Kleine titel - Woordvoerders van de Natuur

De rivier &
uiterwaardenproject
1. Water op reis
Benodigdheden:
Water stroomt van hoog naar laag. Het water in een
rivier komt uit de bergen van smeltende sneeuw of ijs.
Ook worden rivieren gevuld door regenwater en via
zijrivieren, of door afvalwater.
Als er veel water is stroomt de rivier snel.
- stukje hout
Opdracht
Kijk hier welke kant het water op stroomt.
Wacht tot er geen schip meer is. Gooi het stukje hout in
het water en loop mee. Hoe snel stroomt het water hier?
* Slenteren is 1 km per uur
* Gewoon lopen is 5 km per uur
* Snel wandelen is 7 km per uur
* Rennen is 10 km per uur
Lees nog een keer de informatie boven de foto en
bespreek samen hoe het komt dat het water nu deze
snelheid heeft.
De Beuningse uiterwaarden
De rivier &
uiterwaardenproject
2. Waterlopen
Benodigdheden:
De eerste mensen die hier gingen wonen zochten de
hoogste plekken op, die ook droog bleven bij hoog
water.
Later kwamen er steeds meer mensen wonen en voor
de eigen veiligheid gingen mensen dijken bouwen tegen
overstromingen.
- emmers
Opdracht
Maak je eigen rivieren.
1- Giet het water op één plek op het zand. Dit is een
natuurlijke rivier. Zorg er voor dat er steeds water in de
rivier stroomt.
2- Maak nu een rivier met aan beide kanten een dijk (zie
tekening).
3- Bespreek met elkaar het verschil hoe het water stroomt in
een natuurlijke rivier en hoe in een rivier met dijken.
4- Ga nu op zoek naar sporen waaraan je kunt zien hoe
hoog het water hier is gekomen.
De Beuningse uiterwaarden
3. De reisbegeleiders
De rivier &
uiterwaardenproject
Benodigdheden:
Als we in de uiterwaarden de natuur haar gang laten
gaan komen er veel bomen. Bomen houden het water
tegen. Om de reis van het water goed te laten verlopen
mogen de uiterwaarden niet vol groeien met bomen.
Levende maaiers voorkomen dat het dichtgroeit. Van
nature zijn dat bevers en herten, maar daarvan zijn er te
weinig in Nederland. Daarom zet de boswachter grote
grazers in. Zoals koeien en paarden.
- digitale camera (zelf meenemen)
- tasje om spullen in te verzamelen
Opdracht
Hoe de grazers in dit gebied reizen kun je vaak zien aan de
zogenaamde “veepaadjes”. Volg een paadje tot aan de
grazers. Ga op 25 meter afstand zitten en bekijk het gedrag
van zo’n grazer. Wat doet deze en vertel elkaar waarom ze
dat doet.
Zoek nu een plek waar de grazers vaak komen. Bespreek
met elkaar waarom ze hier graag komen. Hoe ziet deze plek
er uit? Je kunt ook een foto maken voor jouw presentatie.
Zoek nu een plek waar de grazers nooit komen. Bespreek
met elkaar waarom ze hier niet graag komen. Hoe ziet deze
plek er uit? Je kunt ook een foto maken voor jouw presentatie.
De Beuningse uiterwaarden
De rivier &
uiterwaardenproject
4. Reizende bergen
Benodigdheden:
- zoekkaart ‘stenen’
- druk- en sluitzakjes (2x)
- loepjes (2x)
De rivier voert materialen mee helemaal vanuit de
bergen. Nederland ligt aan het einde van de rivier en is
gevormd door wat meegenomen is door de rivier.
Onderweg schuurt het water de stenen en maakt ze
ronder en ook kleiner.
Niet alle bodemdeeltjes halen de zee. Sommige worden
door ons hier weggehaald omdat wij ze kunnen
gebruiken voor het maken van bijvoorbeeld bakstenen.
Opdracht
Zoek 5 natuurstenen van verschillende grootte. Leg de stenen op
volgorde van groot naar klein. Sorteer de stenen nu op kleur.
Welke steen vind jij het mooiste en waarom? Kijk op de zoekkaart
waar jouw steen het meeste op lijkt. Neem deze ene steen mee.
Bespreek met elkaar hoe jouw steen hier is gekomen
Pak een handje zand en bekijk het door de loep. Vergelijk de
kleuren van de zandkorrels met jullie stenen. Bespreek met elkaar
waaruit zand bestaat.
.
De Beuningse uiterwaarden
5. Planten op reis
De rivier &
uiterwaardenproject
Benodigdheden:
De planten die je hier vindt zijn avontuurlijke reizigers.
Hier in de uiterwaard kunnen niet zomaar alle planten
groeien. Alleen de planten die het fijn vinden om af en
toe overstroomd te worden.
- zoekkaart ‘bermplanten’
- voorbeeld herbarium
- wit karton of stevig papier
- plakband
- potlood
Opdracht
Zoek twee planten die op kale plekken kunnen groeien.
En twee planten die op beschutte plekken groeien.
Bespreek het belangrijkste verschil tussen deze
planten.
Zoek ook twee kleine boompjes. Hoe denk je dat het komt
dat niet alle kleine boompjes hier groot worden?
Zoek een plant die hier veel voorkomt. Deze mag je
plukken, opplakken en meenemen. Dit is jullie eerste
bladzijde van een herbarium.
De Beuningse uiterwaarden
De rivier &
uiterwaardenproject
6. Zaden op reis
Benodigdheden:
De planten die je hier vindt zijn avontuurlijke reizigers.
Veel planten verspreiden namelijk hun zaden via de
rivier. Het kan dan ook zomaar gebeuren dat je zaden
vindt van buitenlandse planten. Zaden verspreiden zich
ook op andere manieren zoals door de wind en met
behulp van dieren.
- zoekkaart ‘vruchten en zaden’
- druk- en sluitzakje
Opdracht
Ga bij de aanspoelsels op zoek naar planten met uitgebloeide
bloemen. Deze planten dragen de avontuurlijke zaden.
Neem deze zaden mee om op school op te kweken (kijken
wat er uit komt).
Verzamel ook een paar zaden of vruchten die door de
wind worden vervoerd.
Bespreek samen hoe dieren de zaden en vruchten mee
kunnen nemen.
Ook mensen nemen vaak onbedoeld zaden mee.
De Weegbree (zie foto) bijvoorbeeld. Deze plant heeft
kleverige zaden die aan je schoenen blijven vastzitten.
Zoek een weegbree en voel maar eens.
De Beuningse uiterwaarden
De rivier &
uiterwaardenproject
7. Waterwegen
Benodigdheden:
De rivieren zijn voor de mensen altijd al belangrijke
wegen geweest om te reizen en nieuwe gebieden te
ontdekken. Maar ook om goederen te vervoeren.
Zo zijn de Romeinen hier gekomen en hebben hun
beschaving hier gebracht (voorbeeld). Nu gebruiken we
de waterwegen nog steeds. Niet alleen wij als mens,
maar ook de dieren.
- potlood
Opdracht
Zoek een plekje aan het water en kijk welke schepen er
voorbij varen. Bespreek met elkaar voor maximaal drie
schepen:
* Wat voor soort schip het is.
* Waar het schip vandaan komt. Dat kun je vaak zien aan
de vlag, of het staat op de zijkant.
* Wat er in het schip zit.
Welke richting varen de schepen het snelst. Hoe komt dat?
Vertel elkaar of je mee wilt met een schip en waar naar toe.
Dieren maken ook gebruik van de rivier als waterweg.
Welke dieren zie jij op de rivier?
De Beuningse uiterwaarden
De rivier &
uiterwaardenproject
8. Dieren op reis
Benodigdheden:
In de rivier en de uiterwaard komen veel dieren voor. Zij
kunnen op doorreis zijn. Alleen dieren die zich thuis
voelen met de wisselende waterstanden, blijven hier
wonen. Dit zijn er maar een paar, zoals de bever,
muskusrat en vogels. Andere dieren moeten kunnen
vluchten voor het hoge water (bijvoorbeeld de dijk over).
Ook brengen de mensen dieren mee. Denk maar aan
de grazers voor het beheer en honden om uit te laten.
- zoekkaart ‘watervogels’
- verrekijker
- potlood
Opdracht
Ga op een rustig plekje zitten. Zorg er voor dat de vogels
jou niet zien en horen. Gebruik de verrekijker en de
zoekkaart en kruis aan welke vogels je ziet en ook hoeveel.
Kies één vogel en observeer een paar minuten het gedrag.
Wat doet jouw vogel? Poetsen, eten, zingen, duiken, enz.
Schrijf het op de zoekkaart bij jouw watervogel.
De Beuningse uiterwaarden
9. Sporen van reizigers
De rivier &
uiterwaardenproject
Benodigdheden:
In de rivier en de uiterwaard komen veel dieren voor.
Tijdens hun reis laten ze vaak iets achter. Dit kan een
veer zijn, maar ook een pootafdruk in het zand.
En wat dacht je van poep van een Gans?
- zoekkaart ‘sporen’
- plastic zak (zelf meenemen)
Opdracht
Dieren laten zich niet altijd zien. Hiervoor moet je op zoek
naar sporen die zij hebben achtergelaten. Bijvoorbeeld
pootafdrukken, veren, uitwerpselen, maar ook vraatsporen.
Ga op zoek naar verschillende sporen van dieren.
Als het kan, mag je de sporen meenemen.
Bespreek samen van welke dieren je sporen hebt
gevonden. Gebruik hierbij de zoekkaart.
De Beuningse uiterwaarden
10. Groeten uit …
De rivier &
uiterwaardenproject
Benodigdheden:
Mensen reizen heel wat af. Ook hier. Varend op de
rivier. Wandelend en fietsend over de dijk. Iedereen
heeft een eigen reden om het gebied te bezoeken.
Behalve de mensen zoeken ook het water, de planten
en de dieren een plek in de uiterwaard.
- tekenpapier
- potlood
Opdracht
Je hebt vandaag een reis gemaakt door de Beuningse
uiterwaaarden.
Vertel elkaar wat je allemaal hebt gezien.
Bekijk nog een keer wat je hebt verzameld tijdens
jouw reis.
Wat vond je het leukste om te doen?
Voordat je naar huis gaat maak je een ansichtkaart van
De Beuningse uiterwaarden. “De groeten uit …”
Naar wie wil jij jouw kaart sturen?
De Beuningse uiterwaarden
Welke opdracht heb jij gedaan?
1.
Water op reis
☺
.
2. Waterlopen
☺
3. Reisbegeleiders
☺
4. Reizende bergen
☺
5. Planten op reis
☺
6. Zaden op reis
☺
7. Waterwegen
☺
8. Dieren op reis
☺
9. Sporen van reizigers ☺
10. Groeten uit
…
☺
De Beuningse uiterwaarden
ruimte voor jouw
(aan)tekeningen