secundair containment heeft als doel:
77108

4.4.3.3.
het derde gedeelte, dat de laatste verdiepingen beslaat en dat de algemene ingang
van de nucleaire zone met de kleedkamers omvat, de toegangen tot de reactor en de
desactiveringsdokken van het SPG, het laboratorium en de ventilaties.
HET SPLIJTSTOFGEBOUW
Het gebouw voor de opslag van de splijtstof (SPG) omvat:

de dokken voor het stockeren van de bestraalde splijtstof,

de koel- en zuiveringskring voor het water van deze dokken,

de plaats voor het stockeren van de nieuwe splijtstof

en de halls en de uitrustingen die nodig zijn voor de behandeling van zowel de
nieuwe als de bestraalde splijtstof.
Het gebouw beschikt tevens over eigen ventilatie-uitrustingen. Het SPG heeft een hoogte
van 31 m.
4.4.3.4.
HET GEBOUW VAN DE ELEKTRISCHE HULPDIENSTEN (GEH)
Het gebouw van de elektrische hulpdiensten (GEH) bevat de elektrische uitrustingen en de
controlezaal.
Het is de enige toegang tot de centrale in bedrijf (niveau 9.00 m) en het omvat de
controlezaal.
4.4.3.5.

de afdeling elektrische uitrustingen, die op zijn beurt is onderverdeeld in een
veiligheids- en een niet veiligheidsgedeelte;

de afdeling controlezaal;

de administratieve en sociale afdeling.
HET GEBOUW VAN DE MECHANISCHE HULPDIENSTEN (GMH)
In het Gebouw van de Mechanische Hulpdiensten (GMH) zijn de veiligheidsdiesels en de
hulpdiesels ondergebracht.
4.4.3.6.
HET GEBOUW VAN DE VOLLEDIGE DEMINERALISATIE (GVD)
Het gebouw van de volledige demineralisatie (GVD) bevat een gedeelte van de
hulpvoedingswaterkringen (AF) en de demineralisatie-installaties van het secundaire
water.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het gebouw is onderverdeeld in verschillende cellen:
78108
4.4.3.7.
HET NOODGEBOUW (BKR)
Het noodgebouw, ook wel bunker (BKR) genoemd, bevat de afsluiters en de ventielen van
het voedingswater en van de stoom evenals de systemen die nodig zijn om de centrale stil
te leggen en haar bij een extern ongeval gedurende een zekere tijd automatisch in deze
toestand houdt.
4.4.3.8.
DE MACHINEZAAL (MAZ)
De machinezaal (MAZ) omvat het grootste gedeelte van de secundaire kring en grenst aan
het BKR-gebouw
OVERIGE INSTALLATIES

de atmosferische koeltoren (KTR), de gemeenschappelijke watervang (WVG) die
het pompstation gemeenschappelijk aan Doel 3/4 voedt (WVP), de leidingen van de
toevoegkring aan de koeltoren, en de circulatiewaterleidingen (tertiair circuit);

de koelvijver (KVR) die de ultieme koude bron vormt. De KVR bestaat uit drie
onafhankelijke bekkens, die elk een nuttig volume van 33 500 m³ en een vrije
oppervlakte van 9 000 m² hebben. Het eerste bekken is bestemd voor Doel 3, het
tweede bekken dient voor Doel 4, en het centraal gelegen bekken dient als reserve.

de ondergrondse verbindingsgalerijen (OVG). Men maakt een onderscheid tussen
de volgende ondergrondse verbindingsgalerijen:

4.4.4.

OVG1: verbindt de eenheden met het water- en afvalbehandelingsgebouw
(WAB). De afvoerleidingen van de radioactieve afvalstoffen die afkomstig
zijn van de eenheden zijn hierin ondergebracht.

OVG2: verbindt de noodkoelvijver (KVR – zie lager) met de bunker (BKR);
dit gebouw bevat de toevoegwaterleidingen van het KVR en de
luchtinlaatkoker van de bunker.
Het HUK-gebouw (hulpkoeltorens) bestaat uit zes naast elkaar gelegen cellen die
elk een koeltoren met gedwongen trek hebben. Deze torens verzekeren de
hulpkoeling van het primair systeem van de reactor.
Behandeling en opslag van splijtstof
De nieuwe-splijtstofelementen worden droog opgeslagen. De gebruikte splijtstofelementen
worden meerdere jaren opgeslagen in het desactiveringsbekken van de verschillende
eenheden (cfr §4.4.2.3 voor D1 en D2 en 4.4.3.3 voor D3 en D4), waarvan het water wordt
gezuiverd en gekoeld. Nadien worden ze droog opgeslagen in containers die geplaatst
worden in een specifiek opslaggebouw (SCG).
Het opslaggebouw voor de splijtstofcontainers bestaat uit een technische zone, een
verladingshal ,een eerste gedeelte van de opslaghal met een capaciteit voor 56 containers
en een tweede gedeelte met een capaciteit voor 112 containers.
De veiligheid van de opgeslagen splijtstofelementen, evenals de beperking van de
radiologische gevolgen van eventuele uitwendige ongevallen berust volledig op de
structurele integriteit en op de lekdichtheid van de containers.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
4.4.3.9.
79108
4.4.5.
Gebouw voor de opslag van de oude stoomgeneratoren op de site van Doel
Op het terrein is een gebouw aanwezig voor de opslag van oude stoomgeneratoren, die na
ontmanteling beschouwd worden als radioactieve bron. Het gebouw is overeenkomstig
uitgerust.
4.4.6.
WAB
Het water- en afvalbehandelingsgebouw (WAB) met de behandelingssystemen voor de
vaste afval en de vloeibare afvoerstoffen.
4.4.6.1.
RADIOLOGISCHE VLOEIBARE EFFLUENTEN
De vloeibare effluenten gaan vanuit de eenheden naar het WAB-gebouw langs leidingen in
de ondergrondse galerijen (OVG) : OVG 1a vanuit Doel 1/2 en OVG 1b vanuit Doel 3, die
samenkomen in de OVG 1c in de nabijheid van het WAB-gebouw en OVG 1d, die de
verbinding met Doel 4 verzekert.
Deze effluenten worden selectief opgeslagen op basis van hun eigenschappen en, indien
nodig, worden ze geconcentreerd door indamping of uitvlokking al naargelang het geval.
De concentraten worden vervolgens in beton verwerkt en in vaten gedaan of
ongeconditioneerd afgevoerd.
Vanuit de controletanks kan de lozing van radioactieve effluenten in de rivier gebeuren
langs één leiding, die door de OVG 1c gaat en uitmondt in de enige lozingscollector
(ELK). Die begint in Doel 1 en 2, gaat door de OVG 1a en vervolgens door de galerij
(OVG4), en mondt uit in het lozingskanaal van het koelwater van de eenheden.
4.4.6.2.
RADIOLOGISCHE GASVORMIGE EFFLUENTEN
Deze effluenten worden opgeslagen en behandeld in de eenheden. Het WAB heeft een
beperkte opslagcapaciteit voor de resten radioactief gas die nog aanwezig zijn in de
vloeibare effluenten. Deze resten komen hoofdzakelijk vrij bij de verdamping.
RADIOLOGISCHE VASTE AFVAL
De verbruikte radioactieve harsen van de eenheden mogen in het WAB-gebouw per
container vervoerd worden en mogen overgebracht worden naar de tanks waarin ook de
gebruikte harsen van het gebouw zelf terechtkomen. Vanaf hun opslag kunnen de harsen in
vaten worden gedaan of worden weggevoerd in containers.
De kaarsen van de filters komen van de eenheden in een loodkasteel en worden in vaten
gedaan.
De niet-samenpersbare vaste afval wordt ofwel versnipperd en in vaten verpakt, ofwel
afgevoerd naar een behandelingsinstallatie buiten de vestigingsplaats.
De samenpersbare vaste afval wordt ofwel samengeperst in vaten ofwel in bulk afgevoerd
naar een behandelingsinstallatie buiten de vestigingsplaats.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
4.4.6.3.
80108
4.4.6.4.
HET IN VATEN DOEN EN HET OPSLAAN VAN DE VATEN
Het bovenvermelde in vaten doen van de effluenten en de afval gebeurt door betonnering.
De grondstoffen nodig voor deze werkwijze worden buiten het gebouw zelf, in een nietgecontroleerde zone, opgeslagen.
Het mengen van beton met de effluenten en de realisatie van de vaten worden volledig van
op afstand bestuurd, vanuit een biologisch afgeschermde besturingspost.
Het verplaatsen van de vaten gedurende de operaties gebeurt door middel van
computergestuurde wagentjes, aangedreven door batterijen en geleid door in de vloer
ingewerkte magneten.
Deze wagentjes voeren de afgewerkte vaten hetzij naar een opslagplaats in de kelder met
een capaciteit van ongeveer 500 vaten van 400 l als hun radioactiviteit een contactdosis
geeft die te hoog ligt voor een snelle afvoer, hetzij onmiddellijk naar de hoofdopslagplaats
met een vermogen van ongeveer 1800 vaten.
4.4.7.
Ondersteunende eenheden
4.4.7.1.
OPSLAGMAGAZIJNEN
Producten worden onder meer opgeslagen in de eenheden waar ze ingezet worden.
Daarnaast is er ook een magazijn aanwezig voor de opslag van producten (MOB).
4.4.8.
Niet-radiologisch afval
KCD produceert in zijn productieproces heel wat niet-radiologisch afval. De manier
waarop hiermee wordt omgegaan, wordt grotendeels bepaald aan de hand van de
internationale norm ISO 14001 en de Europees aanvaarde norm EMAS. Beide normen
hebben hetzelfde doel: een performant milieuzorgsysteem creëren dat streeft naar continue
verbetering t.a.v. het milieu.
De resterende afvalstromen worden, waar mogelijk, steeds zoveel mogelijk gescheiden
ingezameld en gerecupereerd, gerecycleerd en slechts in laatste instantie gestort of
verbrand. Bij KCD worden de niet-radiologische afvalstoffen ingedeeld in vijf grote
groepen. Dat laat toe om zeer specifiek acties te ondernemen en de inzameling, verwerking
en afvoer te organiseren
Die vijf groepen zijn:

Afval van huishoudelijke aard: afvalstoffen welke afkomstig zijn van niettechnische lokalen: sanitaire lokalen en kleedkamers, refter CGA en CGB, burelen
CGA,CGB en GEH, burelen, de keuken van het CGB en de burelen van het ADG.

Bedrijfsafvalstoffen: afvalstoffen uit technische installaties die niet ondergebracht
kunnen worden bij één van de andere hier vermelde 4 groepen.

Inerte afvalstoffen: het betreft hier vooral bouw- en sloopafval (betonbrokken, …).
In het algemeen gaat het om inerte, onbrandbare en niet biodegradeerbare
afvalstoffen.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Er gaat dan ook veel aandacht uit naar afvalpreventie, iets wat geformaliseerd wordt in de
doelstellingen van het bedrijf.
81108

Recyclage/recuperatie afvalstoffen: deze afvalstoffen worden mits correcte
scheiding gerecycleerd of gerecupereerd.

Gevaarlijke afvalstoffen: onder gevaarlijke stoffen wordt een veelheid aan
verschillende afvalstromen verstaan. Een overzicht is hieronder gegeven:





Absorptiemiddelen
Afvalolie (verschillende types)
Batterijen
Condensatoren
Kwikafval












Oliefilters
Oliehoudende filterdoeken
Printplaten
Spuitbussen
TL-lampen
Verfblikken
Zuurbestendige materialen






Accubatterijen
Asbestafval en asbesthoudende dichtingen
Vervuilde slib en slijk
Koelvloeistoffen
Lege plastic bussen en flessen van
gevaarlijke producten
Oliegevulde transformatoren
Oplosmiddelen (solventen)
Scheikundig afval
Staalgrid
Vaste- en vloeibare chemische producten
Vetten
Voor elk van de afvalstoffen worden inzamelpunten gedefinieerd, alsook de manier
waarop er met dit type afval moet worden omgesprongen en wat er mee gebeurt.
Alle verwerking van afvalstoffen gebeurt door daarvoor erkende overbrengers en
verwerkers.
Een aantal afvalstromen die een bijzondere behandeling vragen door hun gevaarlijke
kenmerken, wordt apart beschouwd. Het gaat hier om actieve kool, actieve koolfilters,
harsen, lampen (Na en Hg lampen) en naalden afkomstig van de medische dienst.
Bijlage I-5 geeft een overzicht van de geproduceerde afvalstromen in KCD.
4.4.8.1.
KOELWATER
Daarnaast gebruikt de centrale ook stadswater, onder meer voor het sanitair, maar ook voor
het maken van gedemineraliseerd water dat ingezet wordt in het proces.
4.4.8.2.
ELEKTRICITEIT
De kerncentrale Doel produceert elektrische energie.
Een klein deel van deze elektrische energie wordt door eigen installaties gebruikt. Bij
onbeschikbaarheid van eigen productie of externe voeding via het hoogspanningsnet,
worden de veiligheid- en/of noodsystemen elektrisch gevoed door dieselgroepen.
Voor de autonomie van deze groepen is een aanzienlijke hoeveelheid dieselolie opgeslagen
in verschillende tanks. Deze voorraadtanks zijn hetzij ondergronds of in kelders geplaatst.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De werking van de centrale vereist het gebruik van koelwater (tertiaire kring). Dit
koelwater wordt uit de Schelde opgepompt en daarna teruggestort. Een deel van dit
koelwater verdampt in de koeltorens.
82108
Naast deze dieselvoorraad voor de dieselgroepen is de installatie eveneens voorzien van
een bovengrondse tank die de hulpstoomketels voorziet van brandstof.
Tot slot zijn er ook voorraadtanks aanwezig voor de brandstofvoorziening van de
verwarmingsinstallatie van het magazijn en voor de bevoorrading van de voertuigen.
4.5.
KORTE TOELICHTING VAN DE TE VERWACHTEN MILIEU-IMPACT
In wat volgt worden de te verwachten significante milieueffecten in het kort geschetst. Het
betreft voornamelijk geluidsemissies en de waterhuishouding van de centrale. De
radiologische milieu-impact wordt apart behandeld.
Voor de geluidsemissies en hun impact op de omgeving, zullen voornamelijk de
verschillende pompen, transformatoren en motoren verantwoordelijk zijn.
Voor wat betreft de waterhuishouding is het natuurlijk evident dat het onttrekken en
vervolgens terugstorten van grote hoeveelheden koelwater in de Schelde een impact zal
hebben.
Daarnaast zullen ook kort de luchtemissies besproken worden. Deze beperken zich
evenwel tot de emissies van dieselgroepen, die slechts periodiek gebruikt worden. De
impact hiervan wordt dan ook verwaarloosbaar verondersteld.
Na de interdisciplinaire gegevensoverdracht vanuit deze domeinen, worden de
milieueffecten binnen de disciplines Fauna & Flora, Mens-gezondheid en Landschap,
Bouwkundig erfgoed en Archeologie geëvalueerd en besproken.
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De radiologische milieu-impact behandelt de radiologische consequenties voor mensen in
de omgeving door zowel routinelozingen als accidentele lozingen.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
83108
5.
ADMINISTRATIEVE VOORGESCHIEDENIS
5.1.
BESTAANDE VERGUNNINGSTOESTAND
Voor een overzicht van de bestaande milieuvergunningen die van toepassing zijn op de
activiteiten van KCD wordt verwezen naar paragraaf 2.8 van Deel I, waarin deze reeds
uitgebreid aan bod kwamen. De vergunningen voor het oprichten van de verschillende
reactoren van de kerncentrale werden verleend in respectievelijk 1974 (Doel 1 en 2), 1982
(Doel 3) en 1984 (Doel 4).
Voor een overzicht van de stedenbouwkundige vergunningen op naam van KCD wordt
verwezen naar de overzichtstabel in Bijlage I-3, waarin zowel de milieu- als de
bouwvergunningen zijn opgelijst.
5.2.
TOEKOMSTIGE VERGUNNINGSTOESTAND
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Voor de toekomstige vergunningsaanvragen verwijzen we zowel naar paragraaf 2.8 en
paragraaf 3.2.12 van Deel I, waarin een kort overzicht gegeven wordt van de rubrieken
waarvoor een milieuvergunning zal worden aangevraagd. De vergunningsaanvraag betreft
de hervergunning van een bestaande inrichting.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
84108
6.
BESCHRIJVING VAN DE ALTERNATIEVEN
VOOR HET PROJECT
Er bestaan verschillende soorten alternatieven die in het kader van een MER besproken
dienen te worden, zoals nulalternatieven, locatiealternatieven of uitvoeringsalternatieven.
Voor bestaande installaties die niet worden uitgebreid of gewijzigd, is het aantal
alternatieven uiteraard beperkt.
Voor de volledigheid van de studie gaan we in wat volgt de diverse alternatieven
bespreken. De alternatieven die in wat volgt zijn weergegeven dienen geïnterpreteerd te
worden voor een tijdspanne van maximaal 20 jaar.
Alvorens hiermee te starten geven we een kort beeld van de productie van elektriciteit in
België die grotendeels te vergelijken is met deze in Vlaanderen. Specifieke opsplitsing
naar Vlaanderen werd in deze niet uitgevoerd daar het overzicht enkel tot doel heeft om
inzicht te krijgen in de algehele elektriciteitsproductie, verbruik en invoer.
De hoeveelheid elektriciteit die in ons land geproduceerd wordt bedraagt ongeveer 88 000
GWh17. De mogelijkheid bestaat eveneens dat elektriciteit geïmporteerd wordt vanuit de
Belgische buurlanden. Op jaarbasis is onze globale netto import van elektriciteit gelijk aan
ongeveer 12% van de jaarlijkse binnenlandse productie. Hiermee hoort België bij de
Europese koplopers. De oorsprong van de verbruikte elektriciteit in België, respectievelijk
Vlaanderen dient dus gecorrigeerd te worden met de oorsprong van de ingevoerde
elektriciteit.
Een belangrijk element bij de bestudering van de alternatieven omvat het vermogen dat in
de loop van een willekeurige dag ontwikkeld dient te worden. In 2005 en 2006 bedroeg het
maximale geproduceerde vermogen ongeveer 13 000 MW deze kan met 50% naar beneden
variëren. Bij de bespreking van de alternatieven is dit vrij belangrijk daar energie in
Vlaanderen, België nauwelijks opgeslagen kan worden.
17
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De totale geïnstalleerde capaciteit voor de productie van elektriciteit in België bedraagt
ongeveer 16 000 MW. Het aandeel van de nucleaire capaciteit (5800 MW) bedraagt
ongeveer 36 % van het totale geïnstalleerde vermogen terwijl fossiele centrales goed zijn
voor ongeveer 7000 MW of 42%. De resterende 22% productiecapaciteit wordt voorzien
door WKK (8,5%), waterkracht, afval, wind en biogas.
1 Gw of gigawatt staat voor 109 of één miljard watt. 1 Mw is één megawatt of 106 watt. Wanneer dit vermogen
gedurende exact één uur geproduceerd wordt, wordt achteraan een h toegevoegd.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
85108
Tabel 6-1: Structuur van de Belgische bruto jaar elektriciteitsproductie18
Bruto jaar productie
2003
GWh
2004
%
GWh
2005
%
GWh
%
Kernenergie19
47379
56
47321
55,4
47596
54,7
Steenkool
9638
11,4
9147
10,7
8199
9,4
Gas
23579
27,9
23812
27,9
25409
29,2
Vloeibare brandstof
1007
1,2
1675
2,0
1740
2,0
Biomassa en afval
1609
1,9
1760
2,1
2250
2,6
Waterkracht, wind en
pompcentrales
1404
1,7
1736
2,0
1831
2,1
Totaal
84616
100
85442
100
87 025
100
Uit bovenstaande tabel blijkt dat de Belgische kerncentrales ongeveer 55% van de
Belgische elektriciteitsproductie leveren of 47 600 GWh. Uit deze tabel blijkt duidelijk dat
nulalternatieven of uitvoeringsalternatieven (vloeibare brandstof, biomassa en afval,
waterkracht, wind en pompcentrales) op een termijn van 10 à 20 jaar niet als haalbaar
beschouwd kunnen worden.
6.1.
LOCATIEALTERNATIEVEN:
Een locatiealternatief kan overwogen worden wanneer de impact van een bestaande
inrichting te groot is op een bepaalde locatie en wanneer de milderende maatregelen niet
haalbaar zijn.
In het kader van dit milieueffectrapport wordt de hinder onderzocht en wordt de evaluatie
van een locatiealternatief besproken. Wanneer we de niet-radiologische effecten bekijken
kunnen we stellen dat een locatiealternatief niet aan de orde is.
De geformuleerde milderende maatregelen zijn niet van dien aard dat hun haalbaarheid of
noodzakelijkheid in vraag gesteld kan worden.
6.2.
NULALTERNATIEF
Het nulalternatief zou neerkomen op het afzien van een hervergunning van de activiteiten
en installaties van de kerncentrale in Doel.
Dit zou echter de (veilige) werking van centrale in het gedrang brengen, wat meteen
impliceert dat een nulalternatief geen optie is.
18
FOD Economi e (2007). De energiemarkt in 2005, p.24
19
De elektriciteitsproductie uit kernenergie komt ongeveer overeen met het verbruik van de Belgische industrie.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Het locatiealternatief is als gevolg hiervan geen optie.
86108
Het nulalternatief heeft ook als onmiddellijk gevolg dat er bijkomende capaciteit van de
andere energieproducenten gerealiseerd moet worden. Dit kan op de korte termijn leiden
tot onzekerheid met betrekking tot bevoorrading. Daarnaast mogen de economische
aspecten van een dergelijk alternatief niet uit het oog verloren worden. Tot slot zal het op
korte termijn moeten creëren van bijkomende capaciteit zeker leiden tot bijkomende én
andere effecten voor het milieu. Een groot deel van deze vervangcapaciteit dient continu
elektriciteit te produceren. Een windpark dat voor 25% tot 30% van de tijd rendeert aan
maximaal vermogen komt niet in aanmerking teneinde invulling te geven aan het
nulalternatief zolang opslagcapaciteit uitblijft.
Naast het in gedrang brengen van de bevoorradingszekerheid kan het nulalternatief tot
gevolg hebben dat de elektriciteit van andere (kern)- centrales moet ingevoerd worden
dewelke een ambigue maatregel is.
Het nulalternatief is enkel een optie wanneer er op korte termijn nieuwe gas- en
steenkoolcentrales met een totaal vermogen van ongeveer 3000 MW worden gebouwd.
Hier dient men evenwel wel rekening te houden met bijkomende en andere milieueffecten
die voor steenkoolcentrales voorlopig significant negatief uitvallen.
Het nulalternatief is in deze geen optie.
6.3.
UITVOERINGALTERNATIEVEN
Een centrale die ongeveer dezelfde hoeveelheid energie kan leveren op basis van enkel
biomassa wordt hier niet besproken. Dergelijke centrales zijn niet haalbaar, onder meer
omdat het niet realistisch is te veronderstellen dat de benodigde hoeveelheid biomassa
beschikbaar is. Andere argumenten zijn de houdbaarheid van de biomassa, naast de
logistieke impact met betrekking tot de aanvoer en de milieueffecten die hieraan
gekoppeld zijn. Een belangrijk voordeel van biomassa is de cyclische CO2-neutraliteit op
voorwaarde dat de logistieke impact beperkt blijft, met andere woorden, indien de
biomassa van nabij en op continue wijze kan worden aangevoerd. Een laatste belangrijk
aspect is de energiedichtheid. Goede biomassa heeft een energiedichtheid van 18
Megajoules per kilogram, steenkool 30 Megajoules per kilogram, terwijl aardolie zit op 42
Megajoules per kilogram.
De andere uitvoeringsalternatieven zijn de meer conventionele technieken:

Poederkoolcentrale samen met een stoomturbine;

Een gascentrale met een gas turbine.
Alternatieve (in dit geval hernieuwbare) energiebronnen:

Het opwekken van elektriciteit met waterkracht;

Het opwekken van elektriciteit door middel van wind (off shore windpark)
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De vergelijking tussen de alternatieven werd uitgevoerd op basis van het richtinggevend
vermogen van 2839 MWe, afgerond naar 3000 MWe. Vergelijkbare alternatieven zijn deze
die aan stoomopwekking doen met behulp van andere warmtebronnen. We maken een
onderscheid
tussen
verbrandingsprocessen
op
basis
van
biomassa
en
verbrandingsprocessen volgens de meer conventionele technieken (gas- en
steenkoolcentrales) aan de ene kant en andere alternatieve technieken aan de andere kant.
Ten slotte belichten we kort de optimalisatie van de centrales zelf die naar de toekomst toe
als uitvoeringsalternatief eveneens niet uit het oog verloren mag worden.
87108

Het opwekken van elektriciteit met zon als voornaamste bron van energie.
Aan de conventionele niet-nucleaire technieken voor energieopwekking zijn een aantal
milieueffecten verbonden, zoals daar onder meer zijn: emissies naar de lucht en in het
oppervlaktewater, het ruimtegebruik, en de emissie van geluid. De belangrijkste
luchtemissies bij de verbranding van fossiele brandstoffen zijn SO2, NOx, CO, stof en
broeikasgassen zoals CO2 en N2O. Ook andere emissies komen voor, zij het in kleinere
hoeveelheden. De emissies naar de lucht kunnen beschouwd worden als de belangrijkste
impact van fossiele verbrandingsinstallaties. Voor alternatieve bronnen van
energieopwekking zijn deze emissies naar de lucht uiteraard niet relevant. In onderstaande
tabel wordt een overzicht gegeven van de emissies naar de lucht voor de verschillende
conventionele technieken. Ook de emissies van de kerncentrale in Doel zijn opgenomen,
gebaseerd op de beschikbare emissiedata, zoals die in deel II van dit MER worden
besproken.
Tabel 6-2: Overzicht van de emissies gerelateerd aan verschillende alternatieven zoals
opgenomen in het MARKAL-model, uitgedrukt in gram per MWhe
Alternatief
Emissies
CO2 eq
NOX
PM
SO2
g/kWhe
g/MWhe
g/MWhe
g/MWhe
Ultrakritische steenkoolcentrale
732
216
33
144
Ultrakritische steenkoolcentrale met CO2 opvang
88
163
33
< 33
Kolengestookte wervelbedinstallatie
751
491
66
652
Aardgasgestookte gecombineerde cyclus
395
59
0
0
Aardgasgestookte gecombineerde cyclus met CO2 opvang
110
59
0
0
KCD
0,1
2
0,1
0
De geluidsimpact voor de verschillende vormen van thermische energieopwekking
(conventionele verbranding of nucleair) zijn vergelijkbaar, waarbij de belangrijkste
geluidsemissie zal worden bepaald door de koelmethode.
Met betrekking tot het ruimtegebruik scoren de conventionele en nucleaire technologie
voor energieopwekking beduidend beter, zoals moet blijken uit onderstaande tabel.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Uit deze tabel blijkt dat voor wat betreft de klassieke emissies naar de lucht, de impact van
nucleaire
energie
verwaarloosbaar
is
ten
opzichte
van
conventionele
verbrandingsinstallaties. Ook alternatieve energiebronnen (zon, wind, water) hebben een te
verwaarlozen rechtstreekse impact op de luchtkwaliteit.
88108
Tabel 6-3: Overzicht van de benodigde oppervlakte per technologie voor een geïnstalleerd
vermogen van 1.100 MWh20
Alternatief
Benodigde oppervlakte
20 – 40 ha
Steenkoolcentrale
Gasgestookte centrale
15 ha
Waterkrachtcentrale
140 ha
Offshore windpark
11000 ha
Zonne-energie
1100 ha
KCD
31 ha (80 ha voor 2839 MWe)
De alternatieve energiebronnen blijken veel meer ruimte-intensief voor een zelfde
vermogen. Om de bestaande (conventionele) capaciteit te vervangen door vormen van
alternatieve energie is dus een aanzienlijke hoeveelheid ruimte nodig. Alternatieve
energieopwekking wordt voorlopig dan ook niet als een volwaardig alternatief beschouwd,
zoals ook eerder aangegeven.
Daarenboven scoren deze vormen van energieopwekking echter beduidend minder goed
op het vlak van beschikbaarheid en dus efficiëntie. Daarenboven is de capaciteit in
Vlaanderen en met uitbreiding Belgïe zeer beperkt, zeker voor wat betreft
waterkrachtcentrales. Daarenboven kampen al deze vormen met problemen op het gebied
van flexibiliteit, continuïteit en energieopslag. De meeste technieken zijn afhankelijk van
de weersomstandigheden om hun volle rendement te halen, wat gevolgen heeft voor het
distributienet aangezien er voorlopig nog niet voorzien is in voldoende mogelijkheden
voor energieopslag en er dus voorzien moet worden in back-up installaties die de algehele
rendabiliteit ondermijnen.
In onderstaande tabel wordt een algemeen overzicht gegeven met betrekking tot de
milieueffecten van verschillende conventionele technieken voor energieopwekking, in
vergelijking met een nucleaire centrale. Omdat alternatieve technieken voorlopig niet in
aanmerking komen als uitvoeringsalternatief omdat ze op korte termijn niet in staat zullen
zijn om de capaciteit van de bestaande nucleaire centrale op te vangen, zijn deze
technieken verder niet beschouwd in het overzicht. De tabel steunt op gegevens
opgenomen in recente milieueffectrapporten voor energiecentrales die in Vlaanderen
werden uitgevoerd.
20

--
:
een significante impact op de omgeving

-
:
een beperkte impact op de omgeving

+
:
een te verwaarlozen impact op de omgeving

++
:
geen impact op de omgeving
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In deze tabel wordt de relatieve impact van een bepaalde technologie als volgt aangeduid:
MER E.ON-elektriciteitscentrale te Antwerpen, SGS Belgium NV, Juni 2009
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
89108
Tabel 6-4: Algemene vergelijking van de milieu-impact voor de verschillende technologieën
voor elektriciteitsproductie.
Alternatief
Lucht
Water
Landschap
Fauna
/Flora
Geluid
SO2
NOx
Stof
CO2
Koelwater
Poederkoolcentrale zonder
DeSOx of DeNOx
--
--
--
--
- (koeltoren) /
-- (directe
koeling)
- (koeltoren) /
+ (directe
koeling)
+
+
Poederkoolcentrale met
DeSOx of DeNOx
-
-
-
--
- (koeltoren) /
-- (directe
koeling)
- (koeltoren) /
+ (directe
koeling)
+
+
Poederkoolcentrale met
DeSOx of DeNOx en CO2afvang
-
-
-
-
- (koeltoren) /
-- (directe
koeling)
- (koeltoren) /
+ (directe
koeling)
+
+
Gasgestookte centrale
++
-
++
--
- (koeltoren) /
-- (directe
koeling)
- (koeltoren) /
+ (directe
koeling)
+
+
Gasgestookte centrale met
CO2-afvang
++
-
++
-
- (koeltoren) /
-- (directe
koeling)
- (koeltoren) /
+ (directe
koeling)
+
+
Kerncentrale
+
+
+
+
-- (koeltoren)
- (koeltoren)
+
+
Uit bovenstaande tabel moet blijken dat wanneer naar de klassieke aspecten wordt
gekeken, nucleaire energie het verschil maakt met meer conventionele technieken voor wat
betreft emissies naar de lucht.
Als laatste in dit lijstje van uitvoeringsalternatieven willen we eveneens de aandacht
vestigen op de optimalisatie van de nucleaire technologie. Door bijkomend toepasselijk
onderzoek en implementatie is het mogelijk het rendement en de veiligheid van nucleaire
installaties te verhogen. Dit vergt een visie op lange termijn.
6.4.
BESLUIT
Wanneer we naar het nulalternatief kijken, t.t.z. het niet afleveren van een
milieuvergunning kunnen we stellen dat dit enerzijds de veiligheid in gevaar brengt en
anderzijds gezocht moet worden naar uitvoeringsalternatieven.
Uitvoeringsalternatieven die rekening houden met het te produceren vermogen t.t.z. de
elektriciteitsvraag en het ontbreken van opslagcapaciteit zijn conventionele gasgestookte
installaties en steenkoolinstallaties. Beide types van elektriciteitsproductie zijn reeds
vertegenwoordigd in de elektriciteitsproductie. Voor wat betreft steenkool kunnen we
stellen dat deze wijze van elektriciteitsproductie aanzienlijke luchtemissies met zich
meebrengt. Een ander uitvoeringsalternatief ten slotte is het verder optimaliseren van de
nucleaire technologie.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Een locatiealternatief is gezien de effecten en de geformuleerde milderende maatregelen in
deze niet aan de orde.
90108
7.
RELEVANTE GEGEVENS UIT VOORSTUDIES
& RAPPORTAGES
7.1.
RELEVANTE BODEMONDERZOEKEN
Binnen de terreingrenzen van de inrichting zijn VLAREBO-activiteiten aanwezig en
moeten dus bodemonderzoeken worden uitgevoerd. Onderstaande tabel geeft een overzicht
van de onderzochte percelen. Een plan met aanduiding van deze percelen is opgenomen in
Bijlage I-6.
Tabel 7-1: Gegevens kadasterpercelen en inrichtingen op KCD
Perceelnummer
Situering KCD
562 Z
471 N2
471 P2
471 F2
471 H2
471 G2
471 R2
471 Z2
D1/2, MOB, GAR, WPG
D3+deel koelvijvers
D4
WAB
Werf
Deel koelvijvers
Werf oostzijde
Werf perceel Schelde
VLAREBOinrichtingen
Categorie
Laatste
OBO
Ja
Ja
Ja
Ja
Neen
Ja
Neen
Neen
B
B
B
B
A
-
01/05/05
01/05/05
01/05/05
01/05/00
01/05/00
01/05/00
01/05/00
-
De grondwaterkwetsbaarheid voor alle onderzochte percelen wordt omschreven als zeer
kwetsbaar (code Ca1). De percelen van KCD zijn niet gelegen in een waterwinningsgebied
of een beschermingszone. In de nabijheid van de percelen zijn geen relevante
grondwaterwinningen bekend.

Algemeen verhoogde concentraties van het arseen in het grondwater als gevolg van
de ophoging met baggerspecie van de Schelde.

Geen overschrijding van de bodemsaneringsnormen voor de algemene
verontreinigingsparameters in de opgespoten zanden (vaste deel van de bodem).

Op de werf werd ter hoogte van de vroegere locatie van de firma Sarens
verontreiniging van de grond met minerale olie waargenomen (perceel 471H2).

Ten westen van het gebouw GSG wordt de bodemsaneringsnorm voor de parameter
minerale olie in de grond beperkt overschreden. Op deze locatie bevonden zich
tijdelijk de ondergrondse tanks die werden uitgegraven ter hoogte van Doel I
(perceel 471G2).
Deze resultaten werden gebundeld en door OVAM gelijkgesteld aan een eerste oriënterend
bodemonderzoek.
De bevindingen van de voornaamste daaropvolgende onderzoeken worden hieronder kort
besproken per onderzoek.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Voor de invoering van het bodemsaneringsdecreet werden reeds verschillende
bodemonderzoeken uitgevoerd bij KCD. De resultaten van deze vroegere onderzoeken
kunnen als volgt samengevat worden:
91108
7.1.1.
Oriënterend bodemonderzoek KCD, mei 2000
Dit bodemonderzoek is, na het gelijkgestelde bodemonderzoek van 1997, het tweede
oriënterend bodemonderzoek van de terreinen van KCD. Het bodemonderzoek werd
uitgevoerd in het kader van een overdracht, evenwel onder de bepalingen van het artikel 48
van het bodemsaneringsdecreet.
Uit dit oriënterende bodemonderzoek blijkt dat voor de percelen (562Z, 471N2, 471G2,
471F2, 471P2, 471H2 – De percelen 471Z2 en 471R2 waren niet onderzoeksplichtig en
warden niet in het onderzoek opgenomen) voor meerdere parameters de concentratie hoger
ligt dan 80% van de bodemsaneringsnorm voor die parameters binnen het geldende
bestemmingstype (II).
Bijgevolg werden deze terreinen opgenomen in het register van verontreinigde gronden.
Ter hoogte van de ondergrondse afvalolietanks aan de garage werd eveneens een
historische verontreiniging vastgesteld met minerale olie, aromaten en gechloreerde
koolwaterstoffen. Daar er ernstige aanwijzingen waren dat deze verontreinigingen, alsook
de over het terrein verspreide verontreiniging met arseen, die als historisch beschouwd
worden – een ernstige bedreiging vormden, werd een beschrijvend onderzoek (BBO)
geadviseerd.
Voor de verontreiniging van GSG (perceel 471G2) met minerale olie werd na onderzoek
over oorzaak en risico besloten dat een BBO niet noodzakelijk was.
7.1.2.
Beschrijvend bodemonderzoek KCD, mei 2001
Uit dit BBO is gebleken dat de verontreiniging met minerale oliën, aromaten en
gechloreerde koolwaterstoffen ter hoogte van de garage en de verontreiniging met arseen
over het volledige terrein geen ernstige bedreiging vormden. Er moest dus geen
bodemsaneringsproject worden opgesteld.
Er werd wel aanbevolen om in de periodieke oriënterende bodemonderzoeken de
verontreinigingstoestand ter hoogte van de garage op te volgen.
Oriënterend bodemonderzoek posten 380kV en 150kV, september 2002
Dit bodemonderzoek werd uitgevoerd in het kader van de overdracht van
hoogspanningsposten naar ELIA. Met de OVAM werd afgesproken dat de onderzoeken
rondom deze hoogspanningsposten zich zouden beperken tot de betrokken percelen.
Bij geen van de bodemstalen werd een overschrijding van de achtergrondwaarden
vastgesteld. Bij drie van de grondwaterstalen werd een overschrijding van de
bodemsaneringsnorm vastgesteld voor de parameter arseen.
Deze verontreiniging werd reeds vastgesteld tijdens het oriënterend bodemonderzoek op
heel de kerncentrale.
Een BBO werd bijgevolg niet noodzakelijk geacht.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
7.1.3.
92108
7.1.4.
Orienterend bodemonderzoek KCD, mei 2005
In het oriënterend bodemonderzoek werden volgende vaststellingen gedaan:
Perceel 562Z:

overschrijding in de bodemstalen van lood ter hoogte van het MOB

overschrijding in de bodemstalen van EOX ter hoogte van het WPG (historische
verontreiniging)

overschrijding in het grondwater van geleidbaarheid en arseen op verschillende
locaties (historische verontreiniging)

overschrijding in het grondwater van minerale olie en 1,1,1- trichloorethaan op
verschillende locaties (historische verontreiniging)
Perceel 471 N2:

overschrijding in het grondwater van geleidbaarheid en arseen op verschillende
locaties (historische verontreiniging)
Perceel 471 P2:

overschrijding in de bodemstalen van de parameters zink en koper ter hoogte van
het SPG

overschrijding in het grondwater van geleidbaarheid en arseen ter hoogte van het
WVC (historische verontreiniging)
Elk van de percelen werd opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Er werd
tevens een beschrijvend bodemonderzoek gevraagd voor de verontreiniging ter hoogte van
het SPG.
7.1.5.
Indicatief bodemonderzoek GMH Doel 3, Oktober 2007
7.1.6.
Beschrijvend bodemonderzoek perceel 471 P2 SPG, november 2007
In het onderzoek van mei 2005 werd een beschrijvend bodemonderzoek gevorderd. Het
beschrijvend onderzoek toonde aan dat er geen ernstige bedreiging aanwezig is en kwam
tot de conclusie dat er geen bodemsaneringsproject noodzakelijk was noch werden
voorzorgsmaatregelen opgelegd. Het perceel blijft wel opgenomen in het register van
verontreinigde gronden.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Ter hoogte van het lozingspunt H4 werd gasolie gedetecteerd in de H4 bufferput. De
oorzaak van deze verontreiniging kon achterhaald worden en situeerde zich in de
verbindingsgoot vooraan het gebouw van de dieselgroepen. Bodemonderzoek heeft
aangetoond dat er geen gasolie in de bodem terechtgekomen is.
93108
7.1.7.
Indicatief, oriënterend en beschrijvend bodemonderzoek werfzone perceel 471 H2,
november 2009
In oktober 2007 werd in een indicatief bodemonderzoek ter hoogte van het
brandweeroefenterrein in de grond en het grondwater een overschrijding vastgesteld van
minerale olie. Ter hoogte van de stortzone werd een sterk verhoogde pH, geleidbaarheid en
zware metalen gemeten in de grond en in het grondwater. In de andere zones is er een
verhoogde concentratie aan zware metalen en acenaftyleen in de grond en arseen en nikkel
in het grondwater vastgesteld. De verontreinigingen dienden verder onderzocht te worden.
Tengevolge hiervan werd overgegaan tot een gecombineerd oriënterend en beschrijvend
bodemonderzoek. In dit onderzoek werden de verontreinigingen in kaart gebracht en door
de overheid beoordeeld als ongevaarlijk voor mens en milieu. Er diende geen sanering te
gebeuren.
7.2.
RELEVANTE STUDIES MET BETREKKING TOT WATER
Door het grote waterverbruik van KCD werden in het verleden al enkele studies opgesteld
met betrekking tot de impact hiervan op de omgeving.
Zo werd onder meer een studie uitgevoerd die de impact van de waterverdamping uit de
koeltorens op de omgeving nagaat.
Daarnaast werden door de KULeuven twee studies opgesteld rond het effect op biota in de
Schelde als gevolg van de captatie van koelwater. Een daarvan focust daarbij op het
visverdrijvingssysteem op basis van onderwaterluidsprekers dat door Electrabel werd
geïnstalleerd.
De studies zullen verder tijdens de bespreking van de disciplines uitgebreider aan bod
komen.
RELEVANTE GELUIDSTUDIES
Er zijn tot op heden nog geen geluidsstudies uitgevoerd met betrekking tot de exploitatie
van de kerncentrale van Doel. Vrij recent worden er wel indicatieve geluidsmetingen
uitgevoerd op 9 punten ter hoogte van de terreingrenzen van KCD. Het betreft hier
metingen met een meetduur van enkele minuten waarbij het geluidsdrukniveau wordt
afgelezen door personen van KCD zelf op een niet-integrerende geluidsniveaumeter. Het is
de bedoeling deze metingen 4 maal per jaar uit te voeren.
7.4.
RELEVANTE MILIEUJAARVERSLAGEN
Jaarlijks stelt KCD een milieujaarverslag op. Het meest recente, beschikbare jaarverslag
dateert van 2009 (emissies 2008).
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
7.3.
94108
7.5.
VEILIGHEIDSRAPPORTEN IN HET KADER VAN DE SEVESO-WETGEVING
De kerncentrale in Doel is een laagdrempelige Seveso-inrichting, zoals bedoeld in het
Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat, het Vlaams Gewest en het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest, betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen
waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn.
In dit kader werd een kennisgeving opgesteld, die dateert van 2007.
KCD overschrijdt de lage drempel door de aanwezigheid van dieselbrandstof.
7.6.
RELEVANTE STUDIES MET BETREKKING TOT RADIOLOGISCHE IMPACT
Voor wat betreft de radiologische impact door de site kan men volgende rapporten
beschouwen als voorstudies:

‘Nucleaire vestigingsplaats Doel: algemene gegevens in het kader van art. 37 van
het EURATOM-verdrag’

Reeds uitgevoerde MER:


MER ihk van stoomgeneratorvervanging Doel 2

MER ihk van stoomgeneratorvervanging Doel 1

MER ihk van de cyclusverlenging naar 18 maand voor Doel 4
De nucleaire veiligheidsrapporten van de verschillende eenheden/gebouwen t.t.z.:

Doel 1/2

Doel 3

Doel 4

Water- en Afvalbehandelingsgebouw

Splijtstofcontainergebouw

Onderzoeksrapporten (SCK) i.v.m. radiologische impact op de fauna en flora ten
gevolge van de vloeibare lozingen bij KCD.

Radiologisch toezicht in België – Syntheseverslag (FANC), inclusief
syntheseverslag m.b.t. de eetwaren uit de voedselketen bestemd voor menselijke
consumptie
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De informatie uit de veiligheidsrapporten is het resultaat van een ganse reeks
studienota’s waarvan de referenties in de veiligheidsrapporten zijn weergegeven.
95108
8.
BEKNOPTE BESCHRIJVING VAN DE
REFERENTIESITUATIE
De huidige installaties van KCD bevinden zich op verschillende percelen (overzichtsplan
in Bijlage I-6), met een totale oppervlakte van ongeveer 80 ha.
De kerncentrale produceert elektriciteit. Hiervoor zijn op het terrein vier productieeenheden gelegen. Het totaal opgesteld vermogen bedraagt eind 2009 2919 MWe als
gevolg van het vervangen van onderdelen van Doel 1 en Doel 4, met een
rendementsverbetering en verhoging van het vermogen tot gevolg. Hiervoor bedroeg het
totaal opgesteld vermogen 2839 MWe.
Daarnaast vindt men op het terrein een water- en afvalbehandelingsgebouw (WAB), de
installaties voor droge opslag van gebruikte nucleaire brandstof (SCG) en een gebouw
voor opslag van de oude stoomgeneratoren (GSG). Tot slot zijn er op het terrein ook twee
omvangrijke koeltorens aanwezig.
Het is deze toestand die als de referentiesituatie van dit MER wordt beschouwd. Het
betreft de toestand van het studiegebied naar dewelke zal gerefereerd worden in het kader
van effectvoorspelling. Aangezien er geen wijzigingen voorzien zijn, zal enkel deze
referentietoestand worden bestudeerd.
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Bij de beschrijving van de referentiesituatie zullen alle milieucompartimenten beschouwd
worden. Concreet houdt dit in dat de lucht-, bodem- en grondwaterkwaliteit, het
geluidsniveau
worden
beschreven.
Ook
worden
de
fauna
&
flora,
oppervlaktewaterkwaliteit en monumenten en landschappen beknopt besproken. Hierin
zullen kort de aanwezige natuurgebieden, monumenten en landschappen aangehaald
worden. Ten slotte worden de radiologische aspecten van de referentietoestand bepaald.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
96108
9.
TOETSING AAN BBT-BEPALINGEN
KCD is geen IPPC-inrichting. Dit impliceert dat de zogenaamde BREF’s of BBTreferentiedocumenten niet van toepassing zijn.
Anderzijds inventariseert het BBT-kenniscentrum informatie in verband met
milieuvriendelijke technieken, evalueert per bedrijfstak de Best Beschikbare Technieken
(BBT) en formuleert BBT-aanbevelingen naar de Vlaamse overheid en bedrijven.
De BBT-studies die van toepassing zijn op de activiteiten van KCD zijn:

stookinstallaties en stationaire motoren;
9.1.

stoom (energiebesparing in stoomnetwerken);

legionellabeheersing.
BBT-STUDIE: STOOKINSTALLATIES EN STATIONAIRE MOTOREN21
Op de site van KCD zijn een verwarmingsinstallatie van 204 kWth, 2 hulpstoomketels met
elk een vermogen van 43,126 MWth en verschillende dieselgroepen met vermogens tussen
2,4 en 12,6 MWth aanwezig. De hulpstoomketels werkten in 2008 amper 9 à 10
bedrijfsuren, de dieselgroepen werkten elk minder dan 90 bedrijfsuren.
De BBT’s voor bestaande installaties worden opgedeeld al naar gelang de installatie
waarvoor ze geschikt zijn. Daarenboven zijn ze voornamelijk gericht op de reductie van de
emissie van NOx en SO2.
Voor de bestaande stookinstallaties, zoals de hulpstoomketels en de
verwarmingsinstallatie, kunnen 3 BBT’s worden geselecteerd die mogelijk toepasbaar zijn
op de installaties van KCD.
Een tweede maatregel die de reductie van SO2 als doel heeft, is het toepassen van
zogenaamde secundaire maatregelen, zoals de installatie van een natte wasser. In het BBTdocument wordt echter gesteld dat een dergelijke maatregel maar zin heeft voor installaties
met meer dan 2000 draaiuren per jaar. De installaties in KCD zitten daar ruim onder, zodat
ook deze maatregel niet wordt weerhouden.
Een laatste maatregel, eveneens met het oog op het reduceren van de SO2-emissie, is het
gebruik van zwavelarme brandstof (vb 0,5 % S, indien voldoende op de markt
voorhanden). Het gebruik van dergelijke brandstof is universeel toepasbaar en is
economisch wel rendabel.
De stoomketels van KCD worden, conform de BBT, reeds gevoed met gasolie met een
zwavelgehalte kleiner dan 0,1% S.
21
Goovaerts et al. Best Beschikbare Technieken (BBT) voor stookinstallaties en stationaire motoren. 2002/IMS/R/059
VITO.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Een eerste maatregel, ter reductie van NOx-emissies is het toepassen van “selectieve nietkatalytische reductie” of SNCR. Deze techniek is echter niet haalbaar. Enerzijds heeft de
verwarmingsinstallatie een te laag thermisch vermogen om deze techniek toe te passen en
anderzijds kennen de installaties een zeer laag aantal bedrijfsuren per jaar, waardoor het
toepassen van SNCR economisch niet haalbaar is.
97108
Voor dieselmotoren met een vermogen van meer dan 3 MWth en meer dan 360
bedrijfsuren per jaar kan als BBT het gebruik van SCR (selectieve katalytische reductie)
technologie worden geselecteerd. De dieselmotoren van KCD hebben individueel echter
minder dan 90 bedrijfsuren per jaar, waardoor deze maatregel niet weerhouden wordt.
Voor de reductie van SO2 werd het gebruik van zwavelarme brandstof als BBT
beoordeeld. Ook de dieselmotoren worden echter al gevoed met gasolie met een
zwavelgehalte kleiner dan 0,1% S.
9.2.
BBT-STUDIE: STOOM (ENERGIEBESPARING IN STOOMNETWERKEN)
In de (BBT-)studie ‘Energiebesparing in stoomnetwerken’22 worden 13 verschillende
mogelijke energiebesparende technieken voorgesteld. In wat volgt worden de in dit
document beschreven best beschikbare technieken aangehaald, getoetst voor wat betreft
hun relevantie voor KCD en waar nodig wordt een toelichting gegeven.
Technische fiche 1: Economiser voor de voorverwarming van het voedingswater
Een economiser is een extra warmtewisselaar die voor voorverwarming van het
voedingswater van de stoomketel zorgt. Beide hulpstoomketels zijn voorzien van zo’n
economiser.
Technische fiche 2: Luchtvoorverwarmer
In een luchtvoorverwarmer wordt de lucht die naar de stoomketel wordt geleid opgewarmd
met behulp van de rookgassen. Beide hulpstoomketels zijn niet voorzien van
luchtvoorverwarmers. Dat is niet gebruikelijk voor dergelijke kleine stoomketels.
Technische fiche 3: Regelmatige verwijdering van aanslag op de waterzijdige kant
van de productieketels
Technische fiche 4: Minimaliseren van spui van 7-8% tot waardes van 3% en minder
Gezien de hulpstoomketels werken op gedemineraliseerd water is de spui zeer beperkt.
Bovendien betreft het lagedrukketels waardoor de zoutinhoud aanzienlijk mag zijn.
Overwegende dat de draaiuren van de ketels beperkt zijn, is de spui van deze installaties te
verwaarlozen.
22
Remans et al. Energiebesparing in stoomnetwerken. Januari 2008. 2008/IMS/R (Vito)
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Beide hulpstoomketels functioneren op basis van gedemineraliseerd water waardoor
aanslag zeer beperkt is. Bovendien is de werkingstijd van beide hulpstoomketels beperkt
tot enkele uren per jaar.
98108
Technische fiche 5: Warmterecuperatie uit de spuiverliezen
De energie die verloren gaat bij de spui van de condenspotten op de stoomleidingen, wordt
niet gerecupereerd.
De spui van de stoomgeneratoren wordt gekoeld en de warmte wordt afgevoerd via de
koelkringen. Er is geen warmterecuperatie van deze energie. Dit is een studiepunt bij het
energieplan dat momenteel door Laborelec wordt opgesteld.
Technische fiche 6: Verliezen door intermitterend gebruik van de ketel
minimaliseren
Dit is niet van toepassing. De hulpstoomketels draaien alleen om te testen en indien de
diverse eenheden uitgeschakeld zijn of problemen vertonen.
Technische fiche 7: Hoge druk stoomketels en tegendrukturbines voor productie van
elektriciteit of voor roterende installaties
De thermische kring is reeds geoptimaliseerd. Het werken op een hogere druk is niet
mogelijk daar alles afhankelijk is van de primaire druk en de temperatuur. De stoomketels
dienen daarenboven om hulpstoom te leveren op 16 bar en zijn niet bedoeld voor
elektriciteitsproductie.
Technische fiche 8: Een controle- en reparatieprogramma voor condenspotten
Een dergelijk programma is momenteel in gebruik bij KCD.
Technische fiche 9: Isolatie van stoomleidingen en condensaat-retourleidingen
Technische fiche 10: Verwijderbare isolerende schalen op kranen en kleppen
Verwijderbare isolerende schalen op kranen en kleppen zijn aangebracht.
Technische fiche 11: Opvang van condensaat en hergebruik in het ketelhuis
Condensaten worden gerecupereerd als water. De warmte wordt via de koelkringen
afgevoerd. De recuperatie van deze warmte is eveneens een studiepunt bij de opstelling
van het energieplan.
Technische fiche 12: Hergebruik van naverdampingsstoom of flash stoom
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Alle stoomleidingen zijn reeds geïsoleerd om verliezen tegen te gaan. De condensaatretourleidingen zijn nog niet geïsoleerd. De isolatie hiervan kan worden onderzocht als
mogelijk te ondernemen actie in het kader van het op te stellen energieplan.
Dit wordt toegepast op de spui van de stoomgeneratoren.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
99108
Technische fiche 13: Gebruik van flash stoom op de site zelf of condensaatrecuperatie op onderdruk
De flash stoom afkomstig van de blow down is afhankelijk van de spui stoomgeneratoren
terwijl het verbruik afhankelijk is van de installatie en de weersomstandigheden. Beide zijn
moeilijk met elkaar in rekening te brengen.
9.3.
BBT-STUDIE: LEGIONELLABEHEERSING
Deze studie richt zich op nieuwe sanitaire installaties en bevat BBT-conclusies die leiden
tot aanbevelingen voor de beheersing van het Legionellarisico bij de bouw en exploitatie
van nieuwe sanitaire installaties.23
De bouw van dergelijke nieuwe installaties is echter niet voorzien. Niettegenstaande
hanteert KCD een beheersplan voor pathogene organismen, waaronder legionella, omwille
van het risico dat uitgaat van volgende installaties: de koeltorens, de koelwatercircuits en
randinstallaties; hogedrukreinigers (onderhoud); sanitair met douches, nooddouches,
oogdouches; airconditioning systemen...
23
Kreps et al. Best Beschikbare Technieken (BBT) voor Legionella-beheersing in nieuwe sanitaire systemen.
2007/IMS/R/090 VITO.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
De beheersing van Legionella op KCD wordt verder besproken in de discipline Mensgezondheid.
100108
10. INGREEP– EN EFFECTANALYSE
Tabel 10-1 verduidelijkt voor elke fase van de uitvoering van het project of een potentieel
effect op bodem, grondwater, lucht, geluid, mens-gezondheid en fauna & flora al dan niet
aanwezig is. Indien een potentieel effect aanwezig is, wordt er nog een onderscheid
gemaakt tussen verwaarloosbaar (V) en significant (P).
Tabel 10-1: Ingreep-effect-relatiematrix voor zowel de niet-radiologische als de radiologische aspecten
Constructie
Water
Productie
Opslag
Calamiteit
Transport
P
P
V
V
P
NVT
Lozing afvalwater
Captatie en lozing koelwater
Geluid & Trillingen
V
P
NVT
Geluidsemissies
Fauna & Flora
NVT
Lucht
NVT
Geleide emissies
V
Niet-geleide emissies
V
V
V
Transportemissies
NVT
Bodemkwaliteit
Mens-gezondheid
V
P
NVT
Hinder
V
Toxiciteit
V
Mobiliteit
V
V
V
V
V
Veiligheid
V
Psychosomatische effecten
V
Landschap, Bouwkundig erfgoed
en Archeologie
NVT
V
Radiologische impact
NVT
P
P24
P
De letter ‘P’ wordt gebruikt wanneer een potentieel effect aanwezig is. De letter ‘V’ staat
voor het feit dat een potentieel effect aanwezig is maar dat dit effect naar verwachting
verwaarloosbaar is. Staat er niets, dan is er geen potentieel effect aanwezig.
24
Betreft de radiologische impact door het SCG
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Bodem
V
101108
Wanneer in bovenstaande tabel de letter ‘V’ wordt vermeld, impliceert dit niet dat dit
potentieel effect niet nader onderzocht zal worden in het uiteindelijke milieueffectrapport.
De vermelding van de letter ‘V’ of ‘P’ is louter richtinggevend. Afhankelijk van de
inzichten verworven in de loop van het onderzoek, worden deze gewijzigd of bevestigd. In
Deel II wordt voor elke sleuteldiscipline een gedetailleerde ingreep-effect-relatiematrix
opgesteld.
De nevendisciplines Lucht, Bodem, Mens-gezondheid en Landschap, Bouwkundig erfgoed
en Archeologie worden niet weerhouden als relevante sleuteldisciplines. Er wordt niet
verwacht dat het voortzetten van de activiteiten een relevante invloed zal hebben op een
van deze domeinen. Ze worden uitgebreid besproken door de coördinator.
De disciplines Warmte, Licht en Straling en Mens–ruimtelijke aspecten worden niet
behandeld.
Met betrekking tot afval zal in het MER een korte bespreking gegeven worden van de
aspecten hiervan.
De nucleaire basisinstallaties wijzigen niet waardoor er geen impact zal zijn op de
referentietoestand voor wat betreft de radiologische effecten. De radiologische aspecten
van de referentietoestand zullen worden behandeld en dit zowel voor de routinesituatie als
voor ongevallen.
Traditioneel worden enkel de radiologische gevolgen behandeld voor de mens. De
compartimenten lucht, bodem en water worden enkel behandeld als transfermedium van
de radio-isotopen voor het bepalen van de blootstelling.
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
In 2009 werd op echter initiatief van Electrabel een onderzoeksproject opgestart,
uitgevoerd door het SCK, met de bedoeling een kwalitatieve evaluatie uit te voeren naar de
mogelijke impact op flora en fauna ten gevolge van de routinelozingen van vloeibare
effluenten door KCD. In 2010 zal een gelijkaardig project worden uitgevoerd voor
atmosferische routinelozingen. Gezien het gaat om onderzoeksprojecten zijn er nog heel
wat onzekerheden in de evaluatie en de bijhorende onderbouwing.
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
102108
BIJLAGE I-1: AANDUIDING OP KAART VAN KCD IN
ZIJN OMGEVING
Kaart 1-a : Topografische kaart op schaal 1:50.000
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Kaart 1-b : Topografische kaart op schaal 1:25.000
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
103108
BIJLAGE I-2: GEWESTPLAN VAN DE OMGEVING
(INCLUSIEF LEGENDE)
Kaart 2-a : Gewestplan van september 2000
Kaart 2-b : Aanduiding van de verschillende RUP’s in de omgeving van KCD
Kaart 2-c : Gewestplan inclusief wijzigingen zoals bepaald in de RUP’s
Legende bij het gewestplan
Woongebieden
Woonuitbreidingsgebieden
Woongebieden met een landelijk karakter
Woongebieden met culturele, historische en/of esthetische waarde
Industriegebieden
Gebieden voor ambachtelijke bedrijven en de gebieden voor kleine en middelgrote
ondernemingen
Landelijke gebieden
Agrarische gebieden
Bosgebieden
groengebieden
Landschappelijke waardevolle gebieden
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
Gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen
Bestaande autosnelwegen
Bestaande snelverkeerswegen
Bestaande hoofdverkeerswegen
Bestaande spoorlijnen
Waterwegen
Gemeente
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
104108
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
BIJLAGE I-3: OVERZICHT VAN DE
VERGUNNINGEN
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
105108
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
BIJLAGE I-4: OVERZICHTSPLAN VAN KCD MET
AANDUIDING VAN DE VERSCHILLENDE
EENHEDEN
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
106108
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
BIJLAGE I-5: OVERZICHT VAN DE
GEPRODUCEERDE AFVALSTROMEN
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
107108
Dit document is eigendom van Suez-Tractebel n.v.; het is verboden het
te kopiëren of aan derden af te staan zonder voorafgaande toestemming
BIJLAGE I-6: AANDUIDING VAN DE KADASTRALE
PERCELEN VAN KCD
KCD-MER/4NT/154702/000/01 01/07/10
Deel I
108108