Bordschema(Zo ziet je bordplan eruit op het einde

KAREL DE GROTE HOGESCHOOL
Professionele bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
Onderwijsgroep Welzijn, Onderwijs en gezondheid
Campus Zuid, Brusselstraat 45 - 2018 Antwerpen
T: 03/613.14.66M: [email protected] W:http://praktijkweb.kdg.be
LESVOORBEREIDING
nr:
8
Naam:
Koen Celis
Stage:
X
Klasgroep:
6A
School:
Sancta Maria Deurne
Leerjaar:
6
Aantal lln.:
22
Datum:
donderdag 15 december 2016
Mentor:
Maarten Naulaerts
Uur:
Leergebied:
Wereldoriëntatie
Leerdomein:
van 13.00utot 14.15u
Tijd
Lesonderwerp: Veiligheid - Oudste Tijd, Oudheid en Middeleeuwen
Bedenkingen door de mentor
(Mentor: enkel de conclusie v/d feedback noteren, de concrete feedback wordt vermeld in de lesvoorbereiding zelf.)
☐Met deze lesvoorbereiding mag je lesgeven, indien je rekening houdt met de feedback.
☐Deze les mag je niet geven, want je diende de lesvoorbereiding te laat in (minder dan 3 werkdagen voor realisatie)
☐Deze lesvoorbereiding moet je opnieuw maken want…
Beginsituatie(leerlingspecifieke gegevens - voorkennis van de klasgroep - organisatie)
-
De leerlingen hebben in de introles de tijdperken Oudste Tijd, Oudheid en Middeleeuwen en de
afbakening ervan herhaald.
Vorig jaar leerden ze reeds een basis over elk van deze perioden en wat er toen gebeurd e in onze
streken. (zie tekstboek ‘Tijdwijzer’)
Situering in het leerplan en de leergebiedoverschrijdende eindtermen
(Geef de juiste leerplandoelen weer. Per dag situeer je minstens 1 les in de leergebiedoverschrijdende eindtermen.)
- De leerlingen weten dat mensen steeds nieuwe dingen uitvinden om hun werk aangenamer, beter, vaardiger,
sneller te maken; dat houdt in dat ze vaststellen dat uitvinden het leven van mensen ingrijpend hebben gewijzigd.
(W.O., tijd en techniek, 6.9 en 6.9.2).
- De leerlingen zijn nieuwsgierig naar historische ontwikkelingen van voorwerpen en actualiteit doorheen de tijd.
(W.O, Mens en tijd, 8.13).
- Kinderen zien in dat veel voorwerpen in hun omgeving een aanvulling of verbetering zijn van menselijke functies en
maken er functioneel gebruik van.
Vaststellen en uiten waarvoor bepaalde instrumenten worden gebruikt
- Kinderen zien in dat instrumenten evolueren en dat ze bij het eigen lichaam ontstaan zijn
Ervaren en kunnen illustreren dat technische vaardigheden van het lichaam aan de basis liggen van nu gekende
instrumenten
Kunnen uitleggen hoe de mens zijn lichaam als instrument verbeterde door (gevonden) voorwerpen uit zijn omgeving
te gebruiken (bv een steen in de vuist, een schelp om te drinken)
In de evolutie een vervolg relatie zien van gevonden naar uitgevonden of gemaakt, van eenvoudig naar complex, van
traag naar snel, van ruw tot precies afgewerkt…(W.O., Mens en techniek, 6.4 en 6.5)
1
Kerndoel (Streef naar maximum 4 kerndoelen die je op het einde van de les wil bereiken. Nummer de kerndoelen.)
(Evalueer na de les of de leerlingen de kerndoelen al dan niet bereikt hebben door de kerndoelen te markeren.)
De leerlingen kunnen de verschillende stadia van veiligheid verwoorden en chronologisch plaatsen.
De leerlingen kunnen de evolutie beschrijven en op een tijdlijn plaatsen.
De leerlingen kunnen de thematiek verbinden met ons leven vandaag de dag.
Pijlers van de krachtige leeromgeving
(Kruis aan welke pijlers van de krachtige leeromgeving expliciet verwerkt zitten in je les. Integreer minimum 3 zinvolle pijlers.)
PIJLERS V/D KRACHTIGE LEEROMGEVING
V
N
☐
X
X
X
X
Positief en motiverend klasklimaat:
de leerlingen worden voldoende gemotiveerd bij de start en tijdens de les.
Werkelijkheidsnabij:
de inhoud wordt gekaderd binnen of gelinkt aan herkenbare situaties en/of ervaringen.
Leerlingenactiviteit:
de leerlingen worden actief bij de les betrokken.
Leerlingeninitiatief:
Herhaling en geleidelijkheid:
er is ruimte voor inbreng van de leerlingen.
☐
☐
Differentiatie:
de leerlingen worden op hun eigen niveau uitgedaagd en/of begeleid.
Waarden-vol:
er wordt aangesloten bij de voorkennis v/d leerlingen + de leerinhoud wordt inzichtelijk
en geleidelijk aangebracht.
☐
☐
vanuit het lesonderwerp of opbouw van de les, is er aandacht voor waarden en normen.
.
Bronnen
(Notering volgens de APA-normen: handboeken, naslagwerken, www, documentatie v/d stageschool of hogeschool, …)
Videofragmenten en afbeeldingen
Bronnen:
Op basis van de teksten op www.tijdvakken.nl
Bijlagen (Geef kort aan welke bijlagen bij deze lesvoorbereiding horen.)



☐
☐
☐
☐
☐
Werkbundel (tekst + oefeningen)
Tijdsbalk (knightlab) en filmpjes als bordschema
Tijdsbalk (learnhub + papier) als verwerking
2
Bordschema(Zo ziet je bordplan eruit op het einde van de les. Bij gebruik van het digibord: voeg alle ‘slides’ toe, dus niet enkel het bordboek.)
/
Zie filmpjes, digitale tijdsbalk en learnhub:
/
3
FASE 0: Herhaling vorige lessen
Concrete lesdoelen:Herhaling van historische periodes,
kantelmomenten en overgangen daartussen, beginpunt
van de jaartelling.
Werkvorm(en):herhaling + gesprek
Materiaal: Tijdslijn met voorwerpen van intro les
Groeperingsvorm(en):klassikaal
Leerinhoud
(Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.)
Herhaling indeling in periodes:
-
-
Timing
13u00 13u10
Oudste tijden (4000 vCh – 800 vCh):
Eerste rotsschilderingen
Griekenland, ontwikkeling van het Griekse alfabet, opkomst van steden
Oudheid (800 vCh – 500 nCh)
Val WRR
Middeleeuwen(500 vCh – 1500 vCh)
Val ORR, 1492 Columbus
Onderwijsleeractiviteiten
(Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,…, alsook alles wat de leerlingen zullen
doen, antwoorden, … .)
Opstart: herhaling van intro, les 1 en 2, tijdlijn + voorwerpen
Er hangt nog steeds een tijdlijn die kan je rustig bekijken als je op de gang nog eens moet wachten, en
digitaal, die we met jullie verder willen aanvullen met informatie over de geschiedenis. Vorige week zijn we
dieper ingegaan op het thema “Veiligheid en bescherming”, dus over zaken zoals vuur om wilde dieren weg
te houden en bouwkunst om een veilige woonplaats te kunnen bouwen. Vandaag gaan we het hebben over
“Politiek en bestuur”.
Kan er iemand nog eens zeggen welke periodes we aan het bestuderen zijn? Kan je daar ook de begin- en
eind jaren van aangeven?
Weten jullie ook waarom het die data zijn die we gebruiken om de periodes af te bakenen?
Ik vraag: Weten jullie onder welke bestuursvorm wij in dit land leven? Democratie. Is dat altijd zo geweest?
Wat was er vroeger anders? (geen vrouwenstemrecht, cijnskiesrecht, absolute heersers,…) Waar en
wanneer is deze bestuursvorm ontstaan? (Oudheid in Griekenland)
Ik zeg: We gaan vandaag zelf eens proberen ervaren hoe het was om in zo’n verschillende soorten
samenlevingen te leven. We gaan dat doen door een spelletje te spelen, maar dan moeten jullie wel goed
meedoen en eerlijk spelen. We spelen het spel vier keer. Ondertussen geef ik wat uitleg over de tijd en de
samenleving die we ‘naspelen’. Het spel zal soms oneerlijk lijken, maar dat is dan omdat de samenleving
waar we het dan over hebben misschien ook niet altijd even gelijk verdeeld was. Het is dan ook niet de
bedoeling om het spel te winnen maar om iets te weten te komen over het leven in de oudste tijden,
oudheid en middeleeuwen dat je uit een tekst niet zou oppikken.
4
FASE 1: Oudste tijden: jagers en boeren
Concrete lesdoelen:
Ervaren hoe de eerste mensen samenleefden.
Materiaal:
Werkbundel
Tijdsbalk
Werkvorm(en): spel en onderwijsleergesprek
Groeperingsvorm(en):klassikaal
Leerinhoud
(Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.)
Zie teksten werkbundel ‘Jagers en boeren’
Timing
13u1013u20
Onderwijsleeractiviteiten
(Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,…, alsook alles wat de leerlingen zullen
doen, antwoorden, … .)
Ik leg het spel uit. Zie bijlage ‘spelregels’, basisspel.
Tijdens het spel vertel ik meer over de samenlevingsvormen in de oertijd:
- nomadisch bestaan
- waarschijnlijk geen sociale verschillen
- ontstaan van landbouw
Onderwijsleergesprek rond eerste hoofdstuk werkbundel
Richtvragen: Was het leuk om allemaal je zeg te mogen doen? Denk je dat we zo terug zouden kunnen
samenleven? Waarom wel? Waarom niet? Welke praktische problemen zie je? Denk je dat die zouden
kunnen samenhangen met beginnende landbouw? Denk aan akkers en weiden die moeten afgebakend
worden, overschotten die gestolen kunnen worden… Er zal dus nood komen aan een samenleving met
duidelijke regels en een sterke leider die ervoor zorgt dat die regels gevolgd moeten worden. Hoe dat
bijvoorbeeld in Egypte ging kan je hier zien
5
FASE 2: Oudheid: burgerschap in Griekenland en Rome, goddelijke
heersers in Egypte en Mesopotamië
Concrete lesdoelen: Ervaren hoe de samenleving in de
oudheid in de eerste democratieën was.
Materiaal:
Werkbundel
Filmpje
Tijdsbalk
Werkvorm(en): spel en onderwijsleergesprek
Groeperingsvorm(en):klassikaal
Leerinhoud
(Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfaseaan bod komt.)
Zie tekst in werkbundel, hoofdstuk ‘Burgerschap in Griekenland’
Timing
13u2013u25
13u2513u30
Onderwijsleeractiviteiten
(Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,…, alsook alles wat de leerlingen zullen
doen, antwoorden, … .)
Ik toon Histoclip ‘De oude Egyptenaren’ (eerste vijf minuten)
https://www.youtube.com/watch?v=YTsYe_pb2e4
Richtvragen: Denk je dat zo’n samenleving ook zou werken waar er minder overvloed was? Of in de bergen
waar er minder contact tussen steden en staten mogelijk was?
In Griekenland waren de staten veel kleiner, het waren ‘stadstaten’. Omdat hier niet één goddelijke heerser
was, begonnen de rijke mannen al snel samen te komen om te overleggen hoe de stad bestuurd moest
worden. Dit was het begin van de democratie. Toen mocht wel nog niet iedereen mee stemmen, dat zullen
jullie ondervinden in het volgende rondje van ons spel:
13u30 13u35
Ik leg het spel uit. Zie bijlage ‘spelregels’, variant 1.
13u35
13u50
Tijdens het spel vertel ik meer over de samenlevingsvormen in de oudheid
Richtvragen: Vond je het leuk om niet mee te mogen doen maar wel vermoord te kunnen worden? Wat vond
je ervan als burger dat jouw slaven zomaar stierven? Zou je dat zomaar laten gebeuren? Denk je dat alle
slaven het zo slecht hadden?
6
FASE 3: Leenheren en standenmaatschappij
Concrete lesdoelen: De leerlingen laten ervaren hoe het
leven in de feodaliteit en de standenmaatschappij eraan
toe ging.
Werkbundel
Filmpjes
Werkvorm(en): film, spel en onderwijsleergesprek
Groeperingsvorm(en): klassikaal
Leerinhoud
(Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.)
Zie tekst in werkbundel, hoofdstuk Leenstelsel en horigen
Timing
13u5013u55
Onderwijsleeractiviteiten
(Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,…, alsook alles wat de leerlingen zullen
doen, antwoorden, … .)
Toen het Romeinse rijk uit elkaar viel, zorgde dit op vele gebieden voor een terugval. Wetenschap, orde en
vooral bestuur, leed hier zwaar onder. Om het versnipperde land, zonder sterke keizer terug te kunnen
besturen verdeelden de koningen hun land onder hun vertrouwelingen. Welk effect dat gaf kan je zien in
volgend filmpje:
Ik toon filmpje ‘Wat is feodalisme?’ (3:44 minuten) https://www.youtube.com/watch?v=Wp5WVlNhTho
14u0014u15
Ik leg het spel uit. Zie bijlage ‘spelregels’, variant 2.
Als bewegingstussendoortje en om de piramide van het feodalisme (ook van toepassing op Egypte en
Mesopotamië) te illustreren laat ik de leerlingen een menselijke piramide maken.
Tijdens het spel vertel ik meer over de samenlevingsvormen in de middeleeuwen
Onderwijsleergesprek rond het spel en derde hoofdstuk werkbundel ‘Leenstelsel en horigheid’
Richtvragen: Denk je dat de koning nog altijd zoveel macht zou hebben als er twee of drie leenmannen
samenspannen tegen hem? Had de koning veel te zeggen over de boeren?
14u1514u20
Indien er voldoende tijd over is leg ik variant 3 uit van het spel en geef ik wat meer uitleg over de
standenmaatschappij.
7
FASE 4: Herhaling en overzicht
Concrete lesdoelen: kennis en inzichten van de voorbije
drie lessen herhalen,
bundelen en ordenen op de tijdlijn
Werkvorm(en): individueel
Tijdlijn, afbeeldingen, jaartallen, periodes op kaartjes
Duimspijkers
Groeperingsvorm(en): klassikaal
Leerinhoud
(Je noteert zeer gedetailleerd en eenduidig de leerstof die per lesfase aan bod komt.)
Zie drie voorbije lessen.
Timing
14u2014u35
Onderwijsleeractiviteiten
(Je noteert alles wat je tijdens de les zal zeggen, vragen, (voor)doen,…, alsook alles wat de leerlingen zullen
doen, antwoorden, … .)
Zowel op de tijdlijn op het smartboard als op de papieren tijdlijn achter in de klas laat ik leerlingen om
beurten een jaartal, een afbeelding of een naam van een periode of een gebeurtenis ophangen. Ik laat hen
telkens ook kort een woordje uitleg geven bij wat ze ophangen en waarom ze het op die plek hangen.
Ik vertel dat ze deze tijdlijn als een soort van mindmap moeten zien om de volgorde van gebeurtenissen te
onthouden en dat ze, net zoals bij hun project over bijzondere plaatsen van juf Nadia, een eigen tijdlijn
kunnen maken en er alle info bij kunnen schrijven die ze uit de bundels onthouden.
Ik overloop met de leerlingen hun drie bundels en laat hen aanduiden welke leerstof er te kennen is voor de
toets in januari.
8