Onderzoek naar bodemdaling

Gasveld Harlingen Boven-Krijt
Onderzoek naar bodemdaling
20 november 2014
Wat kunt u vanavond verwachten?

De resultaten van het onderzoek naar bodemdaling
gaswinning

De achtergrond van de resultaten

De toekomst van het gasveld

De compensatie van de gevolgen
Vermilion Oil & Gas Netherlands BV

Vermilion Energy Inc. bestaat sinds 1994 en is
wereldwijde onderneming voor opsporing en winning van
olie en gas, met hoofdkantoor in Calgary (Canada).

In 2014 actief in Canada, Australië, Frankrijk, Nederland,
Ierland, Duitsland en Hongarije.

Sinds 2004 heeft Vermilion Oil & Gas Netherlands BV
operaties in Friesland en Noord-Holland, in 2013
uitgebreid met operaties in Drenthe en Brabant.

In Nederland heeft Vermilion 110 medewerkers.
Wereldwijd circa 700 medewerkers.
Terugblik: Harlingenveld

Vermilion betreedt in 2004 de Nederlandse markt door
overname concessies TOTAL E&P Nederland BV en
daarmee ook de productie van het Harlingenveld.

Op basis van het bestaande winningsplan van TOTAL
(2004) werd een bodemdaling van 10 cm (+/- 20%)
voorspeld.

In 2008 heeft Vermilion de productie gestaakt ‘de
productie is ingesloten’ toen bleek dat de werkelijke
bodemdaling ruim boven de voorspelling uitkwam.
Reservoir 'Harlingen Boven-Krijt'
 Ontstaan: circa 80 tot 66
miljoen jaar geleden
 Ommelanden
kalkformatie
 Circa 1 kilometer diep
 Ontdekt in 1965
 Start productie in 1988
 Dikte gashoudende laag
circa 30 m
 Aantal productieputten: 9
 Omvang: 5 miljard m3,
hiervan is circa 35%
geproduceerd
ca. 2500 m
Prognose totale bodemdaling
Diepste punt van winning
Dalingsverloop in de tijd 2008
ca. 2500 m
Dalingsverloop in de tijd 2014
ca. 2500 m
Dalingsverloop in de tijd 2030
ca. 2500 m
Dalingsverloop in de tijd 2050
ca. 2500 m
Waardoor meer bodemdaling?
Doel van het onderzoek

Oorzaak onderzoeken van het verschil tussen
de voorspelde en gemeten bodemdaling
boven het Harlingen Boven-Krijt gasveld.

Voorspellen van nog te verwachten bodemdaling
bij ongewijzigde omstandigheden.
Bodemdaling door gaswinning

Ontstaat door compactie van het gashoudend reservoir.

Compactie draagt bij aan maaivelddaling aan het
oppervlak.

De mate van compactie is afhankelijk van:
o De diepte van het reservoir
o De dikte van het reservoir
o Drukafname in het reservoir
o De porositeit in het reservoir
o De sterkte van het gesteente in het reservoir
Dikte van het reservoir
Druk in het reservoir
Porositeit van het reservoir
Compactie bij traditionele winning
Compactie Harlingen Boven-Krijt
Compactie Harlingen boven krijt

Compactie leidt tot maaivelddaling.

Maaivelddaling heeft de vorm van een kom.

De diepte en vorm van de kom leiden tot het nemen van
maatregelen voor aanpassing in het
waterkwantiteitsbeheer.

De voorspelde bodemdaling en daarbij behorende diepte
en vorm van de kom geven geen directe aanleiding tot
schade aan gebouwen en structuren.
Hoe ziet de toekomst eruit?

Vermilion heeft geen plannen de gaswinning te
hervatten.

Vermilion zal in de komende jaren onderzoek doen
naar de toekomst van het aardgasreservoir.

Tevens zal Vermilion de daling in het gebied blijven
meten. Daarmee wordt de voorspelde daling steeds
aan de werkelijke daling getoetst.
Compensatie in het gebied

Vermilion is verantwoordelijk voor compensatie van
schade als gevolgen van aardgaswinning.

In het gebiedsplan Franekeradeel – Harlingen zijn
maatregelen geformuleerd voor verbetering van de
waterhuishouding. Vermilion heeft een financiële
compensatie gegeven voor bodemdaling tot maximaal
30 cm, met een marge van 5 cm. Eventuele extra
noodzakelijke compensaties worden verrekend.

Voor eventueel noodzakelijke compensatie buiten het
gebiedsplan zal Vermilion nadere afspraken maken
met betrokken partijen.
Compensatie

Begin 2015 wordt naar verwachting de
Bodemdalingsovereenkomst Fryslân bekrachtigd
door het Wetterskip, Provincie Fryslân en Vermilion.
Op basis van deze overeenkomst is er een
onafhankelijke commissie voor afhandeling van
schades in het winningsgebied van Vermilion in de
provincie Fryslân.