Samenwerking in de social profit Een aantal juridische topics vzw Procura 1 Algemeen vzw Procura 2 Vormen van samenwerking Functionele samenwerking Een aantal vereniging gaan samenwerken zonder het creëren van een nieuwe rechtspersoon, met andere woorden als een feitelijke vereniging Structurele samenwerking Voor de concrete uitwerking van de samenwerking wordt een nieuwe juridische structuur uitgewerkt of wordt een bestaande aangepast. Het wederzijds uitvoeren van taken voor elkaar vzw Procura 3 Functionele samenwerking Bij een functionele samenwerking gaan vereniging samen bepaalde activiteiten plannen om schaalvoordelen te bekomen zonder hiervoor een nieuwe juridische structuur te creëren. Wie ? Verenigingen, natuurlijke personen, vennootschappen Samenwerkingsovereenkomst. Voorbeelden : gezamenlijke aankoop, huren,… vzw Procura 4 Functionele samenwerking Functionele samenwerking – feitelijke vereniging / reglement – Begin/einde lidmaatschap - voorwaarden – Bepaalde of onbepaalde duur – Besluitvorming – Vertegenwoordiging : volmachtenregeling/ optie/ sterkmaking. (gerechtelijk en buitengerechtelijk) – Eigendomsrecht vzw Procura 5 Structurele samenwerking Bij een structurele samenwerking wordt een nieuwe rechtspersoon gecreëerd om de samenwerking vorm te geven – Vzw – Vennootschap – Internationale vzw Alles wat bij een functionele samenwerking in de samenwerkingsovereenkomst vermeld is, komt hier in de statuten. vzw Procura 6 Structurele samenwerking Andere vormen van structurele samenwerking – Personele unie : bij twee verschillende vzw’s is de samenstelling van de AV en RvB identiek. Deze structuur kan juridisch worden verankerd in de statuten. – Fusie/splitsing : twee juridische entiteiten gaan volledig in elkaar op. vzw Procura 7 Structurele samenwerking Fusie – Ofwel een combinatie van ontbinding met opslorping door bestaande vzw – Ofwel een creatie van een nieuwe entiteit waar meerdere vzw’s een bedrijfstak (of alle activa of passiva) inbrengen in een nieuw opgerichte rechtspersoon. vzw Procura 8 Structurele samenwerking Fusie – stappenplan – Voorbereidende fase op niveau raad van bestuur Kennismakingsronde : financieel, infrastructuur, visie op korte en lange termijn. Contacten met subsidiërende overheid Opmaken van fusie-overeenkomst – Aangepaste statuten na fusie – Samenstelling en werking AV – RVB - directiecomité – Masterplan en financieel plan vzw Procura 9 Structurele samenwerking Fusie – stappenplan – Goedkeuring door de verschillende algemene vergadering. Tip : onder de opschortende voorwaarde dat het fusievoorstel door alle betrokken vzw’s wordt goedgekeurd. – Ontbinding van één of meer vzw’s – Inbreng te algemenen titel in andere vzw ( geen echte vereffening – Formaliteiten / kostprijs op fiscaal vlak vzw Procura 10 Structurele samenwerking Fusie – stappenplan – Eventueel : oprichten nieuwe vzw – Tegenstelbaarheid van de doorgevoerde fusie- operatie. – Vorm : authentiek of onderhands. vzw Procura 11 Sociaal recht vzw Procura 12 Terbeschikkingstelling personeel Op grond van artikel 31 van de wet van 24 juli 1987 bestaat er een principieel verbod om werknemers ter beschikking te stellen van derden die deze werknemers gebruiken en over hen een gedeelte van het gezag uitoefenen dat normaal wordt uitgevoerd door de werkgever. vzw Procura 13 Terbeschikkingstelling personeel Opdat er sprake zou zijn van TBS van personeel moeten de volgende voorwaarden vervuld zijn : – Iedere activiteit ongeacht de duur ervan – Het gaat om werknemers, niet om zelfstandigen – Gezagsoverdracht. Het gezag over de werknemer mag niet overgaan op de “gebruiker”. Blijft de werknemer onder het gezag van de oorspronkelijke werkgever, dan : aanneming vzw Procura 14 Terbeschikkingstelling personeel Uitoefening van gezag niet alleen onderzocht aan de hand van bestaande overeenkomst maar vooral uit de concrete situatie : – gebruiker maakt offertes met naam van uitgeleende werknemer – Werknemers staan in organigram van “gebruiker” – Gebruiker betaalt verplaatsingsonkosten – Melden van ziekte van controle ziektebriefjes – Vakantieregeling – Sanctionering – Wie betaalt verplaatsingsonkosten vzw Procura 15 Terbeschikkingstelling personeel Bij de programmawet van 12 augustus 2000 is hier een versoepeling aangebracht. De “gebruiker” van het personeel mag een deel van het gezag van werkgever overnemen – Instructies m.b.t. de verplichtingen inzake welzijn en veiligheid op het werk – Instructies inzake arbeids- en rusttijden – Instructies die kaderen inde uitvoering van de overeenkomst tussen opdrachtgever en “gebruiker” vzw Procura 16 Terbeschikkingstelling personeel Sancties bij inbreuken op de wet – Civielrechtelijke sancties In de relatie “gebruiker”-werknemer – Gebruiker wordt geacht verbonden te zijn met werknemer – Werknemer kan contract onmiddellijk beëindigen – Oorspronkelijke werkgever hoofdelijk aansprakelijk voor betaling van sociale bijdragen, lonen, vergoedingen en voordelen die voortvloeien uit nieuwe overeenkomst. In de relatie uitlener-gebruiker – De overeenkomst kan worden nietig verklaard. Uitlener kan in het kader van de uitlening geen facturen meer innen. vzw Procura 17 Terbeschikkingstelling personeel Sancties bij inbreuken op de wet – Strafrechtelijke sancties. Gevangenisstraffen en boetes per betrokken werknemer – Administratieve geldboete. Boete per betrokken werknemer vzw Procura 18 Terbeschikkingstelling personeel Toegelaten terbeschikkingstelling – Uitzendarbeid – Uitzonderlijke terbeschikkingstelling Voorwaarden : – Occasioneel en voor een bepaalde duur – Enkel vaste werknemers – Voorafgaand akkoord van de sociale inspectie en vakbondsafvaardiging. Dit is niet vereist bij samenwerking moeder/dochter en bij gespecialiseerde opdrachten. – Voorafgaande basisovereenkomst tussen werkgever/gebruiker en werknemer met de duur en andere modaliteiten. vzw Procura 19 Terbeschikkingstelling personeel Toegelaten terbeschikkingstelling – Uitzonderlijke terbeschikkingstelling Gevolgen – Slechts een klein deel van het gezag van de werkgever gaat over op de gebruiker – Voor de rest blijft de uitlener de werkgever en blijft hij exclusief bevoegd voor : • De betaling van het loon • Aanwerving/evaluatie/carrièreplanning • Loononderhandelingen • Vaststelling taakinhoud • Ontslag of andere sancties vzw Procura 20 Terbeschikkingstelling personeel Toegelaten terbeschikkingstelling – Uitzonderlijke terbeschikkingstelling Gevolgen – De gebruiker is verantwoordelijke voor de fouten van de ter beschikking gestelde werknemer – Wanneer bepaalde werknemers regelmatig gaan werken bij een zelfde aannemer bestaat het risico dat een aantal grenzen gaan vervagen… vzw Procura 21 Globale arbeidsovereenkomst Bij een globale arbeidsovereenkomst sluit één werknemer een arbeidsovereenkomst af met twee werkgevers. – Verdeling werkgeversgezag – Hoofdelijke aansprakelijkheid – Duidelijke afspraken vereist in AO – Arbeidsreglement – arbeidsongevallenverzekering vzw Procura 22 Globale arbeidsovereenkomst Voordelen – Vermijden wetgeving deeltijdse arbeid – Geen verboden terbeschikkingstelling Nadelen – Hoofdelijke aansprakelijkheid – Verschillende loon- en arbeidsvoorwaarden – Meervoudige administratieve verplichtingen vzw Procura 23 CAO 32 bis Deze CAO regelt de rechten van de werknemers bij de overgang van een onderneming krachtens een overeenkomst – Wijziging van werkgever – Overgang van een onderneming of een gedeelte ervan – Overeenkomst tussen de werkgever die onderneming overdraagt en de werkgever die overneemt vzw Procura 24 CAO 32 bis Gevolgen van de overgang van onderneming krachtens overeenkomst – Automatische overdracht van de arbeidsovereenkomsten – Overgang mag geen reden zijn tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst. – Ontslagverbod – De bestaande arbeidsvoorwaarden blijven gelden. – Hoofdelijkheid overdrager/overnemer vzw Procura 25 Samenwerking fiscaal bekeken BTW vzw Procura 26 BTW Principe : Iedereen die in de uitoefening van een economische activiteit geregeld en zelfstandig en onder bezwarende titel leveringen van goederen en diensten verricht omschreven in het Wetboek BTW, is onderworpen aan de BTW-plicht. vzw Procura 27 BTW Toepassing van dit principe : Wanneer vzw A voor vzw B de boekhouding opvolgt en bijhoudt tegen betaling van een daarvoor afgesproken vergoeding, dan is hier BTW op verschuldigd. Hier moet de dienstverlenende vzw er wel op toezien dat het voeren van een boekhouding voor derden wel valt binnen het statutair doel. vzw Procura 28 BTW Oplossing : kostendelende vereniging Overeenkomstig artikel 44, §2, 1°bis van het BTWWetboek zijn de diensten verleend door kostendelende verenigingen aan hun leden die een werkzaamheid uitoefenen die is vrijgesteld van BTW in toepassing van artikel 44 van het BTW-wetboek of die valt buiten de werkingssfeer van de BTW vrijgesteld wanneer de diensten direct nodig zijn voor de uitoefening van die werkzaamheid, deze groeperingen van hun leden enkel terugbetaling vorderen van hun aandeel in de gezamenlijke uitgaven en mits deze vrijstelling niet leidt tot concurrentievervalsing vzw Procura 29 BTW Kostendelende vereniging Voorwaarden : In verband met de aard van de handelingen – Enkel m.b.t. tot diensten gepresteerd door kostendelende vereniging ( niet voor levering goederen) – De diensten moeten noodzakelijk zijn voor uitvoering maatschappelijk doel van de leden Bijv. : diensten inzake personeelsbeheer en –aanwerving – De prestaties moeten niet worden geleverd ten behoeve van alle leden van de kostendelende vereniging vzw Procura 30 BTW Kostendelende vereniging Voorwaarden – In verband met de hoedanigheid van de leden Ze mogen geen BTW-belastingplichtige zijn of eventueel BTW-belastingplichtige zonder recht op aftrek. – In verband met de doorgerekende vergoeding De vergoeding van de kosten mag slechts de terugbetaling vertegenwoordigen van de kosten die gemaakt zijn. De verdeling van de kosten gebeurt aan de hand van vooraf bepaalde criteria. – Link met de verbonden leden De leden moeten eenzelfde werkzaamheid uitoefenen of behoren tot eenzelfde financiële economische, professionele groep vzw Procura 31 BTW De kostendelende vereniging kan gebeuren onder alle mogelijke vormen : – Vzw – Feitelijke vereniging – Economisch samenwerkingsverband –… vzw Procura 32 BTW Zelfstandige onverdeeldheid Wanneer vzw A een groot pakket goederen aankoopt om door te “verkopen” aan bevriende organisaties, dan is op deze doorverkoop in principe BTW verschuldigd. Kan worden vermeden door zelfstandige onverdeeldheid vzw Procura 33 BTW Zelfstandige onverdeeldheid (ZO) – Bij een ZO kopen een aantal vzw’s als onverdeeldheid een pakket goederen aan. Bij de verdeling van de goederen onder de deelgenoten gebeurt er een verrichting met zichzelf. Bijgevolg is er geen BTW verschuldigd. – Voorwaarden : Geen eigen naam Onverdeeldheid mag enkel handelen voor deelnemende leden. vzw Procura 34 BTW Zelfstandige onverdeeldheid – Voorwaarden Inkomende facturen op alle deelnemende leden. Inkomende goederen worden tegen kostprijs ten laste gelegd van de leden volgens hun aandeel in de onverdeeldheid op basis van inkomende facturen Onverdeeldheid heeft “gemeenschappelijk” personeel. Dit is gemeenschappelijk aangeworven of gemeenschappelijk gemaakt. vzw Procura 35 BTW Zelfstandige onverdeeldheid – Opmaak overeenkomst noodzakelijk Manier van samenwerken omschrijven Verdeling van baten en lasten beschrijven Voorzien van mogelijke aanduiding van lasthebber die in naam en voor rekening van de leden kan optreden. Procedure voor nemen van beslissingen voor gemeenschappelijk personeel vzw Procura 36 Vragen ? vzw Procura 37