MR SAFETY NVKVV 24 MAART 2017 OVERVIEW P. HAMAEKERS 2 3 Betting on best practice Gilk directed AHRA attendees to various resources for best practice guidelines for the MRI suite, including the U.S. Department of Veterans Affairs' MRI Design Guide, the American Society for Healthcare Engineering's MRI safety monograph, and the Joint Commission's Sentinel Event Alert, Issue 38, which outlines a checklist of 10 issues to address for a safe MR suite: 1. Access controls 2. Screening of patients and devices 3. Medical history for contraindications 4. Trained MR professionals 5. Annual training for ancillary staff 6. Burn prevention 7. FDA labels for all devices in the MR suite 8. Plan for patients requiring clinical support 9. Hearing protection 10.MRI code procedures 4 ALGEMENE RICHTLIJNEN VOOR MR SAFETY www.sprawls.org 8 9 Statisch Magnetisch Veld (B0) MR-modaliteit (= supergeleidende magneet) ⟩24u/24u & 7dg/7dg “continu AAN” ⟩Vloeibaar Helium “Cryogeen” ⟩Gevaar voor projectiel-effect ⟩Zone IV: toegang enkel met begeleiding van MR-personeel 10 11 12 Radio Frequency (B1) B1-field RF exposure - Tissue Heating/Medical device Heating Specific Absorption Rate (SAR) Safety measures: Normal Level, Room T°, Fever (Y/N), Pediatric & Elderly, Bore fan ON, 13 14 RF & brandwonden 16 17 Gradiëntveld Elektromagnetisch Veld / Time-varying switching (db/dt) ⟩ Perifere zenuwstimulatie : tinteling van zenuw of spier ⟩ Akoestisch geluid : “worst case” @1,5T=115dBA for epi-seq @3T=131dBA ⟩ Interferentie met electronica 18 American Society for Testing and Materials (ASTM) Internationaal classificatiesysteem voor implantaten en klinische hulpapparaten MR-veilig Het apparaat of het implantaat is volledig niet-magnetisch,niet-elektrisch geleidend, niet-RF reactief en vertoont geen gekende gevaren in alle MRI-omgevingen. MR-conditioneel Het apparaat of het implantaat kan magnetische, elektrisch geleidende of RF-reactieve componenten bevatten. Volg instructies van fabrikant om potentiële gevaren en kwetsuren te vermijden. MR-onveilig Een voorwerp waarvan geweten is dat het gevaren inhoudt in alle MR-omgevingen. Bevat ferromagnetisch materiaal MR-conditioneel Het apparaat of het implantaat kan magnetische, elektrisch geleidende of RF-reactieve componenten bevatten. 20 21 ‘De 5-Gauss lijn’ (=0,0005 Tesla) (=0,5mT) Locatie vanuit het ISO-center van de magneet !!! Moet een Pacemaker vrije zone zijn Sterkte van het magneetveld expandeert in 3 dimensies For 1.5 Tesla approx 4.5m HET BELANG VAN MR-VRAGENLIJST 24 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 25 Pacemaker / ICD defibrillator Courtesy F.Shellock 26 Exclusion Zone: 29 Important: ⟩ ⟩ ⟩ ⟩ ⟩ ⟩ ⟩ ⟩ Referring Doctor gives info about Type PM, leads Combination MR-conditional “PM & Leads” is essential Battery-life sufficient for at least one more year Minimum 6wks present after implantation No abandoned leads (e.g. previous older PM-system) Recent X-Ray of Thorax (no broken, deformed leads) Scheduled visit for electrophysiology pre & post MRI No other contra-indications present Important: ⟩ Depending on type of PM&Leads positioning restrictions are known (exclusion zone or full body) ⟩ During MR procedure: communication with patient after every seq. (often discomfort due to fix high HR) ⟩ Patient needs at least one type of monitoring: ECG, Pulse-oxy ⟩ Evacuation procedure is present during scanning ⟩ Emergency-call procedure is known, or immediate response from electrophysiologist (defib) ⟩ Knowledge about SAR-reduction techniques is mandatory NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 32 Kunstklep,annuloplastie Materials: Bioprothetic heartvalves; often non-metallic (porcine tissue or bovine pericardium) but may contain small amounts of metal. Mechanical heartvalves; titanium alloy, MP35N, pyrolytic carbon, Elgiloy, chromium cobalt alloy, nitinol, 316L stainless steel and 316LVM stainless steel Annuloplast rings; some contain no metal, whereas others contain titanium, chromium cobalt and other metallic materials Sternal wires; most commonly composed of stainless steel or similar alloys Bovine pericardium : contains a high amount of layered structural protein2 with elastic properties that allow conformity to challenging anatomy Prosthetic Heart Valves, Annuloplasty Rings and Sternal Suture Wires Many heart valve prostheses and annuloplasty rings have been evaluated. To determine whether they are acceptable for patients undergoing MR examinations @ 1,5T or less. Minor magnetic field interactions in relation to the static magnetic field were displayed. The forces exerted on these valves and rings are less than the forces exerted by gravity and less than those exerted by the beating heart and resultant pulsatile blood flow An external field @ 3T produces forces even smaller than those generated by the beating heart. So there is neglegible risk if a patient with a mechanical heart valve undergoes MRI. Moreover no case of movement of the mobile parts of valves caused by a magnetic field greater than 1.5T. The heating effect also is not a hazard, as heat from the area involved is taken up by the continuous blood flow NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 40 The recent meta-analysis by Mazhar et al., reviewing the NSF literature published between 2000 and 2008 found that patients with liver disease who develop NSF also have comorbid severe renal insufficiency but that liver disease alone does not confer a risk beyond that of the underlying renal insufficiency [12]. 41 42 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 43 Cochleair implant / hoorapparaat ⟩ Hoorapparaat altijd verwijderen ⟩ Type implant ??? ⟩ Soms MR-conditioneel (tot 1,5T of > ?) ⟩ Maatregelen zoals; bandage ndz., magneet verwijderbaar?, audio-processor niet in MR-ruimte 44 45 Fabrikanten ⟩Cochlear ⟩Med-EL ⟩Advanced Bionics ⟩Sophono/Medtronics http://www.sophono.com/ ⟩EnvoyMedical https://esteemhearing.com/ ⟩Neurelec/Oticon http://www.oticonmedical.com/ 46 Advanced Bionics HiRes Ultra 47 Cochlear 48 49 50 51 Med-EL 52 Mi1200 SYNCHRONY ABI | Mi1200 SYNCHRONY PIN ABI ⟩ Statisch Magnetische veld 0,2T, 1,0T, 1,5T of 3T* ⟩ Ondersteunend hoofdverband ⟩ Hoofd mag niet gedraaid liggen ⟩ Max head SAR 3,2W/kg, Normal Level ⟩ 3T*; Head-scan & scans <35cm from top of the head SAR -head, max. 1,6W/kg , Normal Level ⟩ 3T*; Positioning <35cm from top of the head Max WB -SAR</= 1W/kg ⟩ 3T*; Positioning >/=35cm from top of the head Max WB -SAR </= 2W/kg ⟩ Auditieve sensaties bij patient mogelijk 53 Mi1000 CONCERTO | Mi1000 CONCERTO PIN Mi1000 CONCERTO ABI | Mi1000 CONCERTO PIN ABI ⟩ Statisch Magnetische veldsterkte 0,2T, 1,0T of 1,5T ⟩ Ondersteunend hoofdverband ⟩ Hoofd mag niet gedraaid liggen ⟩ SAR, Normal Level ⟩ Auditieve sensaties bij patient mogelijk 54 SONATA ⟩ Statisch Magnetische veldsterkte 0,2T, 1,0T of 1,5T ⟩ Ondersteunend hoofdverband ⟩ Hoofd mag niet gedraaid liggen ⟩ Normal Level ⟩ Auditieve sensaties bij patient mogelijk 55 PULSAR | PULSAR ABI C40+ | C40 | C40+ ABI ⟩ Statisch Magnetische veldsterkte 0,2T, 1,0T of 1,5T ⟩ Post-OP >6mnd ⟩ Min bot-dikte van 4mm onder implantaatmagneet ⟩ Ondersteunend hoofdverband ⟩ Hoofd mag niet gedraaid liggen ⟩ Normal Level ⟩ Auditieve sensaties bij patient mogelijk 56 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 57 Neurostimulator 58 14 2 3 1 Tegen stimulator houden en toets indrukken 2 Druk 2 keer pijl naar boven 3 Druk 1 keer pijl naar links (MR icoon verschijnt) 4 Opnieuw tegen de stimulator houden en druk op 4. Indien icoon verschijnt ! OK : volledige lichaamsscan mogelijk. Als volgend icoon verschijnt ! ; op onze MR-systemen géén scan mogelijk BostonScientific Vercise DBS ⟩1.5T ⟩SAR < 0,1W/kg ⟩Full Body Scan ⟩SFG </= 40T/m 61 BostonScientific Precision Spectra SCS ⟩ 1.5T ⟩ Head scan ONLY with T/R Head-coil ⟩ No component of the SCS comes within 10cm of T/R head-coil ⟩ Distal tip between T5-T12 ⟩ Position IPG in lower flanck or upper buttock 62 BostonScientific Precision Montage SCS ⟩ Full Body scan ⟩ Position IPG in lower flanck or upper buttock 63 ST Jude Medical (SJM) 64 ST Jude Medical (SJM) Proclaim Elite IPG ⟩ Lead;Octrode ⟩ Body part vs Head scan ⟩ Extremity scan exceptions Hip & Shoulder!!! ⟩ Body part; SAR < 0,8W/kg ⟩ Position IPG in lower flanck or upper buttock 65 ST Jude Medical (SJM) Proclaim Elite IPG ⟩ Lead;Penta ⟩ Body part vs Head scan ⟩ Extremity scan exceptions Hip & Shoulder!!! ⟩ Body part; SAR < 0,1W/kg ⟩ Position IPG in lower flanck or upper buttock 66 ST Jude Medical (SJM) Proclaim DRG IPG ⟩ Lead; MN20450-50/MN20450-50A ⟩ T/R Head or T/R Extremity-coil ⟩ Extremity scan exceptions Hip & Shoulder!!! ⟩ Normal Operating Mode ⟩ Position IPG in lower flanck or upper buttock 67 ST Jude Medical (SJM) Prodigy MRI IPG Lead;Octrode/Penta Head scan (T/R head-coil) No Bodyscan allowed Extremity scan exceptions Hip & Shoulder!!! ⟩ Normal Operating Mode ⟩ Position IPG in lower flanck or upper buttock ⟩ ⟩ ⟩ ⟩ 68 Pijnpomp Synchromed II - Synchromed EL Isomed COMMERCIAL BREAK 75 76 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 77 78 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 79 IC-Aneurysmaclip ⟩ Various types of clips are made from Nonferromagnetic or Weakly ferromagnetic materials (eg, stainless steel alloy, Phynox, Elgiloy,commercially pure titanium, titanium alloy ⟩ Conditional for 3T; pure titatinium and titanium alloy 80 81 82 Yasargil Aneurysm Clips (Information dated 11/11/09 - Aesculap Inc., Center Valley, PA) Aesculap currently markets two lines of YASARGIL aneurysm clips, one from a cobalt-chrome alloy (Phynox) and one from a titanium alloy. Phynox clips have been available since 1983 and have catalog numbers that begin with "FE". Titanium clips have been available since 1997 and have catalog numbers that begin with FT. All "FE" and FT model YASARGIL aneurysm clips are non-ferromagnetic and may be safely exposed to MRI. Both implant materials have been tested and proven MR-safe as per ASTM-2052-02 up to 3.0 Tesla*. Prior to 1985, Aesculap distributed various models of aneurysm clips manufactured from stainless steel. These aneurysm clips were identified with the letters "FD" and have not been proven safe under exposure to MRI. For this reason, Aesculap does not recommend the use of MRI on a patient implanted with a YASARGIL aneurysm clip identified with the letters "FD". 83 Aneurysm Clips, Codman & Shurtleff, Inc., a Johnson & Johnson Company, Raynham, MA Recently, three different MP35N aneurysm clips (Codman Slim-Line Aneurysm Clip, Straight, Blade length 25-mm; Codman Slim-Line Aneurysm Clip Graft, 5-mm Diameter X 5-mm width; Codman Slim-Line Aneurysm Clip, Reinforcing 30-degree angle, 6-mm X 18-mm; Codman & Shurtleff, Inc., a Johnson & Johnson Company, Raynham, MA) underwent MRI testing that represented the largest mass for 155 additional clips made from MP35N. The clips were evaluated at 3-Tesla for magnetic field interactions, heating, and artifacts. Each aneurysm clip showed relatively minor magnetic field interactions that will not cause movement in situ. Heating was not excessive (highest temperature change, < 1.8 degrees C). Artifacts may create issues if the area of interest is in the same area or close to the aneurysm clip. The results of this investigation demonstrated that it would be acceptable (i.e., MR conditional using current terminology) for patients with these aneurysm clips to undergo MRI at 3-Tesla or less. Notably, in consideration of the sizes of the clips that underwent testing, these findings pertain to 155 additional aneurysm clips made from the same material, which includes the following: Codman Slim-Line Aneurysm Clip Codman AVM Micro Clip Codman Slim-Line Aneurysm Clip Graft Codman Slim-Line Mini Aneurysm Clip Codman Slim-Line Temporary Vessel Aneurysm Clip The following information is the MRI labeling for these aneurysm clips approved by the Food and Drug Administration: Magnetic Resonance Imaging Information Non-clinical testing of representative configurations of Codman Slim-Line Aneurysm, Mini, Micro and Graft Clips (Codman Slim-Line Clips) up to 25-mm in blade length has demonstrated that they are MR Conditional. A patient with one such clip up to 25-mm in blade length (i.e., Codman Slim-Line Aneurysm, 84 Mini, Micro and Graft Clips (Codman Slim-Line Clips) can be scanned safely, immediately after placement under the following conditions. Aneurysma Coiling ⟩ MR Safe: TRUFILL DCS ORBIT Detachable Coil ⟩ Some others MR conditional 5 (see company instructions) ⟩ Or MR conditional 6: Max. static magnetic field 3T, WB SAR </= 2W/kg, max SFG 720Gauss/cm ⟩ Artifact can compromise ROI 85 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 86 87 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 88 Metalen voorwerp in oog ⟩ ⟩ ⟩ ⟩ If not certain ALWAYS MR Unsafe: risk of injury Ocular injury with metallic foreign object Cfr Radiologist: plain X-ray of orbits Risk of retinal detachment 89 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 90 91 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 92 Continue Glucose Monitoring (CGM) 1/ Abott: freestyle libre 2/ Dexcom G4 (G5) 2 3/ Johnson & Johnson : Animas Vibe 4/ Echo therapeutics Prelude : Symphony 3 4 1 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 94 NMR Vragenlijst Een pacemaker of defibrillator Een hartkunstklep (kaartje of gegevens klep meebrengen) Een levertransplantatie ondergaan Een middenoorimplantaat (cochleair implantaat) of hoorapparaat Een neurostimulator, pijnpomp of insulinepomp Een tatoeage of vaste make -up Een aneurysmaclip of ingreep op bloedvat in de hersenen ondergaan Orthopedisch materiaal (prothese, schroeven,…) of implantaat Een metalen voorwerp in oog (of bent u metaalbewerker) Een verwijderbare tandprothese of andere protheses Continue glucose monitoring Claustrofobie Andere 95 Insertable Cardial Monitor Looprecorder (ILR) 96 101 Breast Tissue Expander Integra Ventriculo peritoneale drain Codman Hakim Precision Valve, CSF Shunt Valve CODMAN HAKIM Programmable Valves Delta Shunt Assembly “Medtronic” proGAV Programmable Valve “Aesculap” Pulsar Valve “Sophysa USA” Sophy Mini Monopressure Valve “Sophysa USA” SOPHY Adjustable Pressure Valve “Sophysa USA” Strata, Strata II, and Strata NSC Programmable CSF Shunt Valves “Medtronic” 103 CODMAN CERTAS Programmable Valve, CSF Shunt Valve (Codman, a Johnson & Johnson Company) Warnings - The use of Magnetic Resonance (MR) systems operating at 3 Tesla or less will not damage the valve mechanism - and testing shows that the valve is resistant to unintended changes in the setting. - However, it is recommended that the clinician confirm the valve setting after a magnetic resonance imaging (MRI) procedure. 104 A, Radiographic appearance of the Codman Hakim Programmable Valve (set to 90 mm H2O). S.S. Lollis et al. AJNR Am J Neuroradiol 2010;31:1343-1346 ©2010 by American Society of Neuroradiology 106 Bedankt voor jullie aandacht Dank aan collega’s, radiologen van Jessa ZH 107 Did