Volksverhalen nieuw deel 1- Mythen en Sagen

2014
ZWIJSEN
COLLEGE
VWO 3
VOL KS VE R H A LEN
SPROOKJES, FABELS EN
ANDERE VOLKSVERHALEN
THEORIE, VERHALEN EN OPDRACHTEN
Via dit boekje maak je kennis met
bekende sprookjes en fabels uit de
Westerse en Oosterse cultuur: allemaal
volksverhalen. Ieder deel van dit boekje
bestaat uit theorie, verhalen en vragen.
De theorie moet je kennen en komt
terug in een toets aan het einde van de
rit. De verhalen lees (of kijk) je en
moeten ervoor zorgen dat je de theorie
beter begrijpt. De vragen testen je
ROODKAPJE EN DE BOZE WOLF
kennis en laten je nog verder nadenken toets. De toets telt 2x in je eindpunt, de
over de verhalen. De uitwerking van de uitwerking van de opdrachten 1x.
vragen stop je in een snelhechter. Wees
uitgebreid in het uitwerken van de Veel Plezier!!
opdrachten: ze helpen je bij het leren
voor de toets.
Uiteindelijk zal je een punt krijgen voor
dit onderdeel van "Fictie". Dit punt
bestaat uit een cijfer voor de uitwerking
van de opdrachten en een cijfer voor de
REINAERT DE VOS
DE GEBROEDERS GRIMM
GEN R ES
Volksverhalen zijn er in verschillende
genres. In dit boekje zul je kennis
maken met een aantal:
• mythen
• sagen
• legendes
• sprookjes
• fabels
Elk genre heeft zijn eigen kenmerken.
Soms is een genres enigszins
tijdgebonden. Hiermee wordt bedoeld
dat het genre vooral in een bepaalde tijd
"populair" was. Dit heeft te maken met
de betekenis die dat soort verhalen voor
een maatschappij hadden. Als eerste
maak je kennis met mythen en sagen.
Zij vormen in deze cursus het startpunt
van de volksverhalen. Als voorbeeld van
een cultuur waarin mythen een
belangrijke rol spelen, is de Klassieke
Griekse cultuur gekozen. Natuurlijk
THE STORYTELLER
komen mythen ook in andere oude
culturen voor. De Griekse cultuur is
voor onze Westerse wereld echter de
bekendste en veel van de verhalen uit de
Griekse Oudheid zijn nu nog steeds
bekend en worden nog steeds gelezen.
Sagen worden hier ook bij de Griekse
cultuur genoemd. Natuurlijk overstijgt
dit genre ook de grenzen van het oude
Griekse Rijk. Een aantal opdrachten zal
dit ook laten zien.
Legendes komen veel voor in de
Christelijke cultuur. Je zult misschien
wel een aantal legendes kennen! In dit
boekje worden er een aantal behandeld.
Sprookjes zijn van alle tijden. Iedereen
kent ze! Wat erg leuk is, is dat ieder
land, naast sprookjes die
"internationaal" zijn, ook zijn eigen
sprookjes kent. Zowel nationale als
internationale (of universele) sprookjes
zullen de aandacht krijgen.
specifieke functie. Dit genre zal als
laatste besproken worden.
Kenmerkend voor alle genres binnen de
volksverhalen is dat de verhalen die je te
lezen krijgt, naast een mooi verhaal ook
nog een boodschap willen overdragen.
Om deze boodschap te ontrafelen, moet
je leren "tussen de regels door te lezen",
want het is niet altijd zo dat het verhaal
jou letterlijk vertelt wat de boodschap
precies is. Een volksverhaal heeft vaak
een symbolische betekenis: het wil ons iets
leren over hoe wij ons in ons leven
moeten gedragen of wellicht wil het ons
verklaringen geven voor dingen die wij
niet begrijpen.
De manier waarop je een volksverhaal
moet lezen, kan dus afwijken van de
manier van lezen die je gewend bent!
Fabels bestaan al sinds de Oudheid.
Deze verhalen hebben een hele
LEGENDE VAN DE HEILIGE
GRAAL
ORWELLS ANIMAL FARM... EEN
FABEL?
Deel 1: Mythen en Sagen... we beginnen bij de
Oude Grieken...
Verhalen blijven. Dat mogen we wel
stellen. Nog altijd lezen of kijken we
verhalen. Volksverhalen zijn vaak een
afspiegeling van een cultuur en een tijd
waarin ze ontstaan. Ze zijn er in
verschillende genres en vormen.
• Symbolische mythen: speelt zich af in de
Godenwereld, maar geeft een les over
hoe mensen zich moeten gedragen
(Denk aan Sisyphus)
• Verklarende mythen: deze mythen
verklaren via het handelen van Goden,
bepaalde verschijnselen in de wereld.
MYTHEN
De kern van mythen is dus dat ze zich
Een dikke 2000 jaar geleden was het richten op een hogere soort werkelijkheid
machtigste volk op aarde de Grieken. d a n d e h i s t o r i s c h e : n a m e l i j k d e
Volgens velen zijn zij het voorbeeld geweest werkelijkheid van de Goden.
voor de moderne mens. Toch konden de
oude Grieken een hoop dingen die ze om SAGEN
zich heen zagen gebeuren niet verklaren. Een sage is van oorsprong een mondeling
Waar wij nu bijvoorbeeld via allerlei verhaal (net zoals mythen eigenlijk) en
apparatuur kunnen verklaren waarom het heeft vaak een historische kern. In plaats
gaat regenen en zelfs redelijk goed kunnen van Goden spelen mensen de hoofdrol.
verspellen wanneer het water uit de hemel Een sage wordt gepresenteerd als een
zal gaan komen, konden de oude Grieken waargebeurd verhaal.
dat nog niet. Zo werden de mythen
Je kunt sagen in een aantal groepen
geboren. Alles wat met de hemel en aarde verdelen:
te maken had en voor de Grieken wonders
waren, werd toeschreven aan een tiental
• Geestenwereldsagen: in deze sagen
Goden. Wanneer het donderde en
krijgen mensen met geesten te maken.
bliksemde, dan wisten de Grieken dat
• Toverwereldsagen: over heksen,
tovenaars en toverboeken
• Duivelssagen: over duistere zaken...
VOLKSVERHALEN ZIJN EEN
waar de duivel zijn aandeel in heeft en
AFSPIEGELING VAN DE
vaak een pact sluit met een mens.
CULTUUR EN DE TIJD
• Historische sagen: waarin vaak
gebeurtenissen centraal staan die bij de
WAARIN ZE ZIJN
geschiedenis van een bepaalde plaats
ONTSTAAN
horen.
oppergod Zeus boos was en dat aan de
mensen liet weten. Wanneer mensen
stierven, verdwenen zij naar de
onderwereld, waar de god Hades regeerde.
Dat verklaarde waarom de doden niet
meer op aarde te vinden waren. De
verhalen over de verschillende Goden,
halfgoden en helden en hun avonturen
noemen we mythen. De Griekse mythen
zijn misschien wel de bekendste verhalen
die nu nog steeds gelezen en verteld
worden. Voor de Grieken verklaarden ze
een heleboel. Voor ons zijn de mythen
inspiratiebron, maar boven alles prachtige
verhalen om te lezen. Natuurlijk hebben
nog veel meer oude culturen hun eigen
mythologie. De Griekse mythologie is echt
voor ons het bekendst.
Mythen zijn in een aantal groepen te
verdelen:
Kenmerkend voor een sage is de
constante spanning tussen de
mensenwereld en een bovenantuurlijke
wereld. De mensen delven in de sagen vaak
het onderspit. Dit is een groot verschil met
bijvoorbeeld sprookjes, waarin het met de
hoofdpersonen eigenlijk altijd goed afloopt.
MYTHEN EN
S AG E N
OPPERGOD ZEUS
HAL FGOD HERCULES EN
CERBERUS
DE VAL VAN DE TITAN EN
OPDRACHT 1
Welke Griekse volksverhalen ken je?
• Noem er minimaal drie. (Als je er
geen kent, zoek dan op internet!)
• Kies een van de door jou genoemde
verhalen uit. Geef een korte
samenvatting van de verhaallijn.
• Zou jij het een mythe of een sage
noemen? Leg uit!!
DE G EBOORTE VAN VEN US
OPDRACHT 2
Kijk naar het verhaal over
Perseus en de Gorgon.
• Maak een woordweb waarin
je de personages die
meespelen weergeeft.
• Zorg dat je de relatie tussen de
verschillende personages
duidelijk weergeeft.
• Welke onverklaarbare zaken
worden in dit verhaal
uitgelegd en hoe?
PYGMALION EN ZIJN
IVOR EN VROUW
OPDRACHT 3
Lees het verhaal van Pygmalion.
• Maak een woordweb waarin
je de personages die
meespelen weergeeft.
• Zorg dat je de relatie tussen de
verschillende personages
duidelijk weergeeft.
• Zou je dit verhaal een mythe
of een sage noemen?
Waarom?
• Dit verhaal komt uit de
Romeinse tijd en niet uit de
Griekse Oudheid. Waaraan
zie je dat?
Pygmalion en zijn ivoren
vrouw
Een verhaal van Ovidius over een
liefde voor een ivoren beeld
Omdat Pygmalion die vrouwen
jarenlang in zonde had zien
verkeren en een afkeer voelde van
het kwaad dat de natuur zo
ruimschoots in de vrouwenziel
gelegd heeft, bleef hij steeds
vrijgezel en vrouwloos en zijn bed
was eenzaam.
Maar ondertussen maakt hij wel
met schitterend vakmanschap een
wit-ivoren beeld, geeft het een
schoonheid die geen vrouw van
huis uit ooit bezit en wordt
verliefd op eigen werkstuk. Het
lijkt een echte jonge vrouw, je zou
geloven dat zij leeft en, als fatsoen
dat toestond, graag bemind wil
worden - zozeer gaat kunst in
eigen kunde schuil.
Pygmalion bewondert haar, hij
brandt van hartstocht voor dit
namaaklichaam. Steeds voelt hij
met zijn vingers aan het beeld, of
het ivoor of lichaam is en maakt
zich wijs, dat dit toch geen ivoor
is… Hij kust haar, proeft haar
kussen - denkt hij -, spreekt tot
haar en houdt haar in zijn armen,
voelt zijn vingers in haar lichaam
drukken en is zelfs bang voor
blauwe plekken waar hij haar
omar mt. Hij vleit haar met
verliefde woorden, geeft
cadeautjes waar meisjes verzot op
zijn: schelpen of stenen,
gladgevormd, tamme parkietjes,
bloemenkransen met wel duizend
kleuren, lelies, geverfde knikkers,
barnsteenkralen - tranen van de
Heliadenbomen. Daarna tooit hij
haar met kleren, doet ringen aan
haar vingers, lange snoeren om
haar hals, haar oren krijgen lichte
parelhangers, ook haar borsten
zijn rijk behangen. Alles siert
haar, ook al is zij mooi zonder dat
al. Hij legt haar op een
roodgespreide divan, noemt haar
zijn bedvriendin en doet haar
zachtjes met haar hals in veren
kussens leunen, denkend dat zij
dat kan voelen!
Het feest van Venus, overal op
Cyprus hoogtijdag, was
aangebroken. Jonge koeien met
vergulde hoorns vielen ten offer
aan de slagen in hun blanke nek
en wierook geurde op. Pygmalion
bleef na het offer bij 't altaar staan
en sprak een stille wens: "O goden,
als u alles geven kunt, geef mij een
vrouw…" - hij had de moed niet
"die van ivoor" te zeggen, wel "die
lijkt op mijn ivoren…" De gouden
Venus, zelf aanwezig bij haar
feest, begreep wat deze wens
beduidde: driemaal schoot de
vlam hoog op en blies een
vuurtong in de lucht, ten teken
van genade.
Zodra hij thuiskomt, haast hij zich
naar zijn geliefde beeld, nestelt
zich naast haar, kust haar mond.
Zij lijkt erdoor te smelten, hij kust
h a a r w e e r, r a a k t m e t e e n
vingertop haar borsten aan: het
aangeraakte ivoor wordt week, de
kilte lijkt verdwenen, het voegt
zich naar zijn druk, is soepel,
zoals bijenwas van de Hymettus
zacht wordt door de zon en zich
laat drukken tot vele vormen en
juist door het kneden kneedbaar
wordt. Terwijl hij eerst verbijsterd
nog geen vreugde toelaat, bang
voor bedrog, streelt hij verliefd
steeds weer, steeds meer dat lieve
beeld en streelt een vrouw: zijn
tasten doet haar bloed veel sneller
stromen!
Dan spreekt Pygmalion, de held
van Paphos, woorden uit waarmee
hij Venus dankt, diep uit zijn hart,
en drukt zijn lippen op lippen die
niet meer onecht zijn en het
meisje heeft zijn kus gevoeld,
begint te gloeien, slaat haar ogen
schuchter naar 't daglicht op en
kijkt op dat moment haar minnaar
aan.
Het huwelijk, eerst door Venus
voorbereid, ontving haar zegen:
negenmaal had de maan haar
sikkel tot een schijf gevuld, toen
Paphos werd geboren, en het
eiland draagt die naam nog.*
* Paphia is een andere naam voor
Cyprus, waarop ook de stad
Paphos lag
Het verhaal van Osiris
Een Egyptisch verhaal over Osiris.
Nut, de godin van den hemel, was
de vrouw van Ra. Zij werd echter
door Geb geliefd en beantwoordde
zijn genegenheid. Toen Ra de
ontrouw van zijn vrouw ontdekte,
was hij vreselijk vertoornd en
sprak een vervloeking tegen haar
uit, terwijl hij zei, dat haar kind in
geen enkele maand, of jaar, zou
geboren worden.
Nu kon de vloek van Ra, de
almachtige, niet afgewend worden,
want Ra was de opperste van alle
goden. In haar nood riep Nut de
hulp in van den god Thoth, die haar
eveneens beminde. Thoth wist, dat
de vervloeking van Ra vervuld
moest worden, maar hij vond door
een zeer slim plan een uitweg voor
de moeilijkheid.
Hij ging naar Silene, de godin van
de maan, wier licht met dat van de
zon wedijverde en daagde haar tot
een spel uit. De inzet was aan beide
zijden hoog, maar Silene zette een
deel van haar licht in, het 17e deel
van elk van haar verlichtingen en
verloor.
Zo komt het, dat haar licht soms
vermindert en afneemt, zodat zij
niet langer de mededingster van de
zon is. Uit het licht, dat hij van de
maangodin Silene had gewonnen,
maakte Thoth vijf dagen en voegde
dezen bij het jaar, dat in die tijd uit
360 dagen bestond en wel op
zodanige wijze, dat zij noch tot het
voorafgaande, noch tot het
volgende jaar, noch tot enige
maand behoorden.
Op deze vijf dagen werd Nut van
haar vijf kinderen verlost. Osiris
werd op de eerste dag geboren,
Horus op de tweede, Seth op de
derde, Isis op de vierde en Nephtys
op den vijfde. Bij de geboorte van
Osiris hoorde men een stem, welke
door de gehele wereld klonk en zei:
“De beheerser van de hele aarde is
geboren!” Een overlevering, welke
van de vorige in gering opzicht
verschilt, vertelt, dat een zeker
man, Pamyles genaamd, bezig was
met waterdragen voor de tempel
van Ra in Thebe en een stem
hoorde, welke hem beval de
geboorte van de “goede en grote
koning Osiris” alom bekend te
maken en dat hij dit onmiddellijk
deed. Hierom werd de opvoeding
van den jeugdige Osiris aan
Pamyles toevertrouwd. Aldus zou
het feest der Pamilia zijn ontstaan.
Na verloop van tijd werden de
profetieën aangaande Osiris
vervuld en hij werd een groot, wijs
koning. Het Egyptische land
bloeide onder zijn bestuur, zoals
het nooit tevoren had gedaan.
Evenals verscheidene andere
halfgoden stelde hij zich tot taak,
zijn volk te beschaven, daar dit bij
zijn komst zich in zeer barbaarse
toestand bevond en zich overgaf
aan kannibalisme en andere wilde
praktijken.
Hij gaf het volk een wetboek,
onderwees het in de landbouw en
leerde het de ritus de goden te
vereren. En toen hij erin geslaagd
was orde en wetten in Egypte te
grondvesten, ging hij naar ver
verwijderde landen, om zijn
beschavingswerk voort te zetten.
Zo vriendelijk en goed was zijn
methode om kennis aan de
gemoederen van de barbaren bij te
brengen, dat zij de grond, waarop
hij liep, aanbaden.
Hij had echter één verbitterden
vijand, n.l. zijn broer Seth.
Gedurende de afwezigheid van
Osiris, bestuurde zijn vrouw Isis
het land zo goed, dat de plannen
van de goddeloze Seth om aan dat
bestuur aandeel te krijgen, niet
konden slagen.
Tegen de terugkeer echter van de
koning vormde Seth het plan zich
geheel en al van zijn broer te
bevrijden. Om zijn doel te bereiken
verbond hij zich met Aso, koningin
van Aethiopië en 72 andere
samenzweerders.
Nadat hij in het geheim het lichaam
van de koning had gemeten, liet hij
een prachtige kist maken, rijkelijk
versierd, welke juist het lichaam
van Osiris kon bevatten.
Toen deze voltooid was, nodigde hij
zijn gezellen en zijn broer uit op
een groot feest. Osiris was
weliswaar herhaalde malen door de
koningin voor zijn broer
gewaarschuwd, maar daar hij zelf
geen kwaad uitoefende, vreesde de
koning dit ook niet in anderen en
aldus nam hij de uitnoodiging voor
het feestmaal aan.
(Lees verder op de volgende
bladzijde!)
OSIRIS
Egypte
KO NING O SIRIS
KO NING IN ISIS
SETH
Osiris deed zelf nooit kwaad, dus vreesde hij dit ook niet
bij anderen. Dus ging hij naar het feestmaal van Seth.
Toen dit afgeloopen was, liet Seth
de prachtige kist in de feestzaal
brengen en zei, als in scherts, dat
deze aan hem zou behoren, die
daarin zou passen. De ene gast na
de ander legde zich in de kist
neer, doch geen enkele paste er in,
totdat de beurt aan Osiris kwam.
Geheel en al van verraad
onbewust, legde de koning zich in
de grote kist. In een ogenblik
hadden de samenzweerders het
deksel dichtgenageld en goten er
kokend lood overheen, uit vrees,
dat er enige opening in zou zijn.
Daarop lieten zij de kist in de Nijl
drijven, bij de monding van Tanis.
Toen dit nieuws de oren van Isis
bereikte, werd zij door droefheid
getroffen, sneed een lok van haar
haar af en trok een rouwgewaad
aan. Daar zij zeer goed wist, dat
de doden niet kunnen rusten,
voordat hun lichamen onder de
gebruikelijke plechtigheden zijn
begraven, ging zij op reis, om het
lijk van haar echtgenoot te
zoeken. Gedurende lange tijd
leverde haar reis geen enkel
resultaat op, hoewel zij iedere
man en iedere vrouw, die zij
ontmoette, vroeg, of zij niet de
rijkelijke versierde kist hadden
gezien.
Ten slotte kwam het bij haar op
enige kinderen, die bij de Nijl
speelden, te ondervragen en
toevallig waren zij in staat te
vertellen, dat de kist door Seth en
zijn gezellen naar de monding van
de Nijl bij Tanis was gebracht.
Vanaf die tijd hield men het in
Egypte voor, dat kinderen een
bijzondere gave van voorspellen
hebben...
Langzamerhand werd de koningin
door de werkzaamheid van
demonen nauwkeurig ingelicht en
kwam zij te weten, dat de kist op
de kust van Byblos was
aangespoeld en door de golven
tegen een tamarindetak was
aangedreven; deze was op
verwonderlijke wijze tot een
prachtige boom opgeschoten en
sloot de kist van Osiris in zijn
stam in.
De koning van dat land,
Melcarthus genaamd, had zich
over de hoogte en schoonheid van
de boom verwonderd, had deze
omgehakt en daarvan een zuil
laten maken, om daarmede de
zoldering van zijn paleis te
stutten. In deze zuil nu was de
kist, welke het lijk van Osiris
bevatte, verborgen.
Isis haastte zich daarop in allerijl
naar Byblos en zette zich daar bij
een bron. Tot niemand, die haar
naderde, wilde zij een woord
spreken, behalve tot de meisjes
van de koning; deze sprak zij
liefderijk toe, en maakte hun haar
door haar adem welriekender dan
het door enige bloemengeur zou
geworden zijn.
Toen de meisjes naar het paleis
waren teruggekeerd, ondervroeg
de koningin haar, hoe het kwam,
dat hun haar zo’n heerlijke geur
had en hierop vertelden zij haar
over de ontmoeting met de schone
vreemdelinge. Koningin Astarte,
of Athenais, verzocht Isis daarop
naar het paleis te komen,
verwelkomde haar hartelijk en
stelde haar tot voedster aan van
een van de prinsen...
<uiteindelijk krijgt Isis de kist van
Osiris in handen. Helaas blijkt
haar echtnoot gestorven te zijn.
Uiteindelijk neemt Horus, de zoon
van Osiris en Isis wraak en doodt
Seth. Osiris zal volgens sommige
verhalen nog meerdere malen uit
de dood herrijzen...>
V E RVO L G
OSIRIS
OSIRIS IN KIST GELOKT
OSIRIS EN ISIS
OPDRACHT 3
Lees het verhaal over Osiris. Dit
verhaal komt uit de Egyptische
cultuur.
• Maak een woordweb waarin je
de personages die meespelen
weergeeft.
• Zorg dat je de relatie tussen de
verschillende personages
duidelijk weergeeft.
• Zou je dit verhaal een mythe
of een sage noemen?
Waarom?
• Ken je andere verhalen/
mythen/sagen uit de
Egyptische cultuur? Welke?
Geef een korte beschrijving.
Zo niet: zoek op internet!
N E DER L AND S E
S AG E
HET MYSTERIE VAN DE
DUVELSKOELE
DE DUVEL EN DE SMID
OPDRACHT 4
Lees de Nederlandse sage.
• Maak een woordweb waarin
je de personages die
meespelen weergeeft.
• Zorg dat je de relatie tussen de
verschillende personages
duidelijk weergeeft.
• Tot welke categorie sagen
behoort dit verhaal? Geef
informatie uit de tekst waaruit
die jouw antwoord
ondersteunt.
• Ken je andere Nederlandse
sagen? Geef kort de inhoud.
Zo niet: zoek op internet en
kies degene die je het leukst
vindt!
Een oude Nederlandse sage...
In Koekange leefde een man. die
een keuterijtje had. een klein
boerenbedrijfje. Hij kon zichzelf en
zijn gezin er mee in leven houden
naaar meer ook niet. Het was
armoe troef. De tijden werden nog
slechter, de oude koe werd mager
en gaf geen melk meer en de geiten
maar heel weinig. En toen zijn
vrouw de man verweet dat ze wel
gek moest zijn geweest dat ze ooit
met zo'n mislukkeling getrouwd
was, liep deze met een dolle kop de
deur uit, greep een stuk touw uit de
hooischuur om vervolgens naar een
dennenboom te lopen met de
bedoeling zich op te knopen. Juist
toen hij het touw over een tak
gegooid had, stond er een man voor
hem, die hij nooit eerder gezien
had, een zwerver zo het leek.
'Wat nu?' vroeg de man, die wat
mank liep. `Ik kan niet meer', zei
de boer. Alles loopt mij tegen, er
was haast geen gras dit jaar, dus
ook geen hooi, 't koren is verrot
door de regen en nu mijn vrouw de
kop ook nog verkeerd staat wordt
mij alles te veel .. `Dit moet je niet doen', zei de
zwerver. 'Wat je vrouw betreft, daar
kan ik niets aan veranderen maar
verder wil ik je wel helpen bij het
werk. Ik heb verder toch niets te
doen. Ik kan je er immers niet voor
betalen', zei de boer, en wat het
eten betreft, dat is alleen maar
aardappelen met geitenmelk.' Dat maakt mij niets uit', zei de
zwerver, `alleen stel ik deze
voorwaarde: als je helemaal geen
werk meer voor mij hebt, moet je
doen wat ik je zeg.'
`Wat nu?' vroeg de zwerver.
'Stobben (boomstronken) rooien uit
dat stukje grond zodat ik daar
volgend jaar iets op kan
verbouwen.' Ook dat werk was in
twee dagen klaar.
Toen begreep de boer dat hier iets
niet in de haak was. Hij keek eens
naar de voeten van de zwerver en
begon te zweten door dat wat hij
zag: bokkepoten! Wat heb je nog
meer voor mij te doen?', vroeg de
zwerver na het middagmaal. `Leg
om het huis en naar de weg een
straat van flinten (keistenen), die
allemaal even groot zijn.' De man
ging keien zoeken en het duurde
niet lang voor het hele pad klaar
was.
De boer zei niets maar ging met
lood in zijn klompen naar huis. Zijn
gezicht was zo wit als een gekalkte
muur. Dat zag zijn vrouw en ze
vroeg hem wat er met hem aan de
hand was. Tenslotte biechtte hij
alles op ook al schaamde hij zich
diep. Maar zijn vrouw lachte en
kwaad zei de man: `Wil je zo graag
van me af?'`Nee', zei ze en
fluisterde hem wat in het oor.
De volgende morgen kwam de
Duvel (want dat was de zwerver)
weer bij de boer. `Is er nog werk
voor mij?' `Welzeker' was het
antwoord. `Het touw van de
putemmer is kapot. Draai nu uit
zand een touw in elkaar dat zo lang
meegaat dat mijn kleinkinderen het
nog kunnen gebruiken.' `Jij grote
ezel', schold de Duvel. `Dat heeft
iemand anders, die snuggerder is
dan jij, verzonnen.' En hij stampte
met zijn linkervoet op de grond, zo
hard, dat er een diepe kuil
ontstond, vlak naast de put bij de
Akkoord', lachte de boer en hij gaf
boerderij. de man opdracht het oude
En hoe ze later ook probeerden de
boerderijtje wat op te knappen.
kuil dicht te gooien, het lukte niet. 'Anders waait ons de komende
En hij is er nog altijd: de
herfst het dak boven 't hoofd weg.'
Duvelskoele. Er ligt alleen geen
Heel verwonderd zag hij hoe de
ijzeren rooster bij, zoals dat het
kerel aan het werk ging drie dagen
geval is bij sommige kerken, zoals
later was het karwei klaar. Nu moet die van Havelte en Borger. Deze
je de achterste akker maar gaan
roosters dienden vroeger om de
ploegen en daarna de grond gaan
varkens te beletten op het kerkhof
eggen. Alleen heb ik geen paard en
rond de kerk te komen maar het
de koe kan dit werk ook niet meer
volksgeloof wou dat ze dienden om
doen want ze moet al gauw kalven!' de Duvel met zijn bokkepoten te
Twee dagen later was alles gedaan
beletten daar te verschijnen.
zoals de boer gevraagd had.