Baarmoederhalskanker en het HPV

Huisartsenpraktijk Eisenga
Baarmoederhalskanker en het HPV-vaccin.
10 meest gestelde vragen
Kijk voor meer informatie op:
www.prikenbescherm.nl
www.kwfkankerbestrijding.nl
www.RIVM-informatie.nl
www.fabels en feiten.nl
1. Wordt baarmoederhalskanker veroorzaakt door HPV( Humaan Papillomavirus )?
Het humaan papillomavirus (HPV) is besmettelijk en komt zeer vaak voor. Er bestaan meer
dan 100 typen HPV. Ongeveer 40 HPV-typen veroorzaken aandoeningen in het genitale
gebied (zoals baarmoederhals, vagina en schaamlippen). Hiervan zijn vier typen
verantwoordelijk voor de meest voorkomende aandoeningen:
 “Hoog risico op kanker”-typen (zoals het humaan papillomavirus type 16 en 18)
kunnen baarmoederhalskanker veroorzaken of afwijkende cellen in de wand van de
baarmoederhals doen ontstaan die soms kunnen uitgroeien tot kanker. Deze typen
zijn verantwoordelijk voor ±70% van de gevallen van baarmoederhalskanker.
 “Laag risico op kanker”-typen (zoals het humaan papillomavirus type 6 en 11)
kunnen genitale wratten en goedaardige (afwijkende, maar niet met kanker
samenhangende) veranderingen in de baarmoederhals veroorzaken. Deze typen
veroorzaken ruim 90% van de genitale wratten.
De humaan papillomavirus typen 6, 11, 16 en 18 kunnen afwijkingen in de baarmoederhals
veroorzaken, maar ook andere afwijkingen in het genitale gebied zoals vergevorderde
voorstadia van schaamlip- en vagina kanker.
Overigens is ook roken en het aantal seksuele partners is gerelateerd aan een verhoogde
kans op baarmoederhalskanker.
2. Hoe raak ik besmet met het HPV-virus ?
Zowel vrouwen als mannen kunnen door het humaan papillomavirus worden geïnfecteerd.
Iedereen die seksueel contact heeft gehad (=huid op huid contact in de schaamstreek met
iemand die genitale humaan papillomavirus typen bij zich draagt) , kan geïnfecteerd
raken. Eenmalig contact met het humaan papillomavirus kan voldoende zijn om
geïnfecteerd te raken. Het is aangetoond dat de meeste mensen in contact komen met het
humaan papillomavirus als ze jongvolwassen zijn.
3. Hoe groot is de kans op baarmoederhalskanker als ik besmet ben met HPV-virus?
Ongeveer 80% van alle vrouwen wordt gedurende haar leven besmet met HPV. Van al die
HPV infecties is 90% binnen een jaar verdwenen: het lichaam heeft het virus dan zelf
opgeruimd. Er blijft 10% over: deze vrouwen krijgen een langdurige bestaande infectie (> 1
jaar) met HPV. Slechts een heel klein deel (ongeveer 2%) van die vrouwen met zo’n
langdurig bestaande HPV infectie, krijgt uiteindelijk baarmoederhalskanker. Van de 10%
vrouwen die na besmetting een langdurige HPV infectie krijgt, is er dus maar een enkeling
die uiteindelijk baarmoederhalskanker krijgt. Ondanks screening wordt in Nederland bij
ongeveer 600 tot 700 vrouwen per jaar baarmoederhalskanker vastgesteld. Er overlijden
jaarlijks in Nederland 200-250 vrouwen aan de ziekte.
4. Welke klachten krijg ik van een besmetting met het HPV-virus ?
Veel mensen die het humaan papillomavirus bij zich dragen hebben geen klachten. Ze
weten misschien niet eens dat ze het virus hebben. Daarom is het zo belangrijk dat
vrouwen regelmatig een gynaecologisch onderzoek, in de vorm van een uitstrijkje (via het
bevolkingsonderzoek), laten uitvoeren. Dankzij dat onderzoek kunnen afwijkingen in cellen
worden opgespoord, voordat deze de kans krijgen om ernstiger van aard te worden. In veel
gevallen kunnen voorstadia van baarmoederhalskanker met succes worden behandeld, mits
ze tijdig worden ontdekt. Na infectie met het HPV-virus duurt het 10-13 jaar voordat
baarmoederhalskanker ontstaat.
1
Huisartsenpraktijk Eisenga
5. Voor wie is het vaccin tegen baarmoederhalskanker (Cervarix®) bedoeld?
De doelgroepen voor het vaccin zijn:
- jongens en meisjes tussen de 9 jaar en 15 jaar
- jonge vrouwen tussen de 16 en de 26 jaar.
Het vaccin heeft waarschijnlijk het beste effect als het wordt gegeven voor het eerste
seksuele contact omdat dan de kans dat er een HPV infectie is het kleinst is. Vandaar dat
voor een doelgroep van 9 tot 15 jaar is gekozen. Bij hen is de kans klein dat zij in contact
zijn geweest met het virus. De vrouwen van 16 tot 26 zijn als een soort ‘inhaalgroep’
toegevoegd. Om hen niet uit te sluiten, kunnen zij zich daarom ook laten inenten. Over
het nut van het toedienen van het vaccin na het 26e levensjaar is nog onvoldoende
bekend.
De minister heeft op advies van de Gezondheidsraad ervoor gekozen om meisjes van 12-16
jaar te vaccineren in het kader van het rijksvaccinatieprogramma. Hierdoor wordt de kans
kleiner, dat langdurige HPV-besmetting optreedt en dus de kans op baarmoederhalskanker
kleiner. Het vaccin geeft minimaal 5 jaar bescherming, echter niet 100% gegarandeerd.
Hoe de bescherming op langere termijn is weet men nog niet. Evenmin hoe bijwerkingen
op langere termijn zijn. Het is overigens net zoals bij andere vaccinaties niet te
verwachten dat er ernstige problemen op langere termijn optreden.
6. Wat houdt een vaccinatie tegen het HPV-virus in ?
Het vaccin wordt toegediend via een injectie in de spier (bovenbeen, bil of bovenarm) . In
totaal zijn er 3 injecties van 0,5ml nodig; de tweede en derde injectie vinden 2
respectievelijk 6 maanden na de eerste injectie plaats.
De injecties mogen niet toegediend worden bij een acute ernstige ziekte die gepaard gaat
met koorts, zwangerschap en verminderde weerstand. Bijwerkingen kunnen zijn:
roodheid, pijn, zwelling, jeuk en bloeding op de injectieplaats, koorts, benauwdheid en
een overgevoeligheids-/allergische reactie.
7. Wat kost het vaccin?
Beide vaccins kosten ongeveer € 375,= voor 3 injecties, maar zijn gratis in het kader van
het rijksvaccinatieprogramma.
8. Ik laat me vaccineren, moet er nu nog elke 5 jaar een uitstrijkje worden gemaakt?
Jazeker.
De kans op (voorstadia van) baarmoederhalskanker blijft bestaan. Het vaccin werkt alleen
tegen infectie met de HPV typen 16 en18. Deze typen zijn verantwoordelijk voor meer dan
70% van de gevallen van baarmoederhalskanker. Er zijn echter nog andere typen HPV die,
bij een langdurige infectie, baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken. De beschermende
effecten van het vaccin op de lange termijn zijn nog niet helemaal bekend. Met andere
woorden: het is nog niet helemaal duidelijk of vrouwen 100% beschermd zijn tegen HPV
type 16 en 18 voor een langere periode dan 5 jaar. Een laatste reden voor het
voortbestaan voor het bevolkingsonderzoek is het feit dat niet iedereen zich zal laten
inenten en dat alle vrouwen van boven de 26 jaar buiten de doelgroep vallen. Zij zullen in
de toekomst dus sowieso worden opgeroepen voor een uitstrijkje in het kader van het
bevolkingsonderzoek.
9. Hoeveel kans is er dat door HPV-besmetting baarmoederhalskanker optreedt?
Hoeveel gevallen kunnen er door vaccinatie voorkomen worden?
10.000 vrouwen
8000 krijgt ooit een HPV-besmetting, waarvan 90% binnen een jaar herstelt
800 heeft een langdurige HPV-infectie > een jaar, 98% heeft daar geen gevolgen van
16 krijgen baarmoederhalskanker, de vaccinatie voorkomt 70% van de HPV-infecties
11 vrouwen voorkomen met de vaccinatie baarmoederhalskanker
Resumerend heeft 1 op de 1000 vrouwen dus baat bij de vaccinatie. Er moeten 10.000
vrouwen gevaccineerd worden, terwijl 9.989 er geen baat bij hebben en dus niet nodig
hebben.
2
Huisartsenpraktijk Eisenga
10. En hoe nu verder .. ?
Mocht u naar aanleiding van bovenstaande informatie nog vragen hebben of wenst u of uw
kind in aanmerking te komen voor vaccinatie, dan kunt u vragen om een telefonische
afspraak met uw huisarts. Hij/zij zal uw vragen dan verder beantwoorden en indien nodig
u uitleg geven over de verdere gang van zaken.
Kijk voor meer informatie op:
www.prikenbescherm.nl
www.kwfkankerbestrijding.nl
www.RIVM-informatie.nl
www.fabels en feiten.nl
3