PERSBERICHT Wereldtuberculosedag (TBC) - 24 maart 2015

PERSBERICHT
Wereldtuberculosedag (TBC) - 24 maart 2015
Op 24 maart herdenkt de wereld de ontdekking van de tuberculosebacil door Robert Koch. Op
deze dag vragen we aandacht voor de ziekte die nog steeds onder ons leeft en geven we een kort
overzicht van de situatie op basis van de meest recente cijfers.
De Wereldgezondheidsorganisatie omschrijft de situatie op globaal niveau in 2013 als volgt :




9 miljoen nieuwe gevallen
1,5 miljoen overlijdens of 4.000/dag
480.000 gevallen van multiresistentie
1 persoon op 3 is latent geïnfecteerd met de tuberculosebacterie
Tuberculose blijft dalen in Europa maar te traag
Volgens de meest recente data van het ECDC en de WHO1, ontwikkelden binnen de Europese regio
360.000 personen tuberculose in 2013, of 1.000 personen per dag. Deze regio omvat 56 landen.
Binnen de Europese Unie waren er bijna 65.000 gevallen van tbc. Dit is 6 % minder dan in 2012 wat
een verder zetting is van de trage daling die een tiental jaar geleden werd ingezet.
Tuberculose in Vlaanderen en in België
In 2013 werden in Vlaanderen 423 gevallen van tuberculose gemeld wat een incidentie geeft van 6,6
per 100.000. De incidentie in België daalde licht naar 8,8 per 100.000 met 981 gevallen. De situatie in
Wallonië (7,2 per 100 000) was erg vergelijkbaar met Vlaanderen. Brussel Hoofdstad daarentegen
had met 26,2/100.000 een veel hogere incidentie, maar ook daar werd de laatste jaren een daling
ingezet.
De voorlopige cijfers van 2014 laten geen grote veranderingen zien met 418 meldingen in Vlaanderen
en een maximum van 991 in heel het land. (dit aantal gaat met grote zekerheid nog omlaag, o.a. dubbele
meldingen en herziene diagnoses moeten nog verwijderd worden) .
De situatie blijft vrij stabiel de laatste 3 jaren terwijl we toch liever een verdere daling willen
bereiken.
1
European Centre for Disease Prevention and Control/WHO Regional Office for Europe : tuberculosis surveillance in Europe 2013,
Stockholm, ECDC,2015
Brussel
Waalse Gem.
Vlaamse Gem.
België
/100.000.
N
/100.000.
N
/100.000.
N
/100.000.
N
2010
34,6
377
7,9
277
7,4
461
10,3
1.115
2011
31,4
351
7,8
276
6,6
417
9,5
1.044
2012
27,4
312
7,3
260
6,5
415
8,9
987
2013
26,2
302
7,2
256
6,6
423
8,8
981
Grootstedelijke karakter
53% van de gevallen van tuberculose worden gemeld in de zeven grootste steden van het land. De
incidenties zijn er flink hoger en de hoogste cijfers zien we in Brussel (26,2), Antwerpen (18,5) en Luik
(21,9). Armoede en sociale exclusie zijn sterk gelieerd aan tuberculose. De hoge incidentie in de
hoofdstad moet gezien worden in het kader van het 2 maal hogere risico op kansarmoede (32,5%)
dan in de rest van het land (15%)2.
Onder de gemelde gevallen in 2013 waren er 7,7% met een resistentie tegen ten minste 1 eerstelijns
antibioticum en 1,8% met een multiresistentie. Deze laatste proportie blijft stabiel en stijgt dus niet
in ons land. Het betrof gemiddeld 16 gevallen per jaar tussen 2000 en 2013.
Over tuberculose
Tuberculose is een besmettelijke ziekte, veroorzaakt door de tuberkelbacterie of de bacil van Koch.
De meest voorkomende vorm is longtuberculose. Iemand die een besmettelijke longtuberculose
heeft, brengt bacteriën in de lucht die personen in zijn omgeving kunnen inademen. Tuberculose kan
ook andere organen treffen. We spreken dan over extrapulmonaire tuberculose wat zelden
besmettelijk is. In 2013 waren 29,1% van de gemelde gevallen in Vlaanderen van extrapulmonaire
aard.
Jonge kinderen en mensen met een verminderde weerstand zijn gevoeliger voor de ziekte. Volgens
de huidige gegevens zijn de voornaamste risicogroepen voor het ontwikkelen van tuberculose:
mensen afkomstig uit landen met veel tuberculose, kansarmen, gedetineerden of mensen met een
vermindering van de immuniteit. Een verminderde afweer kan veroorzaakt worden door vele
factoren zoals een ernstige lichamelijke aandoening, druggebruik, alcoholmisbruik, leven in
armoedige omstandigheden. In 2013 kwam 7,8% van de tuberculosepatiënten voor bij asielzoekers
en 8,5% bij mensen zonder de juiste papieren. 47,6 % van alle gevallen komt voor bij Belgen.
Tuberculose is de sociale ziekte bij uitstek en de epidemiologie van de ziekte wordt ook wel gezien
als een socio-economische barometer. Een Europese studie toont een sterk verband aan tussen een
verhoging van de uitgaven in sociale zekerheid en een verlaging van het aantal tuberculosegevallen
en de mortaliteit ervan3.
Samen tegen tuberculose
2
Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel Hoofdstad (2014). Sociale barometer 2014. Brussel - GGC
Reeves A, Basu S, McKee M, Stuckler D, Sandgren A, Semenza J. Social protection and tuberculosis control in 21 European countries,
1995-2012: a cross-national statistical modeling analysis. Lancet Infect Dis 2014; 14 (Nov 2014):1105-12
3
In ons land werken we al meer dan 80 jaren aan tuberculosebestrijding. Artsen en verpleegkundigen
infectieziektebestrijding van de afdeling Preventie van het Agentschap Zorg en Gezondheid zijn
verantwoordelijk voor het ontvangen van de verplichte meldingen van tuberculose en het
organiseren van het bron- en contactonderzoek rond elk besmettelijk geval om zo verdere uitbraken
te voorkomen.
De Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheid en Tuberculose (VRGT) biedt laagdrempelige
dienstverlening en organiseert de screening van risicogroepen, vorming en voorlichting van (para-)
medici en intermediairen die werken met risicogroepen, en de supervisie van mensen onder
behandeling. Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen en het Agentschap Zorg en
Gezondheid sloten hiervoor een beheersovereenkomst af met de VRGT.
Sinds dit jaar wordt er samengewerkt aan een onderzoek op vraag van het RIZIV naar de verbetering
van de therapietrouw en de inschakeling van thuisverpleegkundigen in het zorgnetwerk rond de
patiënt. Resultaten worden in 2016 verwacht.
Samen met de WHO en de European Respiratory Society werd een kader uitgewerkt voor de
eliminatie van tuberculose in lage incidentielanden. Dit naar aanleiding van nieuwe doelstellingen die
alle lidstaten goedkeurden tijdens de World Health Assembly van 19 mei 2014: een daling van de
incidentie met 90% en van de mortaliteit met 95% tegen 20354. Voor lage incidentielanden betekent
dit streven naar de eliminatie van tuberculose in 2035. Volgens de schattingen van de WHO zou de
incidentie moeten dalen met gemiddeld 20% per jaar terwijl dit tussen 2000 en 2014 slechts 3,3% per
jaar was4. Om deze ambitieuze doelstelling te halen zullen alle partners en autoriteiten samen met
de doelgroep en doelgroeporganisaties in het veld een belangrijke inspanning moeten doen.
Tuberculose en de huisarts
Dit jaar willen we de huisartsen in beeld brengen die een belangrijke schakel zijn in het geheel. In
lage incidentielanden zoals België is één van de grootste uitdagingen namelijk het behoud van de
klinische expertise. Ongeveer 80% van alle tuberculosegevallen wordt ontdekt doordat de patiënten
spontaan met klachten bij een arts terecht komen, vaak een huisarts. Het is belangrijk dat een
huisarts weet wat tuberculose is en weet hoe het te herkennen. Ook in de opvolging van patiënten
en de therapiesupervisie kan de huisarts een belangrijke rol spelen.
Daarom organiseren het Agentschap Zorg en Gezondheid en de VRGT samen een gratis
huisartsensymposium op 25 april in het Provinciehuis in Leuven.
Meer informatie:
www.vrgt.be
http://www.zorg-en-gezondheid.be/Ziektes/Ziektelijst-A-Z/Tuberculose/
Perscontacten:
Dr Wouter Arrazola de Oñate, VRGT – 0476 – 37 50 21 – [email protected]
4
http://www.who.int/tb/post2015_strategy/en/