Thema`s - Een muzisch project rond Joan Miró

Het leven en werk van Joan Miró
Joan Miró werd op 20 april 1893 geboren in het Spaanse Barcelona als de zoon van een goudsmid en
horlogehandelaar. Aanvankelijk volgde hij een handelsopleiding, maar in 1912 begon hij aan een
kunstopleiding aan de School voor Schone Kunsten en aan de Academia Galí in Barcelona. Deze
opleiding betekende het begin van een boeiende carrière als kunstenaar. Miró staat vandaag bekend
als één van de meest originele kunstenaars van de twintigste eeuw.
De beginjaren
Het vroege werk van Miró toont vooral invloeden van het Kubisme en het Fauvisme. Hij schilderde
graag landschappen en zocht inspiratie in het Catalaanse boerenleven. In 1918 richtte Miró de
beweging “Agrupacio Courbet” op als reactie op de conservatieve kunstwereld in Barcelona. De
moderne kunst vond hiermee zijn ingang.
De jaren twintig in Parijs
In het begin van de jaren twintig trok Miró naar Parijs, waar hij samenleefde met gelijkgestemde
kunstenaars en schrijvers. Hij haalde hier inspiratie en dit kwam zijn schilderwerk enkel ten goede.
Hij combineerde het hoekige van het Kubisme met gedetailleerde elementen. Het bekende schilderij
“De boerderij” uit 1922 is hier een voorbeeld van. Dit schilderij is één van de laatste schilderijen uit
zijn realistische periode.
Doorheen de jaren verschenen er meer en meer vreemde wezens in zijn schilderijen. Het verhaal wil
dat Miró deze wezens zag tijdens de vele hongerhallucinaties die hij had in die tijd. Hij had het
immers financieel helemaal niet breed. Nadien ging Miró ook geometrische figuren gebruiken in zijn
schilderijen. Het was een verbeelding van de populaire surrealistische poëzie uit die tijd. Dit zorgde
voor een reeks dromerige en zeer kleurrijke schilderijen.
Oorlog in de jaren dertig en veertig
In 1929 trouwde Miró en in 1930 werd zijn dochter geboren. In 1932 keerde hij met zijn gezin naar
Barcelona terug. In die jaren experimenteerde Miró heel vaak met gevonden materialen waarvan hij
collages maakten. Koper, papier, schuurpapier en hout hadden zijn voorkeur.
In 1936 brak de burgeroorlog in Spanje uit. Deze oorlog beïnvloedde het werk van Miró enorm. Op
zijn schilderwerken verschenen beestachtige figuren, donkere kleuren en de pijn die de oorlog
veroorzaakte was duidelijk zichtbaar. Deze periode wordt dan ook zijn “wilde periode” genoemd.
Eind 1936 trok Miró terug naar Parijs, waar hij door plaatsgebrek niet kon schilderen.
In 1940 vestigde Miró zich in Normandië. De plaatselijke cultuur en de indrukwekkende natuur lieten
een bijzondere indruk na op Miró: “De nacht, de muziek en de sterren begonnen een buitengewoon
grote invloed te hebben op mijn werk”. In deze periode begon hij met een reeks schilderijen die de
naam “Constellations” of sterrenbeelden meekregen. Miro tekende eerst een willekeurige lijn op
papier en ging vervolgens op zoek naar vormen die toevallig ontstonden. Die werden tenslotte met
kleur ingevuld.
Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog kon Miró net ontvluchten uit Frankrijk, nog voor het bezet
werd door de Duitsers. Hij bracht de oorlogsjaren door in Spanje, waar hij door schaarste weinig
materiaal had om mee te werken. In deze periode werkte hij enkel op papier. Na de oorlog werden
eindelijk een paar dromen werkelijkheid. Zo kon hij in 1947 voor het eerst naar de Verenigde Staten
om enkele grote opdrachten uit te voeren en kon hij zijn werk eindelijk gaan commercialiseren.
De jaren van de grote doorbraak
Voor 1950 was Miró als kunstenaar weinig bekend bij het grote publiek. Hier kwam verandering in
toen hij in de jaren vijftig enkele grote prijzen won. Uit deze periode stammen ook zijn zeer bekende
litho’s, die hij maakte in een haast kinderlijk eenvoudige stijl met pure kleuren en tekens. Tegen het
einde van de jaren vijftig ging hij zich steeds meer richten op keramiek en beeldhouwwerk. In de
jaren zestig werden zijn schilderijen leger en rustiger.
Joan Miró bleef actief als kunstenaar tot aan zijn dood in 1983. Hij liet een erg groot aantal
kunstwerken achter die nu in verschillende musea tentoongesteld worden. Het meest bekende is
waarschijnlijk het Museum van Joan Miró in Barcelona, waar je een overzicht krijgt van het werk en
leven van Miró van het begin tot het einde.
Significante werken
1. De Boerderij (1922)
Dit schilderij is een hoogtepunt en
tegelijkertijd één van de laatste werken uit
Miró’s realistische periode.
2. La Danseuse (1925)
In de jaren twintig werd Miró’s werk surrealistisch. Typisch
voor deze surrealistische werken is, dat niet volgens een
bepaald plan gewerkt werd. het schilderij kreeg vorm tijdens
het schilderen zelf. Zijn schilderijen en tekeningen
weerspiegelden zijn herinneringen, droombeelden en een
irrationele fantasiewereld.
3. Still-life with old shoe (1937)
Met dit stilleven, dat eigenlijk niet meer is
dan een stuk brood, een fles wijn, een appel
met een vork en een schoen wilde Miró laten
zien wat hij vond van de burgeroorlog in
Spanje: “We are living through a terrible
drama, everything happening in Spain is
terrifying in a way you would never imagine.”
4. Constellations (1939)
Een reeks schilderijen die Mirùo maakte in
Normandië, onder de invloed van de natuur, de
sterrenhemel en de muziek. De schilderijen
ontstonden door stippen en lijnen willekeurig
met elkaar te verbinden.
5. Litho’s (vanaf 1950)
Met lithografieën als deze werd Miró
bekend bij het grote publiek. Door de
onrealistische vormen, felle kleuren
en lijnen lijken Miró's tekeningen
sterk op die van kinderen. Er komen
ook vaak organische vormen terug in
zijn werk.
6. Bleu II (1961)
Vanaf de jaren zestig tot het
einde van zijn leven kwam er
meer rust en stilte in zijn
schilderwerken.
Hij
schilderde
enkele
objecten en liet de rest van
het doek in één kleur.
Thema’s
1. Geometrische figuren
In zijn vroege werk schilderde Miró vaak geometrische figuren. Deze figuren betekende het einde van
zijn realistische periode en het begin het zijn surrealistische periode.
2. Burgeroorlog in Spanje
Een bekend thema in de schilderkunst van Miró is de burgeroorlog die in 1936 in Spanje uitbrak.
Voor Miró was het belangrijk dat hij in zijn kunstwerken kon weergeven hoe hij zich voelde over deze
oorlog en hoe verschrikkelijk die was voor alle inwoners van Spanje. Hij schildert in die periode
vooral beestachtige figuren met donkere kleuren en hij wilt daarmee de pijn weergeven die de
oorlog met zich meebrengt.
3. Sterrenbeelden
Onder invloed van de natuur, de sterrenhemel en de muziek die Miró in Normandië leerde kennen,
maakte hij een reeks schilderijen die de verschillende sterrenbeelden weergeven. Miro tekende eerst
een willekeurige lijn op papier en ging vervolgens op zoek naar vormen die toevallig ontstonden.
Daarna kleurde hij die vormen in. Hij was zo onder de indruk van wat hij zag (de nacht, de sterren) en
wat hij hoorde (de muziek), dat hij een hele reeks van schilderijen maakte rond ditzelfde onderwerp.
4. Kleurrijke organische figurenwereld
Miró maakte een hele reeks lithografieën die tot zijn meest bekende werk horen. De figuren op deze
werken zijn onrealistisch, fel ingekleurd en kinderlijk eenvoudig. Miró werkte ook met organische
vormen, gebaseerd op levende organismen uit de natuur of enkel zichtbaar onder een microscoop.
5. Rust en leegte
De latere schilderwerken van Miró worden gekenmerkt door de rust en soms de leegte die ze
uitstralen. De werken contrasteren met zijn vroegere werken, die vaak eerder chaotisch waren. In die
periode had Miró het al gemaakt als kunstenaar en had hij waarschijnlijk ook zelf meer rust
gevonden. Hij had het financieel goed, hij had een eigen atelier, hij had verschillende prijzen
gewonnen enzovoort. Die rust weerspiegelde in zijn schilderijen.
6. Kleuren
Miró was een kunstenaar die in bijna al zijn werken gebruik maakte van veel kleur. Hij gebruikte
kleuren om zijn gevoelens weer te geven. Zo gebruikte hij vooral donkere kleuren om een periode
van oorlog weer te geven. In zijn litho’s gebruikt hij sterke, pure kleuren om zijn werk kracht te
geven. In zijn latere werken gebruikte hij nog slechts enkele kleuren, maar ook deze kleuren waren
steeds heel krachtig.
Bronnen:
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/biografie/42855-de-spaanse-schilder-joan-miro.html
http://www.kunstbus.nl/kunst/joan+miro.html