VITAMINEN IN BLOED - The European Laboratory of Nutrients

VITAMINEN IN BLOED
- testen voor het vaststellen van de vitaminenstatus in het lichaam VITAMINEN IN BLOED
Het Europees Laboratorium voor Nutriënten (ELN)/ Vitamin Diagnostics (VD) biedt een uitgebreid
pakket aan testen voor het vaststellen van de vitaminen gehalten in bloed. Er kan getest worden voor
de onderstaande vitaminen:
Vitamine A
Caroteen (Totaal)
Vitamine B1
Vitamine B2
Vitamine B3
Vitamine B5
Vitamine B6 (P-5-P)
Foliumzuur (B9)
Vitamine B12
Vitamine C
Vitamine D
Di-hydroxy Vit D
Vitamine E
Vitamine K1
Carnitine (totaal)
Acetyl-Carnitine
Vrij Carnitine
Biotine (B7)
Co-enzym Q10
Liponzuur
De vitaminen worden bepaald volgens de beste beschikbare methoden. Voor de B-vitaminen is dit de
'Protozoal Bio-assay'. Bij deze methode wordt de status van het vitamine in de bloedmonsters bepaald
met behulp van micro-organismen (protozoa) die voor hun groei een vergelijkbare behoefte aan het
desbetreffende vitamine hebben als de mens. Uniek aan deze methode is dat deze (alleen) het
biologisch beschikbare (het werkzame) vitamine meet. De Protozoal Bioassay werd ontwikkeld door
Professor Herman Baker, Ph.D. en Oscar Frank, Ph.D., beiden experts op het gebied van de klinische
toepassingen van vitaminen. Voor het meten van de status van de overige vitaminen is de protozoal
bioassay minder geschikt gebleken. Voor deze overige bepalingen wordt gebruik gemaakt van
chemische testen.
WANNEER IS HET ZINVOL VITAMINEN IN BLOED TE LATEN BEPALEN
Vitaminen vervullen belangrijke functies bij talloze processen in het lichaam, zoals bij de vorming van
energie uit koolhydraten (B-vitaminen), de vorming van bindweefsel (vitamine C) en de bescherming
tegen schadelijke zuurstofverbindingen (vitamine C en vitamine E). Een (marginaal) tekort aan één of
meer vitaminen leidt er toe dat de lichaamsfuncties waarvoor zij nodig zijn minder goed gaan
verlopen. Een (marginaal) tekort zal, afhankelijk van de ernst en de duur, direct of na langere tijd tot
klachten leiden.
De bepalingen van vitaminen in bloed kunnen gebruikt worden voor:
•
Het vaststellen van tekorten - en eventueel ook van een teveel - aan vitaminen in geval van
klachten/ziekte.
•
Het vaststellen van tekorten aan vitaminen wanneer er (nog) geen klachten zijn; preventie.
•
Het bepalen van het effect van suppletie met vitaminen.
In de tabel is voor de verschillende vitaminen aangegeven bij welke aandoeningen/omstandigheden
het zinvol kan zijn een bepaling te laten doen.
WELKE TESTEN ZIJN ER?
Het ELN/VD kan voor afzonderlijke vitaminen testen of voor een pakket aan vitaminen. Het ELN/VD
biedt de volgende pakketten aan:
4-Vitaminen panel: A, B1, B6, E
8-Vitaminen panel: A, Caroteen, B3, B6, B9 (foliumzuur), B12, C, E
12-Vitaminen panel: A, Caroteen, B1, B2, B3, B5, B6, B7 (biotine), B9, B12, C, E
16-Vitaminen panel: 12 panel + Carnitine (totaal), D, K1 Co-Q10
19-Vitaminen panel: 16 panel + vrij carnitine, acetylcarnitine, liponzuur
BENODIGD MATERIAAL VOOR DE TESTEN
Alle vitamine-bepalingen worden gedaan in bloed. Het volgende materiaal is nodig:
Bepaling
Pakketten:
- 4-Vitamine panel
- 8-Vitaminen panel
- 12-Vitaminen panel
- 16-Vitaminen panel
- 19-Vitaminen panel
Losse vitaminen
-Vit.A/Caroteen/Vit.B6/
Foliumzuur(B9)/B12/Vit.C/Vit.D/
Dihydroxy Vit.D/vit.E/
Carnitine/coenzym Q10
-Vit.B1/B2/B3/B5/biotine
* P (buis met paarse dop):
* R (buis met rode dop:
Aantal/soort buizen
per bepaling
R*
P*
1
1
2
1
2
1
3
1
3
1
1
1
EDTA buis 9 ml.
Stolbuis (spoorelementen vrij) 8 ml. Indien mogelijk na
afname de buis 10 min. laten staan en vervolgens in de
centrifuge afdraaien (10 min bij 3000 rpm). Het serum
overgieten in een serum-cupje en naar het ELN sturen.
Europees Laboratorium voor Nutriënten (ELN), Bunnik tel: 030-2871492
1
Tabel: vitaminen en aandoeningen/omstandigheden waarbij het zinvol kan zijn een bepaling te laten
doen.
Vitamine
Aandoeningen/omstandigeheden
per vitamine waarbij het zinvol kan
zijn een bepaling te laten doen.1,2
Vitamine A/ bètacaroteen
Alcoholisme, hoge vitamine A-inname, oogziekten/nachtblindheid/droge
ogen, verzwakte afweer, vet malabsorptie, vreemde eetgewoonten,
ziekten van huid/slijmvliezen, ziekten/operaties aan de dunne darm, nierof leverziekten.
Alcoholisme, geneesmiddelen misbruik, neurologische en mentale
aandoeningen o.a. perifere neuropathie, leverziekten, verminderde
hartfunctie, vreemde eetgewoonten.
Alcoholisme, droge lippen, huid-leasies aan de mondhoeken, klachten
van de ogen (vit.B2; o.a. bloeddoorlopen/ brandende ogen, verstoord
zicht), leverziekten, neurologische aandoeningen zoals het 'brandende
voeten syndroom', staar (B2), veranderingen van de tong.
Dementie, dermatitis, diarree, huiduitslag, gezwollen tong.
Vitamine B1
(thiamine)
Vitamine B2
(riboflavine)/
vitamine B5
(pantotheenzuur)
Vitamine B3
(niacine)
Vitamine B6
Foliumzuur (B9)
en vitamine B12
Alcoholisme, anemie, leverziekten, Neurologische klachten, spanningen
voor de menstruatie, vreemde eetgewoonten, zwangerschap.
Alcoholisme, anemie, geneesmiddelen misbruik, leverziekten,
neurologische klachten, vreemde eetgewoonten, ziekten/operaties van de
maag of dunne darm, zwangerschap.
Biotine (B7)
Alcoholisme, huidleasies, stuipen, vreemde eetgewoonten.
Carnitine
(vitamine BT)
Vitamine C
Hartziekten.
Vitamine D
Vitamine E
Vitamine K
Bloedend tandvlees, hart- en vaatziekten, puntbloedingen in de huid,
slechte genezing van wonden, vatbaarheid voor infecties, vreemde
eetgewoonten, weefsel bloedingen/snel blauwe plekken.
Krampen, snel botbreuken.
Cystische fibrose, darmziekten, fragiele rode bloedcellen, hart- en
vaatziekten, leverziekten, neurologische aandoeningen, vet mal-absorptie.
Darmziekten zoals coeliakie, ziekte van Crohn, cystische fibrosis, en
ulceratieve colitis, (vet) malabsorptie, langdurige parenterale voeding,
obstructie van de galweg, osteoporose, pas geborenen.
Een volledige vitamine check up wordt geadviseerd bij:
•
Aandoeningen van het maagdarmkanaal.
•
Afslanken.
•
Afwijkend bloed.
•
Alcoholisme.
•
Hart- en vaatziekten.
•
Kanker.
•
Leverziekten.
•
Moeheid.
•
Neurologische aandoeningen.
•
Ouderen.
•
Personen die geneesmiddelen gebruiken.
•
Tekenen van ondervoeding.
•
Zwangerschap.
REFERENTIES
1. Gayla J. Kirschmann. Nutrition Almanac. Fourth edition McGraw-Hill, New York, USA1996
Melvyn R. Werbach. Nutritional influences on Illness. A sourcebook of clinical research. Third Line
Press. USA, 1993.
Update: juli 2007
2
Europees Laboratorium voor Nutriënten (ELN), Bunnik tel: 030-2871492