Basistechnieken tekenen seizoen 2017

Basistechnieken tekenen seizoen 2017-2018
In september beginnen we weer met perspectivisch schetsen en het tekenen van
voorwerpen en architectuur met verschillende materialen.
De onderwerpen komen, als het zo uitkomt, uit eigen omgeving of uit die enorme
bron van beeldende kunst, die maar niet schijnt op te drogen. We werken naar de
visuele waarneming en naar plaatmateriaal, de combinaties zijn natuurlijk talrijk. In
januari is de menselijke figuur weer het hoofdonderwerp. Een keer in de maand
zorgen we weer voor een model, alles is mogelijk. Dit rooster is echter niet bindend,
we houden ook in de gaten wat er aan actuele tentoonstellingen plaatsvinden om
daar eventuele onderwerpen uit te halen. Ach....wat is er binnen ons vakgebied niet
allemaal mogelijk? Kortom....we maken er weer een mooi seizoen van.
SEP
‘Schat van beitel en penseel’
Dit is de titel van het boekje wat je als bezoeker kunt kopen als je het paleis op de
Dam bezoekt. Na de vrede van Munster (tachtigjarige oorlog) in 1648 nam de
welvaart in Nederland enorm toe. De gouden eeuw, bekend door de schilder - en
beeldhouwkunst, de architectuur en de uit de hand gelopen tulpenhandel. Het
ongebreidelde optimisme van de jonge republiek resulteerde in dit majestueuze
gebouw dat het oude Gotische stadhuis van Amsterdam moest vervangen.
Vierentwintig jaar later, in 1672, ondernamen onze jaloerse buren: Engeland,
Frankrijk en Duitsland een agressieve poging om een graantje mee te pikken van
deze welvaart. Gelukkig bestond er nog geen zware artillerie en werd er niet veel
verwoest.
Het paleis op de Dam is het meest classicistische gebouw van Nederland. Jacob van
Campen, de architect, heeft zich destijds laten inspireren door de ruïnes van de
regeringsgebouwen en de tempels op het Forum Romanum en de Capitolijn.
De gemeente Amsterdam wil in 2020 de inwijding van het nieuwe stadhuis in 1655
nog eens dunnetjes overdoen. Als aandenken wil zij een bundel uitgeven met
afbeeldingen van het Paleis, gemaakt door de plaatselijke kunstenaars. Als bron
worden foto’s van de huidige staat en de originele bouwtekeningen gebruikt.
Tekeningen van het exterieur en het interieur, het liefst in perspectief worden zeer op
prijs gesteld. Materiaal: potlood en pen, gewassen inkt.
Laatste woensdag: stilleven met speelgoed.
OKT
De landschappen van Carlijn Mens en de “Paesaggio’s” van Morandi.
De Nederlandse kunstenares Carlijn Mens (1972) trekt met grote vellen papier de
natuur in. Zij legt het papier, op een plek met veel slagschaduwen van bomen en
andere vegetatie, op de grond en maakt krijttekeningen van de slagschaduwen op
het papier. Door steeds van locatie te veranderen krijgen de tekeningen een
organische structuur. In het atelier worden de tekeningen verder uitgewerkt.
De Italiaanse kunstenaar Morandi (1890-1964) werd bekend door zijn verstilde
stillevens. Zijn landschappen, getekend met pen in kruisarceringen, leveren
eveneens een zeer verstild resultaat op. Materiaal: houtskool, krijt, pen en inkt.
Laatste woensdag: stilleven met organische vormen.
NOV / DEC
Renaissance theaters, papieren theaters en de vensters van Alex Dordoy.
Theater is het gevaarlijkste onderdeel van de kunsten. Theater kan revoluties
veroorzaken, enorme verschuivingen in sociale en religieuze samenlevingen teweeg
brengen. Theater is kritisch, opruiend en soms ondoorgrondelijk, daarom zijn er in de
Oosterse en Westerse theatergeschiedenis ook perioden waarin het theater
verboden werd. In India voor meer dan twee eeuwen, in Engeland ongeveer twintig
jaar tijdens de Elizabethaanse periode en in Amerika door de “Founding Fathers” in
alle Noordelijke Staten tot na de onafhankelijkheidsoorlog. Sovjet Rusland.....
natuurlijk ook een mooi voorbeeld, de volgende boycot vind waarschijnlijk in Turkije
plaats. Theater is een uitstekend middel om op een groteske manier het reilen en
zeilen van de samenleving weer te geven.
Theater ontstaat in de 10e eeuw voor Christus. In Azie als ritueel dansdrama in de
tempels. In Egypte eveneens als dansdrama. Tijdens oogstfeesten wordt het
dansdrama geïntroduceerd in Griekenland, waar het uitgroeit tot de oorsprong van
het westerse theater in zijn huidige vorm. Stukken van de Griekse en Romeinse
schrijvers worden nog steeds opgevoerd.
Het renaissance theater; ‘Olimpico’ in Vicenza is een verkleinde uitgave van het
Romeinse theater uit de oudheid. Met een aantal perspectivische trucs wordt er in de
‘Frons scenae’ een suggestie gegeven van enorme ruimte. Papieren theaters raken
in zwang aan het eind van de 17e eeuw. Talloze voorbeelden waren als bouwplaat
verkrijgbaar. Parallel aan de technische snufjes, die in het echte theater werden
gebruikt, liep de ontwikkeling van dit speelgoed.
De grote schilderijen van de Vlaamse kunstenaar Alex Dordoy zijn letterlijk vensters
op de wereld. In horizontale en verticale overlappende vlakken componeert hij zijn
doorkijk (jes?)
Materiaal: Potlood, kleurpotlood en gekleurd krijt.
Laatste woensdag: stilleven met lege schilderijlijsten.
JAN
Egypte, Ucello en Haring.
Deze ver uitelkaar liggende perioden hebben een ding met elkaar gemeen; een
schematische voorstelling van het menselijk lichaam, dat voor iedere beschouwer
begrijpelijk is. Anatomisch gezien zijn de afbeeldingen van het Oude t/m het Nieuwe
Rijk in Egypte volkomen onhaalbaar. Het is een schematische voorstelling,
gebaseerd op de maten uit de bouwwereld, de duim, de el, de hand, de voet. Het
meest duidelijke aanzicht werd weergegeven, het hoofd van opzij, de borst van
voren, de hand palmair, de benen en de voet van opzij, boven en onderarm van
voren. Op deze wijze werd een acceptabele canon gevonden voor de weergave van
het menselijk lichaam.
De Italiaanse kunstenaar Paolo Ucello (1397-1475) leverde baanbrekend werk aan
de perspectivische weergave op het platte vlak. Zijn bron lag bij de Griekse
wiskundige Euclides, wiens meetkundige constructie en het daaruit voortvloeiende
éénpuntsperspectief de mogelijkheid in zich had architectuur realistisch weer te
geven. De verhoudingsmatrix van de Gulden Snede was ook al bekend bij de
Grieken.
Ucello heeft er zijn levenswerk van gemaakt. Zijn grote fresco’s van de verschillende
veldslagen, met name de slag om Romano, waarbij hij zijn kundigheid ruimschoots
laat zien, zijn niet echt realistisch. Zijn figuren, mens en dier, blijven een beetje
hangen in de sfeer van een geconstrueerd poppentheater.
“Che questione dolce é la questione della prospectiva’
De mensuitbeelding van Keith Haring (1958-1990) wijken niet veel af van de vorige.
Hij heeft een schematisch beeld gevonden dat op een overtuigende manier de mens
van de twintigste eeuw weergeeft. Neurotische poppetjes omgeven door de
elektronische zegeningen van de 20e eeuw. Keith Haring gebruikte ronde kwasten en
tekende met viltstift. De lijnvoering is daardoor emotieloos en keihard.
Materiaal: Potlood, krijt, kleurpotlood, papier voor sjablonen, mesje.
Laatste woensdag; modeltekenen.
FEB
Giacometti en Anthony Gormly
In het Rietveldpaviljoen van het Kröller Muller museum staan verschillende lopende
mensen van de Zwitserse beeldhouwer en schilder Giacometti (1901-!966) . De
beelden hebben een zeer subtiele bouw. Weinig anatomische details, ze lijken op
hun eigen schaduw. Door zijn contacten met de Surrealisten, Dali, Miro, Breton en
ernst werd hij betrokken bij hun weergave van het menselijk lichaam. Het dunne
touwtjesspringende meisje van Dali en de langgerekte schaduwen van de Chirico.
Zijn tekeningen zijn minder bekend, maar niettemin erg boeiend. Wat hij
schrijvenderwijs aan grafische sporen produceert binnen de magere, bijna
eendimensionale koppen en lijven is zeer fascinerend.
Anthony Gormly (1950) een Britse beeldhouwer geeft zijn werk op dezelfde manier
weer als Giacometti, alleen met meer volume en anatomie, ruimtelijke grafiek. Zijn
bekendste werk is de: ‘Angel of the North’. Dit immense beeld staat op de grens van
Engeland en Schotland op een heuvel bij New Castle. En natuurlijk “Exposure” bij
Flevoland. Aangeduid met het koosnaampje: “De schijtende Hollander.”
Materiaal: balpen of fineliner.
Laatste woensdag: portret tekenen
MRT
Emblemata.
“Honderd verbeeldingen van ambachten” door Johannes en Caspaares Luijken
1694.
Losbandigheid en overvloed, rijkdom en overdaad in de 17e eeuw moest bestreden
worden met stichtelijke lectuur. Talloze spreekwoorden en zegswijzen, vooral tot
lering en minder tot vermaak, werden getekend, beschreven gedrukt en verspreid.
Heeft het Nederlandse volk hier iets geleerd, de vraag blijft onbeantwoord. Volgens
een Engelse toerist, die in de 17e eeuw Amsterdam bezocht, was het Nederlandse
volk decadent en onbehouwen. De talloze bordelen en kroegen waren daar een
voorbeeld van. Wanneer de Hollanders werden bedreigd, werden letterlijk alle
menselijke sluizen open getrokken, die van het onderlichaam incluis. Talloze prenten
verbeelden het schandelijk gedrag van de Hollanders, een stichtelijk offensief was
noodzakelijk.
Materiaal: potlood, pen en inkt.
Laatste woensdag; modeltekenen.
APR
Magdalena Abakanowicz, de geweven mens.
Deze Poolse kunstenares (1930-2017) vestigde haar naam met enorme gouaches
op papier en karton. Later werd haar materiaalkeuze uitgebreid met sisal, hennep en
harssoorten.
Zij weefde en knoopte enorme omgevingen van dit materiaal. In de jaren zeventig
begon zij met het maken van koppen en menselijke lichamen, soms hele legers van
staande, zittende en lopende figuren al of niet uitgehold. In de jaren tachtig en
negentig werden brons en andere metalen aan haar werk toegevoegd evenals hout
steen en klei. Naast haar werk als beeldend kunstenaar werkte zij, van 1965 tot
1990, als professor op de academie van Poznan. Zij regelt haar tentoonstellingen
helemaal zelf met behulp van een assistent en haar man. Toen in 1982 de
noodtoestand in Polen werd afgekondigd en de grenzen werden gesloten, mocht zij
als enige naar het westen om haar exposities te regelen. Ondanks de jarenlange
censuur van het communistische regime kon zij zonder enige belemmering haar
eigen weg volgen.
Haar werk is erg confronterend en vooral groot.
Materiaal: Krijt, papier, schaar en lijm.
Laatste woensdag: modeltekenen.
MEI JUN
Honert, David en Hals.
De Duitse kunstenaar Martin Honert maakt veel autobiografisch werk. Zijn
opstellingen zijn tot in ieder detail uitgewerkt. Hij gebruikt voorbeelden uit zijn eigen
jeugdcultuur die hij tot verstilde tableaus opstelt. Zijn werk roept een bevreemde
sfeer op, dezelfde sfeer die men aantrof in de hyperrealistische beelden van de
Amerikaan Duane Hanson in de jaren zeventig van de vorige eeuw. In het werk van
deze twee kunstenaars is niets heroïsch of idealistisch te bespeuren integendeel,
het is, door zijn realistische weergave eerder afstandelijk.
De twee volgende kunstenaars vielen op door hun gigantische schilderijen van
helden, heersers en de gegoede burgerij. Jean Jacques Louis David wordt wel de
schilder van de revolutie genoemd. Zijn grote voorbeeld is Poussin, de schilder van
klassieke thema’s in een streng-realistische stijl. David wordt de hofschilder van
Napoleon, zijn meesterwerk, de kroning van Napoleon, is een knap staaltje van
figuurcompositie.
Door de handel werd de republiek der Nederlanden zeer rijk, deze rijkdom uitte zich
in een gevoel van nationale trots, dat tot uiting kwam in de literatuur, de wetenschap
en de kunst. De markt voor schilderijen was enorm. Het landschap, pronkstillevens,
portretten en schutterstukken vertegenwoordigden het superieure gevoel van de
zeevarende natie. De Haarlemse schilder Frans Hals en zijn kompanen schilderden
talrijke gezelschappen, die door hun kleding, houding en....eetgewoonten, deze
rijkdom op een niet te verstane autoritaire wijze uitstraalden.
Materiaal: vrije keuze.
Laatste woensdag: modeltekenen.
Succes!
André