kosten benchmark studie als basis voor kostenbeheersing

professie en praktijk
DOOR MARTINE WESTSTEIJN 1
KO S T E N B E N C H M A R K S T U D I E
A L S B A S I S VO O R KO S T E N B E H E E R S I N G
Kostenbeheersing is al jaren een belangrijk punt van aandacht voor het management van verzekeringsmaatschappijen. Als gevolg daarvan
hebben veel financiële dienstverleners gekozen voor uitbreiding en verandering van hun werkzaamheden middels een combinatie van fusie,
acquisitie, herstructurering en rationalisatie. Het management hoopt daarmee de vruchten te plukken van toenemende schaalvoordelen, zoals
verlaging van de kosten, en toenemende rendementen voor aandeelhouders.
Helaas is er slechts beperkte informatie beschikbaar
om het effect van deze maatregelen te toetsen en het
kostenniveau te spiegelen aan die binnen de markt.
Opereert een verzekeraar nu (kosten)efficiënter of juist
minder (kosten)efficiënt dan collega verzekeraars? En
waar liggen de mogelijkheden voor kostenbesparingen
binnen de organisatie?
Daarnaast wordt een consistente vergelijking van de
kosten met concurrenten bemoeilijkt door verschillen in
de wijze van marktbenadering, interne organisatie en
kostenallocaties alsmede door definitieverschillen.
Er zijn in de markt vooralsnog weinig benchmarkgegevens beschikbaar met betrekking tot het kostenniveau
van levens- en schadeverzekeraars. Wel kan op basis
van de verslagstaten van de Pensioen- & Verzekeringskamer (PVK) een ratio als bedrijfskosten gedeeld door
geboekte premie makkelijk gemaakt worden. Echter de
provisie en Deferred Acquisition Costs (DAC) vertroebelen de ratio, doordat deze door de bedrijfskosten heenlopen.
Waarom deze kosten benchmark studie een correcte
wijze van vergelijken is, wordt in dit artikel duidelijk
gemaakt. Eerst laat het zien waar een kosten benchmark studie bij kan helpen, vervolgens geeft het een
overzicht van hoe er bij de studie te werk wordt gegaan
en tenslotte toont het een aantal algemene conclusies
van de studie.
HET NUT VAN KOSTEN BENCHMARK STUDIES
1 Drs. Martine Weststeijn is
associate bij Tillinghast – Towers
Perrin te Amsterdam
([email protected])
Een kosten benchmark studie kan helpen bij:
– het inzichtelijk maken van het kostenniveau en de
kostenstructuur in vergelijking tot het marktgemiddelde dan wel het gemiddelde van een relevante
referentiegroep (bijvoorbeeld intermediairverzekeraars, direct writers);
– het vaststellen van het besparingspotentieel en
gebieden waar dit mogelijk is;
– het verzamelen van kwantitatieve informatie waarmee
realistische doelen gesteld kunnen worden ten aanzien van het gewenste kostenniveau en daaruit voortvloeiend rendement;
– het aanscherpen van het prijsbeleid;
– onderzoek naar historische trends in kosten performance, waardoor het mogelijk is de ontwikkeling van
het kostenniveau te monitoren. Verschillen tussen
kostenratio’s kunnen voortkomen uit enerzijds de
kostenkant of anderzijds de opbrengstenkant. Door
vergelijkingen in de tijd kan inzichtelijk gemaakt worden of een toename van de kostenratio voortkomt uit
een stijging van de kosten dan wel door een daling van
de premie-inkomsten.
METHODOLOGIE KOSTEN BENCHMARK STUDIE
Een kosten benchmark studie bestaat uit drie niveaus,
te weten een vergelijking op totaalniveau, op bedrijfsonderdeelniveau en op productniveau (zie figuur 1).
I
totale kosten
II
kosten per bedrijfsonderdeel
III
kosten per product
FIGUUR 1 KOSTEN PIRAMIDE
I . K O S T E N V E R G E L I J K I N G O P TOTA A L N I V E A U
Voor een kostenvergelijking op totaalniveau maken we
gebruik van informatie uit onze vertrouwelijke database
aangevuld en gevalideerd met behulp van openbare
gegevens zoals de PVK-verslagstaten en data van het
weekblad VVP. Met behulp van deze database is het
mogelijk werkelijk toegerekende kosten van verzekeraars te vergelijken met de markt of met een relevante
referentiegroep (de peer group). De peer group wordt
samengesteld al naar gelang de wensen van een verzekeraar, meestal afhankelijk van het productassortiment
en distributiekanaal.
Op totaalniveau vergelijken we de bedrijfskosten uitgedrukt als percentage van de premie. Hierbij wordt gekeken naar zowel het totale verzekeringsbedrijf, als het
individueel en collectief bedrijf afzonderlijk. Daarbij
DE ACTUARIS
MAART 2004
37
professie en praktijk
wordt de verhouding acquisitie- en doorlopende kosten
vergeleken met de markt. De toerekening van acquisitie- versus doorlopende kosten is onder meer relevant
voor Embedded Value berekeningen en profit testen.
Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de kostenratio’s van 19 levensverzekeraars in 2002 en de benchmark op basis van deze 19 verzekeraars. Nadrukkelijk
dient opgemerkt te worden dat deze grafiek alleen het
startpunt van nadere analyse vormt en er dus geen conclusies over de mate van kostenefficiëntie uit kunnen
worden getrokken.
II. KOSTENVERGELIJKING OP
BEDRIJFSONDERDEELNIVEAU
Teneinde inzicht te verkrijgen in de gebieden waar
kostenbesparingen mogelijk zijn, vergelijken we de
kosten van een aantal bedrijfsonderdelen (te weten
Algemeen, Marketing & Sales, Operations, IT en Overhead) met andere spelers in de markt. Enerzijds
gebeurt dit door te kijken naar de onderliggende verdeling tussen de bedrijfsonderdelen. Anderzijds maken we
hierbij gebruik van indicatoren, zoals kosten als percentage van de omzet en kosten per nieuwe polis voor bijvoorbeeld Marketing & Sales.
GRAFIEK 1 B E D R I J F S K O S T E N L E V E N S V E R Z E K E R A A R S A L S P E R C E N TA G E VA N TOTA L E P R E M I E I N 2 0 0 2
Bron: VVP Data Disc, cijfers 2002, bewerkt door Tillinghast
BENCHMARK
Verzekeraar A
Verzekeraar B
Verzekeraar C
Verzekeraar D
Verzekeraar E
Verzekeraar F
Verzekeraar G
Verzekeraar H
Verzekeraar I
Verzekeraar J
Verzekeraar K
Verzekeraar L
Verzekeraar M
Verzekeraar N
Verzekeraar O
Verzekeraar P
Verzekeraar Q
Verzekeraar R
Verzekeraar S
0%
5%
10%
15%
20%
25%
K O S T E N I N C LU S I E F P R O V I S I E I N % TOTA L E P R E M I E
38
DE ACTUARIS
MAART 2004
30%
professie en praktijk
ALGEMENE CONCLUSIES
Algemeen
M&S
Operations
IT
Overhead
FIGUUR 2 BEDRIJFSONDERDELEN
Ontwikkeling van de bedrijfskosten per onderdeel is
afhankelijk van strategische keuzes die een verzekeringsmaatschappij neemt. Kostenbeheersing is een
belangrijke drijfveer voor het maken van deze keuzes.
In een tijd met economische tegenwind en meer (internationale) concurrentie is kostenbesparing op verschillende niveaus van evident belang. Een aantal algemene
conclusies uit de uitgevoerde kosten benchmark studies
willen we u niet onthouden.
Ontwikkeling van de kosten per bedrijfsonderdeel is met
name afhankelijk van de strategische keuzes die
gemaakt worden zoals bijvoorbeeld outsourcing,
samenvoeging tot centrale back offices, productrationalisatie, fusies en overnames en portefeuille-overdrachten.
III. KOSTENVERGELIJKING OP PRODUCTNIVEAU
Met behulp van de database is het tevens mogelijk
kosten per productsoort te vergelijken met de markt,
dan wel met de peer group. Benchmarking valt of staat
met het vergelijkbaar maken van gegevens. Eenduidige
definities, dan wel een generiek model zijn daarbij
noodzakelijk. Kostenmodellen van verzekeraars passen
wij ten behoeve van de vergelijking aan op basis van een
generiek kostenmodel.
Vervolgens herleiden we uit het kostenmodel kostenratio’s per product, welke vergeleken kunnen worden met
het gemiddelde, het laagste en het hoogste kwartiel (of
percentiel) in de markt.
Deze studie maakt het mogelijk te weten te komen in
hoeverre het kostenniveau en de kostenontwikkeling van
het bedrijf zich verhouden tot die van de concurrenten.
De uitkomsten van deze studie vergroten het inzicht in
de werkelijke marges, bieden aanknopingspunten voor
het aanscherpen van het prijsbeleid en vergroten de
nauwkeurigheid van de interne normstelling.
Waarom deze studie een correcte wijze van vergelijken
is? Vergelijkbaarheid speelt een essentiële rol bij het
vaststellen van de kosten en bij de onderliggende
kostenmodellen. In de studies wordt gebruik gemaakt
van werkelijk toegerekende kosten waardoor de effecten
van provisie en DAC eruit gehaald worden. Gehanteerde
kostenmodellen worden vervolgens aangepast op basis
van een generiek model. Hiermee kunnen bedrijven op
een zelfde wijze vergeleken worden. De kosten van Marketing & Verkoop van de ene verzekeraar kunnen
daardoor vergeleken worden met de kosten van Marketing & Verkoop van de andere verzekeraar.
Tevens wordt in de kostenstudie gebruik gemaakt van
een relevante referentiegroep, waardoor intermediairverzekeraars niet vergeleken worden met bankverzekeraars of direct writers, maar met andere intermediairverzekeraars met een zelfde productmix.
Recentelijk daalden de verkoopkosten omdat de verkoopcapaciteit aangepast is aan de teruglopende
(leven)verkoopvolumes en stegen de marketingkosten
met de inflatie. De kosten van Operations namen toe,
veelal als gevolg van back office reorganisaties. De ITkosten zijn in onderhavige tijdsperiode fors afgenomen
door het afronden van enkele grootschalige IT-projecten
zoals rekenrente, millennium en Euro. Echter, voor de
toekomst zou dit wel eens stilte voor de storm kunnen
betekenen aangezien er nog de nodige projecten aan
komen (FTK, IFRS, Solvency II). Algemene kosten werden de afgelopen jaren strakker aangestuurd met zogenaamde Service Level Agreements, maar dit heeft doorgaans (nog) niet tot kostendalingen geleid. De overheadkosten blijken de afgelopen jaren weinig veranderd te
zijn. De algemene trend tot kostenbeheersing heeft daar
nog geen zichtbare effecten gehad.
Behalve zicht op de eigen kosten performance ten
opzichte van een benchmark bleken de uitkomsten van
de kostenstudie voor veel bedrijven een goede nulmeting voor interne doeleinden.
DE ACTUARIS
MAART 2004
39