PDF, nieuwe standaarden aan de horizon

Een reis door de PDF geschiedenis
PDF, nieuwe standaarden
aan de horizon
Didier Haazen, Senior Innovatieadviseur VIGC I
Een haast poëtische titel, voor een iets minder tot de verbeelding sprekend
onderwerp, nl. PDF. Waarom een artikel rond PDF zal u denken? Waarom spreken over iets waar we ondertussen al decennia lang mee werken? Wel, omdat er op dit gebied een aantal veranderingen staan te gebeuren en omdat er
een aantal elementen samenkomen die mogelijk een omschakeling in de sector kunnen betekenen.
De essentie van hoe
het begon
Wie kent deze persoon nog? Wie
weet m.a.w. wie John Warnock
is? Nochtans heeft hij, samen
met zijn collega Chuck (Charles) Geschke de basis gelegd van
de fileformaten waar wij vandaag de dag mee werken en de
tools waarmee het grootste deel
van de designs worden gemaakt,
nl. PostScript en applicaties zoals Adobe Photoshop, Adobe Illustrator en Adobe InDesign.
John Warnock
Toen Chuck en John eind jaren
70 bij Xerox PARC werkten
(een onderzoekscentrum gelegen in het huidige Silicon Valley) ontwikkelden ze een idee
dat de wereld van printen heeft
veranderd. Namelijk een ‘beschrijvingstaal’ waarmee documenten vanaf eender welk toestel naar eender welke printer
konden worden gestuurd. Niet
zomaar een ‘beschrijvingstaal’,
maar eentje met haarscherpe
kwaliteit, waarbij lijnen en lettertypes eindeloos konden worden uitvergroot zonder verlies
aan detail. De taal zou ‘Interpress’ heten en werd later hernoemd naar Adobe PostScript.
Hoewel het een leuk idee was,
aldus het management van Xerox PARC, mocht niet verwacht
worden dat het in de eerstkomende jaren ingezet zou worden
in een commercieel product. Dit
omdat de markt er niet rijp voor
was en omdat er binnen Xerox
PARC tal van andere ideeën
voorrang moesten krijgen.
Overtuigd van het marktpotentieel van hun idee trokken John
en Chuck er dan maar zelf op
uit. Hoewel aanvankelijk zeer
GRAFISCH
kleinschalig opgezet en zeker
niet met de bedoeling om een 4
miljard USD omzet bedrijf op te
richten wat Adobe nu is, speelden een aantal kaarten in hun
hand. Het gekende resultaat is
dat PostScript en later dus ook
PDF een enorme aanhang kende in de grafische sector. Eén
van de grote doorbraken voor
Adobe kwam er na de ontmoeting met de toen nog jonge Steve
Jobs van Apple, waarbij Adobe
de technologie leverde om vanuit de eerste Mac een Laserwriter printer te kunnen aansturen.
Chuck en John verwezen in interviews regelmatig naar ‘the
perfect storm’, het moment
waarop een aantal innovaties samenkwamen waardoor een ‘desruptieve verandering’ of revolutie in de (grafische) industrie
kon worden bereikt. Van het één
kwam het ander en eind jaren
negentig, met de komst van
snellere computers, kleurenschermen en meer WYSIWYGomgevingen (What-You-See-IsWhat-You-Get), werd het tijd
voor een opvolger. PostScript
voldeed niet meer aan de verwachtingen en hoe je het ook
46
NIEUWS
04
draait of keert, het visualiseren
van een PostScript file op een
scherm is verdomd lastig en even
doormailen zit er doorgaans ook
niet meteen in. Het oorspronkelijke Interchange PostScript (uitwisselbaar PostScript-bestand) is
uiteindelijk doorgegroeid naar
een bestandsformaat dat in 1993
dan ook de finale naam Adobe
Portable Document Format of
kortweg PDF kreeg.
En dan komt PDF
Alhoewel aanvankelijk geen
groot succes, kwam de doorbraak met de komst van de gratis Reader. Dankzij de Reader
moest je geen aparte tools meer
aankopen om rijk geïllustreerde
documenten te kunnen delen
met anderen. De komst van het
internet heeft er voor gezorgd
dat diezelfde PDF plots met de
rest van de wereld kon worden
gedeeld. Vanaf het begin heeft
Adobe de details van haar PDFbestandsformaat vrijgegeven,
waardoor iedereen tools op basis
van dit formaat kon ontwikkelen. Het is echter altijd Adobe
geweest die de touwtjes in handen had en dus bepaalde wat er
in de volgende versie van PDF
zou zitten. Jarenlang heeft Adobe deze politiek kunnen voeren
en heeft het dus mee kunnen
profiteren van de penetratie van
PDF in de (grafische) industrie.
Leuk om te weten is dat Adobe
nooit echt de grafische sector als
Wil u gratis de wekelijkse
elektronische nieuwsbrief
van Grafisch Nieuws
ontvangen ?
Schrijf dan in via
Een reis door de PDF geschiedenis
Het zou uiteraard te gemakkelijk zijn te stellen dat elke
PDF/X-4 file altijd een correct
resultaat geeft. Net zoals met
PDF/X-1a zijn er punten waarop gelet moet worden. En zo zal
ook een PDF/X-4 file voor de
ene toepassing weer net iets anders moeten zijn dan voor de andere toepassing. Om die reden
heeft de Ghent Workgroup, een
internationale organisatie die
PDF-standaarden en best practices ontwikkelt, het initiatief genomen om haar specificaties en
preflight-profielen aan deze
nieuwe PDF/X standaard aan te
passen. De nieuwe GWG2015
preflight profielen (de naam
waaronder deze nieuwe specificaties zullen worden gecatalogeerd) laten toe wat duidelijk gedefinieerd is in PDF/X-4,
maar bouwen extra restricties in voor die domeinen waar er nog risico’s
verbonden zijn of
Individuele
of klant
waar er specifievereisten
ke noden zijn
Ghent Workgroup (GWG) specificaties
voor bepaalPDF/X-1a
PDF/X-4
de markt(Klassiek CMYK)
(CMYK + RGB)
Vellen, offset
Vellen, offset
niches.
Web, offset
Web, offset
Naar
Kranten, offset
Kranten, offset
oude gewoonte
heeft
men
en
ng
rki
tro
ba
be
uw
pe
be
arh
eid
GRAFISCH
Al goud wat blinkt?
er
PDF/X-4 is een standaard opgesteld in 2008 en gereviseerd in
2010. Fundamenteel anders aan
deze standaard is dat die wel gebaseerd is op een nieuwere PDFversie, nl. PDF 1.6 en dat er als
gevolg ook een hele reeks nieuwe functionaliteiten toegelaten
worden. Live transparantie (lees:
geen transparantie-afvlakking
meer), ICC-gebaseerde kleuren
(denk maar aan ICC gebaseerd
RGB, CMYK, enz.), JPEG2000
compressie, PDF-lagen (ook wel
Optional Content genoemd) en
OpenType fonts zijn er enkele
van. Niet meteen spectaculaire
aanpassingen zou u denken, tenzij u naar nieuwe(re) digitale
printmarkten kijkt of online publishing. Hedendaagse workflows hebben vaak last van de
dunne witte lijntjes. Die
lijntjes zijn afkomstig van
de transparantie-afvlakking. Zelfs al wordt er
niets aangepast, dan gebeurt het dat er op het
scherm en soms ook
in druk, dunne
witte lijntjes te
zien zijn of dat
er een contour rond
een beeld
verschijnt
die anders
wordt getoond dan
scherm of na processing in een
RIP moeten worden getoond.
me
PDF is op zich een goed bestandsformaat, maar er is afbakening of verfijning nodig. Niet
eender welke PDF is immers geschikt voor druk. Denk maar aan
annotaties en audiofragmenten,
functionaliteiten in PDF die
weinig of geen toepassingen kennen in druk. Vanaf 2001 werd de
eerste PDF-standaard voor druk
geïntroduceerd: PDF/X-1a:
2001. Deze standaard is gebaseerd op PDF 1.3 en laat dus ook
geen enkele vorm van transparantie toe. Wil je met transparante effecten werken, bv. in je
layout applicatie, dan zal er dus
een conversie moeten gebeuren
van de transparantie-effecten
naar een functionaliteit die in
PDF 1.3 of PostScript wel on-
PDF/X-4 als opvolger
er
Verfijning is nodig
een achterliggend vlak. Zeker
wanneer PDF’s op tablets worden getoond, kan je dit probleem soms zien.
Naast de dunne witte lijntjes zijn
er natuurlijk nog een aantal zaken waar hedendaagse workflows
op falen en waar de nieuwe PDFstandaarden een oplossing kunnen zijn. PDF/X-4 laat color managed data toe en dit op zo’n manier dat de finale output nog altijd voorspelbaar is. Om technisch te worden kan elk beeld in
de PDF een eigen kleurenruimte
hebben (bv. ICCbasedRGB, Calibrated Gray), maar de finale
output of rendering wordt bepaald door de PDF/X output intent of de ‘document kleurenruimte’, een beetje te vergelijken
met hoe InDesign ook kleuren
toont in de ‘proof setup’ modus.
Ook de rendering intents en
‘blending color space’ zijn gedefinieerd en bepalen hoe kleuren
uiteindelijk
op
dersteund wordt. De techniek
die hiervoor gebruikt wordt heet
‘transparency flattening’ of transparantie afvlakking. Tot op de
dag van vandaag worden nog
heel veel PDF’s afgevlakt of geconverteerd naar een structuur
die eigenlijk overeenstemt met
technologie die dateert van eind
vorig eeuw.
me
primaire doelgroep voor ogen
had bij de ontwikkeling van
PDF. Eerder de document printing markt, waarbij eender welk
type document voortaan in digitale vorm zou kunnen worden
gedistribueerd (denk maar aan
brieven, offertes, facturen, enz.).
Het is pas vanaf PDF 1.2 of
PDF 1.3 dat er voldoende functionaliteiten in PDF zaten, die
maakten dat het bestandsformaat ook geschikt was voor de
grafische industrie.
Vanaf dan ging het snel. Sommigen herinneren zich drupa 2000
waarschijnlijk nog, waar PDF
gebaseerde workflows een van de
hot-topics waren op de beurs
(dit is nog voor de komst van
JDF en cross mediale toepassingen). Ondertussen werken alle
professionele workflow-systemen op basis van PDF. Sinds
2006 kan ook de RIP of Raster
Image Processor via de Adobe
PDF Print Engine (APPE) volledig ‘native’ worden aangestuurd.
PDF/X-1a
PDF/X-4
PDF/X: ISO-standaard 15930
PDF-functionaliteiten geoptimaliseerd voor printmedia
Bijkomende eisen voor printmedia
PDF/X-metadata
PDF-specificatie: ISO-standaard 32000
Standaard voor uitwisseling van PDF-documenten tussen alle platformen,
waarbij alle mogelijkheden van PDF toegepast kunnen worden.
48
NIEUWS
04
LAAT ONS
UW MOTOR ZIJN
Textiel
Labels
Hybride
superbreedformaat
LED grootformaat
Rol-naar-rol
superbreedformaat
Soft signage
Thermovorm-printen
Productiviteitssoftware
Fiery-servers
Keramiek
™
EFI biedt u het meest diverse productassortiment voor het breedste
scala aan toepassingen. Van superbreedformaat LED-inkjets en printen
®
op keramische tegels tot krachtige Fiery -printservers. En van de
laagst denkbare kosten per label en textielprinten voor soft signage
tot productiviteitssoftware waarmee uw bedrijf topprestaties behaalt.
Wij drijven uw succes aan. Bezoek efi.com
DRUPA 2016
Düsseldorf, Germany
Hall 9 — A40
May 31 - June 10, 2016
©2016 Electronics For Imaging, Inc. Alle rechten voorbehouden.
P R E S E N T S
#DNAFE
TAKE ME TO
THE CLOUDS
BRUSSELS / MAY 12 TH 2016
On May 12th we award 14 exceptional companies and
the ICT Personality of the Year.
Want to meet the winners?
BOOK NOW
www.datanews.be/awards
W I T H T H E K I N D C O L L A B O R AT I O N O F
Een reis door de PDF geschiedenis
nog altijd de varianten ‘MagazineAds’ en ‘SheetCMYK’ in de
naamgeving. De onderliggende
basis waarop wordt gecontroleerd, zijnde PDF/X-4 i.p.v.
PDF/X-1a, is echter wel fundamenteel vernieuwd.
De toekomst!
De nieuwe GWG2015 specificaties zijn een goede basis voor
wie wat meer wil en bestand wil
zijn tegen de toekomstgerichte
uitdagingen van PDF. Toepassingen zijn zoals eerder gezegd
zeker terug te vinden in de digital printing sector. Hier kan je
voortaan met live transparantie
en RGB werken. Maar ook in
offset workflows waar teveel
problemen met afgevlakte PDF’s
worden ondervonden of waar
het nog optimaal kunnen aanpassen van PDF-files tot op het
laatste moment een noodzaak is,
zijn er grote voordelen te halen.
Denk bijvoorbeeld aan de verpakkingssector, waar er om die
redenen al jaren met PDF 1.4 of
hoger wordt gewerkt.
Zomaar beginnen met de omschakeling is uiteraard geen goed
idee. Binnen de Ghent Workgroup werden ondersteunende
documenten gemaakt die de
omschakeling ‘vrij geruisloos’
moeten kunnen laten gebeuren.
Daarnaast is het ook belangrijk
goed uit te kijken naar wat de lokale Belgische en Nederlandse
associaties zeggen over de omschakeling naar PDF/X-4.
VIGC project rond
PDF/X-4
Sinds mei 2015 is het VIGC, het
Vlaams Innovatiecentrum voor
Grafische Communicatie, gestart met een project rond
PDF/X-4. Bedoeling van het
project is de grafische sector voor
te bereiden en te ondersteunen
bij een omschakeling naar
PDF/X-4. Tijdens een sessie op
17 maart 2016 bij Enfocus in
Gent werd de aftrap gegeven met
het VIGC ExpertenNetwerk
‘Rondreis door de PDF geschiedenis, nieuwe standaarden aan
de horizon’. Niet minder dan 60
deelnemers kwamen opdagen.
Door de massale opkomst moest
zelfs een shuttle dienst ingelegd
worden om de mensen van een
nabijgelegen parking naar de gebouwen van Enfocus te brengen.
Na een algemene introductie in
PDF en de verschillende PDFstandaarden werd een toelichting
gegeven rond de nieuwe
GWG2015 PDF/X white paper.
Enfocus toonde live waar de
nieuwe GWG2015 preflight
profielen teruggevonden kunnen
worden en last but not least gaf
CHILI Publish, gekend van hun
online editor, via Rendro een
glimp op de toekomst van het
voorspelbaar kunnen weergeven
en renderen van PDF’s op eender
welk device (of het nu een laptop, tablet of webbrowser is). De
voorstelling volgde exact één dag
na de officiële bekendmaking
aan de pers, een exclusieve primeur dus. Het geheel werd afgerond met een netwerkborrel en hapje waarna iedereen terug met
een geactualiseerde PDF-kennis
en know how huiswaarts kon keren.
What’s next?
Eén event maakt uiteraard de
lente niet. Daarom heeft het
VIGC nog tal van andere initia-
tieven en events op het programma staan. Op 26 april 2016 organiseerde het een nieuwe sessie
van haar Workshop PDF Update met nadruk op de vernieuwingen in PDF/X-4. Later dit
jaar zijn er nog bijkomende gratis events rond de nieuwe PDFstandaarden op basis van
PDF/X-4. Bedrijven die aan de
slag willen met PDF/X-4 kunnen een ‘PDF audit’ of ‘PDF
workflow analyse’ bij VIGC
aanvragen, waarmee via de
KMO-portefeuille aan voordelige tarieven aan PDF-advies en
onderzoek kan worden gedaan.
Meer informatie vind je op
www.vigc.be. Rechtstreeks contacteren van Didier Haazen kan
ook ([email protected] of
■
014/ 403995).
TWEEDE
SESSIE
START TO E-COMMERCE
SUCCESVOL OPZETTEN VAN WEB-TO-PRINT
AC A DE M Y
12
05
Inzicht in de klantencyclus en de marketing
tools binnen een e-commerce traject.
Een digitaal verkoopproces volgt andere wetmatigheden
dan daar waar face-to-face of via klassieke kanalen wordt
verkocht.
14.00
uur
Leer de basis principes van hoe Google werkt? Ontdek
termen zoals SEO/SEA. Hoe verhoog je de conversie op je
site? Hoe zet je o.a. sociale media in om bezoekers aan te
trekken en extra verkoop te genereren? Hoe creëer ik een
goed functionerende webshop?
Inschrijven en info: www.vigc.be/agenda
GRAFISCH
51
NIEUWS
04