In het artikel over de Kwacht werd er glauconiethoudende

In het artikel over de Kwacht werd er glauconiethoudende zandgrond vermeld. (zie vorig
buntblad) Ons werd wat meer uitleg gevraagd over deze term. Wat is glauconiet?
De term glauconiet is afgeleid van het Grieks glaukos wat blauw, blinkend of groenig
betekent.
Glauconiet is een groenachtig (blauwgroen, groen of geelgroen), gekleurd mineraal, een van
de mica’s.
Het ontstaat op de bodem van warme, rustige, ondiepe zeeën. Het kan zeer vaak ontstaan,
vooral daar waar de sedimentatie (de afzetting) bij gereduceerde condities (zonder zuurstof)
zeer langzaam gaat.
Het slaat neer onder de vorm van gelklontjes ter grootte van een zandkorrel. Het is
waarschijnlijk van organische oorsprong en/of door verwering van biotiet.
De samenstelling van het mineraal is vrij
complex.
De moleculeformule is
(K,Na)(Fe3+,Al,Mg)2(Si,Al)4O10(OH)2.
En voor degene die het graag nog juister
hebben de empirische (proefondervindelijk)
formule is:
K0,6Na0,05Fe3+1,3Mg0,4Fe2+0,2Al0,3Si3,8O10(OH)2.
Het is een waterhoudend ijzersilicaat met 4 tot 10 % kalium, een K-Mg-Fe-Al silicaat.
De verschillende samenstellende elementen in glauconiet komen er in voor als oxides (K2O,
Na2O, MgO, Al2O3, FeO, Fe2O3 en SiO2).
Doordat het kalium bevat (een licht radioactief element) kan het voor ouderdomsbepaling
gebruikt worden.
In het zuidelijk deel van de Kempen bevatten de dekzanden overal glauconiet, afkomstig van
de onderliggende glauconiethoudende Tertiaire lagen (de glauconiethoudende zanden van
Kasterlee, een geologische laag die in de Kempen veel voorkomt).
Dit is niet het geval in de Noorderkempen (arme dekzanden).
Pagina 1
Glauconiet is ook vaak zichtbaar als groene punten in ijzerzandsteen (bv. in Diestiaanzandstenen).
In de oppervlaktelagen kan het door verwering omgezet worden in limoniet.
Deze glauconiet is een zeer belangrijke abiotische factor voor onze natuur in de Kempen. Ijzer
bindt namelijk fosfor. Dit helpt om onze systemen voedselarm te houden of terug te krijgen.
Dirkx Jan
de IJzerenberg” (nabij Aarschot)
Tijdens een groot deel van het
tertiair (70 tot 1 miljoen jaar
geleden) lag noord-oost brabant
onder de zeespiegel. Zo’n 15
miljoen jaar geleden ontstonden er
in deze zee sterke getijdestromingen;
er werden zeer dikke
glauconiethoudende zanden afgezet.
Het glauconiet bevatte veel ijzer.
Door oxidatie van het ijzer kregen
de ijzerzandsteenbanken hun
typische roestbruine kleur.
Bij nader onderzoek kan men ook de
glauconiet in de lagen herkennen.
Pagina 2