Het tranende oog - AZ Sint-Jan

DIENST OOGZIEKTEN
Campus Brugge
Stafleden
Dr. Dewachter Anne
Dr. Pollet Luc
Dr. Lafaut Bart
Dr. Vandelanotte Sylvie
Geconsulteerde artsen
Dr. Miroir Claire
Dr. Kempeneers Anne
t: 050 45 23 40
f: 050 45 38 42
Het tranende oog
Tranende ogen is een frequent voorkomende klacht die vaak onderschat wordt.
Patiënten die last hebben van tranende ogen zien minder goed doorheen de
tranenstase, krijgen huidirritatie door constant deppen en vinden het vervelend om
met ‘geëmotioneerde’ ogen rond te lopen.
Anatomie
De basale traansecretie wordt geproduceerd door de accessoire klieren in de
oogleden. De reflextranen daarentegen (tranen bij uien schillen of wenen) worden
geproduceerd door de traanklier temporaal boven.
De tranen worden door op- en neergaande beweging van de oogleden over de
cornea naar het traanafvoerkanaal weggepompt. Het traanafvoersysteem start bij
het traanpunt waar de tranen via de canaliculus superior en inferior afgevoerd
worden in de traanzak. In het verlengde van de traanzak ligt de ductus
nasolacrimalis die uitkomt onder de concha inferior in de neus.
Traanwegen: bovenste en onderste canaliculus komen samen uit in de traanzak.
Oorzaak van tranende ogen
Tranende ogen hebben 3 verschillende oorzaken. Ze kunnen het gevolg zijn van
hypersecretie vanuit de traanklier, een verminderde pompfunctie van de oogleden
of een obstructie van het traanafvoersysteem.
AZ Sint-Jan AV
Dienst oogziekten
Het tranende oog
Page 1/6, 27 June 2012
Het tranende oog
Versie dd. 29/03/2011 OOG-0034
1. Hypersecretie = reactieve tranen
Hypersecretie ontstaat als reflex op een beschadigde cornea. De meest frequente
oorzaak is droogtekeratopathie waarbij er multipele corneale wondjes ontstaan.
Patiënten hebben dan constant een vreemd-voorwerp gevoel (zandkorrelgevoel).
Door de cornea frequent te bevochtigen met kunsttranen herstelt de cornea en
verminderen ook de reactieve tranen.
Droogtekeratopathie: multipele epitheliale punctatae in de cornea.
2. Verminderde pompfunctie
Wanneer de anatomie en functie van de oogleden verstoord is ten gevolge van
leeftijdsgebonden laxiteit, parese of na chirurgie kunnen de tranen niet meer goed
worden weggepompt en ontstaan tranende ogen. Correctieve ooglidchirurgie is hier
aangewezen om de traanafvloed te verbeteren.
Ectropion onderooglid waardoor verminderde pompfunctie: pre- en postoperatief.
3. Obstructie van het traanafvoersysteem
Proximale stenose
Proximale stenoses zijn alle stenoses ter hoogte van een traanpunt of canaliculus.
De meest frequente oorzaken zijn ooginfecties (herpes) en medicamenteus
geïnduceerde stenoses zoals bij Taxotere behandeling.
Taxotere geeft een inflammatoire reactie ter hoogte van het slijmvlies in de
canaliculi. Door zwelling van het slijmvlies ontstaat eerst een substenose en later
AZ Sint-Jan AV
Dienst oogziekten
Het tranende oog
Page 2/6, 27 June 2012
een volledige stenose door verkleving van de slijmvlieswanden. Door vroegtijdig
plaatsen van een siliconetube worden de traanwegen mechanisch opengehouden
waardoor een volledige stenose kan voorkomen worden.
Indien enkel het traanpunt vernauwd is, wordt een traanpuntplug geplaatst om het
traanpunt te dilateren. Indien ook de canaliculi vernauwd zijn, wordt een
bicanaliculaire stent geplaatst. Beiden worden ambulant geplaatst.
Eenmaal de canaliculi volledig gestenoseerd zijn, is plaatsen van siliconetube niet
meer mogelijk en wordt overgegaan op plaatsen van rechtstreekse bypass (Jones
buis) tussen de mediale ooghoek en de neusholte.
Traanpuntvernauwing: plug om het traanpunt te dilateren
Canaliculaire substenose: bicanaliculaire stent en plaatsen van stent in het onderste
traanpunt.
Volledige stenose canaliculi: Jones buis: bypass tussen de mediale ooghoek en
neusholte.
Distale stenose
Indien de stenose ter hoogte van de traanzak of de ductus nasolacrimalis ligt,
spreekt men van een distale stenose. Mogelijke oorzaken zijn vroegere
neusfractuur, traanzakcyste of tumor,…
Meestal kan geen oorzaak gevonden worden, waarbij men dan spreekt van een
PANDO (Primary Acquired Nasolacrimal Duct Obstruction).
De behandeling van een distale stenose is een dacryocysto-rhino-stomie (DCR)
operatie waarbij een nieuwe bypass gemaakt wordt tussen de traanzak en de
AZ Sint-Jan AV
Dienst oogziekten
Het tranende oog
Page 3/6, 27 June 2012
neusholte. Hierbij komt het nieuwe ostium boven de axilla van de concha media te
liggen. Deze DCR operatie wordt uitgevoerd ofwel via externe weg ofwel via de
neusholte. Bij een externe DCR wordt een incisie gemaakt tegenaan de neusflank
en wordt het traanzakslijmvlies verbonden met het neusslijmvlies. De externe
procedure is de voorkeursprocedure wanneer een traanzaktumor vermoed of
radiologisch bevestigd werd.
Bij een endonasale DCR wordt de operatie uitgevoerd door middel van een
endoscoop via de neus. Er wordt een endolight geplaatst via de canaliculus superior
tot in de traanzak waardoor men in de neus de precieze locatie van de traanzak
kan zien. Via de traanpunten worden siliconetubes geplaatst die 3 maanden ter
plaatse moeten blijven om het ostium mechanisch open te houden gedurende de
helingsfase.
Dacryocysto-rhino-stomie (DCR)
AZ Sint-Jan AV
Dienst oogziekten
Het tranende oog
Page 4/6, 27 June 2012
Externe DCR: incisie via huid.Endonasale DCR: incisie via neusmucosa
Besluit
Tranende ogen kunnen veel verschillende oorzaken hebben. Hypersecretie van
tranen kan medicamenteus behandeld worden, pompfunctie-afwijkingen door een
ooglidcorrectie en een obstructie van de traanwegen door middel van stents of
traanweg-bypass chirurgie.
AZ Sint-Jan AV
Dienst oogziekten
Het tranende oog
Page 5/6, 27 June 2012
AZ Sint-Jan AV
Dienst oogziekten
Het tranende oog
Page 6/6, 27 June 2012