Document

SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPING
Weten wat je gelooft
Welkom
2009 – 2011
School voor geloofsverdieping – 2de jaar – 2008-2009
I. GOD VERLANGT EEN VOLK.
OVER DE KERK
III. GOD VERLANGT GEVIERD TE
WORDEN. OVER LITURGIE
1. Kerk in deze wereld: problematisch
2. Waarom moet er Kerk zijn?
3. Kerk in deze wereld: oriëntaties
4. En de andere religies
5. Wie draagt de kerk?
09. Als mensen vieren
10. Het eigene van christelijke liturgie
11. Sacramenten
12. Eucharistie op zondag
II. GOD VERLANGT GEHOORD TE
WORDEN. OVER
VERKONDIGING
IV. GOD VERLANGT GEDAAN TE
WORDEN. OVER
GELOOFSBELEVING
6. Onder het Woord staan
7. Spreken van God
8. Voor een kerk die aanspreekt
13.Zie hoe ze elkaar liefhebben
14.Als de kerk niet dient
15.Economie en ecologie
16.Ethische keuzes
17.Relaties en seksualiteit
18.Spiritualiteit en engagement
Slotbijeenkomst
Dames
Heren
Samen
School voor geloofsverdieping – 2de jaar – 2008-2009
I. GOD VERLANGT EEN VOLK.
OVER DE KERK
III. GOD VERLANGT GEVIERD TE
WORDEN. OVER LITURGIE
1. Kerk in deze wereld: problematisch
2. Waarom moet er Kerk zijn?
3. Kerk in deze wereld: oriëntaties
4. En de andere religies
5. Wie draagt de kerk?
09. Als mensen vieren
10. Het eigene van christelijke liturgie
11. Sacramenten
12. Eucharistie op zondag
II. GOD VERLANGT GEHOORD TE
WORDEN. OVER
VERKONDIGING
IV. GOD VERLANGT GEDAAN TE
WORDEN. OVER
GELOOFSBELEVING
6. Onder het Woord staan
7. Spreken van God
8. Voor een kerk die aanspreekt
13.Zie hoe ze elkaar liefhebben
14.Als de kerk niet dient
15.Economie en ecologie
16.Ethische keuzes
17.Relaties en seksualiteit
18.Spiritualiteit en engagement
Slotbijeenkomst
SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPING
Weten wat je gelooft
2e jaar, 4de bijeenkomst
En de andere religies…?
Jaak Pauwels
1.
Oorspronkelijke religiositeit
• De vragende mens
Van waar? Wat is de zin? Waarheen?
• Leven en wereld gaat ons te boven
• Gefascineerd door de oerkrachten
• Oorsprongsmythen
vergoddelijken oerkrachten
• Veelgodendom (polytheïsme)
1.
Oorspronkelijke religiositeit
De goden
Ze zijn elders
Ze overstijgen ons
Ze interesseren zich niet aan ons
De goden
Verpersoonlijking van
oerkrachten
Offers en riten
Onze wereld
Met idolen en afgoden
De goden te vriend houden
met offers
Ons doen en laten
moeten we zelf bepalen
zonlicht
bliksem
gezanten van de
goden
Regen en water
macht
Wind en storm
Vruchtbaarheid van land,
gewassen, dieren
Seksualiteit
Mensen
2.
Op zoek naar de Ene:
Monotheïstische godsdiensten
2.1
Nieuw en anders
De Ene, de Enige, de gans Andere
Wij kunnen God
onmogelijk bereiken
Maar God laat zich kennen
Hij openbaart zich aan ons
De wereld, mensen en dingen
niet God, maar alles is van God
2.
Op zoek naar de Ene:
Monotheïstische godsdiensten
2.1
2.2
Nieuw en anders
De kinderen van Abraham
2.2
De kinderen van Abraham
Jodendom
Christendom
Islam
Dé vraag:
Hoe laat God zich kennen (openbaart Hij zich)
in deze drie verschillende monotheïstische
godsdiensten?
2.2
De kinderen van Abraham
Hoe laat God zich kennen volgens het jodendom?
God komt zijn volk nabij maar via een tussenruimte
in zijn volk dat zijn Thora (de Wet) ontvangt
Zijn woord kan als wegwijzer ‘geleefd’ worden
in zijn volk dat Beloofd Land bewoont
waar zijn verbond en de Thora beleefd kan worden
in zijn volk dat de Verbondsark bergt
- in de tent van de inwoning (sjekina) – zijn voetbankje
- in de ‘lege ruimte’ van het Heilige der Heiligen
- aan de klaagmuur (Westelijke muur)
2.2
De kinderen van Abraham
Jodendom
Zijn volk nabij
God komt in de
mensengeschiedenis
via een tussenruimte
HOOP
Op het volle komen van God
KLACHT
Om uitblijven van de Messias
Christendom
Islam
2.2
De kinderen van Abraham
Hoe laat God zich kennen volgens het christendom?
Gods Woord wordt mens in Christus de Middelaar
Menswording - Incarnatie: in het vlees komen
Jezus is de Messias
In Hem is de Thora vervuld
In Hem is Beloofd Land – Rijk Gods definitief begonnen
Hijzelf is de levende, uiteindelijke tempel (inwoning Gods)
Op het kruis wordt die menswording voltooid (alle goddelijkheid afgelegd)
dan scheurt het voorhangsel van het Heilige der Heiligen
Hij is de Middelaar
realiseert ware ontmoeting en liefdesvereniging
Christus is de Vader niet, Hij is het beeld van de Vader
2.2
De kinderen van Abraham
Jodendom
Christendom
Zijn volk nabij
God komt in de
mensengeschiedenis
via een tussenruimte
Menswording
liefdesvereniging in
Christus de Middelaar
HOOP
LIEFDE
Op het volle komen van God Ontmoeting met de Ander
KLACHT
JUBEL en DANK
Om uitblijven van de Messias Om het aanwezig komen
Islam
2.2
De kinderen van Abraham
Hoe laat God zich kennen volgens de Islam?
God dicteert zijn woord in de Koran waaraan men zich overgeeft
(isjlam)
Pure transcendentie
correctie op het monotheïsme
geen contact mogelijk
Geen menswording maar boekwording
letterlijk gedicteerd
heilig boek dat foutloos moet bewaard worden
absoluut gezag
Geen incarnatie maar recitatie (Koran = recitatie)
daardoor komt God als ‘voorschrift’ aan het woord in zijn gemeenschap
wetcodices of ‘sjaria’ (uitgesleten pad van kamelen dat naar oasen leidt)
2.2
De kinderen van Abraham
Jodendom
Christendom
Islam
Zijn volk nabij
God komt in de
mensengeschiedenis
via een tussenruimte
Menswording
Gods Woord wordt
mens in
Christus de Middelaar
Pure transcendentie
God dicteert zijn woord
in de Koran die
gereciteerd moet worden
HOOP
LIEFDE
GELOOF
Op het volle komen van God Ontmoeting met de Ander
Overgave aan de Ander
KLACHT
OVERGAVE
JUBEL en DANK
Om uitblijven van de Messias Om het aanwezig komen
‘sjaloom’ in ‘isjlaam’ aan
Gods wet
3
Het christendom tussen andere godsdiensten
3.1
Dialoog vanuit het verschil
Multi-religieus: als een smeltkroes
één mix waarin elke eigenheid verdwijnt
Inter-religieus: als een slakom
de eigenheid van elke religie is nog te proeven
dialogeren met elkaar vanuit eigen identiteit
Relativisme:
“het komt allemaal op hetzelfde neer”
Fundamentalisme:
“wij alleen bezitten de waarheid”
Dialoog vanuit het verschil:
Gastvrijheid:
“ik respecteer je”
“ik blijf mezelf”
waarborgt vrijheid
veronderstelt identiteit
3
Het christendom tussen andere godsdiensten
3.1
3.2
Dialoog vanuit het verschil
Interreligieuze dialoog
Oecumene: onder christenen
Interreligieuze dialoog: onder verschillende godsdiensten
Exclusivisme:
“buiten de kerk geen heil”
alle niet-katholieke godsdiensten dwalen
3
Het christendom tussen andere godsdiensten
3.1
3.2
Dialoog vanuit het verschil
Interreligieuze dialoog
Exclusivisme:
“buiten de kerk geen heil”
Waar pluralisme: “ieder heeft waarheid”
dus luisteren naar inzichten van de
buren
Inclusivisme:
“we wijzen niets af maar nemen
andere belijdenissen mee op als
‘sporen’ naar de goddelijke
waarheid”
3
Het christendom tussen andere godsdiensten
3.1
3.2
Dialoog vanuit het verschil
Interreligieuze dialoog
Inclusivisme
“De katholieke kerk wijst niets af van wat er aan waars
en heiligs is in deze godsdiensten.
Met oprechte eerbied beschouwt zij die vormen van
handelen en leven, die normen en leerstelsels, die wel in
vele opzichten afwijken van hetgeen zijzelf gelooft en
voorhoudt, maar toch niet zelden een straal
weerkaatsen van de waarheid, die alle mensen verlicht.
Zijzelf echter verkondigt zonder ophouden en moet
steeds blijven verkondigen de Christus, “de weg, de
waarheid en het leven” (Joh 14,6) in wie de mensen de
volheid vinden van het godsdienstig leven en in wie God
alles met zich heeft verzoend.” (vgl. 2 Kor 5,18-19)
(Nostra aetate nr. 2 par. 2)
4
Het christendom: uniek en toch universeel
4.1
Uniciteit van Christus
Gods openbaring
nergens zo in zijn volheid dan in Christus:
omwille van unieke band met zijn Vader
Ook buiten Christus is God te ontmoeten
Maar nergens zo helemaal en definitief
Deze waarheidsclaim klinkt pretentieus
kiezen voor die Ene
is geen onderwaardering van anderen
Niet exclusief maar prototypisch
Niet uitputtend maar normatief
4
Het christendom: uniek en toch universeel
4.1
4.2
Uniciteit van Christus
Universaliteit van het christendom
Gekomen voor ‘alle’ volkeren
Kerk: zijn teken en geschenk
voor de wereld
In volle vrijheid
weerloos
getuigend
SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPING
Weten wat je gelooft
Praktische mededelingen
SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPING
Weten wat je gelooft
Pauze