596 Suikerziekte en het oog

596
Suikerziekte en het oog
Door suikerziekte (diabetes mellitus) ontstaan er heel geleidelijk beschadigingen van de
kleine en grotere bloedvaten in het lichaam. Het netvlies bevat zeer vele kleine bloedvaten,
die moeten zorgen voor een constante aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen.
Bij de meeste patiënten met suikerziekte (zowel type I als type II) is er vroeg of laat schade:
20 jaar na de diagnose van diabetes kan er in 80% van de patiënten aantasting van de
kleine bloedvaten gevonden worden. Afhankelijk van goede of minder goede
diabetescontrole kunnen deze bloedvatveranderingen vroeger of later ontstaan.
Omdat het mogelijk is al geruime tijd aan suikerziekte te lijden zonder dat u daar iets van
merkt, is het verstandig ook de ogen te laten controleren wanneer er suikerziekte is
vastgesteld. Het is verstandig om deze controle elk jaar te herhalen, ook als u geen
oogklachten heeft. Er kunnen afwijkingen optreden in de ogen die (nog) geen klachten geven
maar wel behandeld moeten worden om beschadiging van het netvlies te voorkomen of te
stoppen.
Onderzoek
Bij het onderzoek door de oogarts wordt de pupil met druppels verwijd, zodat het netvlies
goed kan worden bekeken. Als er afwijkingen worden gevonden, kan het noodzakelijk zijn
foto's te maken met contrastvloeistof (fluorescentiehagiografie). Daardoor kan de oogarts de
mate en de ernst van de afwijking beter beoordelen.
Voorbereiding
Om in te schatten of er meer of minder risico is op het ontwikkelen van schade aan het
netvlies, is het interessant voor de oogarts en/of optometrist om te weten hoe het met de
suikerwaarden gaat (dagelijkse waarden en de gemiddelde lange termijnwaarde; het
zogenaamde HbA1c), hoe de suiker geregeld wordt (dieet, tabletten, insuline), hoe het gaat
met de bloeddruk, en of er medicatie voor de diabetes gebruikt wordt, en hoe het gaat met
de cholesterol en of hiervoor medicatie gebruikt wordt.
Indien u deze gegevens beschikbaar heeft tijdens de controle, kan er meestal een meer
persoonlijk aangepast (kortere of langere) tussenpauze tussen de controles ingelast worden.
Diabetische retinopathie
Door de langzame veranderingen in de bloedvaten kunnen kleine bloedvaten in het netvlies
verstopt raken. Het netvlies krijgt op dat ogenblik onder andere te weinig zuurstof, en kleine
bloedingen, zwelling en de vorming van nieuwe bloedvaten ontstaan. Deze nieuwgevormde
bloedvaten kunnen leiden tot belangrijke en herhaalde bloedingen in het glasvocht,
netvliesloslatingen en soms tot zeer hoge oogdruk. Men noemt dit diabetische retinopathie.
Wanneer deze complicaties niet tijdig onderkend en behandeld worden kan dat leiden tot
blindheid of slechtziendheid.
29-6-2012
1-2
596
De belangrijkste preventieve maatregel om diabetische retinopathie te voorkomen is een
adequate controle van de diabetes. Stabiele en lage waarden worden door uw huisarts of
internist, samen met u en de diabetesverpleegkundigen en/of diëtisten geregeld. Ook een
goede controle van bloeddruk, gewicht en cholesterol zijn daarbij belangrijk.
Behandeling
Indien er schade in het netvlies ontstaat, en deze voldoende belangrijk is of bij
opeenvolgende controles erger wordt, kan deze met een laserbehandeling worden
behandeld.
Het doel hiervan is om beschadiging een halt toe te roepen en verslechtering te voorkomen
en daarmee een verdere achteruitgang van het zien te stoppen of te vertragen.
Laserbehandeling
Met laserbehandeling is het mogelijk bijzondere lichtstralen op het netvlies te richten. In
geval van exsudatieve diabetische retinopathie wordt geprobeerd de lekkende bloedvaten
dicht te lassen. Deze behandeling is over het algemeen van korte duur.
Wanneer er echter veel vaatjes verstopt zitten of nieuwe bloedvaatjes zijn gevormd
(proliferatieve diabetische retinopathie) moet vrijwel het gehele netvlies met laserstralen
worden behandeld. Deze behandeling is veel uitgebreider dan de eerstgenoemde en zal
vaak in meerdere keren plaatsvinden.
De voorbereiding op de laserbehandeling bestaat uit oogdruppels om de pupil te verwijden
en druppels om het hoornvlies te verdoven. Indien deze lasertherapie over grote zones van
het netvlies uitgevoerd moet worden om de blindheid te voorkomen, ontstaat er vaak een
gezichtsveld beperking.
Diabetische maculopathie
Bij diabetes, vooral diabetes type II, kan er naast de aantasting van de bloedvaten in het
netvlies ook zwelling (vochtopstapeling) in het centrum van het netvlies, de gele vlek
(macula) ontstaan. Hierdoor ontstaan er een duidelijke daling van het leeszicht. Voor de
behandeling van zwelling van het netvlies wordt er door de oogarts gebruikt van een
combinatie van zeer fijn aangebrachte laser, injecties in en naast het oog, en soms tabletten
of oogdruppels.
Tot slot
In deze folder is in het kort weergegeven wat er aan de hand is wanneer er sprake is van
diabetische retinopathie. Ook wordt aangegeven wat er gedaan kan worden. Verdere vragen
kunt u het best aan uw eigen oogarts stellen.
Bron:
Deze folder is tot stand gekomen onder redactie van de commissie ‘patiëntenvoorlichting’ van het Nederlands
Oogheelkundig Gezelschap, het N.O.G., 2008.
2-2