bijba2

de Jesaja-rol die gedateerd word in de tweede eeuw voor Christus
Het N.T. is in het Grieks geschreven.
Van het N.T. zijn zoveel oude handschriften bewaard dat we de tekst
van het N.T. de best overgeleverde tekst van de oudheid kunnen
noemen. We kunnen zelfs families van teksten onderscheiden en op
grond van argumenten voor een bepaalde tekstversie kiezen. De
belangrijkste handschriften zijn de Codex Sinaiticus die zich bevindt
in de British Library in Londen en de Codex Vaticanus die zich in
het Vaticaan bevindt.
In de bijlage 3 vind je een afdruk van een pagina van de
tekstuitgaven van het N.T. Heel in het kort staat onderaan iedere
pagina een enorme hoeveelheid gegevens over teksten die afwijken
van de standaardtekst, waarop onze bijbelvertalingen zijn gebaseerd.
het oudste fragment van het N.T.
(125 na Chr.)
* Het blijkt dat de tekst van de Bijbel een hele geschiedenis heeft doorgemaakt.
Vind jij dat de Bijbel dan nog wel Gods Woord is?
4. De samenstelling van de Bijbel
De Bijbel die voor jullie ligt is een mooi bundeltje. Alle bijbelboeken bij elkaar,
inhoudsopgave erbij, prachtig. Er is echter een hele tijd overheen gegaan voordat de Bijbel als
verzameling van boeken gebundeld is. We noemen dit de geschiedenis van de Canon. Canon
is het griekse woord voor norm. De joden en later de christenen zochten naar een norm voor
het leven en denken. Dat werd de Bijbel.
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
7
Als we spreken over de canonieke boeken van de Bijbel, dan gaat het
dus om die boeken die door de kerk als gezaghebbend zijn aanvaard. De
apocriefe boeken zijn de boeken die soms bijgevoegd worden bij de bijbel,
zijn dus niet normatief, maar om een of andere reden toch de moeite waard
om te lezen.
Wanneer de eerste bijbelgedeelten
op schrift zijn gesteld is niet
met (wetenschappelijke) zekerheid te
zeggen. In ieder geval is het wel
waarschijnlijk dat er in de babylonische ballingschap (de zesde eeuw voor
Chr.) hard gewerkt is om de bijbel als verzameling van boeken samen te stellen.
Dat spreekt eigenlijk voor zich. Denk maar aan
mensen die geëmigreerd zijn; vaak houdt men aan veel
gewoonten van het vaderland vast. De joden waren alles
kwijt: hun eredienst in de tempel en hun land met zijn geschiedenis. In die periode is het joodse volk ernstig gaan
zoeken naar zijn eigen wortels. Na de babylonische
Openbaring volgens ‘de Bijbel in Strip’, VNU ballingsschap begon onder leiding van Ezra en Nehemia
tijdschriften
een periode van bezinning op de heilige schriften die er
waren.
In de tijd van Jezus was er al een verzameling boeken als Heilige Schrift erkend. Alleen Hooglied, Prediker en Esther waren volgens sommige rabbijnen in de eerste eeuw aanvechtbaar. De
definitieve vaststelling van het O.T. vond waarschijnlijk plaats op de joodse synode van
Jamnia rond het jaar 90. De christelijke kerk heeft vanaf de tweede eeuw dit besluit stilzwijgend overgenomen.
* Waarom zouden Hooglied, Prediker en Esther omstreden zijn geweest?
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
We weten dat aan het einde van de eerste eeuw de brieven van Paulus en de evangeliën in de
erediensten werden gelezen. In de tweede eeuw is er een verscheidenheid aan boeken die als
gezaghebbend worden aanvaard. Naast de boeken uit het N.T. zijn dat vooral de Pastor van
Hermas, de eerste brief van Clemens en de Didachè, dat is een soort kerkorde.
Anderzijds waren bepaalde boeken uit het N.T. onbekend of omstreden (Openbaring).
* Waarom zou het boek Openbaring omstreden zijn geweest?
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
8
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
........................................................................................
Omstreeks 200 is er over een groot aantal geschriften
die wij nu in het N.T. hebben al eensgezindheid.
Jacobus, 2 en 3 Johannes, 2 Petrus en Judas, zijn nog
minder bekend.
De eeuwen daarop ontstaat er een toenemende
Openbaring volgens ‘de Bijbel in Strip’, VNU tijdschriften
eensgezindheid. De brief aan de Hebreeën wordt ook
aanvaard. Uiteindelijk legt Athanasius van Egypte in 367 de 27 geschriften van het N.T. vast.
Niet lang daarna nam de kerk van het Westen dit oordeel over..
* Zou je kunnen zeggen dat de Heilige Geest het heeft geleid zoals de Canon
uiteindelijk vastgesteld is?
5. De inhoud van de Bijbel
De bedoeling van deze les is dat we ontdekken waar wat in de Bijbel staat en hoe de
Bijbel is ingedeeld.
Maar jullie weten natuurlijk ook al wat. Daarom beginnen we met een Quiz. Vul de
punten in en tel ze op.
1. Wie is de eerste mens in het boek Genesis? (1)
2. Wie is de laatste persoon in het boek Genesis? (1)
3. Welke persoon in het boek Genesis wordt het N.T.
de vader van de gelovigen genoemd en waarom? (2)
4. Wat betekent Exodus? (1)
5. In welk boek van de Bijbel staat de val van Jericho? (1)
6. Noem twee rechters. (2)
7. Wie waren de eerste twee koningen van Israel? (2)
8. Wat zijn de vier evangeliën? (4)
9. Wat wordt beschreven in de
Handelingen der apostelen? (2)
10. Wie schreef de meeste brieven van het N.T.? (1)
11. Welke schrijver in het N.T. heeft het over dood
geloof? (1)
12. Waarover gaat de Openbaring van Johannes? (2)
totaal
..../20
Als je geslaagd bent voor deze test: gefeliciteerd!
Als je gebuisd bent: geeft niet, je bent op school om iets te leren.
Bij de volgende opdracht mag je spieken. Vul het schema in aan de hand van de
informatie die erop volgt.
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
9
De inhoud van het Oude Testament
Genesis (Wording): Adam en Eva, Kain en Abel, de ark van Noach, de torenbouw van Babel,
Abraham en Sara, Izaäk en Rebekka, Jacob en Lea en Rachel, Ezau, Jozef.
Exodus (Uittocht): de verdrukking van de Israelieten onder de Farao van Egypte, Mozes, de
plagen in Egypte, instelling van het Pascha (12), doortocht door de woestijn, de tien geboden
(20), diverse wetten, het gouden Kalf (32).
Leviticus: wetten met betrekking tot de eredienst; het jubeljaar (25).
Numeri: Tellingen, cultische voorschriften, doortocht door de woestijn, Bileam (22-24).
Deuteronomium: Lange preek van Mozes, waarin hij het volk herinnert aan wat God gedaan
heeft, de geboden die Hij heeft gegeven en de zegen en de vloek (28), die daarmee verbonden
is.
Jozua: Intocht in het land Kanaän onder leiding van Jozua, verbondsvernieuwing te Sichem
(24).
Rechters: Het volk Israel laat God los, wordt dan overheerst door zijn vijanden en roept
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
10
God te hulp, die richters zendt. Dan gaat het weer goed, voor zo lang het duurt. De verhalen
over Debora, Gideon, Simson, Jefta. Wat er gebeurde met de doe-het-zelf-tempel van Micha
(17,18). De verkrachting in Gibea en de gevolgen (19-21).
Ruth: het verhaal van de weduwe Naomi, die haar beide zonen verliest, verbitterd wordt, maar dan toch door haar schoondochter Ruth de betovergrootmoeder van David wordt.
I Samuel: De geboorte en roeping van Samuel (1-3), de omzwervingen van
de ark (4-6), het koningschap van Saul. Saul die David naar het leven staat.
II Samuel: Davids koningschap. Het verzet van het huis van Saul, ondanks
Davids loyaliteit. Davids misstap met Batseba (11,12). De samenzwering van
Absalom tegen zijn vader David en Absaloms einde (15-18)
1 Koningen: Salomo, de bouw van de tempel, de scheuring van het rijk in het
noordelijke tienstammenrijk (Israel) en de zuidelijke stammen Juda en Benjamin. Diverse koningen. Optreden van de profeet Elia.
2 Koningen: De profeet Elisa. Diverse Koningen. De ondergang van
het tienstammenrijk (17). De hervorming onder Josia
(22,23). Val van Juda, begin van de babylonische ballingschap.
1 en 2 Kronieken: bevat dezelfde stof als II Samuel en 1 en
2 Koningen.
Ezra en Nehemia: figuren bij het herstel van de tempel en de
muren van Jeruzalem na de babylonische ballingschap.
Esther: Haman beraamt een plan om de joden om te brengen maar
Esther weet dat te voorkomen. Uiteindelijk wordt Haman zelf terecht gesteld. De naam van God wordt in dit boek niet genoemd.
Het boek Job gaat over het probleem van het lijden.
In het begin van het boek verliest Job zijn vrouw en zijn vijf dochters. Daarna wordt hijzelf
ziek. Op dat moment komen 3 vrienden van hem op bezoek. Het grootste gedeelte van het boek
gaat over de gesprekken die Job had met zijn vrieden. Zijn vrienden suggereren dat er
waarschijnlijk zonde is in Jobs leven. Het einde van het boek is dat Job ophoudt met redeneren.
als hij naar de prachtige natuur heeft gekeken geeft hij zich aan God over. Dan geeft God hem
zijn vroegere welvaart terug.
In het boek Psalmen spreekt de mens met zijn gevoel tot God. We onderscheiden: lofpsalmen,
pelgrimsliederen, boetepsalmen, klaagpsalmen, leerpsalmen.
In het boek Spreuken staan korte vermaningen over hoe we het rechte pad moeten blijven
bewandelen.
Het boek Prediker beschrijft de zinloosheid van het leven. We maken ons over
van alles druk in het leven maar uiteindelijk loopt het op niets uit. Het is
grijpen naar lucht. Uiteindelijk sterft iedereen: rechtvaardigen en
onrechtvaardigen.De oplossing die Prediker aanbiedt is dat we proberen te
genieten van ons leven en ons aan Gods geboden houden.
Het boek Hooglied is een bruiloftslied, waarin de liefde tussen man en vrouw wordt bezongen.
De profeten zijn: Jesaja, Jeremia, de Klaagliederen van Jeremia, Ezechiël, Daniël, Hosea, Joël,
Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Zefanja, Haggaï, Zacharia, Maleachi.
de indeling van het Oude Testament
Het Oude Testament wordt ingedeeld in drie delen:
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
11
De joden delen het O.T. op de volgende manier in: de Tora (de onderwijzing) bevat de eerste
vijf boeken van de bijbel (de zogenaamde boeken van Mozes); de Nebiim (de profeten),
hieronder vallen ook de historische boeken Jozua Richteren I en II Samuel en I en II Koningen
en de Ketoebim (de geschriften), de overige boeken van het O.T. Voeg je de eerste letters van
Tora, Nebiim en Ketoebim samen dan krijg je TNK, oftewel Tenach. Wat voor de christenen
de Bijbel is, dat is voor de joden de Tenach. De heilige schrift voor de joden is dus hetzelfde
als wat wij het O.T. noemen.
de inhoud van het Nieuwe Testament
Matheüs, Marcus en Lukas zijn de eerste drie evangeliën.
We noemen ze de synoptische evangeliën, omdat ze van
elkaar afhankelijk zijn. Marcus is het kortste en
waarschijnlijk ook het oudste evangelie dat gebruikt is door
Lukas en Matteüs.
Het evangelie van Johannes neemt een aparte plaats in onder
de evangeliën. In dit evangelie komen we de bekende uitspraken van Jezus tegen dat Hij zegt: Ik ben het brood des
levens, Ik ben het levende water, Ik ben de weg, de waarheid
en het leven.
De Handelingen der apostelen zijn door de evangelist Lukas
geschreven en zijn een vervolg op zijn evangelie. Het beschrijft de hemelvaart, Pinksteren, het leven van de oude
kerk, de zendingsreizen, enz.
De brieven van Paulus vormen een belangrijk deel van het
N.T.
Helaas staan de brieven niet in chronologische volgorde. De
brief aan de Galaten gaat over de houding die je als christen
aan moet nemen tegenover de wet. Tijdens de tweede
zendingsreis van Paulus schreef Paulus de brieven aan de Thessalonisenzen en tijdens de derde
zendingsreis de brieven aan de Filippenzen, Kolossenzen, Efesiërs, Filemon, 1 en 2 Corinthiërs
en de Romeinen. Aan het einde van zijn leven schreef Paulus de brieven aan Timotheüs en
Titus.
De schrijver van de brief aan de Hebreeën is onbekend. Deze brief is geschreven in een situatie
van vervolging. De joodse christenen dreigden terug te vallen tot hun oude joodse geloof.
Daarna volgen de brieven van Jacobus, waarschijnlijk geschreven door de broer van Jezus, 1
en 2 Petrus en 1, 2 en 3 Johannes.
Het laatste boek van de bijbel is de Openbaring van Johannes. Het bevat visioenen over de
toekomst.
De indeling van het Nieuwe Testament:
We kunnen het Nieuwe Testament als volgt indelen:
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
12
6. korte bijbelse geschiedenis
De bijbelse geschiedenis begint met het verhaal van ..... en ..... in het paradijs. Dit eerste
echtpaar kreeg twee zonen ....... en ....... De ene zoon sloeg de andere dood. Na verloop van
tijd kreeg God spijt dat hij deze wereld gemaakt had. Hij wilde de aarde vernietigen. Maar
niet iedereen: een man wilde hij sparen: .......... Deze man bouwde een schip waar alle
dieren in gered werden. Na de zondvloed moest alles weer opnieuw opgebouwd worden.
Op een gegeven ogenblik dachten de mensen dat ze zo machtig waren dat ze wel een toren
konden bouwen met zijn top in de wolken, de toren van .......... Maar God maakte dat de
mensen elkaars taal niet meer konden verstaan.
Toen riep God ............... Hij beloofde dat hij de vader zou worden van een groot volk. Hij
moest wegtrekken uit het gebied van zijn familie, op weg naar het land dat God hem had
beloofd. Maar hij en zijn vrouw ......... konden geen kinderen krijgen. Uiteindelijk werd er
toch een zoon geboren. Hij heette ......... Deze trouwde met ............... Zij kregen twee zonen
.......... en .......... Voor een schoteltje met linzen verkocht ........ zijn eerstgeboorterecht en
aan het einde van het leven van zijn vader stal ......... de zegen die bestemd was voor zijn
broer. Toen ging hij op de vlucht, want zijn broer wilde hem .......... Hij kwam terecht bij
Laban. Eerst trouwde hij met ........, maar dat was niet het meisje waar hij verliefd op was.
Toen moest hij nog eens 7 jaar werken en trouwde hij met ..........
Zijn lievelingszoon was ........., hij gaf hem een mooi pak
Maar de broers waren jaloers op hem, gooiden hem in een put en verkochten hem naar
..........
Uiteindelijk werd ......... onderkoning van Egypte.
Een paar eeuwen later werd ........ geboren. Na de tien .......... van Egypte trokken de
Israelieten onder zijn leiding door de Rietzee. Zo kwam het volk in de woestijn. Ze
moesten leren te leven in afhankelijkheid van .... en kregen via Mozes de tien .......
Onder leiding van ....... trokken de Israelieten in het beloofde land. Daarna ontstaat de
periode van de ............., met namen als Gideon en Simson.
Later wil het volk meer status en vragen ze aan de profeet Samuel om een koning. De
eerste koning die de israelieten krijgen is koning .......... Maar deze koning wordt jaloers op
een van zijn dienaren, die de filistijn Goliath versloeg: ......... Deze kon heel mooi zingen en
wordt de tweede koning van Israel.
De derde koning is koning Salomo. Salomo bouwt de ............. Na zijn dood scheurt het rijk
in tweeën.
Het worden moeilijkere tijden. Eerst treedt de profeet Elia op en daarna de profeet ..........
In de tijd van koning Josia wordt er een ............ in de tempel gevonden. Koning Josia zorgt
ervoor dat de mensen weer naar .... gaan luisteren. Maar eigenlijk is het te laat. Verschillende ..............., waaronder Jeremia en Ezechiël zeggen dat het rijk veroverd zal worden en
de tempel verwoest zal worden.
Dat gebeurt en de israelieten worden weggevoerd naar ...............
Na verloop van tijd mogen de joden weer terug naar hun land en hun stad Jeruzalem.
Nehemia herstelt ondanks tegenstand ....................... Ezra leest voor uit de .......
Er wordt een tweede tempel gebouwd. Maar in deze periode leeft Israel voortdurend onder
vreemde heerschappij: eerst onder de assyriërs, dan onder de perzen, daarna onder de
grieken, en tenslotte onder de Romeinen.
En dan wordt Jezus in ............... geboren.
Maar er is ook een man die moet aankondigen dat Jezus belangrijk is. Hij heet .................
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
13
de Doper.
Jezus predikt het koninkrijk van God en geneest de zieken. Maar de mensen wijzen hem af.
Hij wordt .............
Maar op de derde dag ......................................
Jezus zegt dat de mensen in de stad moeten blijven en dat dan de Heilige Geest zal komen.
Dat gebeurt met .......................
Zo onstaat de kerk. Velen laten zich dopen.
Maar er gebeuren ook verschrikkelijke dingen: ..................... wordt gestenigd.
Met een man heeft God echter een bijzonder plan. Het is Saulus, een strenge man, die zich
heel precies houdt aan de wetten van de Bijbel. Maar hij gelooft niet in het .............. van
Jezus.
Dan als hij op weg is naar ................. verschijnt Jezus aan hem. .............. laat zich dopen,
maar moet eerst over veel dingen nadenken. Vele jaren later begint hij met zijn zendingsreizen. Hierdoor zijn wij uiteindelijk ook christen geworden.
7. alleen van horen zeggen? - omgaan met de Bijbel
In de vierde eeuw was er een man, hij had een goede baan en was leraar in welsprekendheid.
Toch ging het niet goed met hem. Hij was begin in de dertig, had een vriendin en een kind en
zat boordevol spanning. In zijn eigen richting het Manicheïsme probeerde hij zijn leven te
veranderen, maar dat lukte niet. De ontmoeting met christenen maakte grote indruk op hem.
Twee van hen zijn bij hem op bezoek en vertellen dat zij vrijwillig hun beroep opgaven om
zich geheel aan God te wijden en monnik te worden. Door hen ziet hij als in een spiegel zijn
eigen miserie. Hij trekt zich terug in zijn tuin en roept het uit:
En gij Heer, hoe lang nog? Hoe lang nog, Heer, zult gij steeds maar vertoornd zijn? Blijf
niet denken aan onze ongerechtigheden. Hoe lang nog? Waarom morgen. Waarom komt er
niet nu meteen een einde aan mijn verwerpelijke leven?...
En ineens hoorde ik een stem uit een naburig huis, een stm die zingende zei en steeds weer
herhaalde, een stem als van een jongetje of van een meisje, ik weet het niet: ‘Neem en lees!
Neem en lees!’ En meteen veranderde mijn gezicht en begon ik ingespannen na te denken
of kinderen bij een of ander spelletje iets van dien aard zingen: het wilde me niet te binnen
schieten dat ik het ooit ergens had gehoord. Toen bedwong ik de heftige stroom van mijn
tranen en stond op...Met snelle schreden ging ik terug naar de plek waar Alypius nog zat:
daar had ik namelijk het boek van de apostel neergelegd, toen ik er was opgestaan en
weggegaan. Ik pakte het, deed het open en las zwijgend de passage waar mijn ogen het
eerst op vielen: ‘Laten we daarom zo eerzaam leven als bij de dag en ons onthouden van
bras- en slemppartijen, ontucht en losbandigheid, tweespalt en jaloezie. Omkleed u met de
Heer Jezus Christus en geef niet toe aan uw eigen wil, die begeerten in u opwekt.
Zo begon het nieuwe leven van de man die later bisschop werd en een belangrijk denker:
Augustinus.
Net als die twee vrienden besloot hij zich te laten dopen en als ongehuwde verder door het
leven te gaan.
Luther raakte als kloosterling langzamerhand in een geestelijke depressie.
Hij vatte de zaak van het geloof ernstig op. Hij wilde met God leven. Hij wilde heilig zijn.
Maar voortdurend ontdekte hij aan zichzelf dat hij te kort schoot. Dus besloot hij meer te
bidden. Hij deed aan zelfkastijding. Voor iedere dag had hij 3 heiligen. Hij ging naar Rome en
deed een generale biecht. Zijn biechtvader in het klooster zei hem dat hij het rustiger aan moest
doen. We weten niet precies wanneer Luther in zijn geloof veranderd is. De studie van de
Psalmen deed hem goed. En hij worstelde met een tekst uit de brief aan Romeinen 1:16,7:
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
14
Want ik schaam mij niet voor het evangelie... Want de gerechtigheid van God wordt daarin
geopenbaard uit geloof tot geloof, zoals geschreven staat: de rechtvaardige zal uit geloof
leven.
Pas een jaar voor zijn dood heeft hij over deze tekst geschreven:
Ik haatte dat woord ‘gerechtigheid’, want het vervloekte en verdoemde mij. Ik zei tegen
God: houdt ge dan nooit op mij te plagen met uw toorn? Maar ik hield niet op te bonzen
tegen dat woord van Paulus: de rechtvaardige zal door het geloof leven. En ineen zag ik
het: wij leven, wij leven niet door ons doen, maar door Gods schenkende gerechtigheid in
Christus. Toen werd die tekst van Paulus mij tot de poort naar het
paradijs.
Deze tekst vormde een ommekeer in het leven van Luther.
Als monnik had hij tot het uiterste zijn best gedaan om God te
behagen. En het lukte niet.
Nu wist hij: God geeft mij het nieuwe leven door zijn genade.
Luther was een ander mens.
Met hem is de reformatie begonnen.
Luther op jonge leeftijd
We zien dat in deze twee voorbeelden een tekst uit de Bijbel een enorme verandering teweeg
bracht.
Voor velen (ook leerlingen protestantse godsdienst) blijft de Bijbel een gesloten boek.
En dat is heel jammer, want alleen als wij God persoonlijk zoeken, zullen wij hem ook vinden.
Er zijn verschillende manieren om de Bijbel beter te leren kennen.
Veel christenen lezen aan het begin van de dag een stuk uit de Bijbel en dragen dan de dag aan
God op. Sommigen gebruiken daarbij een leesrooster, andere lezen een bijbelboek in zijn
geheel door, weer anderen gebruiken een dagboekje of werken met losse teksten, die geschikt
zijn om te overdenken.
* Probeer eens een afspraak te maken met jezelf hoe je de Bijbel persoonlijk
gaat lezen.
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
15
-herhalingsvragen
Wat betekent het woord tolerant?
Wat betekent discriminatie?
In welke talen is de Bijbel geschreven?
Wat is het belang van de Dode Zee Rollen voor de tekst van het O.T.?
Wat kun je zeggen over de tekstoverlevering van het N.T.?
Wat verstaan we onder de canonieke boeken?
Wanneer werden de boeken van het O.T. vastgesteld?
Wat verstaan wij onder de apocriefe boeken.
Over welke boeken van het O.T. is wel eens strijd geweest?
Zeg de bijbelboeken uit het hoofd op.
Wat is de indeling van het O.T.?
Hoe noemen de joden hun Bijbel?
Wat is de indeling van het N.T.?
Welke rol speelde de Bijbel in het leven van Augustinus en Luther?
In welke periodes kun je de bijbelse geschiedenis indelen?
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
16
Bijlage 1. de chronologie van de bijbelse geschiedenis
tijd
periode
toelichting
bijbelgedeelte
4000-1850
oergeschiedenis
Genesis 1-11
1850-1700
stamvaders
1250-1220
uittocht
Adam en Eva, Kain en Abel, Noach,
de torenbouw van Babel
Abraham en Sara en Hagar
Izaak en Rebekka
Jacob en Ezau
Jacob en Rachel en Lea
Jozef
De roeping van Mozes, de tien plagen van Egypte,
viering van Pesach, de tien geboden, doortocht door de
woestijn, de tabernakel, wetgeving
1220-1030
intocht / rechters
Jozua
Debora, Gideon, Simson, Jefta
1030-587
koningen
587-538
ballingschap in
Babylonië
terugkeer
Saul, David, Salomo
De scheuring van het rijk en de koningen die
regeerden
Einde van het tienstammenrijk in 722
De verhalen van de profeten Elia en Elisa
Optreden van de profeten Jeremia en Ezechiël
455-425
6 v. Chr –
27 n. Chr.
27 e.v.
Optreden van Ezra en Nehemia
intertestamentaire
tijdvlak
Jezus
De opstand de Makkabeeën in 165
kerk
Pinksteren - de eerste kerk
dood van Stefanus
Zendingsreizen van Paulus
Onderricht van de apostelen
Het leven van Jezus
Geboorte, sterven, opstanding
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
Genesis 12-50
Exodus, Leviticus,
Numeri,
Deutronomium
Jozua,
Rechters, Ruth
Samuel,
Koningen,
Kronieken
Jeremia
Ezechiël
Ezra, Nehemia
Hagaï, Zacharia
Matteüs, Marcus,
Lucas, Johannes
Handelingen
brieven van Paulus
algemene brieven
17
Bijlage 2 Oude lettertekens
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
18
Bijlage 3
de huidige tekstuitgaven van het O.T. en N.T.
het Oude Testament
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
19
het Nieuwe Testament
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
20
p r o f e t i s c h e
Jesaja
Jeremia
Klaagliederen
Ezechiël
Daniël
Hosea
Joël
Amos
Obadja
Jona
Micha
Nahum
Habakuk
Sefanja
Haggaï
Zacharia
Maleachi
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
e v a n g e l i ë n
Job
Psalmen
Spreuken
Prediker
Hooglied
Mattheüs
Marcus
Lucas
Johannes
Handelingen
b r i e v e n
Jozua
Richteren
Ruth
1 & 2 Samuël
1 & 2 Koningen
1 & 2 Kronieken
Ezra
Nehemia
Esther
b o e k e n
h i s t o r i s c h e
Genesis
Exodus
Leviticus
Numeri
Deutronomium
dichterlijke
boeken
b o e k e n
Bijlage 4 De Bijbelboeken
Romeinen
1 & 2 Corintiërs
Galaten
Efeziërs
Filippenzen
Collossenzen
1 & 2 Thessalonissenzen
1 & 2 Timoteüs
Titus
Filemon
Hebreeën
Jacobus
1 & 2 Petrus
1,2,3 Johannes
Judas
Openbaring
21
Inhoud
0. Omgaan met andere levensvisies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1. meningen over de Bijbel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2. iets over de taal en het schrift van de Bijbel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
3. de tekst van de Bijbel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
4. de samenstelling van de Bijbel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
5. de inhoud van de Bijbel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
6. korte bijbelse geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
7. alleen van horen zeggen? – omgaan met de Bijbel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
herhalingsvragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Bijlage 1. de chronologie van de bijbelse geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Bijlage 2. Oude lettertekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Bijlage 3. de huidige tekstuitgaven van het O.T. en N.T. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
Bijlage 4. de Bijbelboeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
prot godsd ASO/TSO tweede jaar periode 1 versie juli 2006
22