Hebzucht - Nico van der Voet

Hebzucht
Het schijnt dat je apen betrekkelijk makkelijk kunt vangen. Je zet een fles
met noten op een plaats waar regelmatig apen passeren. Je wacht tot een aap
komt en zijn hand door de een beetje krappe opening in de fles steekt om de
noten te pakken. Als hij zijn gevulde hand terugtrekt, komt die klem te zitten
in de flessenhals. De aap kan kiezen: noten loslaten en maken dat hij
wegkomt, of noten vasthouden en klem blijven zitten. Terwijl het beest
moeilijk aan het doen is, is hij eenvoudig met een net te vangen.
Ik weet niet of het bovenstaande waar is. Het klinkt mij iets te simpel. Ik
maak me daarover niet druk want dit verhaaltje is een prachtig beeld van het
gevaar van hebzucht. Hebzucht leidt ertoe dat u en ik onze vrijheid verspelen.
Daarom wordt er in de bijbel ook regelmatig voor gewaarschuwd. Wie rijk wil
zijn, valt in een strik. Hebzucht voert mensen tot verderf en ondergang. Zo
spreekt Paulus in 1 Tim. 6:9. In Rom. 1:29, 1 Cor. 5:10, Ef. 5:3 worden
hebzucht en geldgierigheid tot de grote zonden van de heidenen gerekend die
helaas ook de gemeente bedreigen.
Hebzucht is een strik. Onze voorouders hebben altijd hard gewerkt om
ervoor te zorgen dat hun kinderen het beter kregen dan zij. Welvaart was een
begerenswaardig goed en zou veel zegeningen met zich mee brengen. Dat is
ook uitgekomen. Wij, hun nakroost, hebben het heel goed in materieel
opzicht. Paulus heeft echter meer dan ooit gelijk. Godsvrucht moet gepaard
gaan met tevredenheid (1 Tim. 6:6). Zo niet, dan is rijkdom een groot gevaar
dat mensen van God afvoert en vele smarten oplevert (1 Tim. 6:10). Nu onze
samenleving rijk is, vallen velen in de strik.
Economisch gewin - hebzucht, het verlangen om meer te hebben - is de
motor van de samenleving. Dat levert veel problemen op, op kleine en op
grote schaal. Toch nemen regeringen telkens besluiten op grond van
economische eigenbelang. Ministers kunnen zich daaraan niet makkelijk
onttrekken. Het gevaar dreigt dan altijd dat het geld wint van de ethiek. Het
milieu, de mensen in de derde wereld, de zondagsrust en nog andere
personen of zaken worden dan slachtoffer.
Geld levert vrijheid op. In arme tijden en landen hebben mensen weinig
persoonlijke vrijheden. Die kunnen ze zich niet permitteren. Daarvoor zijn ze
veel te afhankelijk van elkaar. Bijvoorbeeld kinderen zonder geld in een land
zonder sociale voorzieningen moeten wel in de pas van de ouders lopen, want
ze kunnen geen kant uit. De duur gekochte vrijheden worden in onze tijd tot
een strik als daardoor het gemeenschapsbesef verloren gaat. Ieder leeft voor
zich en doet wat goed is in zijn eigen ogen.
Nog erger wordt het als mensen de band met God doorsnijden. Er
wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van de secularisatie. De
welvaart wordt dikwijls genoemd. Rijke mensen kunnen God missen. Ze zijn
zo rijk dat ze het gebed om het dagelijks brood niet meer nodig hebben. Een
hebzuchtige geldverdiener heeft trouwens niet eens tijd om God te dienen. Hij
moet zoveel mogelijk geld bij elkaar schrapen om zo snel mogelijk allerlei
1
materiële idealen te verwezenlijken. Op zondag rust hij uit van zijn arbeid en
heeft geen tijd voor kerkgang. Hoogstens ontspant hij zich wat op deze dag
door te varen met zijn zeilboot of rond te toeren met zijn terreinwagen of
motorfiets.
Mogen we niet genieten van onze voorspoed? Jazeker, als wij God vrezen en
te-vrede-n zijn. Wie Gods vrede in zijn hart heeft, is gelukkig met alles wat
God Hem toevertrouwt. Hij geniet van de kleine en grote zegeningen, ook als
het om geld en goed gaat. Hij gunt het anderen om in zijn voorspoed te delen.
Hij buigt dagelijks zijn knieën om God te danken.
Als een mens een aap wil vangen, hoeft hij slechts een fles noten in de buurt
van zo'n dier te plaatsen. Als de duivel een mens wil vangen, houdt hij een
zak met geld gereed. Mag ik het wel zo sterk zeggen? Ik denk van wel.
'Geldzucht is een wortel van alle kwaad.' Dat is een zin uit het Woord van God
(1 Tim. 6:10). Paulus vervolgt hierop: 'U echter, o mens die God toebehoort,
ontvlucht deze dingen!'
Probeer dat laatste eens letterlijk voor te stellen. De
vluchtelingenstroom gaat dan niet van het materieel arme land naar het
materieel rijke Europa of Amerika. De vluchtelingenstroom gaat van het
geestelijk vastgelopen Europa of Amerika naar het misschien wel geestelijk
rijke, materieel arme land. Absurd? Of geestelijk lijfsbehoud?
2